150samAdhitantra
येऽपि ‘वर्णानां ब्राह्मणो गुरुरतः स एव परमपदयोग्य’ इति वदन्ति तेऽपि न मुक्तियोग्या इत्याह —
TIkA : — ling eTale jaTAdhAraN, nagnapaNun, Adi — te dehAshrit dekhAy chhe – arthAt sharIranA dharmarUpe mAnavAmAn Ave chhe. deh ja AtmAno bhav eTale sansAr chhe; tethI je lingane viShe Agrah rAkhe chhe – arthAt ling e ja muktino hetu chhe evA abhiniveshavALA je chhe te (lok) mukta thatA nathI. shAnAthI? bhavathI (sansArathI).
bhAvArtha : — je jIv kevaL ling athavA bAhya veShane ja mokShanun kAraN mAne chhe te dehAtmadraShTi chhe arthAt te dehane ja AtmA mAne chhe, tethI te mukti pAmato nathI. ling sharIrane Ashrit chhe ane sharIr sAthenA sambandhathI ja AtmAno sansAr chhe. sharIranA abhAvamAn sansAr hoto nathI. mATe je lingano AgrahI chhe arthAt je lingane ja muktinun kAraN samaje chhe te sansArano ja AgrahI chhe; te kadI sansArathI chhUTI shakato nathI.
antarang vItarAgasvarUp AtmAnA dharma vinA lingamAtrathI – bAhya veShamAtrathI dharmanI sampattirUp samyaktvanI prApti thatI nathI; mATe rAgadveSharahit AtmAno shuddhagnAn – darshanarUp svabhAv je antarang bhAvadharma chhe tene, he bhavya! tun jAN. bAhya ling – veShamAtrathI tane shun prayojan chhe? kAI paN nahi.1
sharIranI nagna avasthA, aThThAvIs mUl guNonun pAlanAdi bAhyaling e muni avasthAmAn niyamA hoy chhe; tethI viruddha dashA hoy to te bhAvalingI muni hoy nahi, parantu te bAhya lingathI athavA aThThAvIs mUl guNonA pAlanathI mokSha thAy evI je shraddhA kare te mithyAdraShTi chhe. ling sambandhIno vikalpa paN Atma – sAdhanAmAn bAdhak chhe. munine bAhya ling harakoI hoy to chAle em ahIn kahevAno hetu nathI. shrI kundakundAchArye je traN prakAranA ling kahyA chhe te te te guNasthAne niyam hoy chhe kharAn, paN tenA lakShe mokSha thato nathI, paN tenA lakShe rAg thAy chhe, tethI te taraphano jhukAv ane vikalpa chhoDI AtmAmAn lIn thavA mATe A shlok kahyo chhe. 87.
‘varNomAn brAhmaN guru chhe, tethI te ja paramapadane yogya chhe’ evun je bole chhe teo paN mukti yogya nathI, te kahe chhe — १. धर्मेण भवति लिंगं न लिंगमात्रेण धर्मसंप्राप्तिः ।