अन्तरात्मा आत्मन्यात्मबुद्धि कुर्वाणोऽलब्धलाभात्संतुष्ट आत्मीयां बहिरात्मावस्थामनुस्मृत्य विषादं कुर्वन्नाह —
‘‘......A jIvane paryAyamAn ahambuddhi thAy chhe, tethI te potAne ane sharIrane ekarUp jANI pravarte chhe. A sharIramAn potAne ruche evI iShTa avasthA thAy chhe temAn rAg kare chhe tathA potAne aNaruchatI evI aniShTa avasthAmAn dveSh kare chhe. sharIranI iShTa avasthAnA kAraNabhUt bAhya padArthomAn rAg kare chhe tathA tenA ghAtak padArthomAn dveSh kare chhe......koI bAhya padArtha sharIranI avasthAnA kAraNarUp nathI, chhatAn temAn paN te rAgadveSh kare chhe.’’1
‘‘potAno svabhAv to draShTA – gnAtA chhe. have pote kevaL dekhavAvALo jANavAvALo to raheto nathI, paN je je padArthone te dekhe – jANe chhe temAn iShTa – aniShTapaNun mAne chhe ane tethI rAgIdveShI thAy chhe. koInA sadbhAvane tathA koInA abhAvane ichchhe chhe, paN teno sadbhAv ke abhAv A jIvano karyo thato ja nathI, kAraN ke koI dravya koI anya dravyano kartA chhe ja nahi,2 paN sarva dravyo potapotAnA svabhAvarUp pariName chhe; mAtra A jIv vyartha kaShAyabhAv karI vyAkuL thAy chhe.
vaLI kadAchit pote ichchhe tem ja padArtha pariName to paN te potAno pariNamAvyo to pariNamyo nathI, paN jem chAlatA gADAne dhakelI bALak em mAne ke, ‘‘A gADAne hun chalAvun chhun’’ – e pramANe te asatya mAne chhe.3........
mATe sharIrAdi mArAn chhe ane tenI kriyA hun karI shakun chhun evI sharIramAn Atmabuddhi te agnAnachetanA chhe. teno tyAg karI ‘AtmA e ja mAro chhe’ — evI AtmAmAn AtmabuddhirUp gnAyakasvabhAvanun avalamban karI antarAtmA thavA, AchArye agnAnI jIvane upadesh karyo chhe. 15.
antarAtmA AtmAmAn Atmabuddhi karato, alabdha (pUrve nahi prApta thayelA evA) lAbhathI santoSh pAmI, potAnI bahirAtmAvasthAnun smaraN karIne viShAd (khed) kare chhe. te kahe chhe — 1. mokShamArga prakAshak, gu. AvRutti – pRu. 92 2. ko dravya bIjA dravyane utpAd nahi guNano kare,
3. mokShamArga prakAshak, gu. AvRutti – pRu. 90.