72samAdhitantra
टीका — अपमानो महत्त्वखंडनं अवज्ञा च स आदिर्येषां मदेर्ष्यामात्सर्यादिनां ते अपमानादयो भवन्ति । यस्य चेतसो विक्षेपो रागादिपरिणतिर्भवति । यस्य पुनश्चेतसो न क्षेपो विक्षेपो
‘‘A bhedavignAn achhinna – dhArAthI – arthAt jemAn vichchhed na paDe evA akhanD pravAharUpe – tyAn sudhI bhAvavun, ke jyAn sudhI parabhAvothI chhUTI gnAn gnAnamAn ja (potAnA svarUpamAn ja) TharI jAy.’’
ahIn gnAnanun gnAnamAn Tharavun be prakAre jANavun. ek to, mithyAtvano abhAv thaI samyaggnAn thAy ane pharI mithyAtva na Ave, tyAre gnAn gnAnamAn Tharyun kahevAy; bIjun jyAre gnAn shuddhopayogarUpe sthir thaI jAy ane pharI anya vikArarUpe na pariName tyAre te gnAnamAn TharI gayun kahevAy. jyAn sudhI banne prakAre gnAn gnAnamAn na TharI jAy tyAn sudhI bhedavignAn bhAvyA karavun.’’1
A shlokamAn ‘स्वतः’ shabda e sUchave chhe ke jIv svayam potAnA samyak puruShArthathI potAnA svarUpamAn sthir thAy chhe, bIjA koI kAraNe nahi. 37.
mananA vikShepanun ane avikShepanun phal batAvI kahe chhe —
anvayArtha : (यस्य चेतसः) jenA manamAn (विक्षेपः) vikShep – rAgAdi pariNAm thAy chhe, (तस्य) tene (अपमानादयः) apamAnAdik hoy chhe, paN (यस्य चेतसः) jenA manamAn (क्षेपः न) kShep – rAgAdirUp pariNAm thatAn nathI (तस्य) tene (अपमानादयः न) apamAn – tiraskArAdi hotAn nathI.
TIkA : jenun man vikShep pAme chhe arthAt rAgAdirUpe pariName chhe, tene apamAnAdi – arthAt apamAn eTale potAnA mahattvanun khanDan – avagnA, mad, irShyA, mAtsarya, vagere thAy 1. juo shrI samayasAr kalash – 130. gu. AvRuttimAn bhAvArtha