76samAdhitantra अन्तर्दृष्टया । ततः किं भवति ? प्रेम नश्यति कायस्नेहो न भवति ।।४०।।
bhAvArtha : antarAtmAne chAritra mohavash bAhya sharIrAdi tathA indriyonA viShayomAn rAg thAy to bhedavignAn dvArA upayogane tyAnthI haThAvI shuddhAtmasvarUpamAn joDavo. tem karavAthI sharIrAdi pratyeno prem nAsh pAme chhe.
jeno upayog chaitanyanA AnandamAn lAge chhe tene jagatanA badhAy padArtho nIras lAge chhe, sharIrAdi bAhya padArtho pratyeno utsAh uDI jAy chhe ane te taraph te udAsIn rahe chhe.
‘‘chaitanyasvarUpamAn upayogane joDavo te ja rAg – dveShane TALavAno upAy chhe. A sivAy bAhya padArtho taraph valaN rAkhIne rAg – dveSh TALavA mAge to te kadI TaLI shake nahi. pahelAn to dehAdithI bhinna ne rAgAdithI paN paramArthe bhinna – evA chidAnandasvarUpanun bhAn karyun hoy tene ja temAn upayoganI lInatA thAy, parantu je jIv dehAdinI kriyAne potAnI mAnato hoy ke rAgathI lAbh mAnato hoy, teno upayog te dehathI ne rAgathI pAchho khasIne chaitanyamAn vaLe ja kyAthi? jyAn lAbh mAne tyAnthI potAnA upayogane kem khaseDe? na ja khaseDe.
mATe upayogane potAnA chidAnandasvarUpamAn ekAgra karavA ichchhanAre pratham to potAnA svarUpane dehAdithI ne rAgAdithI atyant bhinna jANavun joIe. jagatanA koI paN bAhya viShayomAn ke te taraphanA rAgamAn kyAy svapney mArun sukh ke shAnti nathI, anantakAl bahAranA bhAvo karyA paN mane kinchit sukh na maLyun. jagatamAn kyAy mArun sukh hoy to te mArA nij svarUpamAn ja chhe, bIje kyAy nathI. mATe have hun bahArano upayog chhoDIne mArA svarUpamAn ja upayogane joDun chhun. AvA draDh nirNayapUrvak, dharmI jIv vAramvAr potAnA upayogane antar svarUpamAn joDe chhe.
‘‘chaitanya – svabhAvanI mahattA ane bAhya indriy – viShayonI tuchchhatA jANIne potAnA upayogane vAramvAr chaitanya – bhAvanAmAn joDavAthI par pratyeno prem nAsh pAme chhe ne vItarAgI Anandano anubhav thAy chhe........’’1 40.
te (prem) nAsh pAmatAn shun thAy chhe te kahe chhe — 1. Atmadharma.