bhāvārtha : jene dehamān ātmabuddhi chhe tene strī – putra – mitrādirūp jagat ja vishvāsayogya ane ramya – sukhadāyak lāge chhe ane tethī te temanī sāthe vāṇī kāyano vyavahār karavāno vikalpa kare chhe.
gnānīne strī – putrādi bāhya padārthomān ātmabuddhi nathī, temān tene vāstavik sukh bhāsatun nathī ane te vishvāsayogya tathā ramaṇīy lāgatā nathī, tethī tene temanī sāthe vachan – vyavahār ane sharīr – vyavahārano, abhiprāyamān, tyāg varte chhe. ātmā ja tene vishvās karavā yogya ane ramya jaṇāy chhe ane temān ja vāstavik sukh bhāse chhe. tethī te jagatanā padārthomān sukh hovāno vishvās kem kare? na ja kare.
agnānī bāhya padārthonā sanyogamān sukh mānī teno vishvās kare chhe, paṇ te sanyogo palaṭatān yā teno viyog thatān tenā kalpelā sukhano ant āve chhe. e rīte bāhya sanyogonā vishvāse te chhetarāy – ṭhagāy chhe. vāstavamān anukūḷ ke pratikūḷ lāgatā sanyogomān kyāy sukh nathī, chhatān temān sukh mānī ṭhagāī jāy chhe.
gnānīne potāno ātmā ja iṣhṭa chhe – vahālo chhe. tene jagat – jagatanā padārtho vahālā – sukharūp lāgatā nathī. samakitī chakravartīne chha khaṇḍanun rājya ane hajāro rāṇīo vagereno sanyog hoy chhe, paṇ temān tene sukh māṭe svapney vishvās nathī. tene to potānā chaitanyātmāno ja vishvās chhe ane temān ja sukh bhāse chhe. tene ‘jagat iṣhṭa nahi ātmathī.’ 49.
evī rīte hoy to āhārādimān paṇ antarātmānī pravr̥utti kem thāy? te kahe chheḥ —
anvayārtha : antarātmā (आत्मज्ञानात् परं) ātmagnānathī bhinna (कार्यं) koī kāryane