94samādhitantra परमप्रसत्तिसमुद्भूतसुखसमन्वितम् । एवं विधिं ज्योतिरत्नः पश्यामि स्वसंवेदनेनानुभवामि यत्तन्मे स्वरूपमस्तु भवतु । किं विशिष्टः पश्यामि ? नियतेन्द्रियो नियन्त्रितेन्द्रियः ।।५१।।
ननु सानन्दं ज्योतिर्यद्यात्मनोरूपं स्यात्तदेन्द्रियनिरोधं कृत्वा तदनुभवतः कथं दुःखं स्यादित्याह — atīndriy tathā ānandamay eṭale param prasannatā (prashānti)thī utpanna thayelā sukhathī yukta (chhe) evā prakāranī je jyotine (gnān – prakāshane) antaraṅgamān hun joun chhun – svasamvedanathī hun anubhavun chhun, te mārun svarūp astu – ho. hun kevo thaīne joun chhun? indriyone sanyamit karīne (bāhya viṣhayothī indriyone rokīne ane pote svādhīn thaīne arthāt indriyone kābumān rākhīne (hun joun chhun).
bhāvārtha : antarātmā vichāre chhe keḥ —
‘indriyo dvārā je sharīrādi bāhya padārtho dekhāy chhe te hun nathī. te mārun svarūp nathī. mārun svarūp to param uttam atīndriy ānandamay gnān – jyoti chhe. jyāre hun bhāv – indriyone niyantrit karīne arthāt bāhya viṣhayothī haṭhāvīne antarmukh thāun chhun, tyāre hun gnānasvarūp ātmāne joī shakun chhun – svasamvedanathī anubhavī shakun chhun.’
je indriyo dvārā dekhāy chhe te ātmānun svarūp nathī. te to jaḍanun – pudgalanun svarūp chhe. te ātmā nathī, anātmā chhe. ātmā anātmānā bhed – vignān dvārā gnānī, sharīrādik par padārtho pratye upekṣhā karī, upayogane tyānthī haṭhāvī svasanmukh kare chhe ane ātmasvarūpamān sthir thatān te atīndriy ānandano anubhav kare chhe.
gnānīne ātmasvarūpanun bhān hovāthī te ātma – viṣhayamān ja ramavānī bhāvanā kare chhe; bāhya viṣhayomān vicharavānun pasand karato nathī.
māṭe antarātmāne sharīrādi bāhya padārthomān anāsakti hoy chhe. te gnānasvarūp ātmāno ja anubhav kare chhe. 51.
jo ānandamay jyoti (gnān) te ātmānun svarūp hoy, to indriyono nirodh karīne teno anubhav karanārane duḥkh kevī rīte hoī shake? te kahe chheḥ —