यश्चात्मगोचरे जागर्ति स मुक्तिं प्राप्नोतीत्याह —
bhāvārtha : — gnānī, pravr̥utti – nivr̥uttirūp sānsārik kāryomān anāsakta tem ja aprayatnashīl hoy chhe ane ātmānubhavanā kāryamān sajāg rahe chhe – tatpar rahe chhe, jyāre agnānī pravr̥utti – nivr̥uttirūp sansāranān kāryomān prayatnashīl rahe chhe – jāgr̥ut rahe chhe ane ātmānubhavanā kāryamān atatpar rahe chhe.
ahīn āchārye e batāvyun chhe ke pravr̥utti – nivr̥uttirūp vyavahāramān – arthāt, ahinsā, bhakti, vrat, niyamādi shubh pravr̥uttirūp vyavahāramān ane hinsā, jūṭh, chorī, ādi ashubh kāryathī nivr̥uttirūp vyavahāramān – em banne vyavahāromān je atatpar hoy chhe te ja ātmānubhav karī shake chhe. parantu bhakti ādi shubh kāryomān pravr̥uttithī ane ashubh kāryamān nivr̥uttithī ātmasvarūpanī prāpti thatī nathī, kāraṇ ke te pravr̥utti vikalpārūḍh chhe – rāgayukta chhe. rāg bhale shubh hoy to paṇ tenāthī ātmagnān thatun nathī.
gnānī to ātmasvarūpamān sthiratārūp pravr̥utti kare chhe, tethī tene vyavahār dharmathī svayam nivr̥utti thaī jāy chhe. tenī te pravr̥utti vikalpārūḍh nathī, paṇ nirvikalpa chhe ane tenāthī dharma thāy chhe.
gnānīne asthiratāne līdhe kadāchit pūjā – bhakti ādino shubh rāg āve, paṇ te tene bhalo mānato nathī, tene tenun svāmītva ke kartābuddhi nathī. tene te rāg heyabuddhie varte chhe; tethī temān tenī pravr̥utti dekhāvā chhatān te vāstavamān nivr̥uttimay ja chhe.
agnānī shubharāgamay pravr̥uttine dharma mānī tenāthī santuṣhṭa thāy chhe ane ātmasvarūpanī bhāvanā māṭe atatpar hoy chhe.
‘‘vaḷī koī jīv bhaktine mokṣhanun kāraṇ jāṇī temān ati anurāgī thaī pravarte chhe, paṇ te to jem anyamatī bhaktithī mukti māne chhe tevun ānun paṇ shraddhān thayun; bhakti to rāgarūp chhe ane rāgathī bandh chhe, māṭe te mokṣhanun kāraṇ nathī. rāgano uday āvatān jo bhakti na kare to pāpānurāg thāy, eṭalā māṭe ashubh rāg chhoḍavā arthe gnānī bhaktimān pravarte chhe. vā mokṣhamārgamān bāhya nimittamātra paṇ jāṇe chhe, parantu tyān ja upādeyapaṇun mānī santuṣhṭa thato nathī, paṇ shuddhopayogano udyamī rahe chhe.....’’1 1. mokṣhamārgaprakāshak – gu. āvr̥utti pr̥u. 227.