टीका — यत्रैव यस्मिन्नेव विषये आहितधीः दत्तावधाना बुद्धिः । ‘‘यत्रात्महितधीरिति च पाठः यत्रात्मनो हितमुपकारस्तत्राहितधीर्बुद्धिरिति’’ स हितमुपकारक इति बुद्धिः । कस्य ? पुंसः । श्रद्धा रुचिस्तस्य तत्रैव तस्मिन्नेव विषये जायते । यत्रैव जायते श्रद्धा चित्तं तत्रैव लीयते आसक्तं भवति ।।९५।। (आहितधीः) dattāvadhānarūp buddhi hoy chhe, (तत्र एव) tyān ja eṭale te viṣhayamān ja tene (श्रद्धा जायते) shraddhā utpanna thāy chhe ane (यत्र एव) jyān ja eṭale je viṣhayamān shraddhā (श्रद्धा जायते) shraddhā utpanna thāy chhe (तत्र एव) tyān ja eṭale te viṣhayamān ja (चित्तं लीयते) tenun chitta līn (tanmay) thaī jāy chhe.
ṭīkā : — jyān ja eṭale je viṣhayamān ja buddhi lāge chhe arthāt buddhi dattāvadhānarūp (lagna) hoy chhe – ‘‘यत्रात्महितधीरिति’ evo paṇ pāṭh chhe, (teno artha e chhe ke) jyān ātmahitanī buddhi chhe arthāt jyān ātmānun hit – upakār hoy chhe eṭale jyān ‘te hitakar – upakārak chhe’ evī buddhi hoy chhe tyān dhī eṭale buddhi (lāge chhe.) konī? puruṣhanī. tenī shraddhā – ruchi tyān ja eṭale te viṣhayamān ja utpanna thāy chhe. jyān ja shraddhā utpanna thāy chhe tyān ja chitta līn thāy chhe – āsakta thāy chhe.
bhāvārtha : — je viṣhayamān koī puruṣhanī buddhi sāvadhānīpūrvak lāgī rahe chhe, arthāt je viṣhay tene hitakar ke upakārak lāge chhe, temān tene shraddhā utpanna thāy chhe ane jyān shraddhā utpanna thāy chhe tyān chitta līn thaī jāy chhe. chittanī ā līnatā ja supta – unmatta avasthāmān paṇ puruṣhane te viṣhayathī haṭhāvī shakatī nathī, arthāt te puruṣh te viṣhayathī chyut thato nathī, temān līn rahe chhe.
bhed – vignān dvārā shraddhāpūrvak ātmasvarūpanā je sanskāro jāmyā chhe tenun baḷ koī paṇ avasthāmān – jāgr̥ut, supta ke unmatta avasthāmān chālu rahyā vinā rahetun nathī; tethī ātmārthīe bhedavignān dvārā ātmasvarūpanā samvedan māṭe ātmaruchipūrvak evo avirat prayatna karavo joīe ke jethī ātmashraddhāmān bāhya koīpaṇ paristhiti vighnarūp thāy nahi ke chyut kare nahi. jem – jem sva - par padārthonā bhedavignān dvārā ātmānun uttam svarūp, samvedanamān vikasit thatun jāy chhe, tem tem sahaj prāpta ramaṇīy pañchendriyanā viṣhayo paṇ ruchatā nathī, arthāt temanā prati upekṣhā ane udāsīnatā utpanna thāy chhe.1 95. १. यथा यथा समायाति संवित्तौ तत्त्वमुत्तमम् ।