टीका — तस्माद्विभ्रमाद्बहिरात्मनि संस्कारो वासना दृढोऽविचलो जायते । किन्नामा ? अविद्यासंज्ञितः अविद्या संज्ञाऽस्य संजातेति ‘‘तारकादिभ्य इतच्’’ येन संस्कारेण कृत्वालोको- ऽविवेकिजनः । अंगमेव च शरीरमेव । स्वं आत्मानं । पुनरपि जन्मान्तरेऽपि । अभिमन्यते ।।१२।। jāṇe chhe, paṇ e to potapotāne ādhīn koī āve, koī jāy tathā koī anek avasthārūp pariṇame – em tenī parādhīn kriyā hoy chhe, tene potāne ādhīn mānī ā jīv khedakhinna thāy chhe.’’2 11.
evā prakāranā vibhramathī shun thāy chhe? te kahe chheḥ –
anvayārtha : (तस्मात्) e vibhramathī (अविद्यासंज्ञितः) avidyā nāmano (संस्कारः) (दृढः) draḍh – majabūt (जायते) thāy chhe, (येन) je kāraṇathī (लोकः) agnānī jīv (पुनः अपि) janmāntaramān paṇ (अंगम् एव) sharīrane ja (स्वं अभिमन्यते) ātmā māne chhe.
ṭīkā : te vibhramathī bahirātmāmān sanskār eṭale vāsanā draḍh – avichal thāy chhe. kayā nāmano (sanskār)? avidyā nāmano (sanskār) – avidyā sañgnā jenī chhe te – je sanskārane līdhe avivekī (agnānī) jan aṅgane ja eṭale sharīrane ja pharīthī paṇ, arthāt anya janmamān paṇ potāno ātmā māne chhe.
bhāvārtha : ā jīvane agnānajanit avidyā sanskār anādikālathī chhe, strī – putrādi par padārthomān ātmabuddhi karavāthī ā sanskār draḍh thāy chhe ane tene līdhe anya janmamān paṇ jīv sharīrane ja ātmā māne chhe. ✽
2. mokṣhamārga prakāshak, gu. āvr̥utti – pr̥u. 52.