दीर्धसंसारिणं करोतीत्यर्थः । केन ? एतेन देहेन । निश्चयात् परमार्थेन । स्वात्मन्येव जीवस्वरूपे एव
आत्मधीरन्तरात्मा । निश्चयाद्वियोजयति असम्बद्धं करोति देहिनं ।।१३।।
ātmāne (sharīr sāthe) joḍe chhe – (tenī sāthe) sambandh kare chhe; tene dīrgha sansārī kare chhe – evo artha chhe. konī sāthe (joḍe chhe)? nishchayathī eṭale nakkī te sharīr sāthe (joḍe chhe); paṇ ātmāmān ja eṭale jīvasvarūpamān ja ātmabuddhivāḷo antarātmā nishchayathī tene (ātmāne) tenāthī (sharīrathī) pr̥uthak (alag) kare chhe – (sharīr sāthe) asambandh kare chhe.
bhāvārthaḥ agnānī bahirātmā potānā sharīramān sva-buddhi-ātmabuddhi kare chhe arthāt sharīr ane ātmāne ekarūp māne chhe, jyāre gnānī antarātmā potānā ātmāne sharīrathī bhinna samaje chhe.
‘‘........ā jīv e sharīrane potānun aṅg jāṇī potāne ane sharīrane ekarūp māne chhe, paṇ sharīr to karmoday ādhīn koī veḷā kr̥ush thāy, koī veḷā sthūl thāy, koī veḷā naṣhṭa thāy ane koī veḷā navīn ūpaje, ityādi charitra thāy chhe. e pramāṇe tenī parādhīn kriyā thavā chhatān ā jīv tene potāne ādhīn jāṇī mahā khedakhinna thāy chhe.....’’1
dehādhyāsathī mithyādraṣhṭi bahirātmā sharīrane ja ātmā mānato hovāthī tene navān navān sharīrono sambandh thato rahe chhe ane tethī te anantakāl sudhī ā gahan sansāravanamān bhaṭakato phare chhe tathā sansāranā tīvra tāpathī sadā baḷato rahe chhe.
antarātmāne sharīrādimān ātmabuddhi (mamatvabuddhi) hotī nathī; paṇ tene potānā gnānadarshanasvarūp ātmāmān ja ātmabuddhi hoy chhe; tethī te sharīrane, potānā chaitanyasvarūpathī bhinna, pudgalano piṇḍ samaje chhe. bhed – gnānanā baḷe te dhyānadvārā – svarūpalīnatā dvārā potānā ātmāne sharīrādinā bandhanathī sarvathā pr̥uthak kare chhe ane sadāne māṭe mukta thaī jāy chhe.
āvī rīte draṣhṭipherane līdhe bahirātmā par sāthe ekatvabuddhi karī sansāramān rakhaḍe chhe, jyāre antarātmā par sātheno sambandh toḍī tathā sva sāthe sambandh joḍī ante sansāranā duḥkhothī sarvathā mukta thāy chhe.
anādi kālathī sharīrane ātmā mānavānī bhūl jīve pote ja potānī agnānatāthī karī chhe ane ātmagnān vaḍe te ja potānī bhūl sudhārī shake chhe.
‘sharīrādimān ātmabuddhirūp vibhramathī utpanna thayelun duḥkh ātmagnānathī ja shānta thāy chhe’2 13. 1. mokṣhamārga prakāshak, gu. āvr̥utti – pr̥u. 52 2. juoḥ ‘samādhitantra’ – shlok 41.