sharīr jaḍ chhe, apavitra chhe, asthir chhe ne par chhe. temān ātmānī kalpanā karī tene pavitra, sthir ne potānun mānavun tathā gnān ane rāgane ek mānavā arthāt shubh bhāvathī lābh mānavo te avidyā chhe – agnān chhe. ā agnānatāne – ūndhī mānyatā ane ūndhā gnānane vāramvār andar ghūṇṭavāthī ane tadanusār ācharaṇ karavāthī vāsanārūp sanskāro utpanna thāy chhe. ā sanskārothī man potāne vash – svādhīn vartatun nathī, parantu paravash bane chhe – arthāt viṣhayo ane indriyone ādhīn thaī kṣhubdha thāy chhe – vikṣhipta thāy chhe. āvun – rāg – dveṣh ākulit man bāhya viṣhayomān ja pravarte chhe, gnānasvarūpamān sthir thatun nathī.
hun sharīrādithī ane rāg – dveṣhādi vikārothī bhinna, pavitra, sthir ane gnāyak – svarūp chhun – evā svaparanā bhedavignān dvārā utpanna thayelā gnān – sanskārothī te ja man svayam – svādhīnapaṇe – potānī ja meḷe rāg – dveṣhādithī rahit thāy chhe – avikṣhipta thāy chhe ane ātmasvarūpamān sthir thāy chhe.
shuddhātmānī vāramvār bhāvanāthī gnānanā sanskāro utpanna thāy chhe. tenāth man rāg – dveṣh rahit thaī samādhimān ṭhare chhe.
‘hun shuddhagnānasvarūp paramātmā chhun; sharīr – man – vāṇīrūp hun nathī. hun tenāthī bhinna chhun’ – evī vāramvār bhāvanā bhāvavāthī tenā sanskāro draḍh thāy chhe ane tevā sanskārothī chaitanyasvarūpamān sthiratā prāpta thāy chhe.1
māṭe gnān – sanskār samādhinun kāraṇ chhe ane avidyānā sanskār asamādhinun kāraṇ chhe.
gnān – sanskāro dvārā jem jem svarūpamān sthiratā vadhatī jāy chhe, tem tem rāg – dveṣhādi bhāvo chhūṭatā jāy chhe ane vītarāgatā vadhatī jāy chhe. māṭe jyān sudhī man (gnānano upayog) bāhya viṣhayothī chhūṭī ātmasvarūpamān sthir na thāy tyān sudhī ātma – tattvanī bhāvanā karyā ja karavī.
shrī samayasār kalash – 130mān kahyun chhe keḥ —
तावद्यावत् पराच्च्युत्वा ज्ञानं ज्ञाने प्रतिष्ठते।।१३०।।
1. juo – samādhitantra shlok 282