74samādhitantra
टीका — मोहान्मोहनीयकर्मोदयात् । यदा प्रजायेते उत्पद्येते । कौ ? रागद्वेषौ । कस्य ? तपस्विनः । तदैव रागद्वेषोदयकाल एव । आत्मानं स्वस्थं बाह्यविषयाद्व्यावृत्तस्वरूपस्थं भावयेत् । शाम्यत उपशमं गच्छतः । रागद्वेषौ । क्षणात् क्षणमात्रेण ।।३९।।
anvayārtha : (यदा) je samaye (तपस्विनः) tapasvī antarātmāne (मोहात्) mohavashāt (रागद्वेषौ) rāg ane dveṣh (प्रजायेते) utpanna thāy (तदा एव) te ja samaye te tapasvīe (स्वस्थं आत्मानं) shuddhasvarūpanī (भावयेत्) bhāvanā karavī. em karavāthī rāg – dveṣhādi (क्षणात्) kṣhaṇavāramān (शाम्यतः) shānta thaī jāy chhe.
ṭīkā : mohathī eṭale mohanīy karmanā uday nimitte, jyāre pedā thāy – utpanna thāy, koṇ (be)? rāg ane dveṣh. kone (utpanna thāy)? tapasvīne, tyāre ja arthāt rāg – dveṣhanā udayakāle ja svastha ātmānī – arthāt bāhya viṣhayothī vyāvr̥utta thaī (pāchho haṭhī) svarūpamān sthit thayelā ātmānī – bhāvanā karavī. tem karavāthī rāg – dveṣh kṣhaṇamān – kṣhaṇamātramān upashame chhe eṭale shānt thaī jāy chhe.
bhāvārtha : asthiratānā kāraṇe mohavash jyāre antarātmāne rāg – dveṣhādi utpanna thāy tyāre chittane par padārthothī haṭhāvī svasanmukh vāḷī shuddhātmāne bhāvavo. tem karavāthī kṣhaṇavāramān rāg – dveṣhādi shānta thaī jāy chhe.
bhedavignān dvārā ātmā ane sharīrādine bhinna bhinna jāṇīne shuddhātmānī bhāvanā karavī te ja rāg – dveṣhādi vikārone nāsh karavāno upāy chhe.
samyagdraṣhṭi jīvane bhūmikānusār rāg – dveṣh thāy chhe. paṇ tene te vakhate antaramān ātmānun bhedagnān chhe. te bāhya nimitto ane vikārane potānā ātmasvarūpathī bhinna māne chhe. te māṭe tene ādar nathī. avashapaṇe – asthiratāne līdhe je rāg – dveṣh thāy chhe tene te