82samādhitantra
अत्राहम्मतिर्बहिरात्मनो जाता तत्तेन कथमध्यवसीयते ? यत्र चान्तरात्मनस्तत्तेन कथमित्याशंक्याह —
टीका — दृश्यमानं शरीरादिकं । किं विशिष्टं ? त्रिलिंङ्गं त्रीणि स्त्रीपुंनपुंसकलक्षणानि लिङ्गानि यस्य तत् दृश्यमानं त्रिलिंङ्गं सत् । मूढो बहिरात्मा । इदमात्मतत्त्वं त्रिलिङ्गं मन्यते
‘‘bandhonā svabhāvane ane ātmānā svabhāvane jāṇīne bandho pratye je virakta thāy chhe te karmothī mukāy chhe.’’1
gnānī potānā svarūpamān sthit chhe eṭale svasamay chhe ane par padārtho pratyenā rāgādi bhāvothī mukta chhe. tethī tene karma – bandh nathī. agnānī ātmasvarūpathī chyut chhe arthāt par padārthomān ātmabuddhie sthit chhe eṭale par samay chhe ane rāgādi bhāvothī yukta chhe, tethī te karmothī baddha chhe. 43.
jyān (je padārthomān) bahirātmāne ātmabuddhi thaī tene te kevā māne chhe? ane antarātmā tene (padārthane) kevā māne chhe? tevī āshaṅkā karī kahe chheḥ —
anvayārtha : (मूढः) agnānī bahirātmā, (दृश्यमानं) dekhavāmān āvatā (त्रिलिङ्गं) strī – puruṣh – napunsakanā bhedathī triliṅgarūp sharīrane (इदं अवबुध्यते) ātma tattva (arthāt mārān) māne chhe ke, jyāre (अवबुद्धः) antarātmā, (इदं) ‘ā ātma tattva chhe te triliṅgarūp nathī, (तु) paṇ te (निष्पन्नं) anādi sansiddha tathā (शब्दवर्जितं इति) nāmādi vikalpothī rahit chhe,’ em samaje chhe.
ṭīkā : drashyamān (dekhavāmān āvatā) sharīrādikane – kevā (sharīrādikane)? triliṅgarūp – arthāt strī – puruṣh – napunsak e traṇ liṅg jene chhe tevā triliṅgarūp dekhātā sharīrādikane, mūḍh eṭale bahirātmā drashyamān (sharīrādik) sāthe abhedarūp (ekarūp)nī 1. bandho taṇo jāṇī svabhāv, svabhāv jāṇī ātmano,