Page 70 of 642
PDF/HTML Page 101 of 673
single page version

यो हि नाम फलदानसमर्थतया प्रादुर्भूय भावकत्वेन भवन्तमपि दूरत एव तदनुवृत्तेरात्मनो भाव्यस्य व्यावर्तनेन हठान्मोहं न्यक्कृत्योपरतसमस्तभाव्यभावकसङ्करदोषत्वेनैकत्वे टङ्कोत्कीर्णं विश्वस्याप्यस्योपरि तरता प्रत्यक्षोद्योततया नित्यमेवान्तःप्रकाशमानेनानपायिना स्वतःसिद्धेन परमार्थसता भगवता ज्ञानस्वभावेन द्रव्यान्तरस्वभावभाविभ्यः सर्वेभ्यो भावान्तरेभ्यः परमार्थ- तोऽतिरिक्तमात्मानं सञ्चेतयते स खलु जितमोहो जिन इति द्वितीया निश्चयस्तुतिः ।

एवमेव च मोहपदपरिवर्तनेन रागद्वेषक्रोधमानमायालोभकर्मनोकर्ममनोवचनकाय- सूत्राण्येकादश पञ्चानां श्रोत्रचक्षुर्घ्राणरसनस्पर्शनसूत्राणामिन्द्रियसूत्रेण पृथग्व्याख्या-

gAthArtha — [यः तु] je muni [मोहं] mohane [जित्वा] jItIne [आत्मानम्] potAnA AtmAne [ज्ञानस्वभावाधिकं] gnAnasvabhAv vaDe anyadravyabhAvothI adhik [जानाति] jANe chhe [तं साधुं] te munine [परमार्थविज्ञायकाः] paramArthanA jANanArAo [जितमोहं] jitamoh [ब्रुवन्ति] kahe chhe.

TIkA — mohakarma phaL devAnA sAmarthya vaDe pragaT udayarUp thaIne bhAvakapaNe pragaT thAy chhe topaN tenA anusAre jenI pravRutti chhe evo je potAno AtmA — bhAvya, tene bhedagnAnanA baL vaDe dUrathI ja pAchho vALavAthI e rIte baLapUrvak mohano tiraskAr karIne, samasta bhAvyabhAvak-sankaradoSh dUr thavAthI ekatvamAn TankotkIrNa (nishchal) ane gnAnasvabhAv vaDe anyadravyonA svabhAvothI thatA sarva anyabhAvothI paramArthe judA evA potAnA AtmAne je (muni) anubhave chhe te nishchayathI ‘jitamoh jin’ (jeNe mohane jItyo chhe evo jin) chhe. kevo chhe te gnAnasvabhAv? A samasta lokanA upar tarato, pratyakSha udyotapaNAthI sadAy antarangamAn prakAshamAn, avinAshI, potAthI ja siddha ane paramArthasat evo bhagavAn gnAnasvabhAv chhe.

A rIte bhAvyabhAvak bhAvanA sankaradoShane dUr karI bIjI nishchayastuti chhe. A gAthAsUtramAn ek mohanun ja nAm lIdhun chhe; temAn ‘moh’ padane badalIne tenI jagyAe rAg, dveSh, krodh, mAn, mAyA, lobh, karma, nokarma, man, vachan, kAy mUkIne agiyAr sUtro vyAkhyAnarUp karavAn ane shrotra, chakShu, ghrAN, rasan, sparshan — e pAnchanAn sUtro indriyasUtra dvArA judAn vyAkhyAnarUp karavAn; em soL sUtro judAn judAn vyAkhyAnarUp

Page 71 of 642
PDF/HTML Page 102 of 673
single page version

तत्वाद्वयाख्येयानि । अनया दिशान्यान्यप्यूह्यानि ।

इह खलु पूर्वप्रक्रान्तेन विधानेनात्मनो मोहं न्यक्कृत्य यथोदितज्ञानस्वभावातिरिक्ता- त्मसञ्चेतनेन जितमोहस्य सतो यदा स्वभावभावभावनासौष्ठवावष्टम्भात्तत्सन्तानात्यन्तविनाशेन पुनरप्रादुर्भावाय भावकः क्षीणो मोहः स्यात्तदा स एव भाव्यभावकभावाभावेनैकत्वे टङ्कोत्कीर्णं

bhAvArtha — bhAvak je moh tenA anusAr pravRuttithI potAno AtmA bhAvyarUp thAy chhe tene bhedagnAnanA baLathI judo anubhave te jitamoh jin chhe. ahIn evo Ashay chhe ke shreNI chaDatAn mohano uday jene anubhavamAn na rahe ane je potAnA baLathI upashamAdi karI AtmAne anubhave chhe tene jitamoh kahyo chhe. ahIn mohane jItyo chhe; teno nAsh thayo nathI.

have, bhAvyabhAvak bhAvanA abhAvathI nishchayastuti kahe chhe —

gAthArtha — [जितमोहस्य तु साधोः] jeNe mohane jItyo chhe evA sAdhune [यदा] jyAre [क्षीणः मोहः] moh kShIN thaI sattAmAnthI nAsh [भवेत्] thAy [तदा] tyAre [निश्चयविद्भिः] nishchayanA jANanArA [खलु] nishchayathI [सः] te sAdhune [क्षीणमोहः] ‘kShINamoh’ evA nAmathI [भण्यते] kahe chhe.

TIkA — A nishchayastutimAn, pUrvokta vidhAnathI AtmAmAnthI mohano tiraskAr karI, jevo (pUrve) kahyo tevA gnAnasvabhAv vaDe anyadravyathI adhik AtmAno anubhav karavAthI je jitamoh thayo, tene jyAre potAnA svabhAvabhAvanI bhAvanAnun sArI rIte avalamban karavAthI mohanI santatino atyant vinAsh evo thAy ke pharI teno uday na thAy — em bhAvakarUp

Page 72 of 642
PDF/HTML Page 103 of 673
single page version

परमात्मानमवाप्तः क्षीणमोहो जिन इति तृतीया निश्चयस्तुतिः ।

एवमेव च मोहपदपरिवर्तनेन रागद्वेषक्रोधमानमायालोभकर्मनोकर्ममनोवचनकायश्रोत्र- चक्षुर्घ्राणरसनस्पर्शनसूत्राणि षोडश व्याख्येयानि । अनया दिशान्यान्यप्यूह्यानि ।

moh kShIN thAy, tyAre (bhAvak mohano kShay thavAthI AtmAnA vibhAvarUp bhAvyabhAvano paN abhAv thAy chhe ane e rIte) bhAvyabhAvak bhAvano abhAv thavAne lIdhe ekapaNun thavAthI TankotkIrNa (nishchal) paramAtmAne prApta thayelo te ‘kShINamoh jin’ kahevAy chhe. A trIjI nishchayastuti chhe.

ahIn paN pUrve kahyun hatun tem ‘moh’ padane badalI rAg, dveSh, krodh, mAn, mAyA, lobh, karma, nokarma, man, vachan, kAy, shrotra, chakShu, ghrAN, rasan, sparshan — e pado mUkI soL sUtro (bhaNavAn ane) vyAkhyAn karavAn ane A prakAranA upadeshathI bIjAn paN vichAravAn.

bhAvArtha — sAdhu pahelAn potAnA baLathI upasham bhAv vaDe mohane jItI, pachhI jyAre potAnA mahA sAmarthyathI mohano sattAmAnthI nAsh karI gnAnasvarUp paramAtmAne prApta thAy tyAre te kShINamoh jin kahevAy chhe.

have ahIn A nishchay-vyavahArarUp stutinA arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe —

shlokArtha — [कायात्मनोः व्यवहारतः एकत्वं] sharIrane ane AtmAne vyavahAranayathI ekapaNun chhe [तु पुनः] paN [निश्चयात् न] nishchayanayathI ekapaNun nathI; [वपुषः स्तुत्या नुः स्तोत्रं व्यवहारतः अस्ति] mATe sharIranA stavanathI AtmA – puruShanun stavan vyavahAranayathI thayun kahevAy chhe, ane [तत्त्वतः तत् न] nishchayanayathI nahi; [निश्चयतः] nishchayathI to [चित्स्तुत्या एव] chaitanyanA stavanathI ja [चितः स्तोत्रं भवति] chaitanyanun stavan thAy chhe. [सा एवं भवेत्] te chaitanyanun stavan ahIn jitendriy, jitamoh, kShINamoh — em (upar) kahyun tem chhe. [अतः तीर्थकरस्तवोत्तरबलात्] agnAnIe tIrthankaranA stavanano je prashna karyo hato teno Am

Page 73 of 642
PDF/HTML Page 104 of 673
single page version

एवमयमनादिमोहसन्ताननिरूपितात्मशरीरैकत्वसंस्कारतयात्यन्तमप्रतिबुद्धोऽपि प्रसभोज्जृम्भित- nayavibhAgathI uttar dIdho; te uttaranA baLathI em siddha thayun ke [आत्म-अङ्गयोः एकत्वं न] AtmAne ane sharIrane ekapaNun nishchayathI nathI. 27.

have vaLI, A arthane jANavAthI bhedagnAnanI siddhi thAy chhe evA arthavALun kAvya kahe chhe —

shlokArtha — [परिचित-तत्त्वैः] jemaNe vastunA yathArtha svarUpane parichayarUp karyun chhe evA munioe [आत्म-काय-एकतायां] jyAre AtmA ane sharIranA ekapaNAne [इति नय-विभजन- युक्त्या] Am nayanA vibhAganI yukti vaDe [अत्यन्तम् उच्छादितायाम्] jaDamULathI ukheDI nAkhyun chhe — atyant niShedhyun chhe, tyAre [कस्य] kayA puruShane [बोधः] gnAn [अद्य एव] tatkAL [बोधं] yathArthapaNAne [न अवतरति] na pAme? avashya pAme ja. kevun thaIne? [स्व-रस-रभस-कृष्टः प्रस्फु टन् एकः एव] potAnA nijarasanA vegathI khenchAI pragaT thatun ekasvarUp thaIne.

bhAvArtha — nishchay-vyavahAranayanA vibhAg vaDe AtmAno ane parano atyant bhed batAvyo chhe; tene jANIne, evo koN puruSh chhe ke jene bhedagnAn na thAy? thAy ja; kAraN ke jyAre gnAn potAnA svarasathI pote potAnun svarUp jANe tyAre avashya te gnAn potAnA AtmAne parathI bhinna ja jaNAve chhe. ahIn koI dIrghasansArI ja hoy to tenI kAI vAt nathI. 28.

A pramANe, apratibuddhe je em kahyun hatun ke ‘‘amAro to e nishchay chhe ke deh chhe te ja AtmA chhe’’, tenun nirAkaraN karyun.

A rIte A agnAnI jIv anAdi mohanA santAnathI nirUpaN karavAmAn Avelun je AtmA ne sharIranun ekapaNun tenA sanskArapaNAthI atyant apratibuddha hato te have tattvagnAn -

Page 74 of 642
PDF/HTML Page 105 of 673
single page version

तत्त्वज्ञानज्योतिर्नेत्रविकारीव प्रकटोद्घाटितपटलष्टसितिप्रतिबुद्धः (?) साक्षात् द्रष्टारं स्वं स्वयमेव हि विज्ञाय श्रद्धाय च तं चैवानुचरितुकामः स्वात्मारामस्यास्यान्यद्रव्याणां प्रत्याख्यानं किं स्यादिति पृच्छन्नित्थं वाच्यः —

यतो हि द्रव्यान्तरस्वभावभाविनोऽन्यानखिलानपि भावान् भगवज्ज्ञातृद्रव्यं स्वस्वभाव- भावाव्याप्यतया परत्वेन ज्ञात्वा प्रत्याचष्टे, ततो य एव पूर्वं जानाति स एव पश्चात्प्रत्याचष्टे, svarUp jyotino pragaT uday thavAthI ane netranA vikArInI mAphak (jem koI puruShanAn netramAn vikAr hato tyAre varNAdik anyathA dekhAtAn hatAn ane jyAre vikAr maTyo tyAre jevAn hatAn tevAn ja dekhavA lAgyo tem) paDaL samAn AvaraNakarma sArI rIte UghaDI javAthI pratibuddha thayo ane sAkShAt draShTA (dekhanAr) evA potAne potAthI ja jANI, shraddhAn karI, tenun ja AcharaN karavAno ichchhak thayo thako pUchhe chhe ke ‘A svAtmArAmane anya dravyonun pratyAkhyAn (tyAgavun) te shun chhe?’ tene AchArya A pramANe kahe chhe —

gAthArtha — [यस्मात्] jethI [सर्वान् भावान्] ‘potAnA sivAy sarva padArtho [परान्] par chhe’ [इति ज्ञात्वा] em jANIne [प्रत्याख्याति] pratyAkhyAn kare chhe — tyAge chhe, [तस्मात्] tethI, [प्रत्याख्यानं] pratyAkhyAn [ज्ञानं] gnAn ja chhe [नियमात्] em niyamathI [ज्ञातव्यम्] jANavun. potAnA gnAnamAn tyAgarUp avasthA te ja pratyAkhyAn chhe, bIjun kAI nathI.

TIkA — A bhagavAn gnAtA-dravya (AtmA) chhe te anyadravyanA svabhAvathI thatA anya samasta parabhAvone, teo potAnA svabhAvabhAv vaDe nahi vyApta hovAthI parapaNe jANIne, tyAge chhe; tethI je pahelAn jANe chhe te ja pachhI tyAge chhe, bIjo to koI tyAganAr nathI — em

Page 75 of 642
PDF/HTML Page 106 of 673
single page version

न पुनरन्य इत्यात्मनि निश्चित्य प्रत्याख्यानसमये प्रत्याख्येयोपाधिमात्रप्रवर्तितकर्तृत्वव्यपदेशत्वेऽपि परमार्थेनाव्यपदेश्यज्ञानस्वभावादप्रच्यवनात् प्रत्याख्यानं ज्ञानमेवेत्यनुभवनीयम् ।

यथा हि कश्चित्पुरुषः सम्भ्रान्त्या रजकात्परकीयं चीवरमादायात्मीयप्रतिपत्त्या परिधाय AtmAmAn nishchay karIne, pratyAkhyAnanA (tyAganA) samaye pratyAkhyAn karavAyogya je parabhAv tenI upAdhimAtrathI pravartelun tyAganA kartApaNAnun nAm (AtmAne) hovA chhatAn paN, paramArthathI jovAmAn Ave to parabhAvanA tyAgakartApaNAnun nAm potAne nathI, pote to e nAmathI rahit chhe kAraN ke gnAnasvabhAvathI pote chhUTyo nathI, mATe pratyAkhyAn gnAn ja chhe — em anubhav karavo.

bhAvArtha — AtmAne parabhAvanA tyAganun kartApaNun chhe te nAmamAtra chhe. pote to gnAnasvabhAv chhe. paradravyane par jANyun, pachhI parabhAvanun grahaN nahi te ja tyAg chhe. e rIte, sthir thayelun gnAn te ja pratyAkhyAn chhe, gnAn sivAy koI bIjo bhAv nathI.

have pUchhe chhe ke gnAtAnun pratyAkhyAn gnAn ja kahyun tenun draShTAnt shun chhe? tenA uttararUp draShTAnt-dArShTAntanI gAthA kahe chhe —

gAthArtha — [यथा नाम] jem lokamAn [कः अपि पुरुषः] koI puruSh [परद्रव्यम् इदम् इति ज्ञात्वा] paravastune ‘A paravastu chhe’ em jANe tyAre evun jANIne [त्यजति] paravastune tyAge chhe, [तथा] tevI rIte [ज्ञानी] gnAnI [सर्वान्] sarva [परभावान्] paradravyonA bhAvone [ज्ञात्वा] ‘A parabhAv chhe’ em jANIne [विमुञ्चति] temane chhoDe chhe.

TIkA — jem — koI puruSh dhobInA gharethI bhramathI bIjAnun vastra lAvI, potAnun jANI

Page 76 of 642
PDF/HTML Page 107 of 673
single page version

शयानः स्वयमज्ञानी सन्नन्येन तदञ्चलमालम्ब्य बलान्नग्नीक्रियमाणो मंक्षु प्रतिबुध्यस्वार्पय परिवर्तितमेतद्वस्त्रं मामकमित्यसकृद्वाक्यं शृण्वन्नखिलैश्चिह्नैः सुष्ठु परीक्ष्य निश्चितमेतत्परकीयमिति ज्ञात्वा ज्ञानी सन् मुञ्चति तच्चीवरमचिरात्, तथा ज्ञातापि सम्भ्रान्त्या परकीयान्भावा- नादायात्मीयप्रतिपत्त्यात्मन्यध्यास्य शयानः स्वयमज्ञानी सन् गुरुणा परभावविवेकं कृत्वैकीक्रियमाणो मंक्षु प्रतिबुध्यस्वैकः खल्वयमात्मेत्यसकृच्छ्रौतं वाक्यं शृण्वन्नखिलैश्चिह्नैः सुष्ठु परीक्ष्य निश्चितमेते परभावा इति ज्ञात्वा ज्ञानी सन् मुञ्चति सर्वान्परभावानचिरात् ।

oDhIne sUto chhe ne potAnI meLe agnAnI ( – A vastra bIjAnun chhe evA gnAn vinAno) thaI rahyo chhe; jyAre bIjo te vastrano khUNo pakaDI, khenchI tene nagna kare chhe ane kahe chhe ke ‘tun shIghra jAg, sAvadhAn thA, A mArun vastra badalAmAn AvI gayun chhe te mArun mane de’, tyAre vAramvAr kahelun e vAkya sAmbhaLato te, (e vastranAn) sarva chihnothI sArI rIte parIkShA karIne, ‘jarUr A vastra pArakun ja chhe’ em jANIne, gnAnI thayo thako, te (paranA) vastrane jaladI tyAge chhe. tevI rIte — gnAtA paN bhramathI paradravyonA bhAvone grahaN karI, potAnA jANI, potAmAn ekarUp karIne sUto chhe ne potAnI meLe agnAnI thaI rahyo chhe; jyAre shrI guru parabhAvano vivek (bhedagnAn) karI tene ek AtmabhAvarUp kare ane kahe ke ‘tun shIghra jAg, sAvadhAn thA, A tAro AtmA kharekhar ek (gnAnamAtra) ja chhe, (anya sarva paradravyanA bhAvo chhe),’ tyAre vAramvAr kahelun e Agamanun vAkya sAmbhaLato te, samasta (sva-paranAn) chihnothI sArI rIte parIkShA karIne, ‘jarUr A parabhAvo ja chhe, (hun ek gnAnamAtra ja chhun)’ em jANIne, gnAnI thayo thako, sarva parabhAvone tatkAL chhoDe chhe.

bhAvArtha — jyAn sudhI paravastune bhUlathI potAnI jANe tyAn sudhI ja mamatva rahe; ane jyAre yathArtha gnAn thavAthI paravastune pArakI jANe tyAre bIjAnI vastumAn mamatva shAnun rahe? arthAt na rahe e prasiddha chhe.

have A ja arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe —

Page 77 of 642
PDF/HTML Page 108 of 673
single page version

अथ कथमनुभूतेः परभावविवेको भूत इत्याशङ्कय भावकभावविवेकप्रकारमाह —

इह खलु फलदानसमर्थतया प्रादुर्भूय भावकेन सता पुद्गलद्रव्येणाभिनिर्वर्त्य-

shlokArtha — [अपर-भाव-त्याग-दृष्टान्त-दृष्टिः] A parabhAvanA tyAganA draShTAntanI draShTi, [अनवम् अत्यन्त-वेगात् यावत् वृत्तिम् न अवतरति] jUnI na thAy e rIte atyant vegathI jyAn sudhI pravRuttine pAme nahi, [तावत्] te pahelAn ja [झटिति] tatkAL [सकल-भावैः अन्यदीयैः विमुक्ता] sakal anyabhAvothI rahit [स्वयम् इयम् अनुभूतिः] pote ja A anubhUti to [आविर्बभूव] pragaT thaI gaI.

bhAvArtha — A parabhAvanA tyAganun draShTAnt kahyun te par draShTi paDe te pahelAn samasta anyabhAvothI rahit potAnA svarUpanun anubhavan to tatkAL thaI gayun; kAraN ke e prasiddha chhe ke vastune paranI jANyA pachhI mamatva rahetun nathI. 29.

have, ‘A anubhUtithI parabhAvanun bhedagnAn kevA prakAre thayun?’ evI AshankA karIne, pratham to je bhAvakabhAv — mohakarmanA udayarUp bhAv, tenA bhedagnAnano prakAr kahe chhe —

✽gAthArtha — [बुध्यते] em jANe ke [मोहः मम कः अपि नास्ति] ‘moh mAro kAI paN sambandhI nathI, [एकः उपयोगः एव अहम्] ek upayog chhe te ja hun chhun’ — [ तं ] evun je jANavun tene [समयस्य] siddhAntanA athavA svaparanA svarUpanA [विज्ञायकाः] jANanArA [मोहनिर्ममत्वं] mohathI nirmamatva [ब्रुवन्ति] kahe chhe.

TIkA — nishchayathI, (A mArA anubhavamAn) phaL devAnA sAmarthyathI pragaT thaIne ✽A gAthAno artha Am paN thAy chhe — ‘jarAy moh mAro nathI, hun ek chhun’ evun upayog

Page 78 of 642
PDF/HTML Page 109 of 673
single page version

मानष्टङ्कोत्कीर्णैकज्ञायकस्वभावभावस्य परमार्थतः परभावेन भावयितुमशक्यत्वात्कतमोऽपि न नाम मम मोहोऽस्ति । किञ्चैतत्स्वयमेव च विश्वप्रकाशचञ्चुरविकस्वरानवरतप्रतापसम्पदा चिच्छक्तिमात्रेण स्वभावभावेन भगवानात्मैवावबुध्यते यत्किलाहं खल्वेकः ततः समस्तद्रव्याणां परस्पर- साधारणावगाहस्य निवारयितुमशक्यत्वात् मज्जितावस्थायामपि दधिखण्डावस्थायामिव परिस्फु टस्वद- मानस्वादभेदतया मोहं प्रति निर्ममत्वोऽस्मि, सर्वदैवात्मैकत्वगतत्वेन समयस्यैवमेव स्थितत्वात् । इतीत्थं भावकभावविवेको भूतः ।

bhAvArtha — A mohakarma chhe te jaD pudgaladravya chhe; teno uday kaluSh (malin) bhAvarUp chhe; te bhAv paN, mohakarmano bhAv hovAthI, pudgalano ja vikAr chhe. A bhAvakano bhAv chhe te jyAre A chaitanyanA upayoganA anubhavamAn Ave chhe tyAre upayog paN vikArI thaI rAgAdirUp malin dekhAy chhe. jyAre tenun bhedagnAn thAy ke ‘chaitanyanI shaktinI vyakti to gnAnadarshanopayogamAtra chhe ane A kaluShatA rAgadveShamoharUp chhe te dravyakarmarUp jaD pudgaladravyanI chhe’, tyAre bhAvakabhAv je dravyakarmarUp mohano bhAv tenAthI avashya bhedagnAn thAy chhe ane AtmA avashya potAnA chaitanyanA anubhavarUp sthit thAy chhe. * bhAvavun = banAvavun; bhAvyarUp karavun.

Page 79 of 642
PDF/HTML Page 110 of 673
single page version

एवमेव च मोहपदपरिवर्तनेन रागद्वेषक्रोधमानमायालोभकर्मनोकर्ममनोवचनकायश्रोत्र- चक्षुर्घ्राणरसनस्पर्शनसूत्राणि षोडश व्याख्येयानि । अनया दिशान्यान्यप्यूह्यानि ।

have A arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe —

shlokArtha — [ इह ] A lokamAn [ अहं ] hun [ स्वयं ] potAthI ja [ एकं स्वं ] potAnA ek AtmasvarUpane [ चेतये ] anubhavun chhun [ सर्वतः स्व-रस-निर्भर-भावं ] ke je svarUp sarvata potAnA nijarasarUp chaitanyanA pariNamanathI pUrNa bharelA bhAvavALun chhe; mATe [ मोहः ] A moh [ मम ] mAro [ कश्चन नास्ति नास्ति ] kAI paN lAgatovaLagato nathI arthAt ene ane mAre kAI paN nAto nathI. [ शुद्ध-चिद्-घन-महः-निधिः अस्मि ] hun to shuddha chaitanyanA samUharUp tejapunjano nidhi chhun. (bhAvakabhAvanA bhed vaDe Avun anubhavan kare.) 30.

evI ja rIte, gAthAmAn ‘moh’ pad chhe tene badalI, rAg, dveSh, krodh, mAn, mAyA, lobh, karma, nokarma, man, vachan, kAy, shrotra, chakShu, ghrAN, rasan, sparshan — e soL padanAn judAn judAn soL gAthAsUtro vyAkhyAnarUp karavAn ane A upadeshathI bIjAn paN vichAravAn.

have gneyabhAvanA bhedagnAnano prakAr kahe chhe —

Page 80 of 642
PDF/HTML Page 111 of 673
single page version

अमूनि हि धर्माधर्माकाशकालपुद्गलजीवान्तराणि स्वरसविजृम्भितानिवारितप्रसरविश्व- घस्मरप्रचण्डचिन्मात्रशक्तिकवलिततयात्यन्तमन्तर्मग्नानीवात्मनि प्रकाशमानानि टङ्कोत्कीर्णैकज्ञायक- स्वभावत्वेन तत्त्वतोऽन्तस्तत्त्वस्य तदतिरिक्तस्वभावतया तत्त्वतो बहिस्तत्त्वरूपतां परित्यक्तुम- शक्यत्वान्न नाम मम सन्ति । किञ्चैतत्स्वयमेव च नित्यमेवोपयुक्तस्तत्त्वत एवैकमनाकुलमात्मानं कलयन् भगवानात्मैवावबुध्यते यत्किलाहं खल्वेकः ततः संवेद्यसंवेदकभावमात्रोपजातेतरेतर- संवलनेऽपि परिस्फु टस्वदमानस्वभावभेदतया धर्माधर्माकाशकालपुद्गलजीवान्तराणि प्रति

✽gAthArtha — [बुध्यते] em jANe ke [धर्मादिः] ‘A dharma Adi dravyo [मम नास्ति] mArAn kAI paN lAgatAmvaLagatAn nathI, [एकः उपयोगः एव] ek upayog chhe te ja [अहम्] hun chhun’ — [तं] evun je jANavun tene [समयस्य विज्ञायकाः] siddhAntanA athavA svaparanA svarUparUp samayanA jANanArA [धर्मनिर्ममत्वं] dharmadravya pratye nirmamatva [ब्रुवन्ति] kahe chhe.

TIkA — potAnA nijarasathI je pragaT thayel chhe, nivAraN na karI shakAy evo jeno phelAv chhe tathA samasta padArthone grasavAno (gaLI javAno) jeno svabhAv chhe evI prachanD chinmAtrashakti vaDe grAsIbhUt karavAmAn AvyAn hovAthI, jANe atyant antarmagna thaI rahyAn hoy — gnAnamAn tadAkAr thaI DUbI rahyAn hoy evI rIte AtmAmAn prakAshamAn chhe evAn A dharma, adharma, AkAsh, kAL, pudgal, anya jIv — e sarva paradravyo mArAn sambandhI nathI; kAraN ke TankotkIrNa ek gnAyakasvabhAvapaNAthI paramArthe antarangatattva to hun chhun ane te paradravyo mArA svabhAvathI bhinna svabhAvavALAn hovAthI paramArthe bAhyatattvapaNAne chhoDavA asamartha chhe (kem ke potAnA svabhAvano abhAv karI gnAnamAn pesatAn nathI). vaLI ahIn svayamev, (chaitanyamAn) nitya upayukta evo ane paramArthe ek, anAkuL AtmAne anubhavato evo bhagavAn AtmA ja jANe chhe ke — hun pragaT nishchayathI ek ja chhun mATe, gneyagnAyakabhAvamAtrathI Upajelun paradravyo sAthe paraspar maLavun (milan) hovA chhatAn paN, pragaT svAdamAn AvatA svabhAvanA bhedane lIdhe dharma, adharma, AkAsh, kAL, pudgal ane anya jIvo pratye hun nirmam chhun; kAraN ke sadAy potAnA ekapaNAmAn prApta hovAthI samay (AtmapadArtha athavA darek padArtha) evo ne evo ja sthit ✽A gAthAno artha Am paN thAy chhe — ‘dharma Adi dravyo mArAn nathI, hun ek chhun’ evun upayog

Page 81 of 642
PDF/HTML Page 112 of 673
single page version

निर्ममत्वोऽस्मि, सर्वदैवात्मैकत्वगतत्वेन समयस्यैवमेव स्थितत्वात् । इतीत्थं ज्ञेयभावविवेको भूतः ।

अथैवं दर्शनज्ञानचारित्रपरिणतस्यास्यात्मनः कीद्रक् स्वरूपसञ्चेतनं भवतीत्यावेदयन्नुप- संहरति —

rahe chhe; (potAnA svabhAvane koI chhoDatun nathI). A prakAre gneyabhAvothI bhedagnAn thayun.

ahIn A arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe —

shlokArtha — [इति] Am pUrvokta prakAre bhAvakabhAv ane gneyabhAvothI bhedagnAn thatAn [सर्वैः अन्यभावैः सह विवेके सति] sarva anyabhAvothI jyAre bhinnatA thaI tyAre [अयं उपयोगः] A upayog chhe te [स्वयं] pote ja [एकं आत्मानम्] potAnA ek AtmAne ja [बिभ्रत्] dhArato, [प्रकटितपरमार्थैः दर्शनज्ञानवृत्तैः कृतपरिणतिः] jemano paramArtha pragaT thayo chhe evAn darshanagnAnachAritrathI jeNe pariNati karI chhe evo, [आत्म-आरामे एव प्रवृत्तः] potAnA AtmArUpI bAg(krIDAvan)mAn ja pravRutti kare chhe, anya jagyAe jato nathI.

bhAvArtha — sarva paradravyothI tathA temanAthI utpanna thayelA bhAvothI jyAre bhed jANyo tyAre upayogane ramavAne mATe potAno AtmA ja rahyo, anya ThekANun na rahyun. A rIte darshanagnAnachAritra sAthe ekarUp thayelo te AtmAmAn ja ramaN kare chhe em jANavun. 31.

have, e rIte darshanagnAnachAritrasvarUp pariNat thayelA A AtmAne svarUpanun sanchetan kevun hoy chhe em kahetAn AchArya A kathanane sankoche chhe, sameTe chhe —

Page 82 of 642
PDF/HTML Page 113 of 673
single page version

यो हि नामानादिमोहोन्मत्ततयात्यन्तमप्रतिबुद्धः सन् निर्विण्णेन गुरुणानवरतं प्रति- बोध्यमानः कथञ्चनापि प्रतिबुध्य निजकरतलविन्यस्तविस्मृतचामीकरावलोकनन्यायेन परमेश्वर- मात्मानं ज्ञात्वा श्रद्धायानुचर्य च सम्यगेकात्मारामो भूतः स खल्वहमात्मात्मप्रत्यक्षं चिन्मात्रं ज्योतिः, समस्तक्रमाक्रमप्रवर्तमानव्यावहारिकभावैश्चिन्मात्राकारेणाभिद्यमानत्वादेकः, नारकादि- जीवविशेषाजीवपुण्यपापास्रवसंवरनिर्जराबन्धमोक्षलक्षणव्यावहारिकनवतत्त्वेभ्यष्टङ्कोत्कीर्णैकज्ञायकस्वभाव- भावेनात्यन्तविविक्तत्वाच्छुद्धः, चिन्मात्रतया सामान्यविशेषोपयोगात्मकतानतिक्रमणाद्दर्शनज्ञानमयः, स्पर्शरसगन्धवर्णनिमित्तसंवेदनपरिणतत्वेऽपि स्पर्शादिरूपेण स्वयमपरिणमनात्परमार्थतः सदैवारूपी, इति प्रत्यगयं स्वरूपं सञ्चेतयमानः प्रतपामि । एवं प्रतपतश्च मम बहिर्विचित्रस्वरूपसम्पदा विश्वे

gAthArtha — darshanagnAnachAritrarUp pariNamelo AtmA em jANe chhe ke [खलु] nishchayathI [अहम्] hun [एकः] ek chhun, [शुद्धः] shuddha chhun, [दर्शनज्ञानमयः] darshanagnAnamay chhun, [सदा अरूपी] sadA arUpI chhun; [किञ्चित् अपि अन्यत्] kAI paN anya paradravya [परमाणुमात्रम् अपि] paramANumAtra paN [मम न अपि अस्ति] mArun nathI e nishchay chhe.

TIkA — je, anAdi moharUp agnAnathI unmattapaNAne lIdhe atyant apratibuddha hato ane virakta guruthI nirantar samajAvavAmAn AvatAn je koI prakAre (mahAbhAgyathI) samajI, sAvadhAn thaI, jem koI mUThImAn rAkhelun suvarNa bhUlI gayo hoy te pharI yAd karIne te suvarNane dekhe te nyAye, potAnA parameshvar (sarva sAmarthyanA dharanAr) AtmAne bhUlI gayo hato tene jANIne, tenun shraddhAn karIne tathA tenun AcharaN karIne ( – temAn tanmay thaIne) je samyak prakAre ek AtmArAm thayo, te hun evo anubhav karun chhun ke hun chaitanyamAtra jyotirUp AtmA chhun ke je mArA ja anubhavathI pratyakSha jaNAy chhe; chinmAtra AkArane lIdhe hun samasta kramarUp tathA akramarUp pravartatA vyAvahArik bhAvothI bhedarUp thato nathI mATe hun ek chhun; nArak Adi jIvanA visheSho, ajIv, puNya, pAp, Asrav, samvar, nirjarA, bandh ane mokShasvarUp je vyAvahArik nav tattvo temanAthI, TankotkIrNa ek gnAyakasvabhAvarUp bhAv vaDe, atyant judo chhun mATe hun shuddha chhun; chinmAtra hovAthI sAmAnya-visheSh upayogAtmakapaNAne ullanghato nathI mATe hun darshanagnAnamay chhun; sparsha, ras, gandh, varNa jenun nimitta chhe evA samvedanarUpe pariNamyo hovA chhatAn paN sparshAdirUpe pote pariNamyo nathI mATe paramArthe hun sadAy arUpI chhun. Am sarvathI

Page 83 of 642
PDF/HTML Page 114 of 673
single page version

परिस्फु रत्यपि न किञ्चनाप्यन्यत्परमाणुमात्रमप्यात्मीयत्वेन प्रतिभाति यद्भावकत्वेन ज्ञेयत्वेन चैकीभूय भूयो मोहमुद्भावयति, स्वरसत एवापुनःप्रादुर्भावाय समूलं मोहमुन्मूल्य महतो ज्ञानोद्योतस्य प्रस्फु रितत्वात् ।

judA evA svarUpane anubhavato A hun pratApavant rahyo. em pratApavant vartatA evA mane, joke (mArI) bahAr anek prakAranI svarUpanI sampadA vaDe samasta paradravyo sphurAyamAn chhe topaN, koI paN paradravya paramANumAtra paN mArApaNe bhAsatun nathI ke je mane bhAvakapaNe tathA gneyapaNe mArI sAthe ek thaIne pharI moh utpanna kare; kAraN ke nijarasathI ja mohane mULathI ukhADIne — pharI ankur na Upaje evo nAsh karIne, mahAn gnAnaprakAsh mane pragaT thayo chhe.

bhAvArtha — AtmA anAdi kALathI mohanA udayathI agnAnI hato, te shrI guruonA upadeshathI ane potAnI kALalabdhithI gnAnI thayo ane potAnA svarUpane paramArthathI jANyun ke hun ek chhun, shuddha chhun, arUpI chhun, darshanagnAnamay chhun. Avun jANavAthI mohano samUL nAsh thayo, bhAvakabhAv ne gneyabhAvathI bhedagnAn thayun, potAnI svarUpasampadA anubhavamAn AvI; have pharI moh kem utpanna thAy? na thAy.

have, evo AtmAno anubhav thayo teno mahimA kahI preraNArUp kAvya AchArya kahe chhe ke AvA gnAnasvarUp AtmAmAn samasta lok nimagna thAo —

shlokArtha — [एषः भगवान् अवबोधसिन्धुः] A gnAnasamudra bhagavAn AtmA [विभ्रम- तिरस्करिणीं भरेण आप्लाव्य] vibhramarUp ADI chAdarane samULagI DubADI daIne (dUr karIne) [प्रोन्मग्नः] pote sarvAng pragaT thayo chhe; [अमी समस्ताः लोकाः] tethI have A samasta lok [शान्तरसे] tenA shAnt rasamAn [समम् एव] ekIsAthe ja [निर्भरम्] atyanta [मज्जन्तु] magna thAo. kevo chhe shAnt ras? [आलोकम् उच्छलति] samasta lok paryant UchhaLI rahyo chhe.

bhAvArtha — jem samudranI ADun kAI AvI jAy tyAre jaL nathI dekhAtun ane jyAre AD dUr thAy tyAre jaL pragaT thAy; pragaT thatAn, lokane preraNAyogya thAy ke ‘A jaLamAn sarva lok snAn karo’; tevI rIte A AtmA vibhramathI AchchhAdit hato tyAre tenun svarUp nahotun dekhAtun; have vibhram dUr thayo tyAre yathAsvarUp (jevun chhe tevun svarUp) pragaT thayun;

Page 84 of 642
PDF/HTML Page 115 of 673
single page version

tethI ‘have tenA vItarAg vignAnarUp shAntarasamAn ekIvakhate sarva lok magna thAo’ em AchArye preraNA karI chhe. athavA evo paN artha chhe ke jyAre AtmAnun agnAn dUr thAy tyAre kevaLagnAn pragaT thAy ane kevaLagnAn pragaT thatAn samasta lokamAn rahelA padArtho ekIvakhate ja gnAnamAn AvI jhaLake chhe tene sarva lok dekho. 32.

A rIte A samayaprAbhRutagranthanI AtmakhyAti nAmanI TIkAmAn TIkAkAre pUrvarangasthaL kahyun.

ahIn TIkAkArano evo Ashay chhe ke A granthane alankArathI nATakarUpe varNavyo chhe. nATakamAn pahelAn rangabhUmi rachavAmAn Ave chhe. tyAn jonArAn nAyak tathA sabhA hoy chhe ane nRitya (nATya, nATak) karanArA hoy chhe ke jeo anek svAng dhAre chhe tathA shRungArAdik ATh rasanun rUp batAve chhe. tyAn shRungAr, hAsya, raudra, karuNA, vIr, bhayAnak, bIbhatsa ane adbhut — e ATh ras chhe te laukik ras chhe; nATakamAn temano ja adhikAr chhe. navamo shAntaras chhe te alaukik chhe; nRityamAn teno adhikAr nathI. A rasonA sthAyI bhAv, sAttvik bhAv, anubhAvI bhAv, vyabhichArI bhAv ane temanI draShTi Adinun varNan rasagranthomAn chhe tyAnthI jANavun. ane sAmAnyapaNe rasanun e svarUp chhe ke gnAnamAn je gney Avyun temAn gnAn tadAkAr thayun, temAn puruShano bhAv lIn thaI jAy ane anya gneyanI ichchhA na rahe te ras chhe. te ATh rasanun rUp nRityamAn nRitya karanArA batAve chhe; ane temanun varNan karatAn kavIshvar jyAre anya rasane anya rasanI samAn karIne paN varNan kare chhe tyAre anya rasano anya ras angabhUt thavAthI tathA anyabhAv rasonun ang hovAthI, rasavat Adi alankArathI tene nRityanA rUpe varNavavAmAn Ave chhe.

ahIn pratham rangabhUmisthaL kahyun. tyAn jonArA to samyagdraShTi puruSh chhe tem ja bIjA mithyAdraShTi puruShonI sabhA chhe, temane batAve chhe. nRitya karanArA jIv-ajIv padArtha chhe ane bannenun ekapaNun, kartAkarmapaNun Adi temanA svAng chhe. temAn teo paraspar anekarUp thAy chhe, — ATh rasarUp thaI pariName chhe, te nRitya chhe. tyAn samyagdraShTi jonAr jIv-ajIvanA bhinna svarUpane jANe chhe; te to A sarva svAngone karmakRut jANI shAnt rasamAn ja magna chhe ane mithyAdraShTi jIv-ajIvano bhed nathI jANatA tethI A svAngone ja sAchA jANI emAn lIn thaI jAy chhe. temane samyagdraShTi yathArtha svarUp batAvI, temano bhram maTADI, shAnt

Page 85 of 642
PDF/HTML Page 116 of 673
single page version

इति श्रीसमयसारव्याख्यायामात्मख्यातौ पूर्वरङ्गः समाप्तः । rasamAn temane lIn karI samyagdraShTi banAve chhe. tenI sUchanArUpe rangabhUminA antamAn AchArye ‘मज्जन्तु’ ityAdi A shlok rachyo chhe. te, have jIv-ajIvano svAng varNavashe tenI sUchanArUpe chhe evo Ashay sUchit thAy chhe. A rIte ahIn sudhI to rangabhUminun varNan karyun.

A pramANe (shrImadbhagavatkundakundAchAryadevapraNIt) shrI samayasAr shAstranI (shrImad amRut- chandrAchAryadevavirachit) AtmakhyAti nAmanI TIkAmAn pUrvarang samApta thayo.

Page 86 of 642
PDF/HTML Page 117 of 673
single page version

ke sarva vastuone jANanArun A gnAn chhe te jIv-ajIvanA sarva svAngone sArI rIte pichhANe chhe. evun (sarva svAngone pichhANanArun) samyaggnAn pragaT thAy chhe — e artharUp kAvya kahe chhe —

shlokArtha — [ज्ञानं] gnAn chhe te [मनो ह्लादयत् ] manane AnandarUp karatun [विलसति] pragaT thAy chhe. kevun chhe te? [पार्षदान्] jIv-ajIvanA svAngane jonArA mahApuruShone [जीव- अजीव-विवेक-पुष्कल-दृशा] jIv-ajIvano bhed dekhanArI ati ujjvaL nirdoSh draShTi vaDe [प्रत्याययत् ] bhinna dravyanI pratIti upajAvI rahyun chhe; [आसंसार-निबद्ध-बन्धन-विधि-ध्वंसात्] anAdi sansArathI jemanun bandhan draDh bandhAyun chhe evAn gnAnAvaraNAdi karmonA nAshathI [विशुद्धं] vishuddha thayun chhe, [स्फु टत् ] sphuT thayun chhe – jem phUlanI kaLI khIle tem vikAsarUp chhe. vaLI te kevun chhe? [आत्म-आरामम्] jenun ramavAnun krIDAvan AtmA ja chhe arthAt jemAn anant gneyonA AkAr AvIne jhaLake chhe topaN pote potAnA svarUpamAn ja rame chhe; [अनन्तधाम] jeno prakAsh anant chhe; [अध्यक्षेण महसा नित्य-उदितं] pratyakSha tejathI je nitya udayarUp chhe. vaLI kevun chhe? [धीरोदात्तम्] dhIr chhe, udAtta (uchcha) chhe ane tethI [अनाकुलं] anAkuL chhe — sarva ichchhAothI

Page 87 of 642
PDF/HTML Page 118 of 673
single page version

rahit nirAkuL chhe. (ahIn dhIr, udAtta, anAkuL — e traN visheShaNo shAntarUp nRityanAn AbhUShaN jANavAn.) evun gnAn vilAs kare chhe.

bhAvArtha — A gnAnano mahimA kahyo. jIv-ajIv ek thaI rangabhUmimAn pravesh kare chhe temane A gnAn ja bhinna jANe chhe. jem nRityamAn koI svAng Ave tene je yathArtha jANe tene svAng karanAro namaskAr karI potAnun rUp jevun hoy tevun ja karI le chhe tevI rIte ahIn paN jANavun. Avun gnAn samyagdraShTi puruShone hoy chhe; mithyAdraShTi A bhed jANatA nathI. 33.

have jIv-ajIvanun ekarUp varNan kare chhe —

Page 88 of 642
PDF/HTML Page 119 of 673
single page version

gAthArtha — [आत्मानम् अजानन्तः] AtmAne nahi jANatA thakA [परात्मवादिनः] parane AtmA kahenArA [केचित् मूढाः तु] koI mUDh, mohI, agnAnIo to [अध्यवसानं] adhyavasAnane [तथा च] ane koI [कर्म] karmane [जीवम् प्ररूपयन्ति] jIv kahe chhe. [अपरे] bIjA koI [अध्यवसानेषु] adhyavasAnomAn [तीव्रमन्दानुभागगं] tIvramand anubhAgagatane [जीवं मन्यन्ते] jIv mAne chhe [तथा] ane [अपरे] bIjA koI [नोकर्म अपि च] nokarmane [जीवः इति] jIv mAne chhe. [अपरे] anya koI [कर्मणः उदयं] karmanA udayane [जीवम्] jIv mAne chhe, koI ‘[यः] je [तीव्रत्वमन्दत्वगुणाभ्यां] tIvramandapaNArUp guNothI bhedane prApta thAy chhe [सः] te [जीवः भवति] jIv chhe’ em [कर्मानुभागम्] karmanA anubhAgane [इच्छन्ति] jIv ichchhe chhe ( – mAne chhe). [केचित्] koI [जीवकर्मोभयं] jIv ane karma [द्वे अपि खलु] banne maLelAnne ja [जीवम् इच्छन्ति] jIv mAne chhe [तु] ane [अपरे] anya koI [कर्मणां संयोगेन] karmanA sanyogathI ja [जीवम् इच्छन्ति] jIv mAne chhe. [एवंविधाः] A prakAranA tathA [बहुविधाः] anya paN ghaNA prakAranA [दुर्मेधसः] durbuddhio – mithyAdraShTio [परम्] parane [आत्मानं] AtmA [वदन्ति] kahe chhe. [ते]

Page 89 of 642
PDF/HTML Page 120 of 673
single page version

इह खलु तदसाधारणलक्षणाकलनात्क्लीबत्वेनात्यन्तविमूढाः सन्तस्तात्त्विकमात्मान- मजानन्तो बहवो बहुधा परमप्यात्मानमिति प्रलपन्ति । नैसर्गिकरागद्वेषकल्माषित- मध्यवसानमेव जीवस्तथाविधाध्यवसानात् अङ्गारस्येव कार्ष्ण्यादतिरिक्तत्वेनान्यस्यानुप- लभ्यमानत्वादिति केचित् । अनाद्यनन्तपूर्वापरीभूतावयवैकसंसरणक्रियारूपेण क्रीडत्कर्मैव जीवः कर्मणोऽतिरिक्तत्वेनान्यस्यानुपलभ्यमानत्वादिति केचित् । तीव्रमन्दानुभवभिद्यमानदुर- न्तरागरसनिर्भराध्यवसानसन्तान एव जीवस्ततोऽतिरिक्तस्यान्यस्यानुपलभ्यमानत्वादिति केचित् । नवपुराणावस्थादिभावेन प्रवर्तमानं नोकर्मैव जीवः शरीरादतिरिक्तत्वेनान्यस्यानु- पलभ्यमानत्वादिति केचित् । विश्वमपि पुण्यपापरूपेणाक्रामन् कर्मविपाक एव जीवः शुभाशुभभावादतिरिक्तत्वेनान्यस्यानुपलभ्यमानत्वादिति केचित् । सातासातरूपेणाभि- व्याप्तसमस्ततीव्रमन्दत्वगुणाभ्यां भिद्यमानः कर्मानुभव एव जीवः सुखदुःखातिरिक्तत्वे-

TIkA — A jagatamAn AtmAnun asAdhAraN lakShaN nahi jANavAne lIdhe napunsakapaNe atyant vimUDh thayA thakA, tAttvik (paramArthabhUt) AtmAne nahi jANatA evA ghaNA agnAnI jano bahu prakAre parane paN AtmA kahe chhe, bake chhe. koI to em kahe chhe ke svAbhAvik arthAt svayamev utpanna thayelA rAgadveSh vaDe melun je adhyavasAn (arthAt mithyA abhiprAy sahit vibhAvapariNAm) te ja jIv chhe kAraN ke jem kALApaNAthI anya judo koI kolaso jovAmAn Avato nathI tem evA adhyavasAnathI judo anya koI AtmA jovAmAn Avato nathI. 1. koI kahe chhe ke anAdi jeno pUrva avayav chhe ane anant jeno bhaviShyano avayav chhe evI je ek sansaraNarUp (bhramaNarUp) kriyA te-rUpe krIDA karatun je karma te ja jIv chhe kAraN ke karmathI anya judo koI jIv jovAmAn Avato nathI. 2. koI kahe chhe ke tIvra- mand anubhavathI bhedarUp thatAn, durant (jeno ant dUr chhe evA) rAgarUp rasathI bharelAn adhyavasAnonI je santati (paripATI) te ja jIv chhe kAraN ke tenAthI anya judo koI jIv dekhavAmAn Avato nathI. 3. koI kahe chhe ke navI ne purANI avasthA ityAdi bhAve pravartatun je nokarma te ja jIv chhe kAraN ke sharIrathI anya judo koI jIv jovAmAn Avato nathI. 4. koI em kahe chhe ke samasta lokane puNyapAparUpe vyApato je karmano vipAk te ja jIv chhe kAraN ke shubhAshubh bhAvathI anya judo koI jIv jovAmAn Avato nathI. 5. koI kahe chhe ke shAtA-ashAtArUpe vyApta je samasta tIvra-mandatvaguNo te vaDe bhedarUp thato