Samaysar-Gujarati (simplified iso15919 transliteration). Kalash: 222-227 ; Gatha: 383-389.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 29 of 34

 

Page 530 of 642
PDF/HTML Page 561 of 673
single page version

तं प्रकाशयितुमायाति; किन्तु वस्तुस्वभावस्य परेणोत्पादयितुमशक्यत्वात् परमुत्पादयितुमशक्तत्वाच्च यथा तदसन्निधाने तथा तत्सन्निधानेऽपि स्वरूपेणैव प्रकाशते स्वरूपेणैव प्रकाशमानस्य चास्य वस्तुस्वभावादेव विचित्रां परिणतिमासादयन् कमनीयोऽकमनीयो वा घटपटादिर्न मनागपि विक्रियायै कल्प्यते तथा बहिरर्थाः शब्दो, रूपं, गन्धो, रसः, स्पर्शो, गुणद्रव्ये च, देवदत्तो यज्ञदत्तमिव हस्ते गृहीत्वा, ‘मां शृणु, मां पश्य, मां जिघ्र, मां रसय, मां स्पृश, मां बुध्यस्व’ इति स्वज्ञाने नात्मानं प्रयोजयन्ति, न चात्माप्ययःकान्तोपलकृष्टायःसूचीवत् स्वस्थानात्प्रच्युत्य तान् ज्ञातुमायाति; किन्तु वस्तुस्वभावस्य परेणोत्पादयितुमशक्यत्वात् परमुत्पादयितुमशक्त त्वाच्च यथा तदसन्निधाने तथा तत्सन्निधानेऽपि स्वरूपेणैव जानीते स्वरूपेणैव जानतश्चास्य वस्तुस्वभावादेव विचित्रां परिणतिमासादयन्तः कमनीया अकमनीया वा शब्दादयो बहिरर्था न मनागपि विक्रियायै (arthāt bāhyapadārthane prakāshavānā kāryamān) joḍato nathī ke ‘tun mane prakāsh’, ane dīvo paṇ


lohachumbak-pāṣhāṇathī kheñchāyelī lokhaṇḍanī soyanī jem potānā sthānathī chyut thaīne tene (bāhyapadārthane) prakāshavā jato nathī; parantu, vastusvabhāv par vaḍe utpanna karī shakāto nahi hovāthī tem ja vastusvabhāv parane utpanna karī shakato nahi hovāthī, dīvo jem bāhyapadārthanī asamīpatāmān (potānā svarūpathī ja prakāshe chhe) tem bāhyapadārthanī samīpatāmān paṇ potānā svarūpathī ja prakāshe chhe. (em) potānā svarūpathī ja prakāshatā evā tene (dīvāne), vastusvabhāvathī ja vichitra pariṇatine pāmato evo manohar ke amanohar ghaṭapaṭādi bāhyapadārtha jarāy vikriyā utpanna karato nathī.

evī rīte have dārṣhṭānt chheḥ bāhyapadārthoshabda, rūp, gandh, ras, sparsha tathā guṇ ne dravya, jem devadatta yagnadattane hāth pakaḍīne koī kāryamān joḍe tem, ātmāne svagnānamān (bāhyapadārthone jāṇavānā kāryamān) joḍatā nathī ke ‘tun mane sāmbhaḷ, tun mane jo, tun mane sūṅgh, tun mane chākh, tun mane sparsha, tun mane jāṇ’, ane ātmā paṇ lohachumbak-pāṣhāṇathī kheñchāyelī lokhaṇḍanī soyanī jem potānā sthānathī chyut thaīne temane (bāhyapadārthone) jāṇavā jato nathī; parantu, vastusvabhāv par vaḍe utpanna karī shakāto nahi hovāthī tem ja vastusvabhāv parane utpanna karī shakato nahi hovāthī, ātmā jem bāhyapadārthonī asamīpatāmān (potānā svarūpathī ja jāṇe chhe) tem bāhyapadārthonī samīpatāmān paṇ potānā svarūpathī ja jāṇe chhe. (em) potānā svarūpathī ja jāṇatā evā tene (ātmāne), vastusvabhāvathī ja vichitra pariṇatine pāmatā evā manohar ke amanohar shabdādi bāhyapadārtho jarāy vikriyā utpanna karatā nathī.


Page 531 of 642
PDF/HTML Page 562 of 673
single page version

कल्प्येरन् एवमात्मा प्रदीपवत् परं प्रति उदासीनो नित्यमेवेति वस्तुस्थितिः, तथापि यद्रागद्वेषौ तदज्ञानम्

(शार्दूलविक्रीडित)
पूर्णैकाच्युतशुद्धबोधमहिमा बोधो न बोध्यादयं
यायात्कामपि विक्रियां तत इतो दीपः प्रकाश्यादिव
तद्वस्तुस्थितिबोधवन्ध्यधिषणा एते किमज्ञानिनो
रागद्वेषमयीभवन्ति सहजां मुञ्चन्त्युदासीनताम्
।।२२२।।

ā rīte ātmā dīvānī jem par pratye sadāy udāsīn chhe (arthāt sambandh vagarano, taṭastha chhe)evī vastusthiti chhe, topaṇ je rāgadveṣh thāy chhe te agnān chhe.

bhāvārthaḥshabdādik jaḍ pudgaladravyanā guṇo chhe. teo ātmāne kāī kahetān nathī, ke ‘tun amane grahaṇ kar (arthāt tun amane jāṇ)’; ane ātmā paṇ potānā sthānathī chyut thaīne temane grahavā (jāṇavā) temanā pratye jato nathī. jem shabdādik samīp na hoy tyāre ātmā potānā svarūpathī ja jāṇe chhe, tem shabdādik samīp hoy tyāre paṇ ātmā potānā svarūpathī ja jāṇe chhe. ām potānā svarūpathī ja jāṇatā evā ātmāne potapotānā svabhāvathī ja pariṇamatān shabdādik kiñchitmātra paṇ vikār karatān nathī, jem potānā svarūpathī ja prakāshatā evā dīvāne ghaṭapaṭādi padārtho vikār karatā nathī tem. āvo vastusvabhāv chhe, topaṇ jīv shabdane sāmbhaḷī, rūpane dekhī, gandhane sūṅghī, rasane āsvādī, sparshane sparshī, guṇ- dravyane jāṇī, temane sārān-narasān mānī rāgadveṣh kare chhe, te agnān ja chhe.

have ā ja arthanun kaḷasharūp kāvya kahe chheḥ

shlokārthaḥ[पूर्ण-एक-अच्युत-शुद्ध-बोध-महिमा अयं बोधः] pūrṇa, ek, achyut ane shuddha (vikār rahit) evun gnān jeno mahimā chhe evo ā gnāyak ātmā [ततः इतः बोध्यात्] te (asamīpavartī) ke ā (samīpavartī) gney padārthothī [काम् अपि विक्रियां न यायात्] jarā paṇ vikriyā pāmato nathī, [दीपः प्रकाश्यात् इव] jem dīvo prakāshya padārthothī (prakāshāvāyogya ghaṭapaṭādi padārthothī) vikriyā pāmato nathī tem. to pachhī [तद्-वस्तुस्थिति-बोध-बन्ध्य-धिषणाः एते अज्ञानिनः] evī vastusthitinā gnānathī rahit jemanī buddhi chhe evā ā agnānī jīvo [किम् सहजाम् उदासीनताम् मुञ्चन्ति, रागद्वेषमयीभवन्ति] potānī sahaj udāsīnatāne kem chhoḍe chhe ane rāgadveṣhamay kem thāy chhe? (em āchāryadeve shoch karyo chhe.)


Page 532 of 642
PDF/HTML Page 563 of 673
single page version

(शार्दूलविक्रीडित)
रागद्वेषविभावमुक्तमहसो नित्यं स्वभावस्पृशः
पूर्वागामिसमस्तकर्मविकला भिन्नास्तदात्वोदयात्
दूरारूढचरित्रवैभवबलाच्चञ्चच्चिदर्चिर्मयीं
विन्दन्ति स्वरसाभिषिक्तभुवनां ज्ञानस्य सञ्चेतनाम्
।।२२३।।

bhāvārthaḥgnānano svabhāv gneyane jāṇavāno ja chhe, jem dīpakano svabhāv ghaṭapaṭādine prakāshavāno chhe. evo vastusvabhāv chhe. gneyane jāṇavāmātrathī gnānamān vikār thato nathī. gneyone jāṇī, temane sārān-narasān mānī, ātmā rāgīdveṣhīvikārī thāy chhe te agnān chhe. māṭe āchāryadeve shoch karyo chhe ke‘vastuno svabhāv to āvo chhe, chhatān ā ātmā agnānī thaīne rāgadveṣharūpe kem pariṇame chhe? potānī svābhāvik udāsīn-avasthārūp kem raheto nathī?’ ā pramāṇe āchāryadeve je shoch karyo chhe te yukta chhe, kāraṇ ke jyān sudhī shubh rāg chhe tyān sudhī prāṇīone agnānathī duḥkhī dekhī karuṇā ūpaje chhe ane tethī shoch thāy chhe. 222.

have āgaḷanā kathananī sūchanārūp kāvya kahe chheḥ

shlokārthaḥ[राग-द्वेष-विभाव-मुक्त-महसः] jemanun tej rāgadveṣharūp vibhāvathī rahit chhe, [नित्यं स्वभाव-स्पृशः] jeo sadā (potānā chaitanyachamatkāramātra) svabhāvane sparshanārā chhe, [पूर्व- आगामि-समस्त-कर्म-विकलाः] jeo bhūt kāḷanān tem ja bhaviṣhya kāḷanān samasta karmathī rahit chhe ane [तदात्व-उदयात्-भिन्नाः] jeo vartamān kāḷanā karmodayathī bhinna chhe, [दूर-आरूढ-चरित्र- वैभव-बलात् ज्ञानस्य सञ्चेतनाम् विन्दन्ति] teo (evā gnānīo) ati prabaḷ chāritranā vaibhavanā baḷathī gnānanī sañchetanāne anubhave chhe[चञ्चत्-चिद्-अर्चिर्मयीं] ke je gnān-chetanā chamakatī chaitanyajyotimay chhe ane [स्व-रस-अभिषिक्त-भुवनाम्] jeṇe nij rasathī (potānā gnānarūp rasathī) samasta lokane siñchyo chhe.

bhāvārthaḥjemane rāgadveṣh gayā, potānā chaitanyasvabhāvano aṅgīkār thayo ane atīt, anāgat tathā vartamān karmanun mamatva gayun evā gnānīo sarva paradravyathī judā thaīne chāritra aṅgīkār kare chhe. te chāritranā baḷathī, karmachetanā ane karmaphaḷachetanāthī judī je potānī chaitanyanā pariṇamanasvarūp gnānachetanā tenun anubhavan kare chhe.

ahīn tātparya ām jāṇavunḥjīv pahelān to karmachetanā ane karmaphaḷachetanāthī bhinna potānī gnānachetanānun svarūp āgam-pramāṇ, anumān-pramāṇ ane svasamvedan-pramāṇathī jāṇe chhe ane tenun shraddhān (pratīti) draḍh kare chhe; e to avirat, deshavirat ane pramatta


Page 533 of 642
PDF/HTML Page 564 of 673
single page version

कम्मं जं पुव्वकयं सुहासुहमणेयवित्थरविसेसं
तत्तो णियत्तदे अप्पयं तु जो सो पडिक्कमणं ।।३८३।।
कम्मं जं सुहमसुहं जम्हि य भावम्हि बज्झदि भविस्सं
तत्तो णियत्तदे जो सो पच्चक्खाणं हवदि चेदा ।।३८४।।
जं सुहमसुहमुदिण्णं संपडि य अणेयवित्थरविसेसं
तं दोसं जो चेददि सो खलु आलोयणं चेदा ।।३८५।।

avasthāmān paṇ thāy chhe. ane jyāre apramatta avasthā thāy chhe tyāre jīv potānā svarūpanun ja dhyān kare chhe; te vakhate, je gnānachetanānun teṇe pratham shraddhān karyun hatun temān te līn thāy chhe ane shreṇi chaḍī, kevaḷagnān upajāvī, sākṣhāt *gnānachetanārūp thāy chhe. 223.

atīt karma pratye mamatva chhoḍe te ātmā pratikramaṇ chhe, anāgat karma na karavānī pratignā kare (arthāt je bhāvothī āgāmī karma bandhāy te bhāvonun mamatva chhoḍe) te ātmā pratyākhyān chhe ane udayamān āvelā vartamān karmanun mamatva chhoḍe te ātmā ālochanā chhe; sadāy āvān pratikramaṇ, pratyākhyān ane ālochanāpūrvak vartato ātmā chāritra chhe.āvun chāritranun vidhān havenī gāthāomān kahe chheḥ

shubh ne ashubh anekavidh pūrve karelun karma je,
tethī nivarte ātmane, te ātamā pratikramaṇ chhe; 383.
shubh ne ashubh bhāvī karam je bhāvamān bandhāy chhe,
tethī nivartan je kare, te ātamā pachakhāṇ chhe. 384.
shubh ne ashubh anekavidh chhe vartamāne udit je,
te doṣhane je chetato, te jīv ālochan khare. 385.

* kevaḷagnānī jīvane sākṣhāt gnānachetanā hoy chhe. kevaḷagnān thayā pahelān paṇ, nirvikalpa anubhav vakhate

jīvane upayogātmak gnānachetanā hoy chhe. gnānachetanānā upayogātmakapaṇāne mukhya na karīe to,
samyagdraṣhṭine gnānachetanā nirantar hoy chhe, karmachetanā ane karmaphaḷachetanā nathī hotī; kāraṇ ke tene
nirantar gnānanā svāmitvabhāve pariṇaman hoy chhe, karmanā ane karmaphaḷanā svāmitvabhāve pariṇaman
nathī hotun.

Page 534 of 642
PDF/HTML Page 565 of 673
single page version

णिच्चं पच्चक्खाणं कुव्वदि णिच्चं पडिक्कमदि जो य
णिच्चं आलोचेयदि सो हु चरित्तं हवदि चेदा ।।३८६।।
कर्म यत्पूर्वकृतं शुभाशुभमनेकविस्तरविशेषम्
तस्मान्निवर्तयत्यात्मानं तु यः स प्रतिक्रमणम् ।।३८३।।
कर्म यच्छुभमशुभं यस्मिंश्च भावे बध्यते भविष्यत्
तस्मान्निवर्तते यः स प्रत्याख्यानं भवति चेतयिता ।।३८४।।
यच्छुभमशुभमुदीर्णं सम्प्रति चानेकविस्तरविशेषम्
तं दोषं यः चेतयते स खल्वालोचनं चेतयिता ।।३८५।।
नित्यं प्रत्याख्यानं करोति नित्यं प्रतिक्रामति यश्च
नित्यमालोचयति स खलु चरित्रं भवति चेतयिता ।।३८६।।
pachakhāṇ nitya kare ane pratikramaṇ je nitye kare,
nitye kare ālochanā, te ātamā chāritra chhe. 386.

gāthārthaḥ[पूर्वकृतं] pūrve karelun [यत्] je [अनेकविस्तरविशेषम्] anek prakāranā vistāravāḷun [शुभाशुभम् कर्म] (gnānāvaraṇīyādi) shubhāshubh karma [तस्मात्] tenāthī [यः] je ātmā [आत्मानं तु] potāne [निवर्तयति] *nivartāve chhe, [सः] te ātmā [प्रतिक्रमणम्] pratikramaṇ chhe.

[भविष्यत्] bhaviṣhya kāḷanun [यत्] je [शुभम् अशुभम् कर्म] shubh-ashubh karma [यस्मिन् भावे च] te je bhāvamān [बध्यते] bandhāy chhe [तस्मात्] te bhāvathī [यः] je ātmā [निवर्तते] nivarte chhe, [सः चेतयिता] te ātmā [प्रत्याख्यानं भवति] pratyākhyān chhe.

[सम्प्रति च] vartamān kāḷe [उदीर्णं] udayamān āvelun [यत्] je [अनेकविस्तरविशेषम्] anek prakāranā vistāravāḷun [शुभम् अशुभम्] shubh-ashubh karma [तं दोषं] te doṣhane [यः] je ātmā [चेतयते] chete chheanubhave chhegnātābhāve jāṇī le chhe (arthāt tenun svāmitva kartāpaṇun chhoḍe chhe), [सः चेतयिता] te ātmā [खलु] kharekhar [आलोचनम्] ālochanā chhe.

[यः] je [नित्यं] sadā [प्रत्याख्यानं करोति] pratyākhyān kare chhe, [नित्यं प्रतिक्रामति च] * nivartāvavun = pāchhā vāḷavun; aṭakāvavun; dūr rākhavun.


Page 535 of 642
PDF/HTML Page 566 of 673
single page version

यः खलु पुद्गलकर्मविपाकभवेभ्यो भावेभ्यश्चेतयितात्मानं निवर्तयति, स तत्कारणभूतं पूर्वं कर्म प्रतिक्रामन् स्वयमेव प्रतिक्रमणं भवति स एव तत्कार्यभूतमुत्तरं कर्म प्रत्याचक्षाणः प्रत्याख्यानं भवति स एव वर्तमानं कर्मविपाकमात्मनोऽत्यन्तभेदेनोपलभमानः आलोचना भवति एवमयं नित्यं प्रतिक्रामन्, नित्यं प्रत्याचक्षाणो, नित्यमालोचयंश्च, पूर्वकर्मकार्येभ्य उत्तरकर्मकारणेभ्यो भावेभ्योऽत्यन्तं निवृत्तः, वर्तमानं कर्मविपाकमात्मनोऽत्यन्तभेदेनोपलभमानः, स्वस्मिन्नेव खलु ज्ञानस्वभावे निरन्तरचरणाच्चारित्रं भवति चारित्रं तु भवन् स्वस्य ज्ञानमात्रस्य चेतनात् स्वयमेव ज्ञानचेतना भवतीति भावः


sadā pratikramaṇ kare chhe ane [नित्यम् आलोचयति] sadā ālochanā kare chhe, [सः चेतयिता] te ātmā [खलु] kharekhar [चरित्रं भवति] chāritra chhe.

ṭīkāḥje ātmā pudgalakarmanā vipākathī (udayathī) thatā bhāvothī potāne nivartāve chhe, te ātmā te bhāvonā kāraṇabhūt pūrvakarmane (bhūtakāḷanā karmane) pratikramato thako pote ja pratikramaṇ chhe; te ja ātmā, te bhāvonā kāryabhūt uttarakarmane (bhaviṣhyakāḷanā karmane) pachakhato thako, pratyākhyān chhe; te ja ātmā, vartamān karmavipākane potāthī (ātmāthī) atyant bhedapūrvak anubhavato thako, ālochanā chhe. e rīte te ātmā sadā pratikramato (arthāt pratikramaṇ karato) thako, sadā pachakhato (arthāt pratyākhyān karato) thako ane sadā ālochato (arthāt ālochanā karato) thako, pūrvakarmanā kāryarūp ane uttarakarmanā kāraṇarūp bhāvothī atyant nivr̥utta thayo thako, vartamān karmavipākane potāthī (ātmāthī) atyant bhedapūrvak anubhavato thako, potāmān ja gnānasvabhāvamān janirantar charato (vicharato, ācharaṇ karato) hovāthī chāritra chhe (arthāt pote ja chāritrasvarūp chhe). ane chāritrasvarūp vartato thako potānegnānamātranechetato (anubhavato) hovāthī (te ātmā) pote ja gnānachetanā chhe, evo bhāv (āshay) chhe.

bhāvārthaḥchāritramān pratikramaṇ, pratyākhyān ane ālochanānun vidhān chhe. temān, pūrve lāgelā doṣhathī ātmāne nivartāvavo te pratikramaṇ chhe, bhaviṣhyamān doṣh lagāḍavāno tyāg karavo te pratyākhyān chhe ane vartamān doṣhathī ātmāne judo karavo te ālochanā chhe. ahīn to nishchayachāritrane pradhān karīne kathan chhe; māṭe nishchayathī vichāratān to, je ātmā traṇe kāḷanān karmothī potāne bhinna jāṇe chhe, shraddhe chhe ane anubhave chhe, te ātmā pote ja pratikramaṇ chhe, pote ja pratyākhyān chhe ane pote ja ālochanā chhe. em pratikramaṇasvarūp, pratyākhyān- svarūp ane ālochanāsvarūp ātmānun nirantar anubhavan te ja nishchayachāritra chhe. je ā


Page 536 of 642
PDF/HTML Page 567 of 673
single page version

(उपजाति)
ज्ञानस्य सञ्चेतनयैव नित्यं
प्रकाशते ज्ञानमतीव शुद्धम्
अज्ञानसञ्चेतनया तु धावन्
बोधस्य शुद्धिं निरुणद्धि बन्धः
।।२२४।।
वेदंतो कम्मफलं अप्पाणं कुणदि जो दु कम्मफलं
सो तं पुणो वि बंधदि बीयं दुक्खस्स अट्ठविहं ।।३८७।।

nishchayachāritra, te ja gnānachetanā (arthāt gnānanun anubhavan) chhe. te ja gnānachetanāthī (arthāt gnānanā anubhavanathī) sākṣhāt gnānachetanāsvarūp kevaḷagnānamay ātmā pragaṭ thāy chhe.

have āgaḷanī gāthāonī sūchanārūp kāvya kahe chhe, jemān gnānachetanānun phaḷ ane agnānachetanānun (arthāt karmachetanānun ane karmaphaḷachetanānun) phaḷ pragaṭ kare chheḥ

shlokārthaḥ[नित्यं ज्ञानस्य सञ्चेतनया एव ज्ञानम् अतीव शुद्धम् प्रकाशते] nirantar gnānanī sañchetanāthī ja gnān atyant shuddha prakāshe chhe; [तु] ane [अज्ञानसञ्चेतनया] agnānanī sañchetanāthī [बन्धः धावन] bandh doḍato thako [बोधस्य शुद्धिं निरुणद्धि] gnānanī shuddhatāne roke chhe gnānanī shuddhatā thavā deto nathī.

bhāvārthaḥkoī (vastu) pratye ekāgra thaīne teno ja anubhavarūp svād līdhā karavo te tenun sañchetan kahevāy. gnān pratye ja ekāgra upayukta thaīne tenā taraph ja chet rākhavī te gnānanun sañchetan arthāt gnānachetanā chhe. tenāthī gnān atyant shuddha thaīne prakāshe chhe arthāt kevaḷagnān ūpaje chhe. kevaḷagnān ūpajatān sampūrṇa gnānachetanā kahevāy chhe.

agnānarūp (arthāt karmarūp ane karmaphaḷarūp) upayogane karavo, tenā taraph ja (karma ane karmaphaḷ taraph ja) ekāgra thaī teno ja anubhav karavo, te agnānachetanā chhe. tenāthī karmano bandh thāy chhe, ke je bandh gnānanī shuddhatāne roke chhe. 224.

have ā kathanane gāthā dvārā kahe chheḥ

je karmaphaḷane vedato nijarūp karamaphaḷane kare,
te pharīy bāndhe aṣhṭavidhanā karmanedukhabījane; 387.

Page 537 of 642
PDF/HTML Page 568 of 673
single page version

वेदंतो कम्मफलं मए कदं मुणदि जो दु कम्मफलं
सो तं पुणो वि बंधदि बीयं दुक्खस्स अट्ठविहं ।।३८८।।
वेदंतो कम्मफलं सुहिदो दुहिदो य हवदि जो चेदा
सो तं पुणो वि बंधदि बीयं दुक्खस्स अट्ठविहं ।।३८९।।
वेदयमानः कर्मफलमात्मानं करोति यस्तु कर्मफलम्
स तत्पुनरपि बध्नाति बीजं दुःखस्याष्टविधम् ।।३८७।।
वेदयमानः कर्मफलं मया कृतं जानाति यस्तु कर्मफलम्
स तत्पुनरपि बध्नाति बीजं दुःखस्याष्टविधम् ।।३८८।।
वेदयमानः कर्मफलं सुखितो दुःखितश्च भवति यश्चेतयिता
स तत्पुनरपि बध्नाति बीजं दुःखस्याष्टविधम् ।।३८९।।
je karmaphaḷane vedato jāṇe ‘karamaphaḷ men karyun’,
te pharīy bāndhe aṣhṭavidhanā karmanedukhabījane; 388.
je karmaphaḷane vedato ātmā sukhī-dukhī thāy chhe,
te pharīy bāndhe aṣhṭavidhanā karmanedukhabījane. 389.

gāthārthaḥ[कर्मफलम् वेदयमानः] karmanā phaḷane vedato thako [यः तु] je ātmā [कर्मफलम्] karmaphaḷane [आत्मानं करोति] potārūp kare chhe (māne chhe), [सः] te [पुनः अपि] pharīne paṇ [अष्टविधम् तत्] āṭh prakāranā karmane[दुःखस्य बीजं] duḥkhanā bījane[बध्नाति] bāndhe chhe.

[कर्मफलं वेदयमानः] karmanā phaḷane vedato thako [यः तु] je ātmā [कर्मफलम् मया कृतं जानाति] ‘karmaphaḷ men karyun’ em jāṇe chhe, [सः] te [पुनः अपि] pharīne paṇ [अष्टविधम् तत्] āṭh prakāranā karmane[दुःखस्य बीजं] duḥkhanā bījane[बध्नाति] bāndhe chhe.

[कर्मफलं वेदयमानः] karmanā phaḷane vedato thako [यः चेतयिता] je ātmā [सुखितः दुखितः च] sukhī ane duḥkhī [भवति] thāy chhe, [सः] te [पुनः अपि] pharīne paṇ [अष्टविधम् तत्] āṭh prakāranā karmane[दुःखस्य बीजं] duḥkhanā bījane[बध्नाति] bāndhe chhe.

68

Page 538 of 642
PDF/HTML Page 569 of 673
single page version

ज्ञानादन्यत्रेदमहमिति चेतनम् अज्ञानचेतना सा द्विधाकर्मचेतना कर्मफलचेतना च तत्र ज्ञानादन्यत्रेदमहं करोमीति चेतनं कर्मचेतना; ज्ञानादन्यत्रेदं वेदयेऽहमिति चेतनं कर्मफलचेतना सा तु समस्तापि संसारबीजं; संसारबीजस्याष्टविधकर्मणो बीजत्वात् ततो मोक्षार्थिना पुरुषेणाज्ञानचेतनाप्रलयाय सकलकर्मसंन्यासभावनां सकलकर्मफलसंन्यासभावनां च नाटयित्वा स्वभावभूता भगवती ज्ञानचेतनैवैका नित्यमेव नाटयितव्या

तत्र तावत्सकलकर्मसंन्यासभावनां नाटयति

(आर्या)
कृतकारितानुमननैस्त्रिकालविषयं मनोवचनकायैः
परिहृत्य कर्म सर्वं परमं नैष्कर्म्यमवलम्बे ।।२२५।।

ṭīkāḥgnānathī anyamān (gnān sivāy anya bhāvomān) em chetavun (anubhavavun) ke ‘ā hun chhun’, te agnānachetanā chhe. te be prakāre chhekarmachetanā ane karmaphaḷachetanā. temān, gnānathī anyamān (arthāt gnān sivāy anya bhāvomān) em chetavun ke ‘āne hun karun chhun’, te karmachetanā chhe; ane gnānathī anyamān em chetavun ke ‘āne hun bhogavun chhun’, te karmaphaḷachetanā chhe. (em be prakāre agnānachetanā chhe.) te samasta agnānachetanā sansāranun bīj chhe; kāraṇ ke sansāranun bīj je āṭh prakāranun (gnānāvaraṇādi) karma, tenun te agnānachetanā bīj chhe (arthāt tenāthī karma bandhāy chhe). māṭe mokṣhārthī puruṣhe agnānachetanāno pralay karavā māṭe sakaḷ karmanā sanyāsanī (tyāganī) bhāvanāne tathā sakaḷ karmaphaḷanā sanyāsanī bhāvanāne nachāvīne, svabhāvabhūt evī bhagavatī gnānachetanāne ja ekane sadāy nachāvavī.

temān pratham, sakaḷ karmanā sanyāsanī bhāvanāne nachāve chheḥ

(tyān pratham, kāvya kahe chheḥ)

shlokārthaḥ[त्रिकालविषयं] traṇe kāḷanā (arthāt atīt, vartamān ane anāgat kāḷ sambandhī) [सर्वं कर्म] samasta karmane [कृत-कारित-अनुमननैः] kr̥ut-kārit-anumodanāthī ane [मनः- वचन-कायैः] man-vachan-kāyāthī [परिहृत्य] tyāgīne [परमं नैष्कर्म्यम् अवलम्बे] hun param naiṣhkarmyane (utkr̥uṣhṭa niṣhkarma avasthāne) avalambun chhun. (e pramāṇe, sarva karmano tyāg karanār gnānī pratignā kare chhe.) 225.

(have ṭīkāmān pratham, pratikramaṇ-kalpa arthāt pratikramaṇano vidhi kahe chheḥ)

(pratikramaṇ karanār kahe chhe keḥ)


Page 539 of 642
PDF/HTML Page 570 of 673
single page version

यदहमकार्षं, यदचीकरं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, मनसा च वाचा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति १ यदहमकार्षं, यदचीकरं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, मनसा च वाचा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति २ यदहमकार्षं, यदचीकरं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, मनसा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ३ यदहमकार्षं, यदचीकरं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, वाचा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ४ यदहमकार्षं, यदचीकरं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, मनसा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ५ यदहमकार्षं, यदचीकरं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, वाचा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ६ यदहमकार्षं, यदचीकरं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ७ यदहमकार्षं, यदचीकरं, मनसा च वाचा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ८ यदहमकार्षं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, मनसा च वाचा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ९ यदहमचीकरं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, मनसा च वाचा च

je men (pūrve karma) karyun, karāvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun, manathī, vachanathī tathā kāyāthī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. (karma karavun, karāvavun ane anya karanārane anumodavun te sansāranun bīj chhe em jāṇīne te duṣhkr̥ut pratye heyabuddhi āvī tyāre jīve tenā pratyenun mamatva chhoḍyun, te ja tenun mithyā karavun chhe). 1.

je men (pūrve karma) karyun, karāvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun, manathī tathā vachanathī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 2. je men (pūrve) karyun, karāvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun, manathī tathā kāyāthī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 3. je men (pūrve) karyun, karāvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun, vachanathī tathā kāyāthī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 4.

je men (pūrve) karyun, karāvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun, manathī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 5. je men (pūrve) karyun, karāvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun, vachanathī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 6. je men (pūrve) karyun, karāvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun, kāyāthī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 7.

je men (pūrve) karyun ane karāvyun manathī, vachanathī tathā kāyāthī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 8. je men (pūrve) karyun, ane anya karato hoy tenun anumodan karyun, manathī, vachanathī tathā kāyāthī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 9. je men (pūrve) karāvyun ane anya


Page 540 of 642
PDF/HTML Page 571 of 673
single page version

कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति १० यदहमकार्षं, यदचीकरं, मनसा च वाचा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ११ यदहमकार्षं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, मनसा च वाचा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति १२ यदहमचीकरं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, मनसा च वाचा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति १३ यदहमकार्षं, यदचीकरं, मनसा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति १४ यदहमकार्षं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, मनसा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति १५ यदहमचीकरं यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं मनसा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति १६ यदहमकार्षं, यदचीकरं, वाचा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति १७ यदहमकार्षं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, वाचा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति १८ यदहमचीकरं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, वाचा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति १९ यदहमकार्षं, यदचीकरं, मनसा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति २० यदहमकार्षं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, मनसा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति २१


karato hoy tenun anumodan karyun manathī, vachanathī tathā kāyāthī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 10.

je men (pūrve) karyun ane karāvyun manathī tathā vachanathī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 11. je men (pūrve) karyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun, manathī tathā vachanathī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 12. je men (pūrve) karāvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun manathī tathā vachanathī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 13. je men (pūrve) karyun ane karāvyun manathī tathā kāyāthī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 14. je men (pūrve) karyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun manathī tathā kāyāthī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 15. je men (pūrve) karāvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun manathī tathā kāyāthī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 16. je men (pūrve) karyun ane karāvyun vachanathī tathā kāyāthī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 17. je men (pūrve) karyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun vachanathī tathā kāyāthī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 18. je men (pūrve) karāvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun, vachanathī tathā kāyāthī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 19.

je men (pūrve) karyun ane karāvyun manathī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 20. je men (pūrve) karyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun manathī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 21.


Page 541 of 642
PDF/HTML Page 572 of 673
single page version

यदहमचीकरं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, मनसा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति २२ यदहमकार्षं, यदचीकरं, वाचा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति २३ यदहमकार्षं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, वाचा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति २४ यदहम- चीकरं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, वाचा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति २५ यदहमकार्षं, यदचीकरं, कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति २६ यदहमकार्षं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति २७ यदहमचीकरं, यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं, कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति २८ यदहमकार्षं मनसा च वाचा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति २९ यदहमचीकरं मनसा च वाचा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ३० यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं मनसा च वाचा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ३१ यदहमकार्षं मनसा च वाचा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ३२ यदहमचीकरं मनसा च वाचा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ३३ यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं मनसा च वाचा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ३४ यदहमकार्षं मनसा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ३५


je men (pūrve) karāvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun manathī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 22. je men (pūrve) karyun ane karāvyun vachanathī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 23. je men (pūrve) karyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun vachanathī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 24. je men (pūrve) karāvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun vachanathī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 25. je men (pūrve) karyun ane karāvyun kāyāthī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 26. je men (pūrve) karyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun kāyāthī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 27. je men (pūrve) karāvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun kāyāthī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 28.

je men (pūrve) karyun manathī, vachanathī tathā kāyāthī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 29. je men (pūrve) karāvyun manathī, vachanathī tathā kāyāthī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 30. je men anya karato hoy tenun anumodan karyun manathī, vachanathī tathā kāyāthī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 31.

je men (pūrve) karyun manathī tathā vachanathī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 32. je men (pūrve) karāvyun manathī tathā vachanathī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 33. je men (pūrve) anya karato hoy


Page 542 of 642
PDF/HTML Page 573 of 673
single page version

यदहमचीकरं मनसा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ३६ यत्कुर्वन्त- मप्यन्यं समन्वज्ञासिषं मनसा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ३७ यदहमकार्षं वाचा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ३८ यदहमचीकरं वाचा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ३९ यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं वाचा च कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ४० यदहमकार्षं मनसा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ४१ यदहमचीकरं मनसा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ४२ यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं मनसा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ४३ यदहमकार्षं वाचा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ४४ यदहमचीकरं वाचा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ४५ यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं वाचा च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ४६ यदहमकार्षं कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ४७ यदहमचीकरं कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ४८ यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं कायेन च, तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ४९


tenun anumodan karyun manathī tathā vachanathī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 34. je men (pūrve) karyun, manathī tathā kāyāthī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 35. je men (pūrve) karāvyun manathī tathā kāyāthī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 36. je men (pūrve) anya karato hoy tenun anumodan karyun manathī tathā kāyāthī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 37. je men (pūrve) karyun vachanathī tathā kāyāthī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 38. je men (pūrve) karāvyun vachanathī tathā kāyāthī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 39. je men (pūrve) anya karato hoy tenun anumodan karyun vachanathī tathā kāyāthī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 40.

je men (pūrve) karyun manathī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 41. je men (pūrve) karāvyun manathī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 42. je men (pūrve) anya karato hoy tenun anumodan karyun manathī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 43. je men (pūrve) karyun vachanathī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 44. je men (pūrve) karāvyun vachanathī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 45. je men (pūrve) anya karato hoy tenun anumodan karyun vachanathī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 46. je men (pūrve) karyun kāyāthī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 47. je men (pūrve) karāvyun kāyāthī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 48. je men (pūrve) anya karato hoy tenun anumodan karyun kāyāthī, te mārun duṣhkr̥ut mithyā ho. 49.

(ā 49 bhaṅgonī andar, pahelā bhaṅgamān kr̥ut, kārit, anumodanāe traṇe līdhān ane tenā par man, vachan, kāyāe traṇe lagāvyān. e rīte banelā ā ek bhaṅgane


Page 543 of 642
PDF/HTML Page 574 of 673
single page version

(आर्या)
मोहाद्यदहमकार्षं समस्तमपि कर्म तत्प्रतिक्रम्य
आत्मनि चैतन्यात्मनि निष्कर्मणि नित्यमात्मना वर्ते ।।२२६।।

*‘33’nī samasyāthīsañgnāthīoḷakhī shakāy. 2 thī 4 sudhīnā bhaṅgomān kr̥ut, kārit, anumodanā traṇe laīne tenā par man, vachan, kāyāmānthī babbe lagāvyān. e rīte banelā ā traṇ bhaṅgone +‘32’nī sañgnāthī oḷakhī shakāy. 5 thī 7 sudhīnā bhaṅgomān kr̥ut, kārit, anumodanā traṇe laīne tenā par man, vachan, kāyāmānthī ekek lagāvyun. ā traṇ bhaṅgone ‘31’nī sañgnāthī oḷakhī shakāy. 8 thī 10 sudhīnā bhaṅgomān kr̥ut, kārit, anumodanāmānthī babbe laīne temanā par man, vachan, kāyā traṇe lagāvyān. ā traṇ bhaṅgone ‘23’nī sañgnāvāḷā bhaṅgo tarīke oḷakhī shakāy. 11thī 19 sudhīnā bhaṅgomān kr̥ut, kārit, anumodanāmānthī babbe laīne temanā par man, vachan, kāyāmānthī babbe lagāvyān. ā nav bhaṅgone ‘22’nī sañgnāthī oḷakhī shakāy. 20 thī 28 sudhīnā bhaṅgomān kr̥ut, kārit, anumodanāmānthī babbe laīne temanā par man, vachan, kāyāmānthī ekek lagāvyān. ā nav bhaṅgone ‘21’nī sañgnāvāḷā bhaṅgo tarīke oḷakhī shakāy. 29 thī 31 sudhīnā bhaṅgomān kr̥ut, kārit, anumodanāmānthī ekek laīne temanā par man, vachan, kāyā traṇe lagāvyān. ā traṇ bhaṅgone ‘13’nī sañgnāthī oḷakhī shakāy. 32 thī 40 sudhīnā bhaṅgomān kr̥ut, kārit, anumodanāmānthī ekek laīne temanā par man, vachan, kāyāmānthī babbe lagāvyān. ā nav bhaṅgone ‘12’nī sañgnāthī oḷakhī shakāy. 41 thī 49 sudhīnā bhaṅgomān kr̥ut, kārit, anumodanāmānthī ekek laīne temanā par man, vachan, kāyāmānthī ekek lagāvyun. ā nav bhaṅgone ‘11’nī sañgnāthī oḷakhī shakāy. badhā maḷīne 49 bhaṅg thayā.)

have ā kathananā kaḷasharūpe kāvya kahe chheḥ

shlokārthaḥ[यद् अहम् मोहात् अकार्षम्] je men mohathī arthāt agnānathī (bhūt kāḷamān) karma karyān, [तत् समस्तम् अपि कर्म प्रतिक्रम्य] te samasta karmane pratikramīne [निष्कर्मणि * kr̥ut, kārit, anumodanāe traṇe līdhān te batāvavā pratham ‘3’no āṅkaḍo mūkavo, ane pachhī man,

vachan, kāyāe traṇe līdhān te batāvavā tenī pāse bījo ‘3’no āṅkaḍo mūkavo. ā rīte ‘33’nī
samasyā thaī.

+kr̥ut, kārit, anumodanā traṇe līdhān te batāvavā pratham ‘3’no āṅkaḍo mūkavo; ane pachhī man, vachan, kāyāmānthī be līdhān te batāvavā ‘3’nī pāse ‘2’no āṅkaḍo mūkavo. e rīte ‘32’nī sañgnā thaī.


Page 544 of 642
PDF/HTML Page 575 of 673
single page version

इति प्रतिक्रमणकल्पः समाप्तः

न करोमि, न कारयामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, मनसा च वाचा च कायेन चेति १ न करोमि, न कारयामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, मनसा च वाचा चेति २ न करोमि, न कारयामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, मनसा च कायेन चेति ३ न करोमि, न कारयामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, वाचा च कायेन चेति ४ न करोमि, न कारयामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, मनसा चेति ५ न करोमि, चैतन्य-आत्मनि आत्मनि आत्मना नित्यम् वर्ते] hun niṣhkarma (arthāt sarva karmothī rahit)


chaitanyasvarūp ātmāmān ātmāthī ja (potāthī ja) nirantar vartun chhun (em gnānī anubhav kare chhe).

bhāvārthaḥbhūt kāḷamān karelā karmane 49 bhaṅgapūrvak mithyā karanārun pratikramaṇ karīne gnānī gnānasvarūp ātmāmān līn thaīne nirantar chaitanyasvarūp ātmāno anubhav kare, tenun ā vidhān (vidhi) chhe. ‘mithyā’ kahevānun prayojan ā pramāṇe chheḥjevī rīte, koīe pahelān dhan kamāīne gharamān rākhyun hatun; pachhī tenā pratye mamatva chhoḍyun tyāre tene bhogavavāno abhiprāy na rahyo; te vakhate, bhūt kāḷamān je dhan kamāyo hato te nahi kamāyā samān ja chhe; tevī rīte, jīve pahelān karma bāndhyun hatun; pachhī jyāre tene ahitarūp jāṇīne tenā pratye mamatva chhoḍyun ane tenā phaḷamān līn na thayo, tyāre bhūt kāḷamān je karma bāndhyun hatun te nahi bāndhyā samān mithyā ja chhe. 226.

ā rīte pratikramaṇ-kalpa (arthāt pratikramaṇano vidhi) samāpta thayo.

(have ṭīkāmān ālochanākalpa kahe chheḥ)

hun (vartamānamān karma) karato nathī, karāvato nathī, anya karato hoy tene anumodato nathī, manathī, vachanathī tathā kāyāthī. 1.

hun (vartamānamān karma) karato nathī, karāvato nathī, anya karato hoy tene anumodato nathī, manathī tathā vachanathī. 2. hun (vartamānamān) karato nathī, karāvato nathī, anya karato hoy tene anumodato nathī, manathī tathā kāyāthī. 3. hun karato nathī, karāvato nathī, anya karato hoy tene anumodato nathī, vachanathī tathā kāyāthī 4.

hun karato nathī, karāvato nathī, anya karato hoy tene anumodato nathī, manathī. 5. hun karato nathī, karāvato nathī, anya karato hoy tene anumodato nathī,


Page 545 of 642
PDF/HTML Page 576 of 673
single page version

न कारयामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, वाचा चेति ६ न करोमि, न कारयामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, कायेन चेति ७ न करोमि, न कारयामि, मनसा च वाचा च कायेन चेति ८ न करोमि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, मनसा च वाचा च कायेन चेति ९ न कारयामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, मनसा च वाचा च कायेन चेति १० न करोमि, न कारयामि, मनसा च वाचा चेति ११ न करोमि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, मनसा च वाचा चेति १२ न कारयामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, मनसा च वाचा चेति १३ न करोमि, न कारयामि, मनसा च कायेन चेति १४ न करोमि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, मनसा च कायेन चेति १५ न कारयामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, मनसा च कायेन चेति १६ न करोमि, न कारयामि, वाचा च कायेन चेति १७ न करोमि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, वाचा च कायेन चेति १८ न कारयामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, वाचा च कायेन चेति १९ न करोमि, न कारयामि, मनसा चेति २० न करोमि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि,


vachanathī. 6. hun karato nathī, karāvato nathī, anya karato hoy tene anumodato nathī, kāyāthī. 7.

hun karato nathī, karāvato nathī, manathī, vachanathī tathā kāyāthī. 8. hun karato nathī, anya karato hoy tene anumodato nathī, manathī, vachanathī tathā kāyāthī. 9. hun karāvato nathī, anya karato hoy tene anumodato nathī, manathī, vachanathī tathā kāyāthī. 10.

hun karato nathī, karāvato nathī, manathī tathā vachanathī. 11. hun karato nathī, anya karato hoy tene anumodato nathī, manathī tathā vachanathī. 12. hun karāvato nathī, anya karato hoy tene anumodato nathī, manathī tathā vachanathī. 13. hun karato nathī, karāvato nathī, manathī tathā kāyāthī. 14. hun karato nathī, anya karato hoy tene anumodato nathī, manathī tathā kāyāthī. 15. hun karāvato nathī, anya karato hoy tene anumodato nathī, manathī tathā kāyāthī. 16. hun karato nathī, karāvato nathī, vachanathī tathā kāyāthī. 17. hun karato nathī, anya karato hoy tene anumodato nathī, vachanathī tathā kāyāthī. 18. hun karāvato nathī, anya karato hoy tene anumodato nathī, vachanathī tathā kāyāthī. 19.

hun karato nathī, karāvato nathī, manathī. 20. hun karato nathī, anya karato hoy tene

69

Page 546 of 642
PDF/HTML Page 577 of 673
single page version

मनसा चेति २१ न कारयामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, मनसा चेति २२ करोमि, न कारयामि, वाचा चेति २३ न करोमि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, वाचा चेति २४ न कारयामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, वाचा चेति २५ न करोमि, न कारयामि, कायेन चेति २६ न करोमि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, कायेन चेति २७ न कारयामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि, कायेन चेति २८ न करोमि मनसा च वाचा च कायेन चेति २९ न कारयामि मनसा च वाचा च कायेन चेति ३० कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि मनसा च वाचा च कायेन चेति ३१ न करोमि मनसा च वाचा चेति ३२ न कारयामि मनसा च वाचा चेति ३३ न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि मनसा च वाचा चेति ३४ न करोमि मनसा च कायेन चेति ३५ न कारयामि मनसा च कायेन चेति ३६ न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि मनसा च कायेन चेति ३७ न करोमि वाचा च कायेन चेति ३८ न कारयामि वाचा च कायेन चेति ३९ न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि वाचा च कायेन चेति ४० न करोमि मनसा चेति ४१ न कारयामि मनसा


anumodato nathī, manathī. 21. hun karāvato nathī, anya karato hoy tene anumodato nathī, manathī. 22. hun karato nathī, karāvato nathī, vachanathī. 23. hun karato nathī, anya karato hoy tene anumodato nathī, vachanathī. 24. hun karāvato nathī, anya karato hoy tene anumodato nathī, vachanathī. 25. hun karato nathī, karāvato nathī, kāyāthī. 26. hun karato nathī, anya karato hoy tene anumodato nathī, kāyāthī. 27. hun karāvato nathī, anya karato hoy tene anumodato nathī, kāyāthī. 28.

hun karato nathī manathī, vachanathī tathā kāyāthī. 29. hun karāvato nathī manathī, vachanathī tathā kāyāthī. 30. hun anya karato hoy tene anumodato nathī manathī, vachanathī tathā kāyāthī. 31.

hun karato nathī manathī tathā vachanathī. 32. hun karāvato nathī manathī tathā vachanathī. 33. hun anya karato hoy tene anumodato nathī manathī tathā vachanathī. 34. hun karato nathī manathī tathā kāyāthī. 35. hun karāvato nathī manathī tathā kāyāthī. 36. hun anya karato hoy tene anumodato nathī manathī tathā kāyāthī. 37. hun karato nathī vachanathī tathā kāyāthī. 38. hun karāvato nathī vachanathī tathā kāyāthī. 39. hun anya karato hoy tene anumodato nathī vachanathī tathā kāyāthī. 40.

hun karato nathī manathī. 41. hun karāvato nathī manathī. 42. hun anya karato hoy tene


Page 547 of 642
PDF/HTML Page 578 of 673
single page version

चेति ४२ न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि मनसा चेति ४३ न करोमि वाचा चेति ४४ न कारयामि वाचा चेति ४५ न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि वाचा चेति ४६ न करोमि कायेन चेति ४७ न कारयामि कायेन चेति ४८ न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुजानामि कायेन चेति ४९

(आर्या)
मोहविलासविजृम्भितमिदमुदयत्कर्म सकलमालोच्य
आत्मनि चैतन्यात्मनि निष्कर्मणि नित्यमात्मना वर्ते ।।२२७।।

इत्यालोचनाकल्पः समाप्तः anumodato nathī manathī. 43. hun karato nathī vachanathī. 44. hun karāvato nathī vachanathī. 45. hun anya karato hoy tene anumodato nathī vachanathī. 46. hun karato nathī kāyāthī. 47. hun karāvato nathī kāyāthī. 48. hun anya karato hoy tene anumodato nathī kāyāthī. 49. (ā rīte, pratikramaṇanā jevā ja ālochanāmān paṇ 49 bhaṅg kahyā.)

have ā kathananā kaḷasharūpe kāvya kahe chheḥ

shlokārthaḥ(nishchayachāritrane aṅgīkār karanār kahe chhe ke) [मोहविलास- -विजृम्भितम् इदम् उदयत् कर्म] mohanā vilāsathī phelāyelun je ā udayamān (udayamān āvatun) karma [सकलम् आलोच्य] te samastane ālochīne (te sarva karmanī ālochanā karīne) [निष्कर्मणि चैतन्य-आत्मनि आत्मनि आत्मना नित्यम् वर्ते] hun niṣhkarma (arthāt sarva karmothī rahit) chaitanyasvarūp ātmāmān ātmāthī ja (potāthī ja) nirantar vartun chhun.

bhāvārthaḥvartamān kāḷamān karmano uday āve tenā viṣhe gnānī em vichāre chhe kepūrve je karma bāndhyun hatun tenun ā kārya chhe, mārun to ā kārya nathī. hun āno kartā nathī, hun to shuddhachaitanyamātra ātmā chhun. tenī darshanagnānarūp pravr̥utti chhe. te darshanagnānarūp pravr̥utti vaḍe hun ā udayamān āvelā karmano dekhanār-jāṇanār chhun. mārā svarūpamān ja hun vartun chhun. āvun anubhavan karavun te ja nishchayachāritra chhe. 227.

ā rīte ālochanākalpa samāpta thayo. (have ṭīkāmān pratyākhyānakalpa arthāt

pratyākhyānano vidhi kahe chheḥ

(pratyākhyān karanār kahe chhe keḥ)


Page 548 of 642
PDF/HTML Page 579 of 673
single page version

न करिष्यामि, न कारयिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, मनसा च वाचा च कायेन चेति १ न करिष्यामि, न कारयिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, मनसा च वाचा चेति २ न करिष्यामि, न कारयिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, मनसा च कायेन चेति ३ न करिष्यामि, न कारयिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, वाचा च कायेन चेति ४ न करिष्यामि, न कारयिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, मनसा चेति ५ न करिष्यामि, न कारयिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, वाचा चेति ६ न करिष्यामि, न कारयिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, कायेन चेति ७ न करिष्यामि, न कारयिष्यामि, मनसा च वाचा च कायेन चेति ८ न करिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, मनसा च वाचा च कायेन चेति ९ न कारयिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, मनसा च वाचा च कायेन चेति १० न करिष्यामि, न कारयिष्यामि, मनसा च वाचा चेति ११ न करिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, मनसा च वाचा चेति १२ न कारयिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं

hun (bhaviṣhyamān karma) karīsh nahi, karāvīsh nahi, anya karato hoy tene anumodīsh nahi, manathī, vachanathī tathā kāyāthī. 1.

hun (bhaviṣhyamān karma) karīsh nahi, karāvīsh nahi, anya karato hoy tene anumodīsh nahi, manathī tathā vachanathī. 2. hun karīsh nahi, karāvīsh nahi, anya karato hoy tene anumodīsh nahi, manathī tathā kāyāthī. 3. hun karīsh nahi, karāvīsh nahi, anya karato hoy tene anumodīsh nahi, vachanathī tathā kāyāthī. 4.

hun karīsh nahi, karāvīsh nahi, anya karato hoy tene anumodīsh nahi, manathī. 5. hun karīsh nahi, karāvīsh nahi, anya karato hoy tene anumodīsh nahi, vachanathī. 6. hun karīsh nahi, karāvīsh nahi, anya karato hoy tene anumodīsh nahi, kāyāthī. 7.

hun karīsh nahi, karāvīsh nahi, manathī, vachanathī tathā kāyāthī. 8. hun karīsh nahi, anya karato hoy tene anumodīsh nahi, manathī, vachanathī tathā kāyāthī. 9. hun karāvīsh nahi, anya karato hoy tene anumodīsh nahi, manathī, vachanathī tathā kāyāthī. 10.

hun karīsh nahi, karāvīsh nahi, manathī tathā vachanathī. 11. hun karīsh nahi, anya karato hoy tene anumodīsh nahi, manathī tathā vachanathī. 12. hun karāvīsh nahi, anya


Page 549 of 642
PDF/HTML Page 580 of 673
single page version

समनुज्ञास्यामि, मनसा च वाचा चेति १३ न करिष्यामि, न कारयिष्यामि, मनसा च कायेन चेति १४ न करिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, मनसा च कायेन चेति १५ न कारयिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, मनसा चग कायेन चेति १६ न करिष्यामि, न कारयिष्यामि, वाचा च कायेन चेति १७ न करिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, वाचा च कायेन चेति १८ न कारयिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, वाचा च कायेन चेति १९ न करिष्यामि, न कारयिष्यामि, मनसा चेति २० न करिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, मनसा चेति २१ न कारयिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, मनसा चेति २२ न करिष्यामि, न कारयिष्यामि, वाचा चेति २३ न करिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, वाचा चेति २४ न कारयिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, वाचा चेति २५ न करिष्यामि, न कारयिष्यामि, कायेन चेति २६ न करिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, कायेन चेति २७ न कारयिष्यामि, न कुर्वन्तमप्यन्यं समनुज्ञास्यामि, कायेन चेति २८ न करिष्यामि,


karato hoy tene anumodīsh nahi, manathī tathā vachanathī. 13. hun karīsh nahi, karāvīsh nahi, manathī tathā kāyāthī. 14. hun karīsh nahi, anya karato hoy tene anumodīsh nahi, manathī tathā kāyāthī. 15. hun karāvīsh nahi, anya karato hoy tene anumodīsh nahī, manathī tathā kāyāthī. 16. hun karīsh nahi, karāvīsh nahi, vachanathī tathā kāyāthī. 17. hun karīsh nahi, anya karato hoy tene anumodīsh nahi, vachanathī tathā kāyāthī. 18. hun karāvīsh nahi, anya karato hoy tene anumodīsh nahi, vachanathī tathā kāyāthī. 19.

hun karīsh nahi, karāvīsh nahi, manathī. 20. hun karīsh nahi, anya karato hoy tene anumodīsh nahi, manathī. 21. hun karāvīsh nahi, anya karato hoy tene anumodīsh nahi, manathī. 22. hun karīsh nahi, karāvīsh nahi, vachanathī. 23. hun karīsh nahi, anya karato hoy tene anumodīsh nahi, vachanathī. 24. hun karāvīsh nahi, anya karato hoy tene anumodīsh nahi, vachanathī. 25. hun karīsh nahi, karāvīsh nahi, kāyāthī. 26. hun karīsh nahi, anya karato hoy tene anumodīsh nahi, kāyāthī. 27. hun karāvīsh nahi, anya karato hoy tene anumodīsh nahi, kāyāthī. 28.