Page 50 of 642
PDF/HTML Page 81 of 673
single page version

यथा हि कश्चित्पुरुषोऽर्थार्थी प्रयत्नेन प्रथममेव राजानं जानीते, ततस्तमेव श्रद्धत्ते, ततस्तमेवानुचरति, तथात्मना मोक्षार्थिना प्रथममेवात्मा ज्ञातव्यः, ततः स एव श्रद्धातव्यः, ततः स एवानुचरितव्यश्च, साध्यसिद्धेस्तथान्यथोपपत्त्यनुपपत्तिभ्याम् ।

तत्र यदात्मनोऽनुभूयमानानेकभावसङ्करेऽपि परमविवेककौशलेनायमहमनुभूतिरित्यात्मज्ञानेन सङ्गच्छमानमेव तथेतिप्रत्ययलक्षणं श्रद्धानमुत्प्लवते तदा समस्तभावान्तरविवेकेन निःशङ्कमवस्थातुं शक्यत्वादात्मानुचरणमुत्प्लवमानमात्मानं साधयतीति साध्यसिद्धेस्तथोपपत्तिः । [राजानं] rājāne [ज्ञात्वा] jāṇīne [श्रद्दधाति] shraddhā kare chhe, [ततः पुनः] tyār bād [तं प्रयत्नेन अनुचरति] tenun prayatnapūrvak anucharaṇ kare chhe arthāt tenī sundar rīte sevā kare chhe, [एवं हि] evī ja rīte [मोक्षकामेन] mokṣhanī ichchhāvāḷāe [जीवराजः] jīvarūpī rājāne [ज्ञातव्यः] jāṇavo, [पुनः च] pachhī [तथा एव] e rīte ja [श्रद्धातव्यः] tenun shraddhān karavun [तु च] ane tyār bād [स एव अनुचरितव्यः] tenun ja anucharaṇ karavun arthāt anubhav

ṭīkāḥ — nishchayathī jem koī dhan-arthī puruṣh bahu udyamathī pratham to rājāne jāṇe ke ā rājā chhe, pachhī tenun ja shraddhān kare ke ‘ā avashya rājā ja chhe, tenun sevan karavāthī avashya dhananī prāpti thashe’ ane tyār pachhī tenun ja anucharaṇ kare, sevan kare, āgnāmān rahe, tene prasanna kare; tevī rīte mokṣhārthī puruṣhe pratham to ātmāne jāṇavo, pachhī tenun ja shraddhān karavun ke ‘ā ja ātmā chhe, tenun ācharaṇ karavāthī avashya karmothī chhūṭī shakāshe’ ane tyār pachhī tenun ja ācharaṇ karavun — anubhav vaḍe temān līn thavun; kāraṇ ke sādhya je niṣhkarma avasthārūp abhed shuddhasvarūp tenī siddhinī e rīte upapatti chhe, anyathā anupapatti chhe (arthāt sādhyanī siddhi e rīte thāy chhe, bījī rīte thatī nathī).

(te vāt visheṣh samajāve chheḥ — ) jyāre ātmāne, anubhavamān āvatā je anek paryāyarūp bhedabhāvo temanī sāthe mishritapaṇun hovā chhatān paṇ sarva prakāre bhedagnānamān pravīṇapaṇāthī ‘ā anubhūti chhe te ja hun chhun’ evā ātmagnānathī prāpta thatun, ā ātmā jevo jāṇyo tevo ja chhe evī pratīti jenun lakṣhaṇ chhe evun, shraddhān uday thāy chhe tyāre samasta anyabhāvono bhed thavāthī niḥshaṅk ṭharavāne samartha thavāne līdhe ātmānun ācharaṇ uday thatun ātmāne sādhe chhe. ām sādhya ātmānī siddhinī e rīte upapatti chhe.

Page 51 of 642
PDF/HTML Page 82 of 673
single page version

यदा त्वाबालगोपालमेव सकलकालमेव स्वयमेवानुभूयमानेऽपि भगवत्यनुभूत्यात्म- न्यात्मन्यनादिबन्धवशात् परैः सममेकत्वाध्यवसायेन विमूढस्यायमहमनुभूतिरित्यात्मज्ञानं नोत्प्लवते, तदभावादज्ञातखरशृङ्गश्रद्धानसमानत्वात् श्रद्धानमपि नोत्प्लवते, तदा समस्तभावान्तरविवेकेन निःशङ्कमवस्थातुमशक्यत्वादात्मानुचरणमनुत्प्लवमानं नात्मानं साधयतीति साध्यसिद्धेरन्यथानुपपत्तिः ।

parantu jyāre āvo anubhūtisvarūp bhagavān ātmā ābāḷagopāḷ saune sadākāḷ pote ja anubhavamān āvato hovā chhatān paṇ anādi bandhanā vashe par (dravyo) sāthe ekapaṇānā nishchayathī mūḍh je agnānī tene ‘ā anubhūti chhe te ja hun chhun’ evun ātmagnān uday thatun nathī ane tenā abhāvane līdhe, nahi jāṇelānun shraddhān gadheḍānān shiṅgaḍānnā shraddhān samān hovāthī, shraddhān paṇ uday thatun nathī tyāre samasta anyabhāvonā bhed vaḍe ātmāmān niḥshaṅk ṭharavānā asamarthapaṇāne līdhe ātmānun ācharaṇ uday nahi thavāthī ātmāne sādhatun nathī. ām sādhya ātmānī siddhinī anyathā anupapatti chhe.

bhāvārthaḥ — sādhya ātmānī siddhi darshan-gnān-chāritrathī ja chhe, bījī rīte nathī. kāraṇ keḥ — pahelān to ātmāne jāṇe ke ā jāṇanāro anubhavamān āve chhe te hun chhun. tyār bād tenī pratītirūp shraddhān thāy; vinā jāṇye shraddhān konun? pachhī samasta anyabhāvothī bhed karīne potāmān sthir thāy. — e pramāṇe siddhi chhe. paṇ jo jāṇe ja nahi, to shraddhān paṇ na thaī shake; to sthiratā shāmān kare? tethī bījī rīte siddhi nathī evo nishchay chhe.

have ā ja arthanun kaḷasharūp kāvya kahe chheḥ —

shlokārthaḥ — āchārya kahe chhe keḥ [अनन्तचैतन्यचिह्नं] anant (avinashvar) chaitanya jenun chihna chhe evī [इदम् आत्मज्योतिः] ā ātmajyotine [सततम् अनुभवामः] ame nirantar anubhavīe chhīe [यस्मात्] kāraṇ ke [अन्यथा साध्यसिद्धिः न खलु न खलु] tenā anubhav vinā anya rīte sādhya ātmānī siddhi nathī. kevī chhe ātmajyoti? [कथम् अपि

Page 52 of 642
PDF/HTML Page 83 of 673
single page version

ननु ज्ञानतादात्म्यादात्मा ज्ञानं नित्यमुपास्त एव, कुतस्तदुपास्यत्वेनानुशास्यत इति चेत्, तन्न, यतो न खल्वात्मा ज्ञानतादात्म्येऽपि क्षणमपि ज्ञानमुपास्ते, स्वयम्बुद्धबोधितबुद्धत्वकारण- पूर्वकत्वेन ज्ञानस्योत्पत्तेः । तर्हि तत्कारणात्पूर्वमज्ञान एवात्मा नित्यमेवाप्रतिबुद्धत्वात् ? एवमेतत् ।

समुपात्तत्रित्वम् अपि एकतायाः अपतितम्] jeṇe koī prakāre traṇapaṇun aṅgīkār karyun chhe topaṇ je ekapaṇāthī chyut thaī nathī ane [अच्छम् उद्गच्छत्] je nirmaḷapaṇe uday pāmī rahī chhe.

bhāvārthaḥ — āchārya kahe chhe ke jene koī prakāre paryāyadraṣhṭithī traṇapaṇun prāpta chhe topaṇ shuddhadravyadraṣhṭithī je ekapaṇāthī rahit nathī thaī tathā je anant chaitanyasvarūp nirmaḷ udayane prāpta thaī rahī chhe evī ātmajyotino ame nirantar anubhav karīe chhīe. ām kahevāthī evo āshay paṇ jāṇavo ke je samyagdraṣhṭi puruṣh chhe te, jevo ame anubhav karīe chhīe tevo anubhav kare. 20.

ṭīkāḥ — have, koī tarka kare ke ātmā to gnān sāthe tādātmyasvarūpe chhe, judo nathī, tethī gnānane nitya seve ja chhe; to pachhī tene gnānanī upāsanā karavānī shikṣhā kem āpavāmān āve chhe? tenun samādhānaḥ te em nathī. joke ātmā gnān sāthe tādātmyasvarūp chhe topaṇ ek kṣhaṇamātra paṇ gnānane sevato nathī; kāraṇ ke svayambuddhatva (pote potānī meḷe jāṇavun te) athavā bodhitabuddhatva (bījānā jaṇāvavāthī jāṇavun te) — e kāraṇapūrvak gnānanī utpatti thāy chhe. (kān to kāḷalabdhi āve tyāre pote ja jāṇī le athavā to koī upadesh denār maḷe tyāre jāṇe — jem sūtelo puruṣh kān to pote ja jāge athavā to koī jagāḍe tyāre jāge.) ahīn pharī pūchhe chhe ke jo em chhe to jāṇavānā kāraṇ pahelān shun ātmā agnānī ja chhe kem ke tene sadāy apratibuddhapaṇun chhe? teno uttaraḥ e vāt em ja chhe, te agnānī ja chhe.

vaḷī pharī pūchhe chhe ke ā ātmā keṭalā vakhat sudhī (kyān sudhī) apratibuddha chhe te kaho. tenā uttararūp gāthāsūtra kahe chheḥ —

Page 53 of 642
PDF/HTML Page 84 of 673
single page version

यथा स्पर्शरसगन्धवर्णादिभावेषु पृथुबुध्नोदराद्याकारपरिणतपुद्गलस्कन्धेषु घटोऽयमिति, घटे च स्पर्शरसगन्धवर्णादिभावाः पृथुबुध्नोदराद्याकारपरिणतपुद्गलस्कन्धाश्चामी इति वस्त्वभेदेनानु- भूतिस्तथा कर्मणि मोहादिष्वन्तरङ्गेषु नोकर्मणि शरीरादिषु बहिरङ्गेषु चात्मतिरस्कारिषु पुद्गल- परिणामेष्वहमित्यात्मनि च कर्म मोहादयोऽन्तरङ्गा नोकर्म शरीरादयो बहिरङ्गाश्चात्मतिरस्कारिणः पुद्गलपरिणामा अमी इति वस्त्वभेदेन यावन्तं कालमनुभूतिस्तावन्तं कालमात्मा भवत्यप्रतिबुद्धः । यदा कदाचिद्यथा रूपिणो दर्पणस्य स्वपराकारावभासिनी स्वच्छतैव वह्नेरौष्ण्यं ज्वाला च तथा नीरूपस्यात्मनः स्वपराकारावभासिनी ज्ञातृतैव पुद्गलानां कर्म नोकर्म चेति स्वतः परतो वा भेदविज्ञानमूलानुभूतिरुत्पत्स्यते तदैव प्रतिबुद्धो भविष्यति ।

gāthārthaḥ — [यावत्] jyān sudhī ā ātmāne [कर्मणि] gnānāvaraṇādi dravyakarma, bhāvakarma [च] ane [नोकर्मणि] sharīr ādi nokarmamān [अहं] ‘ā hun chhun’ [च] ane [अहकं कर्म नोकर्म इति] hummān (-ātmāmān) ‘ā karma-nokarma chhe’ — [एषा खलु बुद्धिः] evī buddhi chhe, [तावत्] tyān sudhī [अप्रतिबुद्धः] ā ātmā apratibuddha [भवति] chhe.

ṭīkāḥ — jevī rīte sparsha, ras, gandh, varṇa ādi bhāvomān tathā pahoḷun taḷiyun, peṭāḷ ādinā ākāre pariṇat thayel pudgalanā skandhomān ‘ā ghaḍo chhe’ em, ane ghaḍāmān ‘ā sparsha, ras, gandh, varṇa ādi bhāvo tathā pahoḷun taḷiyun, peṭāḷ ādinā ākāre pariṇat pudgal-skandho chhe’ em vastunā abhedathī anubhūti thāy chhe, tevī rīte karma – moh ādi antaraṅg pariṇāmo tathā nokarma – sharīr ādi bāhya vastuo — ke jeo (badhān) pudgalanā pariṇām chhe ane ātmāno tiraskār karanārā chhe — temanāmān ‘ā hun chhun’ em ane ātmāmān ‘ā karma – moh ādi antaraṅg tathā nokarma – sharīr ādi bahiraṅg, ātma-tiraskārī (ātmāno tiraskār karanārā) pudgal-pariṇāmo chhe’ em vastunā abhedathī jyān sudhī anubhūti chhe tyān sudhī ātmā apratibuddha chhe; ane jyāre koī vakhate, jem rūpī darpaṇanī sva-paranā ākārano pratibhās karanārī svachchhatā ja chhe ane uṣhṇatā tathā jvāḷā agninī chhe tevī rīte arūpī ātmānī to potāne ne parane jāṇanārī gnātr̥utā (gnātāpaṇun) ja chhe ane karma tathā nokarma pudgalanān chhe em potāthī ja athavā paranā upadeshathī jenun mūḷ bhedavignān chhe evī anubhūti utpanna thashe tyāre ja (ātmā) pratibuddha thashe.

Page 54 of 642
PDF/HTML Page 85 of 673
single page version

bhāvārthaḥ — jem sparshādimān pudgalano ane pudgalamān sparshādino anubhav thāy chhe arthāt banne ekarūp anubhavāy chhe, tem jyān sudhī ātmāne, karma-nokarmamān ātmānī ane ātmāmān karma-nokarmanī bhrānti thāy chhe arthāt banne ekarūp bhāse chhe, tyān sudhī to te apratibuddha chhe; ane jyāre te em jāṇe ke ātmā to gnātā ja chhe ane karma-nokarma pudgalanān ja chhe tyāre ja te pratibuddha thāy chhe. jem arīsāmān agninī jvāḷā dekhāy tyān em jaṇāy chhe ke ‘‘jvāḷā to agnimān ja chhe, arīsāmān nathī peṭhī, arīsāmān dekhāī rahī chhe te arīsānī svachchhatā ja chhe’’; te pramāṇe ‘‘karma-nokarma potānā ātmāmān nathī peṭhān; ātmānī gnān-svachchhatā evī ja chhe ke jemān gneyanun pratibimb dekhāy; e rīte karma-nokarma gney chhe te pratibhāse chhe’’ — evo bhedagnānarūp anubhav ātmāne kān to svayamev thāy athavā upadeshathī thāy tyāre ja te pratibuddha thāy chhe.

have, ā ja arthanun kaḷasharūp kāvya kahe chheḥ —

shlokārthaḥ — [ये] je puruṣho [स्वतः वा अन्यतः वा] potāthī ja athavā paranā upadeshathī [कथम् अपि हि] koī paṇ prakāre [भेदविज्ञानमूलाम्] bhedavignān jenun mūḷ utpattikāraṇ chhe evī [अचलितम्] avichaḷ (nishchaḷ) [अनुभूतिम्] potānā ātmānī anubhūtine [लभन्ते] pāme chhe, [ते एव] te ja puruṣho [मुकुरवत्] darpaṇanī jem [प्रतिफलन- निमग्न-अनन्त-भाव-स्वभावैः] potāmān pratibimbit thayelā anant bhāvonā svabhāvothī [सन्ततं] nirantar [अविकाराः] vikārarahit [स्युः] hoy chhe, — gnānamān je gneyonā ākār pratibhāse chhe temanāthī rāgādi vikārane prāpta thatā nathī. 21.

have shiṣhya prashna kare chhe ke e apratibuddha kaī rīte oḷakhī shakāy enun chihna batāvo; tenā uttararūp gāthā kahe chheḥ —

Page 55 of 642
PDF/HTML Page 86 of 673
single page version

gāthārthaḥ — [अन्यत् यत् परद्रव्यं] je puruṣh potāthī anya je paradravya — [सचित्ताचित्तमिश्रं वा] sachitta strīputrādik, achitta dhanadhānyādik athavā mishra grāmanagarādik — tene em samaje ke [अहं एतत्] hun ā chhun, [एतत् अहम्] ā dravya muj-svarūp chhe, [अहम् एतस्य अस्मि] hun āno chhun, [एतत् मम अस्ति] ā mārun chhe, [एतत् मम पूर्वम् आसीत्] ā mārun pūrve hatun, [एतस्य अहम् अपि पूर्वम् आसम्] āno hun paṇ pūrve hato, [एतत् मम पुनः भविष्यति] ā mārun bhaviṣhyamān thashe, [अहम् अपि एतस्य भविष्यामि] hun paṇ āno bhaviṣhyamān thaīsh, — [एतत्

Page 56 of 642
PDF/HTML Page 87 of 673
single page version

यथाग्निरिन्धनमस्तीन्धनमग्निरस्त्यग्नेरिन्धनमस्तीन्धनस्याग्निरस्ति, अग्नेरिन्धनं पूर्वमासीदि- न्धनस्याग्निः पूर्वमासीत्, अग्नेरिन्धनं पुनर्भविष्यतीन्धनस्याग्निः पुनर्भविष्यतीतीन्धन एवा- सद्भूताग्निविकल्पत्वेनाप्रतिबुद्धः कश्चिल्लक्ष्येत, तथाहमेतदस्म्येतदहमस्ति ममैतदस्त्येतस्याहमस्मि, ममैतत्पूर्वमासीदेतस्याहं पूर्वमासं, ममैतत्पुनर्भविष्यत्येतस्याहं पुनर्भविष्यामीति परद्रव्य एवासद्भूतात्मविकल्पत्वेनाप्रतिबुद्धो लक्ष्येतात्मा ।

नाग्निरिन्धनमस्ति नेन्धनमग्निरस्त्यग्निरग्निरस्तीन्धनमिन्धनमस्ति नाग्नेरिन्धनमस्ति नेन्धनस्याग्निरस्त्यग्नेरग्निरस्तीन्धनस्येन्धनमस्ति, नाग्नेरिन्धनं पूर्वमासीन्नेन्धनस्याग्निः पूर्वमासी- दग्नेरग्निः पूर्वमासीदिन्धनस्येन्धनं पूर्वमासीत्, नाग्नेरिन्धनं पुनर्भविष्यति नेन्धनस्याग्निः पुनर्भविष्यत्यग्नेरग्निः पुनर्भविष्यतीन्धनस्येन्धनं पुनर्भविष्यतीति कस्यचिदग्नावेव सद्भूताग्नि- विकल्पवन्नाहमेतदस्मि नैतदहमस्त्यहमहमस्म्येतदेतदस्ति, न ममैतदस्ति नैतस्याहमस्मि ममाहम- तु असद्भूतम्] āvo jūṭho [आत्मविकल्पं] ātmavikalpa [करोति] kare chhe te [सम्मूढः] mūḍh chhe,

ṭīkāḥ — (draṣhṭāntathī samajāve chheḥ) jem koī puruṣh indhan ane agnine maḷelān dekhī evo jūṭho vikalpa kare ke ‘‘agni chhe te indhan chhe, indhan chhe te agni chhe; agninun indhan chhe, indhanano agni chhe; agninun indhan pahelān hatun, indhanano agni pahelān hato; agninun indhan bhaviṣhyamān thashe, indhanano agni bhaviṣhyamān thashe’’; — āvo indhanamān ja agnino vikalpa kare te jūṭho chhe, tenāthī apratibuddha koī oḷakhāy chhe, tevī rīte koī ātmā paradravyamān ja asatyārtha ātmavikalpa (ātmāno vikalpa) kare ke ‘‘hun ā paradravya chhun, ā paradravya mujasvarūp chhe; mārun ā paradravya chhe, ā paradravyano hun chhun; mārun ā pahelān hatun, hun āno pahelān hato; mārun ā bhaviṣhyamān thashe, hun āno bhaviṣhyamān thaīsh’’; — āvā jūṭhā vikalpathī apratibuddha oḷakhāy chhe.

vaḷī agni chhe te indhan nathī, indhan chhe te agni nathī, — agni chhe te agni ja chhe, indhan chhe te indhan ja chhe; agninun indhan nathī, indhanano agni nathī, — agnino ja agni chhe, indhananun indhan chhe; agninun indhan pahelān hatun nahi, indhanano agni pahelān hato nahi, — agnino agni pahelān hato, indhananun indhan pahelān hatun; agninun indhan bhaviṣhyamān thashe nahi, indhanano agni bhaviṣhyamān thashe nahi, — agnino agni ja bhaviṣhyamān thashe, indhananun indhan ja bhaviṣhyamān thashe; — ā pramāṇe jem koīne agnimān ja satyārtha agnino vikalpa thāy te

Page 57 of 642
PDF/HTML Page 88 of 673
single page version

स्म्येतस्यैतदस्ति, न ममैतत्पूर्वमासीन्नैतस्याहं पूर्वमासं ममाहं पूर्वमासमेतस्यैतत्पूर्वमासीत्, न ममैतत्पुनर्भविष्यति नैतस्याहं पुनर्भविष्यामि ममाहं पुनर्भविष्याम्येतस्यैतत्पुनर्भविष्यतीति स्वद्रव्य एव सद्भूतात्मविकल्पस्य प्रतिबुद्धलक्षणस्य भावात् ।

pratibuddhanun lakṣhaṇ chhe, tevī ja rīte ‘‘hun ā paradravya nathī, ā paradravya mujasvarūp nathī, — hun to hun ja chhun, paradravya chhe te paradravya ja chhe; mārun ā paradravya nathī, ā paradravyano hun nathī, — māro ja hun chhun, paradravyanun paradravya chhe; ā paradravya mārun pahelān hatun nahi, ā paradravyano hun pahelān hato nahi, — māro hun ja pahelān hato, paradravyanun paradravya pahelān hatun; ā paradravya mārun bhaviṣhyamān thashe nahi, eno hun bhaviṣhyamān thaīsh nahi, — hun māro ja bhaviṣhyamān thaīsh, ā(paradravya)nun ā (paradravya) bhaviṣhyamān thashe.’’ — āvo je svadravyamān ja satyārtha ātmavikalpa thāy chhe te ja pratibuddhanun lakṣhaṇ chhe, tenāthī te oḷakhāy chhe.

bhāvārthaḥ — je paradravyamān ātmāno vikalpa kare chhe te to agnānī chhe ane je potānā ātmāne ja potāno māne chhe te gnānī chhe — em agni-indhananā draṣhṭānt dvārā draḍh karyun chhe.

have ā arthanun kaḷasharūp kāvya kahe chheḥ —

shlokārthaḥ — [जगत्] jagat arthāt jagatanā jīvo [आजन्मलीढं मोहम्] anādi sansārathī māṇḍīne āj sudhī anubhav karelā mohane [इदानीं त्यजतु] have to chhoḍo ane [रसिकानां रोचनं] rasik janone ruchikar, [उद्यत् ज्ञानम्] uday thaī rahelun je gnān tene [रसयतु] āsvādo; kāraṇ ke [इह] ā lokamān [आत्मा] ātmā chhe te [किल] kharekhar [कथम् अपि] koī prakāre [अनात्मना साकम्] anātmā (paradravya) sāthe [क्व अपि काले] koī kāḷe paṇ [तादात्म्यवृत्तिम् कलयति न] tādātmyavr̥utti (ekapaṇun) pāmato nathī, kem ke [एकः] ātmā ek chhe te anya dravya sāthe ekatārūp thato nathī.

bhāvārthaḥ — ātmā paradravya sāthe koī prakāre koī kāḷe ekatānā bhāvane pāmato nathī. e rīte āchārye, anādithī paradravya pratye lāgelo je moh chhe tenun bhedavignān batāvyun

Page 58 of 642
PDF/HTML Page 89 of 673
single page version

chhe ane preraṇā karī chhe ke e ekapaṇārūp mohane have chhoḍo ane gnānane āsvādo; moh chhe te vr̥uthā chhe, jūṭho chhe, duḥkhanun kāraṇ chhe. 22.

have apratibuddhane samajāvavā māṭe prayatna kare chheḥ —

gāthārthaḥ — [अज्ञानमोहितमतिः] jenī mati agnānathī mohit chhe [बहुभावसंयुक्तः] ane je moh, rāg, dveṣh ādi ghaṇā bhāvothī sahit chhe evo [जीवः] jīv [भणति] em kahe

Page 59 of 642
PDF/HTML Page 90 of 673
single page version

युगपदनेकविधस्य बन्धनोपाधेः सन्निधानेन प्रधावितानामस्वभावभावानां संयोगवशाद्विचित्रो- पाश्रयोपरक्तः स्फ टिकोपल इवात्यन्ततिरोहितस्वभावभावतया अस्तमितसमस्तविवेकज्योतिर्महता स्वयमज्ञानेन विमोहितहृदयो भेदमकृ त्वा तानेवास्वभावभावान् स्वीकुर्वाणः पुद्गलद्रव्यं ममेदमित्यनुभवति किलाप्रतिबुद्धो जीवः । अथायमेव प्रतिबोध्यते — रे दुरात्मन्, आत्मपंसन्, जहीहि जहीहि परमाविवेकघस्मरसतृणाभ्यवहारित्वम् । दूरनिरस्तसमस्तसन्देहविपर्यासानध्यवसायेन

ṭīkāḥ — ekīsāthe anek prakāranī bandhananī upādhinā ati nikaṭapaṇāthī vegapūrvak vahetā asvabhāvabhāvonā sanyogavashe je (apratibuddha jīv) anek prakāranā varṇavāḷā ✽āshrayanī nikaṭatāthī raṅgāyelā sphaṭikapāṣhāṇ jevo chhe, atyant tirobhūt (ḍhaṅkāyelā) potānā svabhāvabhāvapaṇāthī je jenī samasta bhedagnānarūp jyoti asta thaī gaī chhe evo chhe, ane mahā agnānathī jenun hr̥uday pote potāthī ja vimohit chhe — evo apratibuddha jīv svaparano bhed nahi karīne, pelā asvabhāvabhāvone ja (potānā svabhāv nathī evā vibhāvone ja) potānā karato, pudgaladravyane ‘ā mārun chhe’ em anubhave chhe. (jem sphaṭikapāṣhāṇamān anek prakāranā varṇanī nikaṭatāthī anekavarṇarūpapaṇun dekhāy chhe, sphaṭikano nij shvet-nirmaḷabhāv dekhāto nathī tevī rīte apratibuddhane karmanī upādhithī ātmāno shuddha svabhāv āchchhādit thaī rahyo chhe — dekhāto nathī tethī pudgaladravyane potānun māne chhe.) evā apratibuddhane have samajāvavāmān āve chhe keḥ — e durātman! ātmāno ghāt karanār! jem param avivekathī ✽āshray = jemān sphaṭikamaṇi mūkelo hoy te vastu

Page 60 of 642
PDF/HTML Page 91 of 673
single page version

विश्वैकज्योतिषा सर्वज्ञज्ञानेन स्फु टीकृतं किल नित्योपयोगलक्षणं जीवद्रव्यं तत्कथं पुद्गलद्रव्यीभूतं येन पुद्गलद्रव्यं ममेदमित्यनुभवसि, यतो यदि कथञ्चनापि जीवद्रव्यं पुद्गलद्रव्यीभूतं स्यात् पुद्गलद्रव्यं च जीवद्रव्यीभूतं स्यात् तदैव लवणस्योदकमिव ममेदं पुद्गलद्रव्यमित्यनुभूतिः किल घटेत, तत्तु न कथञ्चनापि स्यात् । तथाहि — यथा क्षारत्वलक्षणं लवणमुदकीभवत् द्रवत्वलक्षणमुदकं च लवणीभवत् क्षारत्वद्रवत्वसहवृत्त्यविरोधादनुभूयते, न तथा नित्योपयोगलक्षणं जीवद्रव्यं पुद्गलद्रव्यीभवत् नित्यानुपयोगलक्षणं पुद्गलद्रव्यं च जीवद्रव्यीभवत् उपयोगानुपयोगयोः प्रकाशतमसोरिव सहवृत्तिविरोधादनुभूयते । तत्सर्वथा प्रसीद, विबुध्यस्व, स्वद्रव्यं ममेदमित्यनुभव ।

bhāvārthaḥ — ā agnānī jīv pudgaladravyane potānun māne chhe tene upadesh karī sāvadhān karyo chhe ke jaḍ ane chetanadravya — e banne sarvathā judān judān chhe, kadāchit koī paṇ rīte ekarūp nathī thatān em sarvagne dīṭhun chhe; māṭe he agnānī! tun paradravyane ekapaṇe mānavun chhoḍī de; vr̥uthā mānyatāthī bas thāo.

Page 61 of 642
PDF/HTML Page 92 of 673
single page version

have ā ja arthanun kaḷasharūp kāvya kahe chheḥ —

shlokārthaḥ — [अयि] ‘अयि’ e komaḷ sambodhananā arthavāḷun avyay chhe. āchārya komaḷ sambodhanathī kahe chhe ke he bhāī! tun [कथम् अपि] koī paṇ rīte mahā kaṣhṭe athavā [मृत्वा] marīne paṇ [तत्त्वकौतूहली सन्] tattvono kautūhalī thaī [मूर्तेः मुहूर्तम् पार्श्ववर्ती भव] ā sharīrādi mūrta dravyano ek muhūrta (be ghaḍī) pāḍoshī thaī [अनुभव] ātmāno anubhav kar [अथ येन] ke jethī [स्वं विलसन्तं] potānā ātmāne vilāsarūp, [पृथक्] sarva paradravyothī judo [समालोक्य] dekhī [मूर्त्या साकम्] ā sharīrādik mūrtik pudgaladravya sāthe [एकत्वमोहम्] ekapaṇānā mohane [झगिति त्यजसि] tun turat ja chhoḍashe.

bhāvārthaḥ — jo ā ātmā be ghaḍī pudgaladravyathī bhinna potānā shuddha svarūpano anubhav kare (temān līn thāy), pariṣhah āvye paṇ ḍage nahi, to ghātīkarmano nāsh karī, kevaḷagnān utpanna karī, mokṣhane prāpta thāy. ātmānubhavanun evun māhātmya chhe to mithyātvano nāsh karī samyagdarshananī prāpti thavī to sugam chhe; māṭe shrī guruoe e ja upadesh pradhānatāthī karyo chhe. 23.

have apratibuddha jīv kahe chhe tenī gāthā kahe chheḥ —

Page 62 of 642
PDF/HTML Page 93 of 673
single page version

— इत्यादिका तीर्थकराचार्यस्तुतिः समस्तापि मिथ्या स्यात् । ततो य एवात्मा तदेव शरीरं पुद्गलद्रव्यमिति ममैकान्तिकी प्रतिपत्तिः ।

gāthārthaḥ — apratibuddha kahe chhe keḥ [यदि] jo [जीवः] jīv chhe te [शरीरं न] sharīr nathī to [तीर्थकराचार्यसंस्तुतिः] tīrthaṅkar ane āchāryonī stuti karī chhe te [सर्वा अपि] badhīye [मिथ्या भवति] mithyā (jūṭhī) thāy chhe; [तेन तु] tethī ame samajīe chhīe ke [आत्मा] ātmā te [देहः च एव] deh ja [भवति] chhe.

ṭīkāḥ — je ātmā chhe te ja pudgaladravyasvarūp ā sharīr chhe. jo em na hoy to tīrthaṅkar-āchāryonī je stuti karavāmān āvī chhe te badhī mithyā thāy. te stuti ā pramāṇe chheḥ —

shlokārthaḥ — [ते तीर्थेश्वराः सूरयः वन्द्याः] te tīrthaṅkar-āchāryo vāndavāyogya chhe. kevā chhe te? [ये कान्त्या एव दशदिशः स्नपयन्ति] potānā dehanī kāntithī dashe dishāone dhue chhe — nirmaḷ kare chhe, [ये धाम्ना उद्दाम-महस्विनां धाम निरुन्धन्ति] potānā tej vaḍe utkr̥uṣhṭa tejavāḷā sūryādikanā tejane ḍhāṅkī de chhe, [ये रूपेण जनमनः मुष्णन्ति] potānā rūpathī lokonān man harī le chhe, [दिव्येन ध्वनिना श्रवणयोः साक्षात् सुखं अमृतं क्षरन्तः] divyadhvani-vāṇīthī (bhavyonā) kānomān sākṣhāt sukh-amr̥ut varasāve chhe ane [अष्टसहस्रलक्षणधराः] ek hajār ne āṭh lakṣhaṇone dhāraṇ kare chhe, — evā chhe. 24.

— ityādi tīrthaṅkar-āchāryonī stuti chhe te badhīye mithyā ṭhare chhe. tethī amāro to ekānt e ja nishchay chhe ke ātmā chhe te ja sharīr chhe, pudgaladravya chhe. ā pramāṇe apratibuddhe kahyun.

Page 63 of 642
PDF/HTML Page 94 of 673
single page version

इह खलु परस्परावगाढावस्थायामात्मशरीरयोः समावर्तितावस्थायां कनककलधौतयोरेक- स्कन्धव्यवहारवद्वयवहारमात्रेणैवैकत्वं, न पुनर्निश्चयतः, निश्चयतो ह्यात्मशरीरयोरुपयोगानुपयोग- स्वभावयोः कनककलधौतयोः पीतपाण्डुरत्वादिस्वभावयोरिवात्यन्तव्यतिरिक्तत्वेनैकार्थत्वानुपपत्तेः नानात्वमेवेति । एवं हि किल नयविभागः । ततो व्यवहारनयेनैव शरीरस्तवनेनात्मस्तवनमुपपन्नम् ।

tyān āchārya kahe chhe ke em nathī; tun nayavibhāgane jāṇato nathī. te nayavibhāg ā pramāṇe chhe em gāthāmān kahe chheḥ —

gāthārthaḥ — [व्यवहारनयः] vyavahāranay to [भाषते] em kahe chhe ke [जीवः देहः च] jīv ane deh [एकः खलु] ek ja [भवति] chhe; [तु] paṇ [निश्चयस्य] nishchayanayanun kahevun chhe ke [जीवः देहः च] jīv ane deh [कदा अपि] kadī paṇ [एकार्थः] ek padārtha [न] nathī.

ṭīkāḥ — jem ā lokamān suvarṇa ane chāndīne gāḷī ek karavāthī ekapiṇḍano vyavahār thāy chhe tem ātmāne ane sharīrane paraspar ek kṣhetre rahevānī avasthā hovāthī ekapaṇāno vyavahār chhe. ām vyavahāramātrathī ja ātmā ane sharīranun ekapaṇun chhe, parantu nishchayathī ekapaṇun nathī; kāraṇ ke nishchayathī vichāravāmān āve to, jem pīḷāpaṇun ādi ane saphedapaṇun ādi jemano svabhāv chhe evān suvarṇa ane chāndīne atyant bhinnapaṇun hovāthī ekapadārthapaṇānī asiddhi chhe tethī anekapaṇun ja chhe, tevī rīte upayog ane anupayog jemano svabhāv chhe evān ātmā ane sharīrane atyant bhinnapaṇun hovāthī ekapadārthapaṇānī prāpti nathī tethī anekapaṇun ja chhe. āvo ā pragaṭ nayavibhāg chhe.

Page 64 of 642
PDF/HTML Page 95 of 673
single page version

यथा कलधौतगुणस्य पाण्डुरत्वस्य व्यपदेशेन परमार्थतोऽतत्स्वभावस्यापि कार्तस्वरस्य व्यवहारमात्रेणैव पाण्डुरं कार्तस्वरमित्यस्ति व्यपदेशः, तथा शरीरगुणस्य शुक्ललोहितत्वादेः स्तवनेन परमार्थतोऽतत्स्वभावस्यापि तीर्थकरकेवलिपुरुषस्य व्यवहारमात्रेणैव शुक्ललोहितस्तीर्थकरकेवलि-

māṭe vyavahāranaye ja sharīranā stavanathī ātmānun stavan bane chhe.

bhāvārthaḥ — vyavahāranay to ātmā ane sharīrane ek kahe chhe ane nishchayanay bhinna kahe chhe. tethī vyavahāranaye sharīranun stavan karavāthī ātmānun stavan mānavāmān āve chhe.

ā ja vāt havenī gāthāmān kahe chheḥ —

gāthārthaḥ — [जीवात् अन्यत्] jīvathī bhinna [इदम् पुद्गलमयं देहं] ā pudgalamay dehanī [स्तुत्वा] stuti karīne [मुनिः] sādhu [मन्यते खलु] em māne chhe ke [मया] men [केवली भगवान्] kevaḷī bhagavānanī [स्तुतः] stuti karī, [वन्दितः] vandanā karī.

ṭīkāḥ — jem, paramārthathī shvetapaṇun suvarṇano svabhāv nahi hovā chhatān paṇ, chāndīno guṇ je shvetapaṇun, tenā nāmathī suvarṇanun ‘shvet suvarṇa’ evun nām kahevāmān āve chhe te vyavahāramātrathī ja kahevāmān āve chhe; tevī rīte, paramārthathī shukla-raktapaṇun tīrthaṅkar- kevaḷīpuruṣhano svabhāv nahi hovā chhatān paṇ, sharīranā guṇo je shukla-raktapaṇun vagere, temanā stavanathī tīrthaṅkar-kevaḷīpuruṣhanun ‘shukla-rakta tīrthaṅkar-kevaḷīpuruṣh’ evun stavan karavāmān āve chhe te vyavahāramātrathī ja karavāmān āve chhe. parantu nishchayanaye sharīranun stavan karavāthī ātmānun stavan banatun ja nathī.

Page 65 of 642
PDF/HTML Page 96 of 673
single page version

पुरुष इत्यस्ति स्तवनम् । निश्चयनयेन तु शरीरस्तवनेनात्मस्तवनमनुपपन्नमेव ।

यथा कार्तस्वरस्य कलधौतगुणस्य पाण्डुरत्वस्याभावान्न निश्चयतस्तद्वयपदेशेन व्यपदेशः,

bhāvārthaḥ — ahīn koī prashna kare ke vyavahāranay to asatyārtha kahyo chhe ane sharīr jaḍ chhe to vyavahāranā āshraye jaḍanī stutinun shun phaḷ chhe? teno uttarḥ — vyavahāranay sarvathā asatyārtha nathī, nishchayane pradhān karī asatyārtha kahyo chhe. vaḷī chhadmasthane potāno, parano ātmā sākṣhāt dekhāto nathī, sharīr dekhāy chhe, tenī shāntarūp mudrāne dekhī potāne paṇ shānta bhāv thāy chhe. āvo upakār jāṇī sharīranā āshraye paṇ stuti kare chhe; tathā shānta mudrā dekhī antaraṅgamān vītarāg bhāvano nishchay thāy chhe e paṇ upakār chhe.

uparanī vātane gāthāthī kahe chheḥ —

gāthārthaḥ — [तत्] te stavan [निश्चये] nishchayamān [न युज्यते] yogya nathī [हि] kāraṇ ke [शरीरगुणाः] sharīranā guṇo [केवलिनः] kevaḷīnā [न भवन्ति] nathī; [यः] je [केवलिगुणान्] kevaḷīnā guṇonī [स्तौति] stuti kare chhe [सः] te [तत्त्वं] paramārthathī [केवलिनं] kevaḷīnī [स्तौति] stuti kare chhe.

ṭīkāḥ — jem chāndīno guṇ je saphedapaṇun, teno suvarṇamān abhāv chhe māṭe nishchayathī saphedapaṇānā nāmathī sonānun nām nathī banatun, suvarṇanā guṇ je pīḷāpaṇun ādi chhe temanā nāmathī ja suvarṇanun nām thāy chhe; tevī rīte sharīranā guṇo je shukla-raktapaṇun vagere, temano tīrthaṅkar-kevaḷīpuruṣhamān abhāv chhe māṭe nishchayathī sharīranā shukla-raktapaṇun vagere guṇonun stavan

Page 66 of 642
PDF/HTML Page 97 of 673
single page version

कार्तस्वरगुणस्य व्यपदेशेनैव कार्तस्वरस्य व्यपदेशात्; तथा तीर्थकरकेवलिपुरुषस्य शरीरगुणस्य शुकॢलोहितत्वादेरभावान्न निश्चयतस्तत्स्तवनेन स्तवनं, तीर्थकरकेवलिपुरुषगुणस्य स्तवनेनैव तीर्थकर-केवलिपुरुषस्य स्तवनात् ।

karavāthī tīrthaṅkar-kevaḷīpuruṣhanun stavan nathī thatun, tīrthaṅkar-kevaḷīpuruṣhanā guṇonun stavan karavāthī ja tīrthaṅkar-kevaḷīpuruṣhanun stavan thāy chhe.

have shiṣhyano prashna chhe ke ātmā to sharīrano adhiṣhṭhātā chhe tethī sharīranā stavanathī ātmānun stavan nishchaye kem yukta nathī? evā prashnanā uttararūpe draṣhṭānt sahit gāthā kahe chheḥ —

gāthārthaḥ — [यथा] jem [नगरे] nagaranun [वर्णिते अपि] varṇan karatān chhatān [राज्ञः वर्णना] rājānun varṇan [न कृता भवति] karātun (thatun) nathī, tem [देहगुणे स्तूयमाने] dehanā guṇanun stavan karatān [केवलिगुणाः] kevaḷīnā guṇonun [स्तुताः न भवन्ति] stavan thatun nathī.

ṭīkāḥ — uparanā arthanun (ṭīkāmān) kāvya kahe chheḥ —

Page 67 of 642
PDF/HTML Page 98 of 673
single page version

– इति नगरे वर्णितेऽपि राज्ञः तदधिष्ठातृत्वेऽपि प्राकारोपवनपरिखादिमत्त्वाभावाद्वर्णनं न स्यात् ।

– इति शरीरे स्तूयमानेऽपि तीर्थकरकेवलिपुरुषस्य तदधिष्ठातृत्वेऽपि सुस्थितसर्वाङ्गत्व- लावण्यादिगुणाभावात्स्तवनं न स्यात् ।

अथ निश्चयस्तुतिमाह । तत्र ज्ञेयज्ञायकसङ्करदोषपरिहारेण तावत् —

shlokārthaḥ — [इदं नगरम् हि] ā nagar evun chhe ke jeṇe [प्राकार-कवलित-अम्बरम्] koṭ vaḍe ākāshane grasyun chhe (arthāt teno gaḍh bahu ūñcho chhe), [उपवन-राजी-निगीर्ण-भूमितलम्] bagīchāonī paṅktiothī je bhūmitaḷane gaḷī gayun chhe (arthāt chāre taraph bagīchāothī pr̥ithvī ḍhaṅkāī gaī chhe) ane [परिखावलयेन पातालम् पिबति इव] koṭanī chāre taraph khāīnān gherāthī jāṇe ke pātāḷane pī rahyun chhe (arthāt khāī bahu ūṇḍī chhe). 25.

ām nagaranun varṇan karavā chhatān tenāthī rājānun varṇan thatun nathī kāraṇ ke, joke rājā teno adhiṣhṭhātā chhe topaṇ, koṭ-bāg-khāī-ādivāḷo rājā nathī.

tevī rīte sharīranun stavan karye tīrthaṅkaranun stavan thatun nathī teno paṇ shlok kahe chheḥ —

shlokārthaḥ — [जिनेन्द्ररूपं परं जयति] jinendranun rūp utkr̥uṣhṭapaṇe jayavant varte chhe. kevun chhe te? [नित्यम्-अविकार-सुस्थित-सर्वाङ्गम्] jemān sarva aṅg hammeshān avikār ane susthit (sārī rīte sukharūp sthit) chhe, [अपूर्व-सहज-लावण्यम्] jemān (janmathī ja) apūrva ane svābhāvik lāvaṇya chhe (arthāt je sarvane priy lāge chhe) ane [समुद्रं इव अक्षोभम्] je samudranī jem kṣhobharahit chhe, chaḷāchaḷ nathī. 26.

ām sharīranun stavan karavā chhatān tenāthī tīrthaṅkar-kevaḷīpuruṣhanun stavan thatun nathī kāraṇ ke, joke tīrthaṅkar-kevaḷīpuruṣhane sharīranun adhiṣhṭhātāpaṇun chhe topaṇ, susthit sarvāṅgapaṇun, lāvaṇya ādi ātmānā guṇ nahi hovāthī tīrthaṅkar-kevaḷīpuruṣhane te guṇono abhāv chhe.

have, (tīrthaṅkar-kevaḷīnī) nishchayastuti kahe chhe. temān pahelān gney-gnāyakanā saṅkaradoṣhano parihār karī (nishchay) stuti kahe chheḥ —

Page 68 of 642
PDF/HTML Page 99 of 673
single page version

यः खलु निरवधिबन्धपर्यायवशेन प्रत्यस्तमितसमस्तस्वपरविभागानि निर्मलभेदाभ्यासकौश- लोपलब्धान्तःस्फु टातिसूक्ष्मचित्स्वभावावष्टम्भबलेन शरीरपरिणामापन्नानि द्रव्येन्द्रियाणि, प्रति- विशिष्टस्वस्वविषयव्यवसायितया खण्डशः आकर्षन्ति प्रतीयमानाखण्डैकचिच्छक्तितया भावेन्द्रियाणि, ग्राह्यग्राहकलक्षणसम्बन्धप्रत्यासत्तिवशेन सह संविदा परस्परमेकीभूतानिव चिच्छक्तेः स्वयमेवानु-

gāthārthaḥ — [यः] je [इन्द्रियाणि] indriyone [जित्वा] jītīne [ज्ञानस्वभावाधिकं] gnānasvabhāv vaḍe anyadravyathī adhik [आत्मानम्] ātmāne [जानाति] jāṇe chhe [तं] tene, [ये निश्चिताः साधवः] je nishchayanayamān sthiti sādhuo chhe [ते] teo, [खलु] kharekhar [जितेन्द्रियं] jitendriy [भणन्ति] kahe chhe.

ṭīkāḥ — (je muni dravyendriyo, bhāvendriyo tathā indriyonā viṣhayabhūt padārtho — e traṇeyane potānāthī judān karīne sarva anyadravyothī bhinna potānā ātmāne anubhave chhe te muni nishchayathī jitendriy chhe.) anādi amaryādarūp bandhaparyāyanā vashe jemān samasta svaparano vibhāg asta thaī gayo chhe (arthāt jeo ātmānī sāthe evī ek thaī rahī chhe ke bhed dekhāto nathī) evī sharīrapariṇāmane prāpta je dravyendriyo temane to nirmaḷ bhed-abhyāsanī pravīṇatāthī prāpta je antaraṅgamān pragaṭ atisūkṣhma chaitanyasvabhāv tenā avalambananā baḷ vaḍe sarvathā potāthī judī karī; e, dravyendriyonun jītavun thayun. judā judā potapotānā viṣhayomān vyāpārapaṇāthī jeo viṣhayone khaṇḍakhaṇḍ grahaṇ kare chhe (arthāt gnānane khaṇḍakhaṇḍarūp jaṇāve chhe) evī bhāvendriyone, pratītimān āvatā akhaṇḍ ek chaitanyashaktipaṇā vaḍe sarvathā potāthī judī jāṇī; e, bhāvendriyonun jītavun thayun. grāhyagrāhakalakṣhaṇavāḷā sambandhanī nikaṭatāne līdhe jeo potānā samvedan (gnān) sāthe paraspar ek jevā thaī gayelā dekhāy chhe evā, bhāvendriyo vaḍe grahavāmān āvatā je indriyonā viṣhayabhūt sparshādi padārtho temane, potānī chaitanyashaktinun svayamev

Page 69 of 642
PDF/HTML Page 100 of 673
single page version

भूयमानासङ्गतया भावेन्द्रियावगृह्यमाणान् स्पर्शादीनिन्द्रियार्थांश्च सर्वथा स्वतः पृथक्करणेन विजित्योपरतसमस्तज्ञेयज्ञायकसङ्करदोषत्वेनैकत्वे टङ्कोत्कीर्णं विश्वस्याप्यस्योपरि तरता प्रत्यक्षो- द्योततया नित्यमेवान्तःप्रकाशमानेनानपायिना स्वतःसिद्धेन परमार्थसता भगवता ज्ञानस्वभावेन सर्वेभ्यो द्रव्यान्तरेभ्यः परमार्थतोऽतिरिक्तमात्मानं सञ्चेतयते स खलु जितेन्द्रियो जिन इत्येका निश्चयस्तुतिः ।

anubhavamān āvatun je asaṅgapaṇun te vaḍe sarvathā potāthī judā karyā; e, indriyonā viṣhayabhūt padārthonun jītavun thayun. ām je (muni) dravyendriyo, bhāvendriyo tathā indriyonā viṣhayabhūt padārtho — e traṇene jītīne, gneyagnāyak-saṅkar nāmano doṣh āvato hato te saghaḷo dūr thavāthī ekatvamān ✽ṭaṅkotkīrṇa ane gnānasvabhāv vaḍe sarva anyadravyothī paramārthe judā evā potānā ātmāne anubhave chhe te nishchayathī ‘jitendriy jin’ chhe. (gnānasvabhāv anya achetan dravyomān nathī tethī te vaḍe ātmā sarvathī adhik, judo ja chhe.) kevo chhe te gnānasvabhāv? ā vishvanī (samasta padārthonī) upar tarato (arthāt temane jāṇatān chhatān te-rūp nahi thato), pratyakṣha udyotapaṇāthī sadāy antaraṅgamān prakāshamān, avinashvar, svataḥsiddha ane paramārthasat — evo bhagavān gnānasvabhāv chhe.

ā rīte ek nishchayastuti to ā thaī. (gney to dravyendriyo, bhāvendriyo tathā indriyonā viṣhayabhūt padārtho ane gnāyak pote ātmā — e bannenun anubhavan, viṣhayonī āsaktatāthī, ek jevun thatun hatun; bhedagnānathī bhinnapaṇun jāṇyun tyāre te gneyagnāyak-saṅkaradoṣh dūr thayo em ahīn jāṇavun.)

have bhāvyabhāvak-saṅkaradoṣh dūr karī (nishchay) stuti kahe chheḥ —

✽ṭaṅkotkīrṇa = paththaramān ṭāṅkaṇāthī korelī mūrtinī jem ekākār jevo ne tevo sthit.