Samaysar (Gujarati). Gatha: 164-165.

૨૬૨

સમયસાર

[ ભગવાનશ્રીકુંદકુંદ-

तत्रास्रवस्वरूपमभिदधाति —

मिच्छत्तं अविरमणं कसायजोगा य सण्णसण्णा दु ।

बहुविहभेया जीवे तस्सेव अणण्णपरिणामा ।।१६४।।

णाणावरणादीयस्स ते दु कम्मस्स कारणं होंति ।

तेसिं पि होदि जीवो य रागदोसादिभावकरो ।।१६५।।

मिथ्यात्वमविरमणं कषाययोगौ च संज्ञासंज्ञास्तु ।

बहुविधभेदा जीवे तस्यैवानन्यपरिणामाः ।।१६४।।

ज्ञानावरणाद्यस्य ते तु कर्मणः कारणं भवन्ति ।

तेषामपि भवति जीवश्च रागद्वेषादिभावकरः ।।१६५।।

रागद्वेषमोहा आस्रवाः इह हि जीवे स्वपरिणामनिमित्ताः अजडत्वे सति चिदाभासाः ।

હવે આસ્રવનું સ્વરૂપ કહે છેઃ —

મિથ્યાત્વ ને અવિરત, કષાયો, યોગ ૧સંજ્ઞ ૨અસંજ્ઞ છે,

૧એ વિવિધ ભેદે જીવમાં, જીવના અનન્ય પરિણામ છે; ૧૬૪.

વળી ૨તેહ જ્ઞાનાવરણઆદિક કર્મનાં કારણ બને,

ને તેમનું પણ જીવ બને જે રાગદ્વેષાદિક કરે. ૧૬૫.

ગાથાર્થઃ — [ मिथ्यात्वम् ] મિથ્યાત્વ, [ अविरमणं ] અવિરમણ, [ कषाययोगौ च ] કષાય અને યોગ — એ આસ્રવો [ संज्ञासंज्ञाः तु ] સંજ્ઞ (અર્થાત્ ચેતનના વિકાર) પણ છે અને અસંજ્ઞ (અર્થાત્ પુદ્ગલના વિકાર) પણ છે. [ बहुविधभेदाः ] વિવિધ ભેદવાળા સંજ્ઞ આસ્રવો — [ जीवे ] કે જેઓ જીવમાં ઉત્પન્ન થાય છે તેઓ — [ तस्य एव ] જીવના જ [ अनन्यपरिणामाः ] અનન્ય પરિણામ છે. [ ते तु ] વળી અસંજ્ઞ આસ્રવો [ ज्ञानावरणाद्यस्य कर्मणः ] જ્ઞાનાવરણ આદિ કર્મનું [ कारणं ] કારણ (નિમિત્ત) [ भवन्ति ] થાય છે [ च ] અને [ तेषाम् अपि ] તેમને પણ (અર્થાત્ અસંજ્ઞ આસ્રવોને પણ કર્મબંધનું નિમિત્ત થવામાં) [ रागद्वेषादिभावकरः जीवः ] રાગદ્વેષાદિ ભાવ કરનારો જીવ [ भवति ] કારણ (નિમિત્ત) થાય છે.

ટીકાઃ — આ જીવમાં રાગ, દ્વેષ અને મોહ — એ આસ્રવો પોતાના પરિણામના નિમિત્તે થાય છે માટે તેઓ જડ નહિ હોવાથી ચિદાભાસ છે ( – જેમાં ચૈતન્યનો આભાસ છે એવા છે, ચિદ્વિકાર છે).

< Previous Page Next Page >