Samaysar-Gujarati (Devanagari transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 227 of 642
PDF/HTML Page 258 of 673

 

कहानजैनशास्त्रमाळा ]

कर्ताकर्म अधिकार
२२७

यथा खलु भगवान्केवली श्रुतज्ञानावयवभूतयोर्व्यवहारनिश्चयनयपक्षयोः विश्वसाक्षितया केवलं स्वरूपमेव जानाति, न तु सततमुल्लसितसहजविमलसकलकेवलज्ञानतया नित्यं स्वयमेव विज्ञानघनभूतत्वात् श्रुतज्ञानभूमिकातिक्रान्ततया समस्तनयपक्षपरिग्रहदूरीभूतत्वात् कञ्चनापि नयपक्षं परिगृह्णाति, तथा किल यः श्रुतज्ञानावयवभूतयोर्व्यवहारनिश्चयनयपक्षयोः क्षयोपशम- विजृम्भितश्रुतज्ञानात्मकविकल्पप्रत्युद्गमनेऽपि परपरिग्रहप्रतिनिवृत्तौत्सुक्यतया स्वरूपमेव केवलं जानाति, न तु खरतरदृष्टिगृहीतसुनिस्तुषनित्योदितचिन्मयसमयप्रतिबद्धतया तदात्वे स्वयमेव विज्ञानघनभूतत्वात् श्रुतज्ञानात्मकसमस्तान्तर्बहिर्जल्परूपविकल्पभूमिकातिक्रान्ततया समस्तनय- पक्षपरिग्रहदूरीभूतत्वात् कञ्चनापि नयपक्षं परिगृह्णाति, स खलु निखिलविकल्पेभ्यः परतरः परमात्मा ज्ञानात्मा प्रत्यग्ज्योतिरात्मख्यातिरूपोऽनुभूतिमात्रः समयसारः

थयो थको (अर्थात् चित्स्वरूप आत्माने अनुभवतो थको), [ द्वयोः अपि ] बन्ने [ नययोः ] नयोना [ भणितं ] कथनने [ केवलं तु ] केवळ [ जानाति ] जाणे ज छे [ तु ] परंतु [ नयपक्षं ] नयपक्षने [ किञ्चित् अपि ] जरा पण [ न गृह्णाति ] ग्रहण करतो नथी.

टीकाःजेवी रीते केवळी भगवान, विश्वना साक्षीपणाने लीधे, श्रुतज्ञानना अवयवभूत एवा जे व्यवहारनिश्चयनयपक्षो तेमना स्वरूपने ज केवळ जाणे छे परंतु, निरंतर प्रकाशमान, सहज, विमळ, सकळ केवळज्ञान वडे सदा पोते ज विज्ञानघन थया होईने, श्रुतज्ञाननी भूमिकाना अतिक्रान्तपणा वडे (अर्थात् श्रुतज्ञाननी भूमिकाने ओळंगी गया होवाने लीधे) समस्त नयपक्षना ग्रहणथी दूर थया होवाथी, कोई पण नयपक्षने ग्रहता नथी, तेवी रीते जे (श्रुतज्ञानी आत्मा), क्षयोपशमथी जेमनुं ऊपजवुं थाय छे एवा श्रुतज्ञानात्मक विकल्पो उत्पन्न थता होवा छतां परनुं ग्रहण करवा प्रति उत्साह निवृत्त थयो होवाने लीधे, श्रुतज्ञानना अवयवभूत व्यवहारनिश्चयनयपक्षोना स्वरूपने ज केवळ जाणे छे परंतु, अति तीक्ष्ण ज्ञानद्रष्टिथी ग्रहवामां आवेला, निर्मळ, नित्य-उदित; चिन्मय समयथी प्रतिबद्धपणा वडे (अर्थात् चैतन्यमय आत्माना अनुभवन वडे) ते वखते (अनुभव वखते) पोते ज विज्ञानघन थयो होईने, श्रुतज्ञानात्मक समस्त अंतर्जल्परूप तथा बहिर्जल्परूप विकल्पोनी भूमिकाना अतिक्रान्तपणा वडे समस्त नयपक्षना ग्रहणथी दूर थयो होवाथी, कोई पण नयपक्षने ग्रहतो नथी, ते (आत्मा) खरेखर समस्त विकल्पोथी अति पर, परमात्मा, ज्ञानात्मा, प्रत्यग्ज्योति, आत्मख्यातिरूप, अनुभूतिमात्र समयसार छे.

भावार्थःजेम केवळी भगवान सदा नयपक्षना स्वरूपना साक्षी (ज्ञाताद्रष्टा) छे तेम श्रुतज्ञानी पण ज्यारे समस्त नयपक्षोथी रहित थई शुद्ध चैतन्यमात्र भावनुं अनुभवन करे छे