Samaysar-Gujarati (Devanagari transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 229 of 642
PDF/HTML Page 260 of 673

 

कहानजैनशास्त्रमाळा ]

कर्ताकर्म अधिकार
२२९

अयमेक एव केवलं सम्यग्दर्शनज्ञानव्यपदेशं किल लभते यः खल्वखिलनय-पक्षाक्षुण्णतया विश्रान्तसमस्तविकल्पव्यापारः स समयसारः यतः प्रथमतः श्रुतज्ञानावष्टम्भेन ज्ञानस्वभावमात्मानं निश्चित्य, ततः खल्वात्मख्यातये, परख्यातिहेतूनखिला एवेन्द्रियानिन्द्रिय-बुद्धीरवधार्य आत्माभिमुखीकृतमतिज्ञानतत्त्वः, तथा नानाविधनयपक्षालम्बनेनानेक-विकल्पैराकुलयन्तीः श्रुतज्ञानबुद्धीरप्यवधार्य श्रुतज्ञानतत्त्वमप्यात्माभिमुखीकुर्वन्नत्यन्तमविकल्पो भूत्वा झगित्येव स्वरसत एव व्यक्तीभवन्तमादिमध्यान्तविमुक्तमनाकुलमेकं केवलमखिलस्यापि विश्वस्योपरि तरन्तमिवाखण्ड- प्रतिभासमयमनन्तं विज्ञानघनं परमात्मानं समयसारं विन्दन्नेवात्मा सम्यग्दृश्यते ज्ञायते च; ततः सम्यग्दर्शनं ज्ञानं च समयसार एव

आव्यो छे [ सः ] ते [ समयसारः ] समयसार छे; [ एषः ] आने ज (समयसारने ज) [ केवलं ] केवळ [ सम्यग्दर्शनज्ञानम् ] सम्यग्दर्शन अने सम्यग्ज्ञान [ इति ] एवी [ व्यपदेशम् ] संज्ञा (नाम) [ लभते ] मळे छे. (नाम जुदां होवा छतां वस्तु एक ज छे.)

टीकाःजे खरेखर समस्त नयपक्षो वडे खंडित नहि थतो होवाथी जेनो समस्त विकल्पोनो व्यापार अटकी गयो छे एवो छे, ते समयसार छे; खरेखर आ एकने ज केवळ सम्यग्दर्शन अने सम्यग्ज्ञाननुं नाम मळे छे. (सम्यग्दर्शन अने सम्यग्ज्ञान समयसारथी जुदां नथी, एक ज छे.)

प्रथम, श्रुतज्ञानना अवलंबनथी ज्ञानस्वभाव आत्मानो निश्चय करीने, पछी आत्मानी प्रगट प्रसिद्धिने माटे, पर पदार्थनी प्रसिद्धिनां कारणो जे इंद्रिय द्वारा अने मन द्वारा प्रवर्तती बुद्धिओ ते बधीने मर्यादामां लावीने जेणे मतिज्ञान-तत्त्वने (मतिज्ञानना स्वरूपने) आत्मसंमुख कर्युं छे एवो, तथा नाना प्रकारना नयपक्षोना आलंबनथी थता अनेक विकल्पो वडे आकुळता उत्पन्न करनारी श्रुतज्ञाननी बुद्धिओने पण मर्यादामां लावीने श्रुतज्ञान-तत्त्वने पण आत्मसंमुख करतो, अत्यंत विकल्परहित थईने, तत्काळ निज रसथी ज प्रगट थता, आदि-मध्य-अंत रहित, अनाकुळ, केवळ एक, आखाय विश्वना उपर जाणे के तरतो होय तेम अखंड प्रतिभासमय, अनंत, विज्ञानघन, परमात्मारूप समयसारने ज्यारे आत्मा अनुभवे छे ते वखते ज आत्मा सम्यक्पणे देखाय छे (अर्थात् श्रद्धाय छे) अने जणाय छे तेथी समयसार ज सम्यग्दर्शन अने सम्यग्ज्ञान छे.

भावार्थःआत्माने पहेलां आगमज्ञानथी ज्ञानस्वरूप निश्चय करीने पछी इन्द्रिय- बुद्धिरूप मतिज्ञानने ज्ञानमात्रमां ज मेळवी दईने, तथा श्रुतज्ञानरूपी नयोना विकल्पोने मटाडी श्रुतज्ञानने पण निर्विकल्प करीने, एक अखंड प्रतिभासनो अनुभव करवो ते ज ‘सम्यग्दर्शन’