शुभाशुभौ मोक्षबन्धमार्गौ तु प्रत्येकं केवलजीवपुद्गलमयत्वादनेकौ, तदनेकत्वे सत्यपि केवल- पुद्गलमयबन्धमार्गाश्रितत्वेनाश्रयाभेदादेकं कर्म ।
तेओ अनेक ( – जुदां जुदां, बे) छे; तेओ अनेक होवा छतां कर्म तो केवळ पुद्गलमय एवा बंधमार्गने ज आश्रित होवाथी कर्मना आश्रयमां भेद नथी; माटे कर्म एक ज छे.
भावार्थः — कोई कर्म तो अरहंतादिमां भक्ति-अनुराग, जीवो प्रत्ये अनुकंपाना परिणाम, मंद कषायथी चित्तनी उज्ज्वळता इत्यादि शुभ परिणामोना निमित्ते थाय छे अने कोई कर्म तीव्र क्रोधादिक अशुभ लेश्या, निर्दयपणुं, विषयासक्ति, देव-गुरु आदि पूज्य पुरुषो प्रत्ये विनयभावे न प्रवर्तवुं इत्यादि अशुभ परिणामोना निमित्तथी थाय छे; आम हेतुनो भेद होवाथी कर्मना शुभ अने अशुभ एवा बे भेद छे. शातावेदनीय, शुभ-आयु, शुभनाम अने शुभगोत्र — ए कर्मोना परिणाम( – प्रकृति वगेरे – )मां तथा चार घातिकर्मो, अशातावेदनीय, अशुभ-आयु, अशुभनाम, अशुभगोत्र — ए कर्माेना परिणाम( – प्रकृति वगेरेमां – )मां भेद छे; आम स्वभावनो भेद होवाथी कर्मना शुभ ने अशुभ एवा बे भेद छे. कोई कर्मना फळनो अनुभव सुखरूप छे अने कोई कर्मना फळनो अनुभव दुःखरूप छे; आम अनुभवनो भेद होवाथी कर्मना शुभ अने अशुभ एवा बे भेद छे. कोई कर्म मोक्षमार्गने आश्रित छे (अर्थात् मोक्षमार्गमां बंधाय छे) अने कोई कर्म बंधमार्गना आश्रये छे; आम आश्रयनो भेद होवाथी कर्मना शुभ अने अशुभ एवा बे भेद छे. आ प्रमाणे हेतु, स्वभाव, अनुभव अने आश्रय — ए चार प्रकारे कर्ममां भेद होवाथी कोई कर्म शुभ छे अने कोई अशुभ छे एम केटलाकनो पक्ष छे.
हवे ए भेदपक्षनो निषेध करवामां आवे छेः — जीवना शुभ अने अशुभ परिणाम बन्ने अज्ञानमय छे तेथी कर्मनो हेतु एक अज्ञान ज छे; माटे कर्म एक ज छे. शुभ अने अशुभ पुद्गलपरिणामो बन्ने पुद्गलमय ज छे तेथी कर्मनो स्वभाव एक पुद्गलपरिणामरूप ज छे; माटे कर्म एक ज छे. सुखरूप अने दुःखरूप अनुभव बन्ने पुद्गलमय ज छे तेथी कर्मनो अनुभव एक पुद्गलमय ज छे; माटे कर्म एक ज छे. मोक्षमार्ग अने बंधमार्गमां, मोक्षमार्ग तो केवळ जीवना परिणाममय ज छे अने बंधमार्ग केवळ पुद्गलना परिणाममय ज छे तेथी कर्मनो आश्रय केवळ बंधमार्ग ज छे (अर्थात् कर्म एक बंधमार्गना आश्रये ज थाय छे — मोक्षमार्गमां थतां नथी); माटे कर्म एक ज छे.
आ प्रमाणे कर्मना शुभाशुभ भेदना पक्षने गौण करी तेनो निषेध कर्यो; कारण के अहीं अभेदपक्ष प्रधान छे, अने अभेदपक्षथी जोवामां आवे तो कर्म एक ज छे — बे नथी.
२३८