कहानजैनशास्त्रमाळा ]
यो हि नाम रागद्वेषमोहमूले शुभाशुभयोगे वर्तमानं दृढतरभेदविज्ञानावष्टम्भेन आत्मानं
आत्मनैवात्यन्तं रुन्ध्वा शुद्धदर्शनज्ञानात्मन्यात्मद्रव्ये सुष्ठु प्रतिष्ठितं कृत्वा समस्तपरद्रव्येच्छापरिहारेण समस्तसङ्गविमुक्तो भूत्वा नित्यमेवातिनिष्प्रकम्पः सन् मनागपि कर्मनोकर्मणोरसंस्पर्शेन आत्मीयमात्मानमेवात्मना ध्यायन् स्वयं सहजचेतयितृत्वादेकत्वमेव चेतयते, स खल्वेकत्व- चेतनेनात्यन्तविविक्तं चैतन्यचमत्कारमात्रमात्मानं ध्यायन्, शुद्धदर्शनज्ञानमयमात्मद्रव्यमवाप्तः, शुद्धात्मोपलम्भे सति समस्तपरद्रव्यमयत्वमतिक्रान्तः सन्, अचिरेणैव सकलकर्म-
आत्मा, [ सर्वसङ्गमुक्तः ] (इच्छारहित थवाथी) सर्व संगथी रहित थयो थको, [ आत्मानम् ] (पोताना) आत्माने [ आत्मना ] आत्मा वडे [ ध्यायति ] ध्यावे छे – [ कर्म नोकर्म ] कर्म अने नोकर्मने [ न अपि ] ध्यातो नथी, [ चेतयिता ] (पोते) १चेतयिता (होवाथी) [ एकत्वम् ] एकत्वने ज [ चिन्तयति ] चिंतवे छे — चेते छे — अनुभवे छे, [ सः ] ते (आत्मा), [ आत्मानं ध्यायन् ] आत्माने ध्यातो, [ दर्शनज्ञानमयः ] दर्शनज्ञानमय अने [ अनन्यमयः ] २अनन्यमय थयो थको [ अचिरेण एव ] अल्प काळमां ज [ कर्मप्रविमुक्तम् ] कर्मथी रहित [ आत्मानम् ] आत्माने [ लभते ] पामे छे.
टीकाः — जे जीव रागद्वेषमोह जेनुं मूळ छे एवा शुभाशुभ योगमां वर्तता आत्माने द्रढतर (अति द्रढ) भेदविज्ञानना अवलंबनथी आत्मा वडे ज अत्यंत रोकीने, शुद्धदर्शनज्ञानरूप आत्मद्रव्यमां सारी रीते प्रतिष्ठित (स्थिर) करीने, समस्त परद्रव्यनी इच्छाना त्याग वडे सर्व संगथी रहित थईने, निरंतर अति निष्कंप वर्ततो थको, कर्म-नोकर्मनो जरा पण स्पर्श कर्या विना पोताना आत्माने ज आत्मा वडे ध्यातो थको, पोताने सहज चेतयितापणुं होवाथी एकत्वने ज ३चेते छे ( – ज्ञानचेतनारूप रहे छे), ते जीव खरेखर, एकत्व-चेतन वडे अर्थात् एकत्वना अनुभवन वडे (परद्रव्यथी) अत्यंत भिन्न चैतन्यचमत्कारमात्र आत्माने ध्यातो, शुद्धदर्शनज्ञानमय आत्मद्रव्यने प्राप्त थयो थको, शुद्ध आत्मानी उपलब्धि (प्राप्ति) थतां समस्त
१. चेतयिता = चेतनार; देखनार-जाणनार.
२. अनन्यमय = अन्यमय नहि एवो
३. चेतवुं = अनुभववुं; देखवुं-जाणवुं.