Samaysar-Gujarati (Devanagari transliteration). Gatha: 197.

< Previous Page   Next Page >


Page 308 of 642
PDF/HTML Page 339 of 673

 

समयसार
[ भगवानश्रीकुंदकुंद-
अथैतदेव दर्शयति
सेवंतो वि ण सेवदि असेवमाणो वि सेवगो कोई
पगरणचेट्ठा कस्स वि ण य पायरणो त्ति सो होदि ।।१९७।।
सेवमानोऽपि न सेवते असेवमानोऽपि सेवकः कश्चित्
प्रकरणचेष्टा कस्यापि न च प्राकरण इति स भवति ।।१९७।।

यथा कश्चित् प्रकरणे व्याप्रियमाणोऽपि प्रकरणस्वामित्वाभावात् न प्राकरणिकः, अपरस्तु तत्राव्याप्रियमाणोऽपि तत्स्वामित्वात्प्राकरणिकः, तथा सम्यग्दृष्टिः पूर्वसञ्चितकर्मोदय-


सेवतो छतो पण [ ज्ञानवैभव-विरागता-बलात् ] ज्ञानवैभवना अने विरागताना बळथी [ विषयसेवनस्य स्वं फलं ] विषयसेवनना निजफळने (रंजित परिणामने) [ न अश्नुते ] भोगवतो नथीपामतो नथी, [ तत् ] तेथी [ असौ ] आ (पुरुष) [ सेवकः अपि असेवकः ] सेवक छतां असेवक छे (अर्थात् विषयोने सेवतां छतां नथी सेवतो).

भावार्थःज्ञान अने विरागतानुं एवुं कोई अचिंत्य सामर्थ्य छे के ज्ञानी इंद्रियोना विषयोने सेवतो होवा छतां तेने सेवनारो कही शकातो नथी, कारण के विषयसेवननुं फळ जे रंजित परिणाम तेने ज्ञानी भोगवतो नथीपामतो नथी. १३५.

हवे आ ज वातने प्रगट द्रष्टांतथी बतावे छेः

सेवे छतां नहि सेवतो, अणसेवतो सेवक बने,
प्रकरण तणी चेष्टा करे पण प्राकरण ज्यम नहि ठरे. १९७.

गाथार्थः[ कश्चित् ] कोई तो [ सेवमानः अपि ] विषयोने सेवतो छतां [ न सेवते ] नथी सेवतो अने [ असेवमानः अपि ] कोई नहि सेवतो छतां [ सेवकः ] सेवनारो छे[ कस्य अपि ] जेम कोई पुरुषने [ प्रकरणचेष्टा ] प्रकरणनी चेष्टा (कोई कार्य संबंधी क्रिया) वर्ते छे [ न च सः प्राकरणः इति भवति ] तोपण ते प्राकरणिक नथी.

टीकाःजेम कोई पुरुष कोई प्रकरणनी क्रियामां प्रवर्ततो होवा छतां प्रकरणनुं स्वामीपणुं नहि होवाथी प्राकरणिक नथी अने बीजो पुरुष प्रकरणनी क्रियामां नहि प्रवर्ततो होवा छतां प्रकरणनुं स्वामीपणुं होवाथी प्राकरणिक छे, तेवी रीते सम्यग्द्रष्टि पूर्वसंचित कर्मना

३०८

१. प्रकरण = कार्य २. प्राकरणिक = कार्य करनारो