यथा कश्चित्पुरुषो फलार्थं राजानं सेवते ततः स राजा तस्य फलं ददाति, तथा जीवः
फलार्थं कर्म सेवते ततस्तत्कर्म तस्य फलं ददाति । यथा च स एव पुरुष फलार्थं राजानं न
सेवते ततः स राजा तस्य फलं न ददाति, तथा सम्यग्द्रष्टिः फलार्थं कर्म न सेवते ततस्तत्कर्म
तस्य फलं न ददातीति तात्पर्यम् ।
[ भोगान् ] भोगो [ ददाति ] आपे छे, [ एवम् एव ] तेवी ज रीते [ जीवपुरुषः ] जीवपुरुष
[ सुखनिमित्तम् ] सुख अर्थे [ कर्मरजः ] कर्मरजने [ सेवते ] सेवे छे [ तद् ] तो [ तत् कर्म अपि ]
ते कर्म पण तेने [ सुखोत्पादकान् ] सुख उत्पन्न करनारा [ विविधान् ] अनेक प्रकारना [ भोगान् ] भोगो [ ददाति ] आपे छे.
[ पुनः ] वळी [ यथा ] जेम [ सः एव पुरुषः ] ते ज पुरुष [ वृत्तिनिमित्तं ] आजीविका अर्थे [ राजानम् ] राजाने [ न सेवते ] नथी सेवतो [ तद् ] तो [ सः राजा अपि ] ते राजा पण तेने [ सुखोत्पादकान् ] सुख उत्पन्न करनारा [ विविधान् ] अनेक प्रकारना [ भोगान् ] भोगो [ न ददाति ] नथी आपतो, [ एवम् एव ] तेवी ज रीते [ सम्यग्द्रष्टिः ] सम्यग्द्रष्टि [ विषयार्थं ] विषय अर्थे [ कर्मरजः ] कर्मरजने [ न सेवते ] नथी सेवतो [ तद् ] तो (अर्थात् तेथी) [ तत् कर्म ] ते कर्म पण तेने [ सुखोत्पादकान् ] सुख उत्पन्न करनारा [ विविधान् ] अनेक प्रकारना [ भोगान् ] भोगो [ न ददाति ] नथी आपतुं.
टीकाः — जेम कोई पुरुष फळ अर्थे राजाने सेवे छे तो ते राजा तेने फळ आपे छे, तेम जीव फळ अर्थे कर्मने सेवे छे तो ते कर्म तेने फळ आपे छे. वळी जेम ते ज पुरुष फळ अर्थे राजाने नथी सेवतो तो ते राजा तेने फळ नथी आपतो, तेम सम्यग्द्रष्टि फळ अर्थे कर्मने नथी सेवतो तो (अर्थात् तेथी) ते कर्म तेने फळ नथी आपतुं. एम तात्पर्य (अर्थात् कहेवानो आशय) छे.
भावार्थः — अहीं एक आशय तो आ प्रमाणे छेः — अज्ञानी विषयसुख अर्थे अर्थात् रंजित परिणाम अर्थे उदयागत कर्मने सेवे छे तेथी ते कर्म तेने (वर्तमानमां) रंजित परिणाम आपे छे. ज्ञानी विषयसुख अर्थे अर्थात् रंजित परिणाम अर्थे उदयागत कर्मने सेवतो नथी तेथी ते कर्म तेने रंजित परिणाम उत्पन्न करतुं नथी.
३४८