कहानजैनशास्त्रमाळा ]
परजीवानां स्वकर्मोदयवैचित्र्यवशेन प्राणव्यपरोपः कदाचिद्भवतु, कदाचिन्मा भवतु, य एव हिनस्मीत्यहङ्काररसनिर्भरो हिंसायामध्यवसायः स एव निश्चयतस्तस्य बन्धहेतुः, निश्चयेन परभावस्य प्राणव्यपरोपस्य परेण कर्तुमशक्यत्वात् ।
अथाध्यवसायं पापपुण्ययोर्बन्धहेतुत्वेन दर्शयति —
टीकाः — पर जीवोने पोताना कर्मना उदयनी विचित्रताना वशे प्राणोनो व्यपरोप ( – उच्छेद, वियोग) कदाचित् थाओ, कदाचित् न थाओ, — ‘हुं हणुं छुं’ एवो जे अहंकाररसथी भरेलो हिंसामां अध्यवसाय (अर्थात् हिंसानो अध्यवसाय) ते ज निश्चयथी तेने ( हिंसानो अध्यवसाय करनारा जीवने) बंधनुं कारण छे, केम के निश्चयथी परनो भाव एवो जे प्राणोनो व्यपरोप ते परथी करावो अशक्य छे (अर्थात् ते परथी करी शकातो नथी).
भावार्थः — निश्चयनये बीजाना प्राणोनो वियोग बीजाथी करी शकातो नथी; तेना पोताना कर्मना उदयनी विचित्रतावश कदाचित् थाय छे, कदाचित् नथी थतो. माटे जे एम माने छे — अहंकार करे छे के ‘हुं पर जीवने मारुं छुं’, तेनो ते अहंकाररूप अध्यवसाय अज्ञानमय छे. ते अध्यवसाय ज हिंसा छे — पोताना विशुद्ध चैतन्यप्राणनो घात छे, अने ते ज बंधनुं कारण छे. आ निश्चयनयनो मत छे.
अहीं व्यवहारनयने गौण करीने कह्युं छे एम जाणवुं. माटे ते कथन कथंचित् (अर्थात् अपेक्षापूर्वक) छे एम समजवुं; सर्वथा एकांतपक्ष तो मिथ्यात्व छे.
हवे, (हिंसा-अहिंसानी जेम सर्व कार्योमां) अध्यवसायने ज पाप-पुण्यना बंधना कारणपणे दर्शावे छेः —