148
जीवपरिणामं स्वपरिणामं स्वपरिणामफलं चाजानतः पुद्गलद्रव्यस्य सह जीवेन कर्तृकर्मभावः किं भवति किं न भवतीति चेत् —
यतो जीवपरिणामं स्वपरिणामं स्वपरिणामफलं चाप्यजानत्पुद्गलद्रव्यं स्वयमन्तर्व्यापकं भूत्वा परद्रव्यस्य परिणामं मृत्तिकाकलशमिवादिमध्यान्तेषु व्याप्य न तं गृह्णाति न तथा परिणमति न तथोत्पद्यते च, किन्तु प्राप्यं विकार्यं निर्वर्त्यं च व्याप्यलक्षणं स्वभावं कर्म स्वयमन्तर्व्यापकं
bhAvArtha — 76mI gAthAmAn kahyun hatun te anusAr ahIn paN jANavun. tyAn ‘pudgalakarmane jANato gnAnI’ em hatun tene badale ahIn ‘pudgalakarmanA phaLane jANato gnAnI’ em kahyun chhe — eTalun visheSh chhe.
have pUchhe chhe ke jIvanA pariNAmane, potAnA pariNAmane ane potAnA pariNAmanA phaLane nahi jANatA evA pudgaladravyane jIv sAthe kartAkarmabhAv (kartAkarmapaNun) chhe ke nathI? teno uttar kahe chhe —
gAthArtha — [ तथा ] evI rIte [ पुद्गलद्रव्यम् अपि ] pudgaladravya paN [ परद्रव्यपर्याये ] paradravyanA paryAyarUp [ न अपि परिणमति ] pariNamatun nathI, [ न गृह्णाति ] tene grahaN karatun nathI ane [ न उत्पद्यते ] te-rUpe Upajatun nathI; kAraN ke te [ स्वकैः भावैः ] potAnA ja bhAvothI ( – bhAvorUp) [ परिणमति ] pariName chhe.
TIkA — jem mATI pote ghaDAmAn antarvyApak thaIne, Adi-madhya-antamAn vyApIne ghaDAne grahe chhe, ghaDArUpe pariName chhe ane ghaDArUpe Upaje chhe tem jIvanA pariNAmane, potAnA pariNAmane ane potAnA pariNAmanA phaLane nahi jANatun evun pudgaladravya pote paradravyanA pariNAmamAn antarvyApak thaIne, Adi-madhya-antamAn vyApIne, tene grahatun nathI, te-rUpe pariNamatun