kahAnajainashAstramALA ]
र्दुर्वारं ननु मोहिनामिह महाहङ्काररूपं तमः ।
तत्किं ज्ञानघनस्य बन्धनमहो भूयो भवेदात्मनः ।।५५।।
shlokArtha — [ न उभौ परिणमतः खलु ] be dravyo ek thaIne pariNamatAn nathI, [ उभयोः परिणामः न प्रजायेत ] be dravyonun ek pariNAm thatun nathI ane [ उभयोः परिणतिः न स्यात् ] be dravyonI ek pariNati – kriyA thatI nathI; [ यत् ] kAraN ke [ अनेकम् सदा अनेकम् एव ] anek dravyo chhe te sadA anek ja chhe, palaTIne ek thaI jatAn nathI.
bhAvArtha — be vastuo chhe te sarvathA bhinna ja chhe, pradeshabhedavALI ja chhe. banne ek thaIne pariNamatI nathI, ek pariNAmane upajAvatI nathI ane temanI ek kriyA hotI nathI — evo niyam chhe. jo be dravyo ek thaIne pariName to sarva dravyono lop thaI jAy. 53.
pharI A arthane draDh kare chhe —
shlokArtha — [ एकस्य हि द्वौ कर्तारौ न स्तः ] ek dravyanA be kartA na hoy, [ च ] vaLI [ एकस्य द्वे कर्मणी न ] ek dravyanAn be karma na hoy [ च ] ane [ एकस्य द्वे क्रिये न ] ek dravyanI be kriyA na hoy; [ यतः ] kAraN ke [ एकम् अनेकं न स्यात् ] ek dravya anek dravyarUp thAy nahi.
bhAvArtha — A pramANe uparanA shlokomAn nishchayanayathI athavA shuddhadravyArthikanayathI vastusthitino niyam kahyo. 54.
AtmAne anAdithI paradravyanA kartAkarmapaNAnun agnAn chhe te jo paramArthanayanA grahaNathI