kahAnajainashAstramALA ]
अयं किल ज्ञानादात्मा परात्मनोः परस्परविशेषनिर्ज्ञाने सति परमात्मानमकुर्वन्नात्मानं च परमकुर्वन्स्वयं ज्ञानमयीभूतः कर्मणामकर्ता प्रतिभाति । तथाहि — तथाविधानुभवसम्पादनसमर्थायाः रागद्वेषसुखदुःखादिरूपायाः पुद्गलपरिणामावस्थायाः शीतोष्णानुभवसम्पादनसमर्थायाः शीतोष्णायाः पुद्गलपरिणामावस्थाया इव पुद्गलादभिन्नत्वेनात्मनो नित्यमेवात्यन्तभिन्नायास्तन्निमित्ततथा- विधानुभवस्य चात्मनोऽभिन्नत्वेन पुद्गलान्नित्यमेवात्यन्तभिन्नस्य ज्ञानात्परस्परविशेषनिर्ज्ञाने सति नानात्वविवेकाच्छीतोष्णरूपेणेवात्मना परिणमितुमशक्येन रागद्वेषसुखदुःखादिरूपेणाज्ञानात्मना मनागप्यपरिणममानो ज्ञानस्य ज्ञानत्वं प्रकटीकुर्वन् स्वयं ज्ञानमयीभूतः ‘एषोऽहं जानाम्येव, रज्यते तु पुद्गल’ इत्यादिविधिना समग्रस्यापि रागादेः कर्मणो ज्ञानविरुद्धस्याकर्ता प्रतिभाति
[ आत्मानम् अपि ] potAne paN [ परम् ] par [ अकुर्वन् ] karato nathI [ सः ] te [ ज्ञानमयः जीवः ] gnAnamay jIv [ कर्मणाम् ] karmono [ अकारकः भवति ] akartA thAy chhe arthAt kartA thato nathI.
TIkA — gnAnathI A AtmA parano ane potAno paraspar visheSh jANato hoy tyAre parane potArUp nahi karato ane potAne par nahi karato, pote gnAnamay thayo thako, karmono akartA pratibhAse chhe. te spaShTatAthI samajAvavAmAn Ave chhe — jem shIt-uShNano anubhav karAvavAmAn samartha evI shIt-uShNa pudgalapariNAmanI avasthA pudgalathI abhinnapaNAne lIdhe AtmAthI sadAy atyant bhinna chhe ane tenA nimitte thato te prakArano anubhav AtmAthI abhinnapaNAne lIdhe pudgalathI sadAy atyant bhinna chhe, tevI rIte te prakArano anubhav karAvavAmAn samartha evI rAgadveShasukhadukhAdirUp pudgalapariNAmanI avasthA pudgalathI abhinnapaNAne lIdhe AtmAthI sadAy atyant bhinna chhe ane tenA nimitte thato te prakArano anubhav AtmAthI abhinnapaNAne lIdhe pudgalathI sadAy atyant bhinna chhe. jyAre gnAnane lIdhe AtmA te rAgadveShasukhadukhAdino ane tenA anubhavano paraspar visheSh jANato hoy tyAre, teo ek nathI paN bhinna chhe evA vivekane lIdhe, shIt-uShNanI mAphak (arthAt jem shIt-uShNarUpe AtmA vaDe pariNamavun ashakya chhe tem), jemanA rUpe AtmA vaDe pariNamavun ashakya chhe evAn rAgadveShasukhadukhAdirUpe agnAnAtmA vaDe jarAy nahi pariNamato thako, gnAnanun gnAnatva pragaT karato, pote gnAnamay thayo thako, ‘A hun (rAgane) jANun ja chhun, rAgI to pudgal chhe (arthAt rAg to pudgal kare chhe)’ ityAdi vidhithI, gnAnathI viruddha evA samasta rAgAdi karmano akartA pratibhAse chhe.
bhAvArtha — jyAre AtmA rAgadveShasukhadukhAdi avasthAne gnAnathI bhinna jANe arthAt