Samaysar-Gujarati (English transliteration). Gatha: 100.

< Previous Page   Next Page >


Page 181 of 642
PDF/HTML Page 212 of 673

 

kahAnajainashAstramALA ]

kartAkarma adhikAr
181
निमित्तनैमित्तिकभावेनापि न कर्तास्ति —
जीवो ण करेदि घडं णेव पडं णेव सेसगे दव्वे ।
जोगुवओगा उप्पादगा य तेसिं हवदि कत्ता ।।१००।।
जीवो न करोति घटं नैव पटं नैव शेषकानि द्रव्याणि ।
योगोपयोगावुत्पादकौ च तयोर्भवति कर्ता ।।१००।।

यत्किल घटादि क्रोधादि वा परद्रव्यात्मकं कर्म तदयमात्मा तन्मयत्वानुषङ्गात् व्याप्यव्यापकभावेन तावन्न करोति, नित्यकर्तृत्वानुषङ्गान्निमित्तनैमित्तिकभावेनापि न तत्कुर्यात् । अनित्यौ योगोपयोगावेव तत्र निमित्तत्वेन कर्तारौ । योगोपयोगयोस्त्वात्मविकल्पव्यापारयोः

dravya bIjA dravyarUp thaI jAy, to te dravyano ja nAsh thAy e moTo doSh Ave. mATe ek dravyane anya dravyano kartA kahevo uchit nathI.

AtmA (vyApyavyApakabhAvathI to kartA nathI parantu) nimittanaimittikabhAvathI paN kartA nathI em have kahe chhe —

jIv nav kare ghaT, paT nahIn, jIv sheSh dravyo nav kare;
utpAdako upayogayogo, temano kartA bane. 100.

gAthArtha — [ जीवः ] jIv [ घटं ] ghaTane [ न करोति ] karato nathI, [ पटं न एव ] paTane karato nathI, [ शेषकानि ] bAkInAn koI [ द्रव्याणि ] dravyone (vastuone) [ न एव ] karato nathI; [ च ] parantu [ योगोपयोगौ ] jIvanA yog ane upayog [ उत्पादकौ ] ghaTAdine utpanna karanArAn nimitta chhe [ तयोः ] temano [ कर्ता ] kartA [ भवति ] jIv thAy chhe.

TIkA — kharekhar je ghaTAdik tathA krodhAdik paradravyasvarUp karma chhe tene A AtmA vyApyavyApakabhAve to karato nathI kAraN ke jo em kare to tanmayapaNAno prasang Ave; vaLI nimittanaimittikabhAve paN tene karato nathI kAraN ke jo em kare to nityakartRutvano (arthAt sarva avasthAomAn kartApaNun rahevAno) prasang Ave. anitya (arthAt je sarva avasthAomAn vyApatA nathI evA) yog ane upayog ja nimittapaNe tenA ( – paradravyasvarUp karmanA) kartA chhe. (rAgAdivikAravALA chaitanyapariNAmarUp) potAnA vikalpane ane (AtmAnA pradeshonA chalanarUp) potAnA vyApArane kadAchit agnAnathI AtmA karato hovAthI yog ane upayogano