236
दन्यः शूद्रः स्वयमहमिति स्नाति नित्यं तयैव ।
शूद्रौ साक्षादपि च चरतो जातिभेदभ्रमेण ।।१०१।।
bhAvArtha — agnAnathI ek ja karma be prakAranun dekhAtun hatun tene gnAne ek prakAranun batAvyun. gnAnamAn moharUpI raj lAgI rahI hatI te dUr karavAmAn AvI tyAre yathArtha gnAn thayun; jem chandrane vAdaLAn tathA dhummasanun paTal ADun Ave tyAre yathArtha prakAsh thato nathI parantu AvaraN dUr thatAn chandra yathArtha prakAshe chhe, tevI rIte ahIn paN jANavun. 100.
have puNya-pApanA svarUpanA draShTAntarUp kAvya kahe chhe —
shlokArtha — (shUdrANInA ekIsAthe janmelA be putromAnthI ek brAhmaNane tyAn Uchharyo ane bIjo shUdranA gher ja rahyo.) [ एकः ] ek to [ ब्राह्मणत्व-अभिमानात् ] ‘hun brAhmaN chhun’ em brAhmaNatvanA abhimAnane lIdhe [ मदिरां ] madirAne [ दूरात् ] dUrathI ja [ त्यजति ] chhoDe chhe arthAt sparshato paN nathI; [ अन्यः ] bIjo [ अहम् स्वयम् शूद्रः इति ] ‘hun pote shUdra chhun’ em mAnIne [ तया एव ] madirAthI ja [ नित्यं ] nitya [ स्नाति ] snAn kare chhe arthAt tene pavitra gaNe chhe. [ एतौ द्वौ अपि ] A banne putro [ शूद्रिकायाः उदरात् युगपत् निर्गतौ ] shUdrANInA udarathI ekIsAthe janmyA chhe tethI [ साक्षात् शूद्रौ ] (paramArthe) banne sAkShAt shUdra chhe, [ अपि च ] topaN [ जातिभेद- भ्रमेण ] jAtibhedanA bhram sahit [ चरतः ] teo pravarte chhe — AcharaN kare chhe. (A pramANe puNya- pApanun paN jANavun.)
bhAvArtha — puNya-pAp banne vibhAvapariNatithI UpajyAn hovAthI banne bandharUp ja chhe. vyavahAradraShTie bhramane lIdhe temanI pravRutti judI judI bhAsavAthI, sArun ane kharAb — em be prakAre teo dekhAy chhe. paramArthadraShTi to temane ekarUp ja, bandharUp ja, kharAb ja jANe chhe. 101.
have shubhAshubh karmanA svabhAvanun varNan gAthAmAn kare chhe —