वारंवारमबुद्धिपूर्वमपि तं जेतुं स्वशक्तिं स्पृशन् ।
न्नात्मा नित्यनिरास्रवो भवति हि ज्ञानी यदा स्यात्तदा ।।११६।।
bhAve dekhI, jANI ane AcharI shakato nathI — jaghanya bhAve dekhI, jANI ane AcharI shake chhe; tethI em jaNAy chhe ke te gnAnIne haju abuddhipUrvak karmakalankano vipAk (arthAt chAritra- mohasambandhI rAgadveSh) vidyamAn chhe ane tethI tene bandh paN thAy chhe. mATe tene em upadesh chhe ke — jyAn sudhI kevaLagnAn na Upaje tyAn sudhI gnAnanun ja nirantar dhyAn karavun, gnAnane ja dekhavun, gnAnane ja jANavun ane gnAnane ja Acharavun. A ja mArge darshan-gnAn-chAritranun pariNaman vadhatun jAy chhe ane em karatAn karatAn kevaLagnAn pragaTe chhe. kevaLagnAn pragaTe tyArathI AtmA sAkShAt gnAnI chhe ane sarva prakAre nirAsrav chhe.
jyAn sudhI kShAyopashamik gnAn chhe tyAn sudhI abuddhipUrvak (arthAt chAritramohano) rAg hovA chhatAn, buddhipUrvak rAganA abhAvanI apekShAe gnAnIne nirAsravapaNun kahyun ane abuddhipUrvak rAgano abhAv thatAn ane kevaLagnAn pragaTatAn sarvathA nirAsravapaNun kahyun. A, vivakShAnun vichitrapaNun chhe. apekShAthI samajatAn e sarva kathan yathArtha chhe.
have A ja arthanun kaLasharUp kAvya chhe —
shlokArtha — [ आत्मा यदा ज्ञानी स्यात् तदा ] AtmA jyAre gnAnI thAy tyAre, [ स्वयं ] pote [ निजबुद्धिपूर्वम् समग्रं रागं ] potAnA samasta buddhipUrvak rAgane [ अनिशं ] nirantar [ संन्यस्यन् ] chhoDato thako arthAt nahi karato thako, [ अबुद्धिपूर्वम् ] vaLI je abuddhipUrvak rAg chhe [ तं अपि ] tene paN [ जेतुं ] jItavAne [ वारंवारम् ] vAramvAr [ स्वशक्तिं स्पृशन् ] (gnAnAnubhavanarUp) svashaktine sparshato thako ane (e rIte) [ सकलां परवृत्तिम् एव उच्छिन्दन् ] samasta paravRuttine – parapariNatine – ukheDato [ ज्ञानस्य पूर्णः भवन् ] gnAnanA pUrNabhAvarUp thato thako, [ हि ] kharekhar [ नित्यनिरास्रवः भवति ] sadA nirAsrav chhe.
bhAvArtha — gnAnIe samasta rAgane hey jANyo chhe. te rAgane maTADavAne udyam karyA kare chhe; tene AsravabhAvanI bhAvanAno abhiprAy nathI; tethI te sadA nirAsrav ja kahevAy chhe.
paravRutti (parapariNati) be prakAranI chhe — ashraddhArUp ane asthiratArUp. gnAnIe ashraddhArUp paravRutti chhoDI chhe ane asthiratArUp paravRutti jItavA mATe te nij shaktine vAramvAr
272