यथा कश्चित् प्रकरणे व्याप्रियमाणोऽपि प्रकरणस्वामित्वाभावात् न प्राकरणिकः, अपरस्तु
तत्राव्याप्रियमाणोऽपि तत्स्वामित्वात्प्राकरणिकः, तथा सम्यग्दृष्टिः पूर्वसञ्चितकर्मोदय-
sevato chhato paN [ ज्ञानवैभव-विरागता-बलात् ] gnAnavaibhavanA ane virAgatAnA baLathI [ विषयसेवनस्य स्वं फलं ] viShayasevananA nijaphaLane ( – ranjit pariNAmane) [ न अश्नुते ] bhogavato nathI — pAmato nathI, [ तत् ] tethI [ असौ ] A (puruSh) [ सेवकः अपि असेवकः ] sevak chhatAn asevak chhe (arthAt viShayone sevatAn chhatAn nathI sevato).
bhAvArtha — gnAn ane virAgatAnun evun koI achintya sAmarthya chhe ke gnAnI indriyonA viShayone sevato hovA chhatAn tene sevanAro kahI shakAto nathI, kAraN ke viShayasevananun phaL je ranjit pariNAm tene gnAnI bhogavato nathI — pAmato nathI. 135.
have A ja vAtane pragaT draShTAntathI batAve chhe —
gAthArtha — [ कश्चित् ] koI to [ सेवमानः अपि ] viShayone sevato chhatAn [ न सेवते ] nathI sevato ane [ असेवमानः अपि ] koI nahi sevato chhatAn [ सेवकः ] sevanAro chhe — [ कस्य अपि ] jem koI puruShane [ प्रकरणचेष्टा ] 1prakaraNanI cheShTA (koI kArya sambandhI kriyA) varte chhe [ न च सः प्राकरणः इति भवति ] topaN te 2prAkaraNik nathI.
TIkA — jem koI puruSh koI prakaraNanI kriyAmAn pravartato hovA chhatAn prakaraNanun svAmIpaNun nahi hovAthI prAkaraNik nathI ane bIjo puruSh prakaraNanI kriyAmAn nahi pravartato hovA chhatAn prakaraNanun svAmIpaNun hovAthI prAkaraNik chhe, tevI rIte samyagdraShTi pUrvasanchit karmanA
308
1. prakaraN = kArya 2. prAkaraNik = kArya karanAro