यतो हि सकलेनापि कर्मणा, कर्मणि ज्ञानस्याप्रकाशनात्, ज्ञानस्यानुपलम्भः । केवलेन ज्ञानेनैव, ज्ञान एव ज्ञानस्य प्रकाशनात्, ज्ञानस्योपलम्भः । ततो बहवोऽपि बहुनापि कर्मणा ज्ञानशून्या नेदमुपलभन्ते, इदमनुपलभमानाश्च कर्मभिर्न मुच्यन्ते । ततः कर्ममोक्षार्थिना केवलज्ञानावष्टम्भेन नियतमेवेदमेकं पदमुपलम्भनीयम् ।
सहजबोधकलासुलभं किल ।
कलयितुं यततां सततं जगत् ।।१४३।।
[ तद् ] mATe he bhavya! [ यदि ] jo tun [ कर्मपरिमोक्षम् ] karmathI sarvathA mukta thavA [ इच्छसि ] ichchhato ho to [ नियतम् एतत् ] niyat evA Ane (gnAnane) [ गृहाण ] grahaN kar.
TIkA — karmamAn (karmakAnDamAn) gnAnanun prakAshavun nahi hovAthI saghaLAny karmathI gnAnanI prApti thatI nathI; gnAnamAn ja gnAnanun prakAshavun hovAthI kevaL (ek) gnAnathI ja gnAnanI prApti thAy chhe. mATe gnAnashUnya ghaNAy jIvo, puShkaL (ghaNA prakAranAn) karma karavAthI paN A gnAnapadane pAmatA nathI ane A padane nahi pAmatA thakA teo karmothI mukta thatA nathI; mATe karmathI mukta thavA ichchhanAre kevaL (ek) gnAnanA AlambanathI, niyat ja evun A ek pad prApta karavAyogya chhe.
bhAvArtha — gnAnathI ja mokSha thAy chhe, karmathI nahi; mATe mokShArthIe gnAnanun ja dhyAn karavun em upadesh chhe.
have A arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe —
shlokArtha — [ इदं पदम् ] A (gnAnasvarUp) pad [ ननु कर्मदुरासदं ] karmathI kharekhar 1durAsad chhe ane [ सहज-बोध-कला-सुलभं किल ] sahaj gnAnanI kaLA vaDe kharekhar sulabh chhe; [ ततः ] mATe [ निज-बोध-कला-बलात् ] nijagnAnanI kaLAnA baLathI [ इदं कलयितुं ] A padane 2abhyAsavAne [ जगत् सततं यततां ] jagat satat prayatna karo.
bhAvArtha — sarva karmane chhoDAvIne gnAnakaLAnA baL vaDe ja gnAnano abhyAs karavAno
324
1. durAsad = duShprApya; aprApya; na jItI shakAy evun.
2. ahIn ‘abhyAsavAne’ evA arthane badale ‘anubhavavAne’, ‘prApta karavAne’ em artha paN thAy chhe.