भुंक्ते च, एकद्रव्यत्वेन ततोऽनन्यत्वे सति तन्मयश्च भवति; ततः परिणामपरिणामिभावेन तत्रैव कर्तृकर्मभोक्तृभोग्यत्वनिश्चयः ।
स भवति नापरस्य परिणामिन एव भवेत् ।
स्थितिरिह वस्तुनो भवतु कर्तृ तदेव ततः ।।२११।।
तथाप्यपरवस्तुनो विशति नान्यवस्त्वन्तरम् ।
स्वभावचलनाकुलः किमिह मोहितः क्लिश्यते ।।२१२।।
( – rAgAdipariNAmarUp ane pradeshonA vyApArarUp) evun je AtmapariNAmAtmak karma tene kare chhe tathA dukhasvarUp evun je cheShTArUp karmanun AtmapariNAmAtmak phaL tene bhogave chhe, ane ekadravyapaNAne lIdhe temanAthI ananya hovAthI tanmay (te-may) chhe; mATe pariNAm -pariNAmIbhAvathI tyAn ja kartA-karmapaNAno ane bhoktA-bhogyapaNAno nishchay chhe.
shlokArtha — [ननु परिणामः एव किल विनिश्चयतः कर्म] kharekhar pariNAm chhe te ja nishchayathI karma chhe, ane [सः परिणामिनः एव भवेत्, अपरस्य न भवति] pariNAm potAnA AshrayabhUt pariNAmInun ja hoy chhe, anyanun nahi (kAraN ke pariNAmo potapotAnA dravyanA Ashraye chhe, anyanA pariNAmano anya Ashray nathI hoto); [इह कर्म कर्तृशून्यम् न भवति] vaLI karma kartA vinA hotun nathI, [च वस्तुनः एकतया स्थितिः इह न] tem ja vastunI ekarUpe sthiti (arthAt kUTastha sthiti) hotI nathI (kAraN ke vastu dravyaparyAyasvarUp hovAthI sarvathA nityapaNun bAdhAsahit chhe); [ततः तद् एव कर्तृ भवतु] mATe vastu pote ja potAnA pariNAmarUp karmanI kartA chhe ( – e nishchay-siddhAnt chhe). 211.
have AgaLanI gAthAonI sUchanArUpe kAvya kahe chhe —
shlokArtha — [स्वयं स्फु टत्-अनन्त-शक्तिः] jene potAne anant shakti prakAshamAn chhe
500