ज्ञानमेकमिदमेव हि स्वतः ।।२४३।।
shlokArtha — [व्यवहार - विमूढ - द्रष्टयः जनाः परमार्थं नो कलयन्ति] vyavahAramAn ja jemanI draShTi ( – buddhi) mohit chhe evA puruSho paramArthane jANatA nathI, [इह तुष - बोध - विमुग्ध - बुद्धयः तुषं कलयन्ति, न तण्डुलम्] jem jagatamAn 1tuShanA gnAnamAn ja jemanI buddhi mohit chhe ( – moh pAmI chhe) evA puruSho tuShane ja jANe chhe, 2tanDulane jANatA nathI.
bhAvArtha — jeo photarAmmAn mugdha thaI rahyA chhe, photarAnne ja kUTyA kare chhe, temaNe tanDulane jANyA ja nathI; tevI rIte jeo dravyaling Adi vyavahAramAn mugdha thaI rahyA chhe (arthAt sharIrAdinI kriyAmAn mamatva karyA kare chhe), temaNe shuddhAtma-anubhavanarUp paramArthane jANyo ja nathI; arthAt evA jIvo sharIrAdi paradravyane ja AtmA jANe chhe, paramArtha AtmAnun svarUp teo jANatA ja nathI. 242.
have AgaLanI gAthAnI sUchanArUpe kAvya kahe chhe —
shlokArtha — [द्रव्यलिङ्ग - ममकार - मीलितैः समयसारः एव न द्रश्यते] jeo dravyalingamAn mamakAr vaDe andh – vivekarahit chhe, teo samayasArane ja dekhatA nathI; [यत् इह द्रव्यलिङ्गम् किल अन्यतः] kAraN ke A jagatamAn dravyaling to kharekhar anyadravyathI thAy chhe, [इदम् ज्ञानम् एव हि एकम् स्वतः] A gnAn ja ek potAthI (AtmadravyathI) thAy chhe.
bhAvArtha — jeo dravyalingamAn mamatva vaDe andh chhe temane shuddhAtmadravyano anubhav ja nathI, kAraN ke teo vyavahArane ja paramArtha mAnatA hovAthI paradravyane ja Atmadravya mAne chhe. 243.
586
1. tuSh = DAngaranAn photarAn; anAjanAn photarAn.
2. tanDul = photarAn vinAnA chokhA; photarAn vinAnun anAj.