kahAnajainashAstramALA ]

स्याद्वादो हि समस्तवस्तुतत्त्वसाधकमेकमस्खलितं शासनमर्हत्सर्वज्ञस्य । स तु सर्वमनेकान्तात्मकमित्यनुशास्ति, सर्वस्यापि वस्तुनोऽनेकान्तस्वभावत्वात् । अत्र त्वात्मवस्तुनि ज्ञानमात्रतया अनुशास्यमानेऽपि न तत्परिकोपः, ज्ञानमात्रस्यात्मवस्तुनः स्वयमेवानेकान्त- त्वात् । तत्र यदेव तत्तदेवातत्, यदेवैकं तदेवानेकं, यदेव सत्तदेवासत्, यदेव नित्यं तदेवानित्यमित्येकवस्तुवस्तुत्वनिष्पादकपरस्परविरुद्धशक्तिद्वयप्रकाशनमनेकान्तः । तत्स्वात्मवस्तुनो ज्ञानमात्रत्वेऽप्यन्तश्चकचकायमानज्ञानस्वरूपेण तत्त्वात्, बहिरुन्मिषदनन्तज्ञेयतापन्नस्वरूपाति- रिक्तपररूपेणातत्त्वात्, सहक्रमप्रवृत्तानन्तचिदंशसमुदयरूपाविभागद्रव्येणैकत्वात्, अविभागैक- द्रव्यव्याप्तसहक्रमप्रवृत्तानन्तचिदंशरूपपर्यायैरनेकत्वात्, स्वद्रव्यक्षेत्रकालभावभवनशक्तिस्वभाववत्त्वेन

syAdvAd samasta vastuonA svarUpane sAdhanArun, arhat sarvagnanun ek askhalit ( – nirbAdh) shAsan chhe. te (syAdvAd) ‘badhun anekAntAtmak chhe’ em upadeshe chhe, kAraN ke samasta vastu anekAnt - svabhAvavALI chhe. (‘sarva vastuo anekAntasvarUp chhe’ em je syAdvAd kahe chhe te asatyArtha kalpanAthI kaheto nathI, parantu jevo vastuno anekAnt svabhAv chhe tevo ja kahe chhe.)

ahIn AtmA nAmanI vastune gnAnamAtrapaNe upadeshavAmAn AvatAn chhatAn paN syAdvAdano kop nathI; kAraN ke gnAnamAtra Atmavastune svayamev anekAntapaNun chhe. tyAn (anekAntanun evun svarUp chhe ke), je (vastu) tat chhe te ja atat chhe, je (vastu) ek chhe te ja anek chhe, je sat chhe te ja asat chhe, je nitya chhe te ja anitya chhe — em ek vastumAn vastupaNAnI nipajAvanArI paraspar viruddha be shaktionun prakAshavun te anekAnt chhe. mATe potAnI Atmavastune paN, gnAnamAtrapaNun hovA chhatAn, tat - atatpaNun, ek - anekapaNun, sat - asatpaNun ane nitya - anityapaNun prakAshe ja chhe; kAraN ke — tene (gnAnamAtra Atmavastune) antarangamAn chakachakAT prakAshatA gnAnasvarUp vaDe tatpaNun chhe, ane bahAr pragaT thatA, anant, gneyapaNAne pAmelA, svarUpathI bhinna evA par rUp vaDe ( – gnAnasvarUpathI bhinna evA paradravyanA rUp vaDe – ) atatpaNun chhe (arthAt te - rUpe gnAn nathI); sahabhUt ( – sAthe) pravartatA ane krame pravartatA anant chaitanya - anshonA samudAyarUp avibhAg dravya vaDe ekapaNun chhe, ane avibhAg ek dravyathI vyApta, sahabhUt pravartatA ane krame pravartatA anant chaitanya - anshorUp ( – chaitanyanA anant anshorUp) paryAyo vaDe anekapaNun chhe; potAnA dravya - kShetra - kAL-bhAvarUpe hovAnI shaktirUp je svabhAv te svabhAvavAnapaNA vaDe (arthAt evA svabhAvavALI hovAthI) satpaNun chhe, ane