अमूनि हि धर्माधर्माकाशकालपुद्गलजीवान्तराणि स्वरसविजृम्भितानिवारितप्रसरविश्व- घस्मरप्रचण्डचिन्मात्रशक्तिकवलिततयात्यन्तमन्तर्मग्नानीवात्मनि प्रकाशमानानि टङ्कोत्कीर्णैकज्ञायक- स्वभावत्वेन तत्त्वतोऽन्तस्तत्त्वस्य तदतिरिक्तस्वभावतया तत्त्वतो बहिस्तत्त्वरूपतां परित्यक्तुम- शक्यत्वान्न नाम मम सन्ति । किञ्चैतत्स्वयमेव च नित्यमेवोपयुक्तस्तत्त्वत एवैकमनाकुलमात्मानं कलयन् भगवानात्मैवावबुध्यते यत्किलाहं खल्वेकः ततः संवेद्यसंवेदकभावमात्रोपजातेतरेतर- संवलनेऽपि परिस्फु टस्वदमानस्वभावभेदतया धर्माधर्माकाशकालपुद्गलजीवान्तराणि प्रति
✽gāthārthaḥ — [बुध्यते] em jāṇe ke [धर्मादिः] ‘ā dharma ādi dravyo [मम नास्ति] mārān kāī paṇ lāgatāmvaḷagatān nathī, [एकः उपयोगः एव] ek upayog chhe te ja [अहम्] hun chhun’ — [तं] evun je jāṇavun tene [समयस्य विज्ञायकाः] siddhāntanā athavā svaparanā svarūparūp samayanā jāṇanārā [धर्मनिर्ममत्वं] dharmadravya pratye nirmamatva [ब्रुवन्ति] kahe chhe.
ṭīkāḥ — potānā nijarasathī je pragaṭ thayel chhe, nivāraṇ na karī shakāy evo jeno phelāv chhe tathā samasta padārthone grasavāno (gaḷī javāno) jeno svabhāv chhe evī prachaṇḍ chinmātrashakti vaḍe grāsībhūt karavāmān āvyān hovāthī, jāṇe atyant antarmagna thaī rahyān hoy — gnānamān tadākār thaī ḍūbī rahyān hoy evī rīte ātmāmān prakāshamān chhe evān ā dharma, adharma, ākāsh, kāḷ, pudgal, anya jīv — e sarva paradravyo mārān sambandhī nathī; kāraṇ ke ṭaṅkotkīrṇa ek gnāyakasvabhāvapaṇāthī paramārthe antaraṅgatattva to hun chhun ane te paradravyo mārā svabhāvathī bhinna svabhāvavāḷān hovāthī paramārthe bāhyatattvapaṇāne chhoḍavā asamartha chhe (kem ke potānā svabhāvano abhāv karī gnānamān pesatān nathī). vaḷī ahīn svayamev, (chaitanyamān) nitya upayukta evo ane paramārthe ek, anākuḷ ātmāne anubhavato evo bhagavān ātmā ja jāṇe chhe ke — hun pragaṭ nishchayathī ek ja chhun māṭe, gneyagnāyakabhāvamātrathī ūpajelun paradravyo sāthe paraspar maḷavun (milan) hovā chhatān paṇ, pragaṭ svādamān āvatā svabhāvanā bhedane līdhe dharma, adharma, ākāsh, kāḷ, pudgal ane anya jīvo pratye hun nirmam chhun; kāraṇ ke sadāy potānā ekapaṇāmān prāpta hovāthī samay (ātmapadārtha athavā darek padārtha) evo ne evo ja sthit
80
✽ā gāthāno artha ām paṇ thāy chheḥ — ‘dharma ādi dravyo mārān nathī, hun ek chhun’ evun upayog ja jāṇe, te upayogane samayanā jāṇanārā dharma pratye nirmam kahe chhe.