kahānajainashāstramāḷā ]
यथा स्पर्शरसगन्धवर्णादिभावेषु पृथुबुध्नोदराद्याकारपरिणतपुद्गलस्कन्धेषु घटोऽयमिति, घटे च स्पर्शरसगन्धवर्णादिभावाः पृथुबुध्नोदराद्याकारपरिणतपुद्गलस्कन्धाश्चामी इति वस्त्वभेदेनानु- भूतिस्तथा कर्मणि मोहादिष्वन्तरङ्गेषु नोकर्मणि शरीरादिषु बहिरङ्गेषु चात्मतिरस्कारिषु पुद्गल- परिणामेष्वहमित्यात्मनि च कर्म मोहादयोऽन्तरङ्गा नोकर्म शरीरादयो बहिरङ्गाश्चात्मतिरस्कारिणः पुद्गलपरिणामा अमी इति वस्त्वभेदेन यावन्तं कालमनुभूतिस्तावन्तं कालमात्मा भवत्यप्रतिबुद्धः । यदा कदाचिद्यथा रूपिणो दर्पणस्य स्वपराकारावभासिनी स्वच्छतैव वह्नेरौष्ण्यं ज्वाला च तथा नीरूपस्यात्मनः स्वपराकारावभासिनी ज्ञातृतैव पुद्गलानां कर्म नोकर्म चेति स्वतः परतो वा भेदविज्ञानमूलानुभूतिरुत्पत्स्यते तदैव प्रतिबुद्धो भविष्यति ।
gāthārthaḥ — [यावत्] jyān sudhī ā ātmāne [कर्मणि] gnānāvaraṇādi dravyakarma, bhāvakarma [च] ane [नोकर्मणि] sharīr ādi nokarmamān [अहं] ‘ā hun chhun’ [च] ane [अहकं कर्म नोकर्म इति] hummān (-ātmāmān) ‘ā karma-nokarma chhe’ — [एषा खलु बुद्धिः] evī buddhi chhe, [तावत्] tyān sudhī [अप्रतिबुद्धः] ā ātmā apratibuddha [भवति] chhe.
ṭīkāḥ — jevī rīte sparsha, ras, gandh, varṇa ādi bhāvomān tathā pahoḷun taḷiyun, peṭāḷ ādinā ākāre pariṇat thayel pudgalanā skandhomān ‘ā ghaḍo chhe’ em, ane ghaḍāmān ‘ā sparsha, ras, gandh, varṇa ādi bhāvo tathā pahoḷun taḷiyun, peṭāḷ ādinā ākāre pariṇat pudgal-skandho chhe’ em vastunā abhedathī anubhūti thāy chhe, tevī rīte karma – moh ādi antaraṅg pariṇāmo tathā nokarma – sharīr ādi bāhya vastuo — ke jeo (badhān) pudgalanā pariṇām chhe ane ātmāno tiraskār karanārā chhe — temanāmān ‘ā hun chhun’ em ane ātmāmān ‘ā karma – moh ādi antaraṅg tathā nokarma – sharīr ādi bahiraṅg, ātma-tiraskārī (ātmāno tiraskār karanārā) pudgal-pariṇāmo chhe’ em vastunā abhedathī jyān sudhī anubhūti chhe tyān sudhī ātmā apratibuddha chhe; ane jyāre koī vakhate, jem rūpī darpaṇanī sva-paranā ākārano pratibhās karanārī svachchhatā ja chhe ane uṣhṇatā tathā jvāḷā agninī chhe tevī rīte arūpī ātmānī to potāne ne parane jāṇanārī gnātr̥utā (gnātāpaṇun) ja chhe ane karma tathā nokarma pudgalanān chhe em potāthī ja athavā paranā upadeshathī jenun mūḷ bhedavignān chhe evī anubhūti utpanna thashe tyāre ja (ātmā) pratibuddha thashe.