Page 68 of 642
PDF/HTML Page 101 of 675
single page version
વિશિષ્ટસ્વસ્વવિષયવ્યવસાયિતયા ખણ્ડશઃ આકર્ષન્તિ પ્રતીયમાનાખણ્ડૈકચિચ્છક્તિતયા ભાવેન્દ્રિયાણિ,
ગ્રાહ્યગ્રાહકલક્ષણસમ્બન્ધપ્રત્યાસત્તિવશેન સહ સંવિદા પરસ્પરમેકીભૂતાનિવ ચિચ્છક્તેઃ સ્વયમેવાનુ-
નિશ્ચયવિષૈં સ્થિત સાધુજન ભાષૈં જિતેન્દ્રિય ઉન્હીંકો
જાનતા હૈ [તં ] ઉસે, [યે નિશ્ચિતાઃ સાધવઃ ] જો નિશ્ચયનયમેં સ્થિત સાધુ હૈં [તે ] વે,
[ખલુ ] વાસ્તવમેં [જિતેન્દ્રિયં ] જિતેન્દ્રિય [ભણન્તિ ] કહતે હૈં
નિશ્ચયસે જિતેન્દ્રિય હૈ
દિખાઈ નહીં દેતા) ઐસી શરીરપરિણામકો પ્રાપ્ત દ્રવ્યેન્દ્રિયોંકો તો નિર્મલ ભેદાભ્યાસકી પ્રવીણતાસે
પ્રાપ્ત અન્તરઙ્ગમેં પ્રગટ અતિસૂક્ષ્મ ચૈતન્યસ્વભાવકે અવલમ્બનકે બલસે સર્વથા અપનેસે અલગ
કિયા; સો વહ દ્રવ્યેન્દ્રિયોંકો જીતના હુઆ
ભાવેન્દ્રિયોંકો, પ્રતીતિમેં આનેવાલી અખણ્ડ એક ચૈતન્યશક્તિતાકે દ્વારા સર્વથા અપનેસે ભિન્ન
જાના; સો યહ ભાવેન્દ્રિયોંકા જીતના હુઆ
Page 69 of 642
PDF/HTML Page 102 of 675
single page version
દ્યોતતયા નિત્યમેવાન્તઃપ્રકાશમાનેનાનપાયિના સ્વતઃસિદ્ધેન પરમાર્થસતા ભગવતા જ્ઞાનસ્વભાવેન
સર્વેભ્યો દ્રવ્યાન્તરેભ્યઃ પરમાર્થતોઽતિરિક્તમાત્માનં સંચેતયતે સ ખલુ જિતેન્દ્રિયો જિન ઇત્યેકા
નિશ્ચયસ્તુતિઃ
અનુભવમેં આનેવાલી અસંગતાકે દ્વારા સર્વથા અપનેસે અલગ કિયા; સો યહ ઇન્દ્રિયોંકે
વિષયભૂત પદાર્થોંકા જીતના હુઆ
હોનેસે એકત્વમેં ટંકોત્કીર્ણ ઔર જ્ઞાનસ્વભાવકે દ્વારા સર્વ અન્યદ્રવ્યોંસે પરમાર્થસે ભિન્ન ઐસે
અપને આત્માકા અનુભવ કરતા હૈ વહ નિશ્ચયસે જિતેન્દ્રિય જિન હૈ
ભી ઉનરૂપ ન હોતા હુઆ), પ્રત્યક્ષ ઉદ્યોતપનેસે સદા અન્તરઙ્ગમેં પ્રકાશમાન, અવિનશ્વર,
સ્વતઃસિદ્ધ ઔર પરમાર્થસત્
પરમાર્થ-વિજ્ઞાયક પુરુષને ઉન હિ જિતમોહી કહા
Page 70 of 642
PDF/HTML Page 103 of 675
single page version
વિશ્વસ્યાપ્યસ્યોપરિ તરતા પ્રત્યક્ષોદ્યોતતયા નિત્યમેવાન્તઃપ્રકાશમાનેનાનપાયિના સ્વતઃસિદ્ધેન
પરમાર્થસતા ભગવતા જ્ઞાનસ્વભાવેન દ્રવ્યાન્તરસ્વભાવભાવિભ્યઃ સર્વેભ્યો ભાવાન્તરેભ્યઃ પરમાર્થ-
તોઽતિરિક્તમાત્માનં સંચેતયતે સ ખલુ જિતમોહો જિન ઇતિ દ્વિતીયા નિશ્ચયસ્તુતિઃ
તત્વાદ્વયાખ્યેયાનિ
[તં સાધું ] ઉસ મુનિકો [પરમાર્થવિજ્ઞાયકાઃ ] પરમાર્થકે જાનનેવાલે [જિતમોહં ] જિતમોહ
[બ્રુવન્તિ ] કહતે હૈં
દૂરસે હી અલગ કરનેસે ઇસપ્રકાર બલપૂર્વક મોહકા તિરસ્કાર કરકે, સમસ્ત ભાવ્યભાવક-
સંકરદોષ દૂર હો જાનેસે એકત્વમેં ટંકોત્કીર્ણ (નિશ્ચલ) ઔર જ્ઞાનસ્વભાવકે દ્વારા અન્યદ્રવ્યોંકે
સ્વભાવોંસે હોનેવાલે સર્વ અન્યભાવોંસે પરમાર્થતઃ ભિન્ન અપને આત્માકા જો (મુનિ) અનુભવ કરતા
હૈ વહ નિશ્ચયસે જિતમોહ (જિસને મોહકો જીતા હૈ ઐસા) જિન હૈં
અપનેસે હી સિદ્ધ ઔર પરમાર્થસત્ ઐસા ભગવાન જ્ઞાનસ્વભાવ હૈ
સૂત્ર વ્યાખ્યાનરૂપ કરના ઔર શ્રોત્ર, ચક્ષુ, ઘ્રાણ, રસન તથા સ્પર્શન
Page 71 of 642
PDF/HTML Page 104 of 675
single page version
પુનરપ્રાદુર્ભાવાય ભાવકઃ ક્ષીણો મોહઃ સ્યાત્તદા સ એવ ભાવ્યભાવકભાવાભાવેનૈકત્વે ટંકોત્કીર્ણં
હૈ ઉસે જિતમોહ કહા હૈ
પરમાર્થવિજ્ઞાયક પુરુષ ક્ષીણમોહ તબ ઉનકો કહે
નિશ્ચયકે જાનનેવાલે [ખલુ ] નિશ્ચયસે [સઃ ] ઉસ સાધુકો [ક્ષીણમોહઃ ] ‘ક્ષીણમોહ’ નામસે
[ભણ્યતે ] કહતે હૈં
ઉસે જબ અપને સ્વભાવભાવકી ભાવનાકા ભલીભાંતિ અવલમ્બન કરનેસે મોહકી સંતતિકા ઐસા
આત્યન્તિક વિનાશ હો કિ ફિ ર ઉસકા ઉદય ન હો
Page 72 of 642
PDF/HTML Page 105 of 675
single page version
ન્નુઃ સ્તોત્રં વ્યવહારતોઽસ્તિ વપુષઃ સ્તુત્યા ન તત્તત્ત્વતઃ
ન્નાતસ્તીર્થકરસ્તવોત્તરબલાદેકત્વમાત્માંગયોઃ
પ્રાપ્ત હુઆ વહ ‘ક્ષીણમોહ જિન’ કહલાતા હૈ
વહ ક્ષીણમોહ જિન કહલાતા હૈ
વ્યવહારતઃ અસ્તિ ] ઇસલિએ શરીરકે સ્તવનસે આત્મા-પુરુષકા સ્તવન વ્યવહારનયસે હુઆ
કહલાતા હૈ, [તત્ત્વતઃ તત્ ન ] નિશ્ચયનયસે નહીં; [નિશ્ચયતઃ ] નિશ્ચયસે તો [ચિત્સ્તુત્યા એવ ]
ચૈતન્યકે સ્તવનસે હી [ચિતઃ સ્તોત્રં ભવતિ ] ચૈતન્યકા સ્તવન હોતા હૈ
નયવિભાગસે ઉત્તર દિયા હૈ; જિસકે બલસે યહ સિદ્ધ હુઆ કિ [આત્મ-અઙ્ગયોઃ એકત્વં ન ]
આત્મા ઔર શરીરમેં નિશ્ચયસે એકત્વ નહીં હૈ
Page 73 of 642
PDF/HTML Page 106 of 675
single page version
નયવિભજનયુક્ત્યાત્યન્તમુચ્છાદિતાયામ
સ્વરસરભસકૃષ્ટઃ પ્રસ્ફુ ટન્નેક એવ
વિભજન-યુક્ત્યા ] ઇસપ્રકાર નયવિભાગકો યુક્તિકે દ્વારા [અત્યન્તમ્ ઉચ્છાદિતાયામ્ ] જડમૂલસે
ઉખાડ ફેં કા હૈ
પુરુષકો વહ [બોધઃ ] જ્ઞાન [અદ્ય એવ ] તત્કાલ હી [બોધં ] યથાર્થપનેકો [ન અવતરતિ ] પ્રાપ્ત
ન હોગા ? અવશ્ય હી હોગા
સ્વરસસે સ્વયં અપને સ્વરૂપકો જાનતા હૈ, તબ અવશ્ય હી વહ જ્ઞાન અપને આત્માકો પરસે ભિન્ન
હી બતલાતા હૈ
ઔર નેત્રકે વિકારીકી ભાન્તિ (જૈસે કિસી પુરુષકી આઁખોંમેં વિકાર થા તબ ઉસે વર્ણાદિક
અન્યથા દીખતે થે ઔર જબ નેત્રવિકાર દૂર હો ગયા તબ વે જ્યોંકે ત્યોં
Page 74 of 642
PDF/HTML Page 107 of 675
single page version
પૃચ્છન્નિત્થં વાચ્યઃ
હોતા હુઆ પૂછતા હૈ કિ ‘ઇસ સ્વાત્મારામકો અન્ય દ્રવ્યોંકા પ્રત્યાખ્યાન (ત્યાગના) ક્યા હૈ ?’
ઉસકો આચાર્ય ઇસપ્રકાર કહતે હૈં કિ :
ઇસસે નિયમસે જાનના કિ જ્ઞાન પ્રત્યાખ્યાન હૈ
નિયમસે [જ્ઞાતવ્યમ્ ] જાનના
હૈ; ઇસલિએ જો પહલે જાનતા હૈ વહી બાદમેં ત્યાગ કરતા હૈ, અન્ય તો કોઈ ત્યાગ કરનેવાલા
નહીં હૈ
પરમાર્થસે દેખા જાયે તો પરભાવકે ત્યાગકર્તૃત્વકા નામ અપનેકો નહીં હૈ, સ્વયં તો ઇસ નામસે
Page 75 of 642
PDF/HTML Page 108 of 675
single page version
પરમાર્થેનાવ્યપદેશ્યજ્ઞાનસ્વભાવાદપ્રચ્યવનાત
ત્યોં ઔરકે હૈં જાનકર પરભાવ જ્ઞાની પરિત્યજે
કરતા હૈ, [તથા ] ઉસીપ્રકાર [જ્ઞાની ] જ્ઞાની પુરુષ [સર્વાન્ ] સમસ્ત [પરભાવાન્ ] પરદ્રવ્યોંકે
ભાવોંકો [જ્ઞાત્વા ] ‘યહ પરભાવ હૈ’ ઐસા જાનકર [વિમુઞ્ચતિ ] ઉનકો છોડ દેતા હૈ
Page 76 of 642
PDF/HTML Page 109 of 675
single page version
પરિવર્તિતમેતદ્વસ્ત્રં મામકમિત્યસકૃદ્વાક્યં શૃણ્વન્નખિલૈશ્ચિહ્નૈઃ સુષ્ઠુ પરીક્ષ્ય નિશ્ચિતમેતત્પરકીયમિતિ
જ્ઞાત્વા જ્ઞાની સન
મંક્ષુ પ્રતિબુધ્યસ્વૈકઃ ખલ્વયમાત્મેત્યસકૃચ્છ્રૌતં વાક્યં શૃણ્વન્નખિલૈશ્ચિહ્નૈઃ સુષ્ઠુ પરીક્ષ્ય નિશ્ચિતમેતે
પરભાવા ઇતિ જ્ઞાત્વા જ્ઞાની સન
દનવમપરભાવત્યાગદૃષ્ટાન્તદૃષ્ટિઃ
સ્વયમિયમનુભૂતિસ્તાવદાવિર્બભૂવ
હૈ, યહ મેરા હૈ સો મુઝે દે દે’, તબ બારમ્બાર કહે ગયે ઇસ વાક્યકો સુનતા હુઆ વહ, (ઉસ વસ્ત્રકે)
સર્વ ચિહ્નોંસે ભલીભાન્તિ પરીક્ષા કરકે, ‘અવશ્ય યહ વસ્ત્ર દૂસરેકા હી હૈ’ ઐસા જાનકર , જ્ઞાની
હોતા હુઆ, ઉસ (દૂસરેકે) વસ્ત્રકો શીઘ્ર હી ત્યાગ દેતા હૈ
અપને આપ અજ્ઞાની હો રહા હૈ ; જબ શ્રી ગુરુ પરભાવકા વિવેક (ભેદજ્ઞાન) કરકે ઉસે એક
આત્મભાવરૂપ કરતે હૈં ઔર કહતે હૈં કિ ‘તૂ શીઘ્ર જાગ, સાવધાન હો, યહ તેરા આત્મા વાસ્તવમેં
એક (જ્ઞાનમાત્ર) હી હૈ, (અન્ય સર્વ પરદ્રવ્યકે ભાવ હૈં )’, તબ બારમ્બાર કહે ગયે ઇસ આગમકે
વાક્યકો સુનતા હુઆ વહ, સમસ્ત (સ્વ-પરકે) ચિહ્નોંસે ભલીભાંતિ પરીક્ષા કરકે, ‘અવશ્ય યહ
પરભાવ હી હૈં, (મૈં એક જ્ઞાનમાત્ર હી હૂઁ)’ યહ જાનકર, જ્ઞાની હોતા હુઆ, સર્વ પરભાવોંકો શીઘ્ર
છોડ દેતા હૈ
અર્થાત્ નહીં રહે યહ પ્રસિદ્ધ હૈ
Page 77 of 642
PDF/HTML Page 110 of 675
single page version
તક પ્રવૃત્તિકો પ્રાપ્ત ન હો, [તાવત્ ] ઉસસે પૂર્વ હી [ઝટિતિ ] તત્કાલ [સકલ-ભાવૈઃ અન્યદીયૈઃ
વિમુક્તા ] સકલ અન્યભાવોંસે રહિત [સ્વયમ્ ઇયમ્ અનુભૂતિઃ ] સ્વયં હી યહ અનુભૂતિ તો
[આવિર્બભૂવ ] પ્રગટ હો ગઈ
વસ્તુકો પરકી જાન લેનેકે બાદ મમત્વ નહીં રહતા
નિર્મમત્વ [બ્રુવન્તિ ] કહતે હૈં
Page 78 of 642
PDF/HTML Page 111 of 675
single page version
મમ મોહોઽસ્તિ
સાધારણાવગાહસ્ય નિવારયિતુમશક્યત્વાત
એક જ્ઞાયકસ્વભાવભાવકા પરમાર્થસે પરકે ભાવ દ્વારા
શાશ્વતી પ્રતાપસમ્પદા હૈ ઐસે ચૈતન્યશક્તિમાત્ર સ્વભાવભાવકે દ્વારા, ભગવાન આત્મા હી જાનતા
હૈ કિ
મૈં મોહકે પ્રતિ નિર્મમ હી હૂઁ; ક્યોંકિ સદૈવ અપને એકત્વમેં પ્રાપ્ત હોનેસે સમય (આત્મપદાર્થ
અથવા પ્રત્યેક પદાર્થ) જ્યોંકા ત્યોં હી સ્થિત રહતા હૈ
ભેદસે ભિન્ન-ભિન્ન જાને જાતે હૈં; ઇસીપ્રકાર દ્રવ્યોંકે લક્ષણભેદસે જડ-ચેતનકે ભિન્ન-ભિન્ન
સ્વાદકે કારણ જ્ઞાત હોતા હૈ કિ મોહકર્મકે ઉદયકા સ્વાદ રાગાદિક હૈ વહ ચૈતન્યકે
નિજસ્વભાવકે સ્વાદસે ભિન્ન હી હૈ
રાગાદિરૂપ મલિન દિખાઈ દેતા હૈ
પુદ્ગલદ્રવ્યકી હૈ’, તબ ભાવકભાવ જો દ્રવ્યકર્મરૂપ મોહકા ભાવ ઉસસે અવશ્ય ભેદભાવ
હોતા હૈ ઔર આત્મા અવશ્ય અપને ચૈતન્યકે અનુભવરૂપ સ્થિત હોતા હૈ
Page 79 of 642
PDF/HTML Page 112 of 675
single page version
ચેતયે સ્વયમહં સ્વમિહૈકમ
શુદ્ધચિદ્ઘનમહોનિધિરસ્મિ
સ્વરૂપ સર્વતઃ અપને નિજરસરૂપ ચૈતન્યકે પરિણમનસે પૂર્ણ ભરે હુએ ભાવવાલા હૈ; ઇસલિયે
[મોહઃ ] ય્ાહ મોહ [મમ ] મેરા [કશ્ચન નાસ્તિ નાસ્તિ ] કુછ ભી નહીં લગતા અર્થાત્ ઇસકા
ઔર મેરા કોઈ ભી સમ્બન્ધ નહીં હૈ
વિચાર લેના
Page 80 of 642
PDF/HTML Page 113 of 675
single page version
સ્વભાવત્વેન તત્ત્વતોઽન્તસ્તત્ત્વસ્ય તદતિરિક્તસ્વભાવતયા તત્ત્વતો બહિસ્તત્ત્વરૂપતાં પરિત્યક્તુમ-
શક્યત્વાન્ન નામ મમ સન્તિ
[ધર્મનિર્મમત્વં ] ધર્મદ્રવ્યકે પ્રતિ નિર્મમત્વ [બ્રુવન્તિ ] કહતે હૈં
જાનેસે, માનો અત્યન્ત અન્તર્મગ્ન હો રહે હોં
વે પરદ્રવ્ય મેરે સ્વભાવસે ભિન્ન સ્વભાવવાલે હોનેસે પરમાર્થતઃ બાહ્યતત્ત્વરૂપતાકો છોડનેકે લિયે
અસમર્થ હૈં (ક્યોંકિ વે અપને સ્વભાવકા અભાવ કરકે જ્ઞાનમેં પ્રવિષ્ટ નહીં હોતે)
ભગવાન આત્મા હી જાનતા હૈ કિ
ધર્મ, અધર્મ, આકાશ, કાલ, પુદ્ગલ ઔર અન્ય જીવોંકે પ્રતિ મૈં નિર્મમ હૂઁ; ક્યોંકિ સદા હી અપને
એકત્વમેં પ્રાપ્ત હોનેસે સમય (આત્મપદાર્થ અથવા પ્રત્યેક પદાર્થ) જ્યોં કા ત્યોં હી સ્થિત રહતા હૈ;
(અપને સ્વભાવકો કોઈ નહીં છોડતા)
Page 81 of 642
PDF/HTML Page 114 of 675
single page version
સ્વયમયમુપયોગો બિભ્રદાત્માનમેકમ
કૃતપરિણતિરાત્મારામ એવ પ્રવૃત્તઃ
યહ ઉપયોગ [સ્વયં ] સ્વયં હી [એકં આત્માનમ્ ] અપને એક આત્માકો હી [બિભ્રત્ ] ધારણ કરતા
હુઆ, [પ્રકટિતપરમાર્થૈઃ દર્શનજ્ઞાનવૃત્તૈઃ કૃતપરિણતિઃ ] જિનકા પરમાર્થ પ્રગટ હુઆ હૈ ઐસે
દર્શનજ્ઞાનચારિત્રસે જિસને પરિણતિ કી હૈ ઐસા, [આત્મ-આરામે એવ પ્રવૃત્તઃ ] અપને આત્મારૂપી બાગ
(ક્રીડાવન)મેં હી પ્રવૃત્તિ કરતા હૈ, અન્યત્ર નહીં જાતા
કુછ અન્ય વો મેરા તનિક પરમાણુમાત્ર નહીં અરે !
Page 82 of 642
PDF/HTML Page 115 of 675
single page version
માત્માનં જ્ઞાત્વા શ્રદ્ધાયાનુચર્ય ચ સમ્યગેકાત્મારામો ભૂતઃ સ ખલ્વહમાત્માત્મપ્રત્યક્ષં ચિન્માત્રં
જ્યોતિઃ, સમસ્તક્રમાક્રમપ્રવર્તમાનવ્યાવહારિકભાવૈઃ ચિન્માત્રાકારેણાભિદ્યમાનત્વાદેકઃ, નારકાદિ-
જીવવિશેષાજીવપુણ્યપાપાસ્રવસંવરનિર્જરાબન્ધમોક્ષલક્ષણવ્યાવહારિકનવતત્ત્વેભ્યઃ ટંકોત્કીર્ણૈકજ્ઞાયક-
સ્વભાવભાવેનાત્યન્તવિવિક્તત્વાત્ શુદ્ધઃ, ચિન્માત્રતયા સામાન્યવિશેષોપયોગાત્મકતાનતિક્રમણાદ્દર્શન-
જ્ઞાનમયઃ, સ્પર્શરસગન્ધવર્ણનિમિત્તસંવેદનપરિણતત્વેઽપિ સ્પર્શાદિરૂપેણ સ્વયમપરિણમનાત્ પરમાર્થતઃ
સદૈવારૂપી, ઇતિ પ્રત્યગયં સ્વરૂપં સંચેતયમાનઃ પ્રતપામિ
અરૂપી ] સદા અરૂપી હૂઁ; [કિંચિત્ અપિ અન્યત્ ] કિંચિત્માત્ર ભી અન્ય પરદ્રવ્ય [પરમાણુમાત્રમ્
અપિ ] પરમાણુમાત્ર ભી [મમ ન અપિ અસ્તિ ] મેરા નહીં હૈ યહ નિશ્ચય હૈ
જૈસે કોઈ (પુરુષ) મુટ્ઠીમેં રખે હુએ સોનેકો ભૂલ ગયા હો ઔર ફિ ર સ્મરણ કરકે ઉસ સોનેકો
દેખે ઇસ ન્યાયસે, અપને પરમેશ્વર (સર્વ સામર્થ્યકે ધારક) આત્માકો ભૂલ ગયા થા ઉસે
જાનકર, ઉસકા શ્રદ્ધાન કર ઔર ઉસકા આચરણ કરકે (
ક્રમરૂપ તથા અક્રમરૂપ પ્રવર્તમાન વ્યાવહારિક ભાવોંસે ભેદરૂપ નહીં હોતા, ઇસલિયે મૈં એક હૂઁ;
નારક આદિ જીવકે વિશેષ, અજીવ, પુણ્ય, પાપ, આસ્રવ, સંવર, નિર્જરા, બન્ધ ઔર મોક્ષસ્વરૂપ
જો વ્યાવહારિક નવ તત્ત્વ હૈં ઉનસે, ટંકોત્કીર્ણ એક જ્ઞાયકસ્વભાવરૂપ ભાવકે દ્વારા, અત્યન્ત
ભિન્ન હૂઁ, ઇસલિયે મૈં શુદ્ધ હૂઁ; ચિન્માત્ર હોનેસે સામાન્ય-વિશેષ ઉપયોગાત્મકતાકા ઉલ્લંઘન નહીં
કરતા, ઇસલિયે મૈં દર્શનજ્ઞાનમય હૂઁ; સ્પર્શ, રસ, ગંધ, વર્ણ જિસકા નિમિત્ત હૈ ઐસે સંવેદનરૂપ
પરિણમિત હોને પર ભી સ્પર્શાદિરૂપ સ્વયં પરિણમિત નહીં હુઆ, ઇસલિયે પરમાર્થસે મૈં સદા હી
Page 83 of 642
PDF/HTML Page 116 of 675
single page version
યદ્ભાવકત્વેન જ્ઞેયત્વેન ચૈકીભૂય ભૂયો મોહમુદ્ભાવયતિ, સ્વરસત એવાપુનઃપ્રાદુર્ભાવાય સમૂલં
મોહમુન્મૂલ્ય મહતો જ્ઞાનોદ્યોતસ્ય પ્રસ્ફુ રિતત્વાત
આલોકમુચ્છલતિ શાન્તરસે સમસ્તાઃ
સમ્પદાકે દ્વારા સમસ્ત પરદ્રવ્ય સ્ફુ રાયમાન હૈં તથાપિ, કોઈ ભી પરદ્રવ્ય પરમાણુમાત્ર ભી મુઝરૂપ
ભાસતે નહીં કિ જો મુઝે ભાવકરૂપ તથા જ્ઞેયરૂપસે મેરે સાથ હોકર પુનઃ મોહ ઉત્પન્ન કરેં;
ક્યોંકિ નિજરસસે હી મોહકો મૂલસે ઉખાડકર
હૂઁ, શુદ્ધ હૂઁ, અરૂપી હૂઁ, દર્શનજ્ઞાનમય હૂઁ
ઉત્પન્ન હો સકતા હૈ ? નહીં હો સકતા
[પ્રોન્મગ્નઃ ] સ્વયં સર્વાંગ પ્રગટ હુઆ હૈ; [અમી સમસ્તાઃ લોકાઃ ] ઇસલિયે અબ યહ સમસ્ત લોક
[શાન્તરસે ] ઉસકે શાન્ત રસમેં [સમમ્ એવ ] એક સાથ હી [નિર્ભરમ્ ] અત્યન્ત [મજ્જન્તુ ] મગ્ન
હો જાઓ, કિ જો શાન્ત રસ [આલોકમ્ ઉચ્છલતિ ] સમસ્ત લોક પર્યન્ત ઉછલ રહા હૈ
હૈ કિ ‘ઇસ જલમેં સભી લોગ સ્નાન કરો’; ઇસીપ્રકાર યહ આત્મા વિભ્રમસે આચ્છાદિત થા તબ
Page 84 of 642
PDF/HTML Page 117 of 675
single page version
પ્રોન્મગ્ન એષ ભગવાનવબોધસિન્ધુઃ
સ્વરૂપ) પ્રગટ હો ગયા; ઇસલિએ ‘અબ ઉસકે વીતરાગ વિજ્ઞાનરૂપ શાન્તરસમેં એક હી સાથ સર્વ
લોક મગ્ન હોઓ’ ઇસપ્રકાર આચાર્યદેવને પ્રેરણા કી હૈ
લોકમેં રહનેવાલે પદાર્થ એક હી સમય જ્ઞાનમેં ઝલકતે હૈં ઉસે સમસ્ત લોક દેખો
દિખલાતે હૈં
અન્ય જ્ઞેયકી ઇચ્છા નહીં રહે સો રસ હૈ
અન્ય રસકા અન્ય રસ અઙ્ગભૂત હોનેસે તથા અન્યભાવ રસોંકા અઙ્ગ હોનેસે, રસવત્ આદિ અલઙ્કારસે
ઉસે નૃત્યરૂપમેં વર્ણન કિયા જાતા હૈ
હૈ ઔર મિથ્યાદૃષ્ટિ જીવ-અજીવકા ભેદ નહીં જાનતે, ઇસલિયે વે ઇન સ્વાંગોંકો હી યથાર્થ જાનકર
ઉસમેં લીન હો જાતે હૈં
Page 85 of 642
PDF/HTML Page 118 of 675
single page version
Page 86 of 642
PDF/HTML Page 119 of 675
single page version
ધીરોદાત્તમનાકુલં વિલસતિ જ્ઞાનં મનો હ્લાદયત
હૈ
દૃષ્ટિકે દ્વારા [પ્રત્યાયયત્ ] ભિન્ન દ્રવ્યકી પ્રતીતિ ઉત્પન્ન કર રહા હૈ
નાશસે [વિશુદ્ધં ] વિશુદ્ધ હુઆ હૈ, [સ્ફુ ટત્ ] સ્ફુ ટ હુઆ હૈ
હૈ; [અનન્તધામ ] ઉસકા પ્રકાશ અનન્ત હૈ; ઔર વહ [અધ્યક્ષેણ મહસા નિત્ય-ઉદિતં ] પ્રત્યક્ષ તેજસે
નિત્ય ઉદયરૂપ હૈ
Page 87 of 642
PDF/HTML Page 120 of 675
single page version
કર લેતા હૈ ઉસીપ્રકાર યહાઁ ભી સમઝના
‘હૈ કર્મ, અધ્યવસાન હી જીવ’ યોં હિ વો કથની કરે
ઉસકો હી માને આતમા, અરુ અન્ય કો નોકર્મકો !
કો તીવ્રમન્દગુણોં સહિત કર્મોંહિકે અનુભાગકો !
કો કર્મકે સંયોગસે અભિલાષ આત્માકી કરેં