Page 428 of 642
PDF/HTML Page 461 of 675
single page version
jīv [bandhān chhitvā ] bandhoṅko chhedakar [vimokṣham samprāpnoti ] mokṣhako prāpta karatā hai
karmabandhase chhūṭanekā kāraṇ hai
jātā hai
hotā hai, [saḥ ] vah [karmavimokṣhaṇan karoti ] ka rmonse mukta hotā hai
Page 429 of 642
PDF/HTML Page 462 of 675
single page version
hotā hai
kāraṇ hai aisā nirṇīt kiyā jātā hai)
pragnārūp chhenīke dvārā [chhinnau tu ] chhede jāne par [nānātvam āpannau ] ve nānāpanako prāpta hote
hain arthāt alag ho jāte hain
Page 430 of 642
PDF/HTML Page 463 of 675
single page version
lakṣhaṇasūkṣhmāntaḥsandhisāvadhānanipātanāditi budhyemahi
samastasahakramapravr̥uttānantaparyāyāvinābhāvitvāchchaitanyasya chinmātra evātmā nishchetavyaḥ, iti yāvat
ātmā aur bandhako dvidhā kiyā jātā hai (arthāt pragnārūp karaṇ dvārā hī ātmā aur bandha jude
kiye jāte hain)
vyavahāramen mānā jātā hai) unhen pragnāke dvārā vāstavamen kaise chhedā jā sakatā hai ?
(
kramavartī paryāyen ātmā hain, isaprakār lakṣhit karanā (
kyoṅki ātmā usī ek lakṣhaṇase lakṣhya hai (arthāt chaitanyalakṣhaṇase hī pahichānā jātā hai)
ātmā hai aisā nishchay karanā chāhie
Page 431 of 642
PDF/HTML Page 464 of 675
single page version
chaitanyasyātmalābhasambhāvanāt
chetakatāmev prathayet, na punā rāgāditām
pratibhāsit nahīn hote, kyoṅki rāgādike binā bhī chaitanyakā ātmalābh sambhav hai (arthāt jahān̐
rāgādi na hon vahān̐ bhī chaitanya hotā hai)
nahīn; jaise (dīpakake dvārā) prakāshit kiye jānevāle ghaṭādik (padārtha) dīpakake prakāshakatvako
hī prasiddha karate hain
hain
vyāmoh (bhram) hai; vah vyāmoh pragnā dvārā hī avashya chhedā jātā hai
piṇḍarūp dikhāī dete hain ) isaliye anādi agnān hai
rāgādik bandhakā lakṣhaṇ hai, tathāpi mātra gneyagnāyakabhāvakī ati nikaṭatāse ve ek jaise hī
Page 432 of 642
PDF/HTML Page 465 of 675
single page version
sūkṣhme‘ntaḥsandhibandhe nipatati rabhasādātmakarmobhayasya
bandhan chāgnānabhāve niyamitamabhitaḥ kurvatī bhinnabhinnau
aur ka rma
ātmāko to jisakā tej antaraṅgamen sthir aur nirmalatayā dedīpyamān hai, aise chaitanyapravāhamen
magna ka ratī huī [cha ] aur [bandham agnānabhāve niyamitam ] bandhako agnānabhāvamen nishchal
(niyat) ka ratī huī
rakhanā so yahī (ātmā aur bandhako) bhinna karanā hai
Page 433 of 642
PDF/HTML Page 466 of 675
single page version
[gr̥uhītavyaḥ ] grahaṇ ka ranā chāhie
chhoṛanā chāhie tathā upayog jisakā lakṣhaṇ hai aise shuddha ātmāko hī grahaṇ karanā chāhie
Page 434 of 642
PDF/HTML Page 467 of 675
single page version
grahaṇ karanā chāhie
ek karaṇ hai
Page 435 of 642
PDF/HTML Page 468 of 675
single page version
vyāpakasya vyāpyatvamanāyānto‘tyantan matto bhinnāḥ
chetayamānamev chetaye
sarvavishuddhachinmātro bhāvo‘smi
aisā jānanā chāhie
atirikta anya lakṣhaṇonse jānane yogya) jo yah sheṣh vyavahārarūp bhāv hain, ve sabhī, chetakatvarūp
vyāpakake vyāpya nahīn hote isaliye, mujhase atyanta bhinna hain
hī chetatā hūn̐, chetate hueke lie hī chetatā hūn̐, chetate huyese chetatā hūn̐, chetatemen hī chetatā hūn̐, chetateko
hī chetatā hūn̐
chetatā hūn̐; kintu sarvavishuddha chinmātra (
mujhe hī grahaṇ karatā hūn̐
Page 436 of 642
PDF/HTML Page 469 of 675
single page version
chinmudrāṅki tanirvibhāgamahimā shuddhashchidevāsmyaham
bhidyantān na bhidāsti kāchan vibhau bhāve vishuddhe chiti
shuddhaḥ chid ev aham asmi ] jisakī chinmudrāse aṅki ta nirvibhāg mahimā hai (arthāt
chaitanyakī mudrāse aṅkit vibhāg rahit jisakī mahimā hai) aisā shuddha chaitanya hī main hūn̐
yā guṇoṅke bhed hon to bhale hon; [vibhau vishuddhe chiti bhāve kāchan bhidā na asti ] kintu
guṇabhed yadi kathañchit hon to bhale hon, parantu shuddha chaitanyamātra bhāvamen to koī bhed nahīn hai
Page 437 of 642
PDF/HTML Page 470 of 675
single page version
sheṣh [ye bhāvāḥ ] jo bhāv hain [te ] ve [mam parāḥ ] mujhase par hain, [iti gnātavyāḥ ] aisā jānanā
chāhie
jo bhāv hain [te ] ve [mam parāḥ ] mujhase par hain, [iti gnātavyāḥ ] aisā jānanā chāhie
Page 438 of 642
PDF/HTML Page 471 of 675
single page version
pashyāmi
jānāmi
bhāvo‘smi
hūn̐, dekhate huyeko hī dekhatā hūn̐
hūn̐, na dekhate hueko dekhatā hūn̐; kintu main sarvavishuddha darshanamātra bhāv hūn̐
jānatā hūn̐, jānate huemen hī jānatā hūn̐, jānate hueko hī jānatā hūn̐
jānate huese jānatā hūn̐, na jānate huemen jānatā hūn̐, na jānate hueko jānatā hūn̐; kintu main sarvavishuddha
gnapti (
tatpashchāt kārakabhedoṅkā niṣhedh karake ātmāko arthāt apaneko darshanamātra bhāvarūp tathā gnānamātra
bhāvarūp karanā chāhiye arthāt abhedarūpase anubhav karanā chāhiye
anubhav karanā hī ātmākā ‘grahaṇ karanā’ hai
chaitanyamātra kahā gayā hai
Page 439 of 642
PDF/HTML Page 472 of 675
single page version
dātmā chāntamupaiti ten niyatan
ullaṅghan nahīn karatī
Page 440 of 642
PDF/HTML Page 473 of 675
single page version
bhāvāḥ pare ye kil te pareṣhām
bhāvāḥ pare sarvat ev heyāḥ
chhoṛ degī; aur [tat-tyāge ] isaprakār chetanā apane astitvako chhoṛane par, (1) [chitaḥ api
jaḍatā bhavati ] chetanake jaṛatva ā jāyegā arthāt ātmā jaṛ ho jāy, [cha ] aur (2)
[vyāpakāt vinā vyāpyaḥ ātmā antam upaiti ] vyāpak (chetānā)ke binā vyāpya jo ātmā
vah naṣhṭa ho jāyegā (
(apane chetanā guṇakā abhāv hone par) jaṛatva ā jāyagā, athavā to vyāpakake abhāvase
vyāpya aise ātmākā abhāv ho jāyegā
‘vastukā svarūp sāmānyavisheṣharūp hai, isalie chetanāko sāmānyavisheṣharūp aṅgīkār karanā
chāhie’
dūsaroṅke bhāv hain; [tat : ] isalie [chinmayaḥ bhāvaḥ ev grāhyaḥ ] (ek) chinmay bhāv hī grahaṇ
ka rane yogya hai, [pare bhāvāḥ sarvataḥ ev heyāḥ ] anya bhāv sarvathā tyājya hain
Page 441 of 642
PDF/HTML Page 474 of 675
single page version
[idam mam ] ‘yah merā hai’ (
bhāvoṅko dūsaroṅke jānatā hai
hain
Page 442 of 642
PDF/HTML Page 475 of 675
single page version
shuddhan chinmayamekamev paraman jyotiḥ sadaivāsmyaham
ste‘han nāsmi yato‘tra te mam paradravyan samagrā api
ek param jyoti hī hūn̐; [tu] aur [ete ye pr̥uthaglakṣhaṇāḥ vividhāḥ bhāvāḥ samullasanti te ahan na asmi ]
jo yah bhinna lakṣhaṇavāle vividh prakārake bhāv pragaṭ hote hain ve main nahīn hūn̐, [yataḥ atra te samagrāḥ
api mam paradravyam
samvr̥ut hai (arthāt jo apane dravyamen hī gupta hai
Page 443 of 642
PDF/HTML Page 476 of 675
single page version
chor samajhakar [mā badhye ] pakaṛ na le’, isaprakār [shaṅkitaḥ bhramati ] shaṅki ta hotā huā ghūmatā
hai; [yaḥ ] jo puruṣh [aparādhān ] aparādh [na karoti ] nahīn ka ratā [saḥ tu ] vah [janapade ]
lok men [nishshaṅkaḥ bhramati ] niḥshaṅk ghūmatā hai, [yad ] kyoṅki [tasya ] use [baddhun chintā ]
ban̐dhanekī chintā [kadāchit api ] ka bhī bhī [na utpadyate ] utpanna nahīn hotī
ban̐dhūn̐gā’ isaprakār [shaṅkitaḥ ] shaṅki ta hotā hai, [yadi punaḥ ] aur yadi [niraparādhaḥ ] aparādh rahit
(ātmā) ho to ‘[ahan na badhye ] main nahīn ban̐dhūn̐gā’ isaprakār [nishshaṅṅkaḥ ] niḥshaṅk hotā hai
Page 444 of 642
PDF/HTML Page 477 of 675
single page version
karoti tasyaiv bandhashaṅkā sambhavati, yastu shuddhaḥ sanstan na karoti tasya sā na sambhavatīti
niyamaḥ
karatā hai usīko bandhakī shan̐kā hotī hai, tathā jo shuddha vartatā huā aparādh nahīn karatā use bandhakī
shan̐kā nahīn hotī
niraparādhatā hotī hai
avashya hogī; yadi apaneko shuddha anubhav kare, parakā grahaṇ na kare, to bandhakī shan̐kā kyon hogī ?
isalie paradravyako chhoṛakar shuddha ātmākā grahaṇ karanā chāhie
Page 445 of 642
PDF/HTML Page 478 of 675
single page version
aparādh [bhavati ] hai
hūn̐ ’ aisā jānatā huā [ārādhanayā ] ārādhanāse [nityan vartate ] sadā vartatā hai
vartatā ho vah ātmā sāparādh hai
anārādhak hī hai
lakṣhaṇ hai aisā ek shuddha ātmā hī main hūn̐’ isaprakār nishchay karatā huā shuddha ātmākī siddhi
Page 446 of 642
PDF/HTML Page 479 of 675
single page version
spr̥ushati niraparādho bandhanan naiv jātu
bhavati niraparādhaḥ sādhu shuddhātmasevī
hotā huā apane upayogamen līn hotā hai, isaliye use bandhakī shaṅkā nahīn hotī, isaliye ‘jo
shuddha ātmā hai vahī main hūn̐’ aise nishchayapūrvak vartatā huā samyagdarshan, gnān, chāritra aur tapake
ek bhāvarūp nishchay ārādhanākā ārādhak hī hai
bandhanako [jātu ] ka dāpi [spr̥ushati na ev ] sparsha nahīn karatā
[sāparādhaḥ ] sāparādh hai; [niraparādhaḥ ] niraparādh ātmā to [sādhu ] bhalībhān̐ti [shuddhātmasevī
bhavati ] shuddha ātmākā sevan karanevālā hotā hai
hain ve, aparādhako dūr karanevāle na honese, viṣhakumbha hain, isaliye jo pratikramaṇādi hain ve,
Page 447 of 642
PDF/HTML Page 480 of 675
single page version