Samaysar-Hindi (Kannada transliteration). Kalash: 199-204 ; Gatha: 321-344.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 26 of 34

 

Page 468 of 642
PDF/HTML Page 501 of 675
single page version

ದ್ರಷ್ಟಿಃ ಯಥೈವ ಜ್ಞಾನಮಕಾರಕಂ ತಥಾಽವೇದಕಂ ಚೈವ .
ಜಾನಾತಿ ಚ ಬನ್ಧಮೋಕ್ಷಂ ಕರ್ಮೋದಯಂ ನಿರ್ಜರಾಂ ಚೈವ ..೩೨೦..
ಯಥಾತ್ರ ಲೋಕೇ ದ್ರಷ್ಟಿರ್ದಶ್ಯಾದತ್ಯನ್ತವಿಭಕ್ತ ತ್ವೇನ ತತ್ಕರಣವೇದನಯೋರಸಮರ್ಥತ್ವಾತ್ ದ್ರಶ್ಯಂ ನ ಕರೋತಿ ನ
ವೇದಯತೇ ಚ, ಅನ್ಯಥಾಗ್ನಿದರ್ಶನಾತ್ಸನ್ಧುಕ್ಷಣವತ್ ಸ್ವಯಂ ಜ್ವಲನಕರಣಸ್ಯ, ಲೋಹಪಿಣ್ಡವತ್ಸ್ವಯಮೌಷ್ಣ್ಯಾನುಭವನಸ್ಯ
ಚ ದುರ್ನಿವಾರತ್ವಾತ್, ಕಿನ್ತು ಕೇವಲಂ ದರ್ಶನಮಾತ್ರಸ್ವಭಾವತ್ವಾತ್ ತತ್ಸರ್ವಂ ಕೇವಲಮೇವ ಪಶ್ಯತಿ; ತಥಾ ಜ್ಞಾನಮಪಿ ಸ್ವಯಂ
ದ್ರಷ್ಟೃತ್ವಾತ್ ಕರ್ಮಣೋಽತ್ಯನ್ತವಿಭಕ್ತ ತ್ವೇನ ನಿಶ್ಚಯತಸ್ತತ್ಕರಣವೇದನಯೋರಸಮರ್ಥತ್ವಾತ್ಕರ್ಮ ನ ಕರೋತಿ ನ ವೇದಯತೇ ಚ,
ಕಿನ್ತು ಕೇವಲಂ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರಸ್ವಭಾವತ್ವಾತ್ಕರ್ಮಬನ್ಧಂ ಮೋಕ್ಷಂ ವಾ ಕರ್ಮೋದಯಂ ನಿರ್ಜರಾಂ ವಾ ಕೇವಲಮೇವ ಜಾನಾತಿ .
೧ಸಂಧುಕ್ಷಣ = ಸಂಧೂಕಣ; ಅಗ್ನಿ ಜಲಾನೇವಾಲಾ ಪದಾರ್ಥ; ಅಗ್ನಿಕೋ ಚೇತಾನೇವಾಲೀ ವಸ್ತು .
ಗಾಥಾರ್ಥ : — [ಯಥಾ ಏವ ದೃಷ್ಟಿಃ ] ಜೈಸೇ ನೇತ್ರ (ದೃಶ್ಯ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ಕ ರತಾ-ಭೋಗತಾ ನಹೀಂ ಹೈ, ಕಿನ್ತು
ದೇಖತಾ ಹೀ ಹೈ), [ತಥಾ ] ಉಸೀಪ್ರಕಾರ [ಜ್ಞಾನಮ್ ] ಜ್ಞಾನ [ಅಕಾರಕಂ ] ಅಕಾರಕ [ಅವೇದಕಂ ಚ ಏವ ] ತಥಾ
ಅವೇದಕ ಹೈ, [ಚ ] ಔರ [ಬನ್ಧಮೋಕ್ಷಂ ] ಬನ್ಧ, ಮೋಕ್ಷ, [ಕರ್ಮೋದಯಂ ] ಕ ರ್ಮೋದಯ [ನಿರ್ಜರಾಂ ಚ ಏವ ] ತಥಾ
ನಿರ್ಜರಾಕೋ [ಜಾನಾತಿ ] ಜಾನತಾ ಹೀ ಹೈ .
ಟೀಕಾ : — ಜೈಸೇ ಇಸ ಜಗತಮೇಂ ನೇತ್ರ ದೃಶ್ಯ ಪದಾರ್ಥಸೇ ಅತ್ಯನ್ತ ಭಿನ್ನತಾಕೇ ಕಾರಣ ಉಸೇ ಕರನೇ-ವೇದನೇ
( – ಭೋಗನೇ)ಮೇಂ ಅಸಮರ್ಥ ಹೋನೇಸೇ, ದೃಶ್ಯ ಪದಾರ್ಥಕೋ ನ ತೋ ಕರತಾ ಹೈ ಔರ ನ ವೇದತಾ ( – ಭೋಗತಾ) ಹೈ — ಯದಿ
ಐಸಾ ನ ಹೋ ತೋ ಅಗ್ನಿಕೋ ದೇಖನೇ ಪರ, ೧ಸಂಧುಕ್ಷಣಕೀ ಭಾಂತಿ, ಅಪನೇಕೋ ( – ನೇತ್ರಕೋ) ಅಗ್ನಿಕಾ ಕರ್ತೃತ್ವ
(ಜಲಾನಾ), ಔರ ಲೋಹೇಕೇ ಗೋಲೇಕೀ ಭಾಂತಿ ಅಪನೇಕೋ (ನೇತ್ರಕೋ) ಅಗ್ನಿಕಾ ಅನುಭವ ದುರ್ನಿವಾರ ಹೋನಾ ಚಾಹಿಏ,
(ಅರ್ಥಾತ್ ಯದಿ ನೇತ್ರ ದೃಶ್ಯ ಪದಾರ್ಥಕೋ ಕರತಾ ಔರ ಭೋಗತಾ ಹೋ ತೋ ನೇತ್ರಕೇ ದ್ವಾರಾ ಅಗ್ನಿ ಜಲನೀ ಚಾಹಿಏ ಔರ
ನೇತ್ರಕೋ ಅಗ್ನಿಕೀ ಉಷ್ಣತಾಕಾ ಅನುಭವ ಹೋನಾ ಚಾಹಿಏ; ಕಿನ್ತು ಐಸಾ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ಇಸಲಿಯೇ ನೇತ್ರ ದೃಶ್ಯ ಪದಾರ್ಥಕಾ
ಕರ್ತಾ-ಭೋಕ್ತಾ ನಹೀಂ ಹೈ) — ಕಿನ್ತು ಕೇವಲ ದರ್ಶನಮಾತ್ರಸ್ವಭಾವವಾಲಾ ಹೋನೇಸೇ ವಹ (ನೇತ್ರ) ಸಬಕೋ ಮಾತ್ರ ದೇಖತಾ
ಹೀ ಹೈ; ಇಸೀಪ್ರಕಾರ ಜ್ಞಾನ ಭೀ, ಸ್ವಯಂ (ನೇತ್ರಕೀ ಭಾಂತಿ) ದೇಖನೇವಾಲಾ ಹೋನೇಸೇ, ಕರ್ಮಸೇ ಅತ್ಯನ್ತ ಭಿನ್ನತಾಕೇ
ಕಾರಣ ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಉಸಕೇ ಕರನೇ-ವೇದನೇ-(ಭೋಗನೇ) ಮೇಂ ಅಸಮರ್ಥ ಹೋನೇಸೇ, ಕರ್ಮಕೋ ನ ತೋ ಕರತಾ ಹೈ ಔರ ನ
ವೇದತಾ (ಭೋಗತಾ) ಹೈ, ಕಿನ್ತು ಕೇವಲ ಜ್ಞಾನಮಾತ್ರಸ್ವಭಾವವಾಲಾ ( – ಜಾನನೇಕಾ ಸ್ವಭಾವವಾಲಾ) ಹೋನೇಸೇ ಕರ್ಮಕೇ
ಬನ್ಧಕೋ ತಥಾ ಮೋಕ್ಷಕೋ, ಔರ ಕರ್ಮಕೇ ಉದಯಕೋ ತಥಾ ನಿರ್ಜರಾಕೋ ಮಾತ್ರ ಜಾನತಾ ಹೀ ಹೈ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಜ್ಞಾನಕಾ ಸ್ವಭಾವ ನೇತ್ರಕೀ ಭಾಂತಿ ದೂರಸೇ ಜಾನನಾ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ಜ್ಞಾನಕೇ ಕರ್ತೃತ್ವ-
ಭೋಕ್ತೃತ್ವ ನಹೀಂ ಹೈ . ಕರ್ತೃತ್ವ-ಭೋಕ್ತೃತ್ವ ಮಾನನಾ ಅಜ್ಞಾನ ಹೈ . ಯಹಾಂ ಕೋಈ ಪೂಛತಾ ಹೈ ಕಿ — ‘‘ಐಸಾ ತೋ
ಕೇವಲಜ್ಞಾನ ಹೈ . ಔರ ಶೇಷ ತೋ ಜಬ ತಕ ಮೋಹಕರ್ಮಕಾ ಉದಯ ಹೈ ತಬ ತಕ ಸುಖದುಃಖರಾಗಾದಿರೂಪ ಪರಿಣಮನ
ಹೋತಾ ಹೀ ಹೈ, ತಥಾ ಜಬ ತಕ ದರ್ಶನಾವರಣ, ಜ್ಞಾನಾವರಣ ತಥಾ ವೀರ್ಯಾನ್ತರಾಯಕಾ ಉದಯ ಹೈ ತಬ ತಕ ಅದರ್ಶನ,

Page 469 of 642
PDF/HTML Page 502 of 675
single page version

(ಅನುಷ್ಟುಭ್)
ಯೇ ತು ಕರ್ತಾರಮಾತ್ಮಾನಂ ಪಶ್ಯನ್ತಿ ತಮಸಾ ತತಾಃ .
ಸಾಮಾನ್ಯಜನವತ್ತೇಷಾಂ ನ ಮೋಕ್ಷೋಽಪಿ ಮುಮುಕ್ಷತಾಮ್ ..೧೯೯..
ಅಜ್ಞಾನ ತಥಾ ಅಸಮರ್ಥತಾ ಹೋತೀ ಹೀ ಹೈ; ತಬ ಫಿ ರ ಕೇವಲಜ್ಞಾನ ಹೋನೇಸೇ ಪೂರ್ವ ಜ್ಞಾತಾದೃಷ್ಟಾಪನ ಕೈಸೇ ಕಹಾ ಜಾ
ಸಕತಾ ಹೈ ?’’ ಉಸಕಾ ಸಮಾಧಾನ : — ಪಹಲೇಸೇ ಹೀ ಯಹ ಕಹಾ ಜಾ ರಹಾ ಹೈ ಕಿ ಜೋ ಸ್ವತನ್ತ್ರತಯಾ ಕರತಾ-
ಭೋಗತಾ ಹೈ, ವಹ ಪರಮಾರ್ಥಸೇ ಕರ್ತಾ-ಭೋಕ್ತಾ ಕಹಲಾತಾ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ ಜಹಾಂ ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿರೂಪ ಅಜ್ಞಾನಕಾ
ಅಭಾವ ಹುಆ ವಹಾಂ ಪರದ್ರವ್ಯಕೇ ಸ್ವಾಮಿತ್ವಕಾ ಅಭಾವ ಹೋ ಜಾತಾ ಹೈ ಔರ ತಬ ಜೀವ ಜ್ಞಾನೀ ಹೋತಾ ಹುಆ
ಸ್ವತನ್ತ್ರತಯಾ ತೋ ಕಿಸೀಕಾ ಕರ್ತಾ-ಭೋಕ್ತಾ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ತಥಾ ಅಪನೀ ನಿರ್ಬಲತಾಸೇ ಕರ್ಮಕೇ ಉದಯಕೀ
ಬಲವತ್ತಾಸೇ ಜೋ ಕಾರ್ಯ ಹೋತಾ ಹೈ ಉಸಕಾ ಪರಮಾರ್ಥದೃಷ್ಟಿಸೇ ವಹ ಕರ್ತಾ-ಭೋಕ್ತಾ ನಹೀಂ ಕಹಾ ಜಾತಾ . ಔರ ಉಸ
ಕಾರ್ಯಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ ಕುಛ ನವೀನ ಕರ್ಮರಜ ಲಗತೀ ಭೀ ಹೈ ತೋ ಭೀ ಉಸೇ ಯಹಾಂ ಬನ್ಧಮೇಂ ನಹೀಂ ಗಿನಾ ಜಾತಾ .
ಮಿಥ್ಯಾತ್ವ ಹೈ ವಹೀ ಸಂಸಾರ ಹೈ . ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಕೇ ಜಾನೇಕೇ ಬಾದ ಸಂಸಾರಕಾ ಅಭಾವ ಹೀ ಹೋತಾ ಹೈ . ಸಮುದ್ರಮೇಂ ಏಕ
ಬುಂದಕೀ ಗಿನತೀ ಹೀ ಕ್ಯಾ ಹೈ ?
ಔರ ಇತನಾ ವಿಶೇಷ ಜಾನನಾ ಚಾಹಿಏ ಕಿ — ಕೇವಲಜ್ಞಾನೀ ತೋ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಸ್ವರೂಪ ಹೀ ಹೈಂ ಔರ
ಶ್ರುತಜ್ಞಾನೀ ಭೀ ಶುದ್ಧನಯಕೇ ಅವಲಮ್ಬನಸೇ ಆತ್ಮಾಕೋ ಐಸಾ ಹೀ ಅನುಭವ ಕರತೇ ಹೈಂ; ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಔರ ಪರೋಕ್ಷಕಾ
ಹೀ ಭೇದ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ ಶ್ರುತಜ್ಞಾನೀಕೋ ಜ್ಞಾನ-ಶ್ರದ್ಧಾನಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ಜ್ಞಾತಾ-ದ್ರಷ್ಟಾಪನ ಹೀ ಹೈ ಔರ ಚಾರಿತ್ರಕೀ
ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ಪ್ರತಿಪಕ್ಷೀ ಕರ್ಮಕಾ ಜಿತನಾ ಉದಯ ಹೈ ಉತನಾ ಘಾತ ಹೈ ಔರ ಉಸೇ ನಷ್ಟ ಕರನೇಕಾ ಉದ್ಯಮ ಭೀ ಹೈ . ಜಬ
ಉಸ ಕರ್ಮಕಾ ಅಭಾವ ಹೋ ಜಾಯೇಗಾ ತಬ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಯಥಾಖ್ಯಾತ್ ಚಾರಿತ್ರ ಪ್ರಗಟ ಹೋಗಾ ಔರ ತಬ ಕೇವಲಜ್ಞಾನ ಪ್ರಗಟ
ಹೋಗಾ . ಯಹಾಂ ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿಕೋ ಜೋ ಜ್ಞಾನೀ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ ಸೋ ವಹ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಕೇ ಅಭಾವಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ಕಹಾ
ಜಾತಾ ಹೈ . ಯದಿ ಜ್ಞಾನಸಾಮಾನ್ಯಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾ ಲೇಂ ತೋ ಸಭೀ ಜೀವ ಜ್ಞಾನೀ ಹೈಂ ಔರ ವಿಶೇಷಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾ ಲೇಂ ತೋ ಜಬ
ತಕ ಕಿಂಚಿತ್ಮಾತ್ರ ಭೀ ಅಜ್ಞಾನ ಹೈ ತಬ ತಕ ಜ್ಞಾನೀ ನಹೀಂ ಕಹಾ ಜಾ ಸಕತಾ — ಜೈಸೇ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಗ್ರನ್ಥೋಂಮೇಂ ಭಾವೋಂಕಾ
ವರ್ಣನ ಕರತೇ ಹುಏ, ಜಬ ತಕ ಕೇವಲಜ್ಞಾನ ಉತ್ಪನ್ನ ನ ಹೋ ತಬ ತಕ ಅರ್ಥಾತ್ ಬಾರಹವೇಂ ಗುಣಸ್ಥಾನ ತಕ
ಅಜ್ಞಾನಭಾವ ಕಹಾ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ ಯಹಾಂ ಜೋ ಜ್ಞಾನೀ-ಅಜ್ಞಾನೀಪನ ಕಹಾ ಹೈ ವಹ ಸಮ್ಯಕ್ತ್ವ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಕೀ
ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ಹೀ ಜಾನನಾ ಚಾಹಿಏ ..೩೨೦..
ಅಬ, ಜೋ — ಜೈನ ಸಾಧು ಭೀ — ಸರ್ವಥಾ ಏಕಾನ್ತಕೇ ಆಶಯಸೇ ಆತ್ಮಾಕೋ ಕರ್ತಾ ಹೀ ಮಾನತೇ ಹೈಂ ಉನಕಾ
ನಿಷೇಧ ಕರತೇ ಹುಏ, ಆಗಾಮೀ ಗಾಥಾಕಾ ಸೂಚಕ ಶ್ಲೋಕ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — [ಯೇ ತು ತಮಸಾ ತತಾಃ ಆತ್ಮಾನಂ ಕರ್ತಾರಮ್ ಪಶ್ಯನ್ತಿ ] ಜೋ ಅಜ್ಞಾನ-ಅಂಧಕಾರಸೇ
ಆಚ್ಛಾದಿತ ಹೋತೇ ಹುಏ ಆತ್ಮಾಕೋ ಕರ್ತಾ ಮಾನತೇ ಹೈಂ, [ಮುಮುಕ್ಷತಾಮ್ ಅಪಿ ] ವೇ ಭಲೇ ಹೀ ಮೋಕ್ಷಕೇ ಇಚ್ಛುಕ ಹೋಂ
ತಥಾಪಿ [ಸಾಮಾನ್ಯಜನವತ್ ] ಸಾಮಾನ್ಯ (ಲೌಕಿ ಕ ) ಜನೋಂಕೀ ಭಾಂತಿ [ತೇಷಾಂ ಮೋಕ್ಷಃ ನ ] ಉನಕೀ ಭೀ ಮುಕ್ತಿ
ನಹೀಂ ಹೋತೀ . ೧೯೯ .

Page 470 of 642
PDF/HTML Page 503 of 675
single page version

ಲೋಯಸ್ಸ ಕುಣದಿ ವಿಣ್ಹೂ ಸುರಣಾರಯತಿರಿಯಮಾಣುಸೇ ಸತ್ತೇ .
ಸಮಣಾಣಂ ಪಿ ಯ ಅಪ್ಪಾ ಜದಿ ಕುವ್ವದಿ ಛವ್ವಿಹೇ ಕಾಏ ..೩೨೧..
ಲೋಯಸಮಣಾಣಮೇಯಂ ಸಿದ್ಧಂತಂ ಜಇ ಣ ದೀಸದಿ ವಿಸೇಸೋ .
ಲೋಯಸ್ಸ ಕುಣಇ ವಿಣ್ಹೂ ಸಮಣಾಣ ವಿ ಅಪ್ಪಓ ಕುಣದಿ ..೩೨೨..
ಏವಂ ಣ ಕೋ ವಿ ಮೋಕ್ಖೋ ದೀಸದಿ ಲೋಯಸಮಣಾಣ ದೋಣ್ಹಂ ಪಿ .
ಣಿಚ್ಚಂ ಕುವ್ವಂತಾಣಂ ಸದೇವಮಣುಯಾಸುರೇ ಲೋಏ ..೩೨೩..
ಲೋಕಸ್ಯ ಕರೋತಿ ವಿಷ್ಣುಃ ಸುರನಾರಕತಿರ್ಯಙ್ಮಾನುಷಾನ್ ಸತ್ತ್ವಾನ್ .
ಶ್ರಮಣಾನಾಮಪಿ ಚಾತ್ಮಾ ಯದಿ ಕರೋತಿ ಷಡಿವಧಾನ್ ಕಾಯಾನ್ ..೩೨೧..
ಲೋಕಶ್ರಮಣಾನಾಮೇಕಃ ಸಿದ್ಧಾನ್ತೋ ಯದಿ ನ ದ್ರಶ್ಯತೇ ವಿಶೇಷಃ .
ಲೋಕಸ್ಯ ಕರೋತಿ ವಿಷ್ಣುಃ ಶ್ರಮಣಾನಾಮಪ್ಯಾತ್ಮಾ ಕರೋತಿ ..೩೨೨..
ಏವಂ ನ ಕೋಽಪಿ ಮೋಕ್ಷೋ ದ್ರಶ್ಯತೇ ಲೋಕಶ್ರಮಣಾನಾಂ ದ್ವಯೇಷಾಮಪಿ .
ನಿತ್ಯಂ ಕುರ್ವತಾಂ ಸದೇವಮನುಜಾಸುರಾನ್ ಲೋಕಾನ್ ..೩೨೩..
ಅಬ ಇಸೀ ಅರ್ಥಕೋ ಗಾಥಾ ದ್ವಾರಾ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —
ಜ್ಯೋಂ ಲೋಕ ಮಾನೇ ‘ದೇವ, ನಾರಕ ಆದಿ ಜೀವ ವಿಷ್ಣು ಕರೇ’ .
ತ್ಯೋಂ ಶ್ರಮಣ ಭೀ ಮಾನೇ ಕಭೀ, ‘ಷಟ್ಕಾಯಕೋ ಆತ್ಮಾ ಕರೇ’ ..೩೨೧..
ತೋ ಲೋಕ-ಮುನಿ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಏಕ ಹಿ, ಭೇದ ಇಸಮೇಂ ನಹಿಂ ದಿಖೇ .
ವಿಷ್ಣು ಕರೇ ಜ್ಯೋಂ ಲೋಕಮತಮೇಂ, ಶ್ರಮಣಮತ ಆತ್ಮಾ ಕರೇ ..೩೨೨..
ಇಸಭಾಂತಿ ಲೋಕ-ಮುನೀ ಉಭಯಕಾ ಮೋಕ್ಷ ಕೋಈ ನಹಿಂ ದಿಖೇ .
— ಜೋ ದೇವ, ಮಾನವ, ಅಸುರಕೇ ತ್ರಯಲೋಕಕೋ ನಿತ್ಯ ಹಿ ಕರೇ ..೩೨೩..
ಗಾಥಾರ್ಥ : — [ಲೋಕಸ್ಯ ] ಲೋಕ ಕೇ (ಲೌಕಿ ಕ ಜನೋಂಕೇ) ಮತಮೇಂ [ಸುರನಾರಕತಿರ್ಯಙ್ಮಾನುಷಾನ್
ಸತ್ತ್ವಾನ್ ] ದೇವ, ನಾರಕೀ , ತಿರ್ಯಂಚ, ಮನುಷ್ಯ — ಪ್ರಾಣಿಯೋಂಕೋ [ವಿಷ್ಣುಃ ] ವಿಷ್ಣು [ಕರೋತಿ ] ಕ ರತಾ ಹೈ; [ಚ ]
ಔರ [ಯದಿ ] ಯದಿ [ಶ್ರಮಣಾನಾಮ್ ಅಪಿ ] ಶ್ರಮಣೋಂ-(ಮುನಿಯೋಂ)ಕೇ ಮನ್ತವ್ಯಮೇಂ ಭೀ [ಷಡಿವಧಾನ್ ಕಾಯಾನ್ ] ಛಹ
ಕಾಯಕೇ ಜೀವೋಂಕೋ [ಆತ್ಮಾ ] ಆತ್ಮಾ [ಕರೋತಿ ] ಕ ರತಾ ಹೋ, [ಯದಿ ಲೋಕಶ್ರಮಣಾನಾಮ್ ] ತೋ ಲೋಕ ಔರ
ಶ್ರಮಣೋಂಕಾ [ಏಕಃ ಸಿದ್ಧಾನ್ತಃ ] ಏಕ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಹೋ ಗಯಾ, [ವಿಶೇಷಃ ನ ದೃಶ್ಯತೇ ] ಉನಮೇಂ ಕೋಈ ಅನ್ತರ ದಿಖಾಈ
ನಹೀಂ ದೇತಾ; (ಕ್ಯೋಂಕಿ) [ಲೋಕಸ್ಯ ] ಲೋಕ ಕೇ ಮತಮೇಂ [ವಿಷ್ಣುಃ ] ವಿಷ್ಣು [ಕರೋತಿ ] ಕ ರತಾ ಹೈ ಔರ

Page 471 of 642
PDF/HTML Page 504 of 675
single page version

ಯೇ ತ್ವಾತ್ಮಾನಂ ಕರ್ತಾರಮೇವ ಪಶ್ಯನ್ತಿ ತೇ ಲೋಕೋತ್ತರಿಕಾ ಅಪಿ ನ ಲೌಕಿಕತಾಮತಿವರ್ತನ್ತೇ; ಲೌಕಿಕಾನಾಂ
ಪರಮಾತ್ಮಾ ವಿಷ್ಣುಃ ಸುರನಾರಕಾದಿಕಾರ್ಯಾಣಿ ಕರೋತಿ, ತೇಷಾಂ ತು ಸ್ವಾತ್ಮಾ ತಾನಿ ಕರೋತೀತ್ಯಪಸಿದ್ಧಾನ್ತಸ್ಯ
ಸಮತ್ವಾತ್ . ತತಸ್ತೇಷಾಮಾತ್ಮನೋ ನಿತ್ಯಕರ್ತೃತ್ವಾಭ್ಯುಪಗಮಾತ್ ಲೌಕಿಕಾನಾಮಿವ ಲೋಕೋತ್ತರಿಕಾಣಾಮಪಿ ನಾಸ್ತಿ
ಮೋಕ್ಷಃ .
(ಅನುಷ್ಟುಭ್)
ನಾಸ್ತಿ ಸರ್ವೋಽಪಿ ಸಮ್ಬನ್ಧಃ ಪರದ್ರವ್ಯಾತ್ಮತತ್ತ್ವಯೋಃ .
ಕರ್ತೃಕರ್ಮತ್ವಸಮ್ಬನ್ಧಾಭಾವೇ ತತ್ಕರ್ತೃತಾ ಕುತಃ ..೨೦೦..
೧ಅಪಸಿದ್ಧಾನ್ತ = ಮಿಥ್ಯಾ ಅರ್ಥಾತ್ ಭೂಲಭರಾ ಸಿದ್ಧಾನ್ತ .
[ಶ್ರಮಣಾನಾಮ್ ಅಪಿ ] ಶ್ರಮಣೋಂಕೇ ಮತಮೇಂ ಭೀ [ಆತ್ಮಾ ] ಆತ್ಮಾ [ಕರೋತಿ ] ಕ ರತಾ ಹೈ (ಇಸಲಿಯೇ ಕರ್ತೃತ್ವಕೀ
ಮಾನ್ಯತಾಮೇಂ ದೋನೋಂ ಸಮಾನ ಹುಏ) . [ಏವಂ ] ಇಸಪ್ರಕಾರ, [ಸದೇವಮನುಜಾಸುರಾನ್ ಲೋಕಾನ್ ] ದೇವ, ಮನುಷ್ಯ ಔರ
ಅಸುರ ಲೋಕ ಕೋ [ನಿತ್ಯಂ ಕುರ್ವತಾಂ ] ಸದಾ ಕ ರತೇ ಹುಏ (ಅರ್ಥಾತ್ ತೀನೋಂ ಲೋಕ ಕೇ ಕ ರ್ತಾಭಾವಸೇ ನಿರನ್ತರ
ಪ್ರವರ್ತಮಾನ) ಐಸೇ [ಲೋಕಶ್ರಮಣಾನಾಂ ದ್ವಯೇಷಾಮ್ ಅಪಿ ] ಉನ ಲೋಕ ಔರ ಶ್ರಮಣ — ದೋನೋಂಕಾ [ಕೋಽಪಿ ಮೋಕ್ಷಃ ]
ಕೋಈ ಮೋಕ್ಷ [ನ ದೃಶ್ಯತೇ ] ದಿಖಾಈ ನಹೀಂ ದೇತಾ .
ಟೀಕಾ : — ಜೋ ಆತ್ಮಾಕೋ ಕರ್ತಾ ಹೀ ದೇಖತೇ — ಮಾನತೇ ಹೈಂ, ವೇ ಲೋಕೋತ್ತರ ಹೋಂ ತೋ ಭೀ ಲೌಕಿಕತಾಕೋ
ಅತಿಕ್ರಮಣ ನಹೀಂ ಕರತೇ; ಕ್ಯೋಂಕಿ, ಲೌಕಿಕ ಜನೋಂಕೇ ಮತಮೇಂ ಪರಮಾತ್ಮಾ ವಿಷ್ಣು ದೇವನಾರಕಾದಿ ಕಾರ್ಯ ಕರತಾ ಹೈ,
ಔರ ಉನ ( — ಲೋಕೋತ್ತರ ಭೀ ಮುನಿಯೋಂ)ಕೇ ಮತಮೇಂ ಅಪನಾ ಆತ್ಮಾ ಉನ ಕಾರ್ಯಕೋ ಕರತಾ ಹೈ — ಇಸಪ್ರಕಾರ
(ದೋನೋಮೇಂ) ೧ಅಪಸಿದ್ಧಾನ್ತಕೀ ಸಮಾನತಾ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ ಆತ್ಮಾಕೇ ನಿತ್ಯ ಕರ್ತೃತ್ವಕೀ ಉನಕೀ ಮಾನ್ಯತಾಕೇ
ಕಾರಣ, ಲೌಕಿಕ ಜನೋಂಕೀ ಭಾಂತಿ, ಲೋಕೋತ್ತರ ಪುರುಷೋಂ (ಮುನಿಯೋಂ) ಕಾ ಭೀ ಮೋಕ್ಷ ನಹೀಂ ಹೋತಾ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಜೋ ಆತ್ಮಾಕೋ ಕರ್ತಾ ಮಾನತೇ ಹೈಂ, ವೇ ಭಲೇ ಹೀ ಮುನಿ ಹೋ ಗಯೇ ಹೋಂ ತಥಾಪಿ ವೇ ಲೌಕಿಕ
ಜನ ಜೈಸೇ ಹೀ ಹೈಂ; ಕ್ಯೋಂಕಿ, ಲೋಕ ಈಶ್ವರಕೋ ಕರ್ತಾ ಮಾನತಾ ಹೈ ಔರ ಉನ ಮುನಿಯೋಂನೇ ಆತ್ಮಾಕೋ ಕರ್ತಾ ಮಾನಾ
ಹೈ — ಇಸಪ್ರಕಾರ ದೋನೋಂಕೀ ಮಾನ್ಯತಾ ಸಮಾನ ಹುಈ . ಇಸಲಿಯೇ ಜೈಸೇ ಲೌಕಿಕ ಜನೋಂಕೋ ಮೋಕ್ಷ ನಹೀಂ ಹೋತೀ,
ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಉನ ಮುನಿಯೋಂಕೀ ಭೀ ಮುಕ್ತಿ ನಹೀಂ ಹೈ . ಜೋ ಕರ್ತಾ ಹೋಗಾ ವಹ ಕಾರ್ಯಕೇ ಫಲಕೋ ಭೀ ಅವಶ್ಯ ಭೋಗೇಗಾ,
ಔರ ಜೋ ಫಲಕೋ ಭೋಗೇಗಾ ಉಸಕೀ ಮುಕ್ತಿ ಕೈಸೀ ?..೩೨೧ ಸೇ ೩೨೩..
ಅಬ ಆಗೇಕೇ ಶ್ಲೋಕಮೇಂ ಯಹ ಕಹತೇ ಹೈಂ ಕಿ — ‘ಪರದ್ರವ್ಯ ಔರ ಆತ್ಮಾಕಾ ಕೋಈ ಭೀ ಸಮ್ಬನ್ಧ ನಹೀಂ
ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಉನಮೇಂ ಕರ್ತಾ-ಕರ್ಮಸಮ್ಬನ್ಧ ಭೀ ನಹೀಂ ಹೈ; : —
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — [ಪರದ್ರವ್ಯ-ಆತ್ಮತತ್ತ್ವಯೋಃ ಸರ್ವಃ ಅಪಿ ಸಮ್ಬನ್ಧಃ ನಾಸ್ತಿ ] ಪರದ್ರವ್ಯ ಔರ ಆತ್ಮ-
ತತ್ತ್ವಕಾ ಸಮ್ಪೂರ್ಣ ಹೀ (ಕೋಈ ಭೀ) ಸಮ್ಬನ್ಧ ನಹೀಂ ಹೈ; [ಕರ್ತೃ-ಕರ್ಮತ್ವ-ಸಮ್ಬನ್ಧ-ಅಭಾವೇ ] ಇಸಪ್ರಕಾರ ಕ ರ್ತೃ-
ಕ ರ್ಮತ್ವಕೇ ಸಮ್ಬನ್ಧಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ, [ತತ್ಕರ್ತೃತಾ ಕುತಃ ] ಆತ್ಮಾಕೇ ಪರದ್ರವ್ಯಕಾ ಕ ರ್ತೃತ್ವ ಕ ಹಾಂಸೇ ಹೋ
ಸಕತಾ ಹೈ ?
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಪರದ್ರವ್ಯ ಔರ ಆತ್ಮಾಕಾ ಕೋಈ ಭೀ ಸಮ್ಬನ್ಧ ನಹೀಂ ಹೈ, ತಬ ಫಿ ರ ಉನಮೇಂ

Page 472 of 642
PDF/HTML Page 505 of 675
single page version

ವವಹಾರಭಾಸಿದೇಣ ದು ಪರದವ್ವಂ ಮಮ ಭಣಂತಿ ಅವಿದಿದತ್ಥಾ .
ಜಾಣಂತಿ ಣಿಚ್ಛಏಣ ದು ಣ ಯ ಮಹ ಪರಮಾಣುಮಿತ್ತಮವಿ ಕಿಂಚಿ ..೩೨೪..
ಜಹ ಕೋ ವಿ ಣರೋ ಜಂಪದಿ ಅಮ್ಹಂ ಗಾಮವಿಸಯಣಯರರಟ್ಠಂ .
ಣ ಯ ಹೋಂತಿ ತಸ್ಸ ತಾಣಿ ದು ಭಣದಿ ಯ ಮೋಹೇಣ ಸೋ ಅಪ್ಪಾ ..೩೨೫..
ಏಮೇವ ಮಿಚ್ಛದಿಟ್ಠೀ ಣಾಣೀ ಣೀಸಂಸಯಂ ಹವದಿ ಏಸೋ .
ಜೋ ಪರದವ್ವಂ ಮಮ ಇದಿ ಜಾಣಂತೋ ಅಪ್ಪಯಂ ಕುಣದಿ ..೩೨೬..
ತಮ್ಹಾ ಣ ಮೇ ತ್ತಿ ಣಚ್ಚಾ ದೋಣ್ಹ ವಿ ಏದಾಣ ಕತ್ತವಿವಸಾಯಂ .
ಪರದವ್ವೇ ಜಾಣಂತೋ ಜಾಣೇಜ್ಜೋ ದಿಟ್ಠಿರಹಿದಾಣಂ ..೩೨೭..
ವ್ಯವಹಾರಭಾಷಿತೇನ ತು ಪರದ್ರವ್ಯಂ ಮಮ ಭಣನ್ತ್ಯವಿದಿತಾರ್ಥಾಃ .
ಜಾನನ್ತಿ ನಿಶ್ಚಯೇನ ತು ನ ಚ ಮಮ ಪರಮಾಣುಮಾತ್ರಮಪಿ ಕಿಞ್ಚಿತ್ ..೩೨೪..
ಕರ್ತಾಕರ್ಮಸಮ್ಬನ್ಧ ಕೈಸೇ ಹೋ ಸಕತಾ ಹೈ ? ಇಸಪ್ರಕಾರ ಜಹಾಂ ಕರ್ತಾಕರ್ಮಸಮ್ಬನ್ಧ ನಹೀಂ ಹೈ, ವಹಾಂ ಆತ್ಮಾಕೇ
ಪರದ್ರವ್ಯಕಾ ಕರ್ತೃತ್ವ ಕೈಸೇ ಹೋ ಸಕತಾ ಹೈ ? ೨೦೦.
ಅಬ, ‘‘ಜೋ ವ್ಯವಹಾರನಯಕೇ ಕಥನಕೋ ಗ್ರಹಣ ಕರಕೇ ಯಹ ಕಹತೇ ಹೈಂ ಕಿ ‘ಪರದ್ರವ್ಯ ಮೇರಾ ಹೈ’, ಔರ
ಇಸಪ್ರಕಾರ ವ್ಯವಹಾರಕೋ ಹೀ ನಿಶ್ಚಯ ಮಾನಕರ ಆತ್ಮಾಕೋ ಪರದ್ರವ್ಯಕಾ ಕರ್ತಾ ಮಾನತೇ ಹೈಂ, ವೇ ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿ ಹೈಂ’’
ಇತ್ಯಾದಿ ಅರ್ಥಕೀ ಸೂಚಕ ಗಾಥಾಯೇಂ ದೃಷ್ಟಾನ್ತ ಸಹಿತ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —
ವ್ಯವಹಾರಮೂಢ ಅತತ್ತ್ವವಿದ್ ಪರದ್ರವ್ಯಕೋ ‘ಮೇರಾ’ ಕಹೇ .
‘ಅಣುಮಾತ್ರ ಭೀ ಮೇರಾ ನ’ ಜ್ಞಾನೀ ಜಾನತಾ ನಿಶ್ಚಯ ಹಿ ಸೇ ..೩೨೪..
ಜ್ಯೋಂ ಪುರುಷ ಕೋಈ ಕಹೇ ‘ಹಮಾರಾ ಗ್ರಾಮ, ಪುರ ಅರು ದೇಶ ಹೈ’ .
ಪರ ವೇ ನಹೀಂ ಉಸಕೇ, ಅರೇ ! ಜೀವ ಮೋಹಸೇ ‘ಮೇರೇ’ ಕಹೇ ..೩೨೫..
ಇಸ ರೀತ ಹೀ ಜೋ ಜ್ಞಾನಿ ಭೀ ‘ಮುಜ’ ಜಾನತಾ ಪರದ್ರವ್ಯಕೋ .
ವಹ ಜರೂರ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವೀ ಬನೇ, ನಿಜರೂಪ ಕರತಾ ಅನ್ಯಕೋ ..೩೨೬..
ಇಸಸೇ ‘ನ ಮೇರಾ’ ಜಾನ ಜೀವ, ಪರದ್ರವ್ಯಮೇಂ ಇನ ಉಭಯಕೀ .
ಕರ್ತೃತ್ವಬುದ್ಧೀ ಜಾನತಾ, ಜಾನೇ ಸುದೃಷ್ಟೀರಹಿತಕೀ ..೩೨೭..
ಗಾಥಾರ್ಥ : — [ಅವಿದಿತಾರ್ಥಾಃ ] ಜಿನ್ಹೋಂನೇ ಪದಾರ್ಥಕೇ ಸ್ವರೂಪಕೋ ನಹೀಂ ಜಾನಾ ಹೈ, ಐಸೇ ಪುರುಷ

Page 473 of 642
PDF/HTML Page 506 of 675
single page version

ಯಥಾ ಕೋಽಪಿ ನರೋ ಜಲ್ಪತಿ ಅಸ್ಮಾಕಂ ಗ್ರಾಮವಿಷಯನಗರರಾಷ್ಟ್ರಮ್ .
ನ ಚ ಭವನ್ತಿ ತಸ್ಯ ತಾನಿ ತು ಭಣತಿ ಚ ಮೋಹೇನ ಸ ಆತ್ಮಾ ..೩೨೫..
ಏವಮೇವ ಮಿಥ್ಯಾದ್ರಷ್ಟಿರ್ಜ್ಞಾನೀ ನಿಃಸಂಶಯಂ ಭವತ್ಯೇಷಃ .
ಯಃ ಪರದ್ರವ್ಯಂ ಮಮೇತಿ ಜಾನನ್ನಾತ್ಮಾನಂ ಕರೋತಿ ..೩೨೬..
ತಸ್ಮಾನ್ನ ಮೇ ಇತಿ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ದ್ವಯೇಷಾಮಪ್ಯೇತೇಷಾಂ ಕರ್ತೃವ್ಯವಸಾಯಮ್ .
ಪರದ್ರವ್ಯೇ ಜಾನನ್ ಜಾನೀಯಾತ್ ದ್ರಷ್ಟಿರಹಿತಾನಾಮ್ ..೩೨೭..
ಅಜ್ಞಾನಿನ ಏವ ವ್ಯವಹಾರವಿಮೂಢಾಃ ಪರದ್ರವ್ಯಂ ಮಮೇದಮಿತಿ ಪಶ್ಯನ್ತಿ . ಜ್ಞಾನಿನಸ್ತು ನಿಶ್ಚಯಪ್ರತಿಬುದ್ಧಾಃ
ಪರದ್ರವ್ಯಕಣಿಕಾಮಾತ್ರಮಪಿ ನ ಮಮೇದಮಿತಿ ಪಶ್ಯನ್ತಿ . ತತೋ ಯಥಾತ್ರ ಲೋಕೇ ಕಶ್ಚಿದ್ ವ್ಯವಹಾರವಿಮೂಢಃ
ಪರಕೀಯಗ್ರಾಮವಾಸೀ ಮಮಾಯಂ ಗ್ರಾಮ ಇತಿ ಪಶ್ಯನ್ ಮಿಥ್ಯಾದ್ರಷ್ಟಿಃ, ತಥಾ ಯದಿ ಜ್ಞಾನ್ಯಪಿ ಕಥಚಿಂದ್
60
[ವ್ಯವಹಾರಭಾಷಿತೇನ ತು ] ವ್ಯವಹಾರಕೇ ವಚನೋಂಕೋ ಗ್ರಹಣ ಕರಕೇ [ಪರದ್ರವ್ಯಂ ಮಮ ] ‘ಪರದ್ರವ್ಯ ಮೇರಾ ಹೈ’
[ಭಣನ್ತಿ ] ಐಸಾ ಕ ಹತೇ ಹೈಂ, [ತು ] ಪರನ್ತು ಜ್ಞಾನೀಜನ [ನಿಶ್ಚಯೇನ ಜಾನನ್ತಿ ] ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಜಾನತೇೇ ಹೈಂ ಕಿ
‘[ಕಿಞ್ಚಿತ್ ] ಕೋಈ [ಪರಮಾಣುಮಾತ್ರಮ್ ಅಪಿ ] ಪರಮಾಣುಮಾತ್ರ ಭೀ [ನ ಚ ಮಮ ] ಮೇರಾ ನಹೀಂ ಹೈ’ .
[ಯಥಾ ] ಜೈಸೇ [ಕಃ ಅಪಿ ನರಃ ] ಕೋಈ ಮನುಷ್ಯ [ಅಸ್ಮಾಕಂ ಗ್ರಾಮವಿಷಯನಗರರಾಷ್ಟ್ರಮ್ ] ‘ಹಮಾರಾ ಗ್ರಾಮ,
ಹಮಾರಾ ದೇಶ, ಹಮಾರಾ ನಗರ, ಹಮಾರಾ ರಾಷ್ಟ್ರ’ [ಜಲ್ಪತಿ ] ಇಸಪ್ರಕಾರ ಕ ಹತಾ ಹೈ, [ತು ] ಕಿನ್ತು [ತಾನಿ ] ವೇ [ತಸ್ಯ ]
ಉಸಕೇ [ನ ಚ ಭವನ್ತಿ ] ನಹೀಂ ಹೈಂ, [ಮೋಹೇನ ಚ ] ಮೋಹಸೇ [ಸಃ ಆತ್ಮಾ ] ವಹ ಆತ್ಮಾ [ಭಣತಿ ] ‘ಮೇರೇ ಹೈಂ’
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಕ ಹತಾ ಹೈ; [ಏವಮ್ ಏವ ] ಇಸೀಪ್ರಕಾರ [ಯಃ ಜ್ಞಾನೀ ] ಜೋ ಜ್ಞಾನೀ ಭೀ [ಪರದ್ರವ್ಯಂ ಮಮ ] ‘ಪರದ್ರವ್ಯ ಮೇರಾ
ಹೈ’ [ಇತಿ ಜಾನನ್ ] ಐಸಾ ಜಾನತಾ ಹುಆ [ಆತ್ಮಾನಂ ಕರೋತಿ ] ಪರದ್ರವ್ಯಕೋ ನಿಜರೂಪ ಕ ರತಾ ಹೈ, [ಏಷಃ ] ವಹ
[ನಿಃಸಂಶಯಂ ] ನಿಃಸಂದೇಹ ಅರ್ಥಾತ್ ನಿಶ್ಚಯತಃ [ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿಃ ] ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿ [ಭವತಿ ] ಹೋತಾ ಹೈ .
[ತಸ್ಮಾತ್ ] ಇಸಲಿಯೇ ತತ್ತ್ವಜ್ಞ [ನ ಮೇ ಇತಿ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ] ‘ಪರದ್ರವ್ಯ ಮೇರಾ ನಹೀಂ ಹೈ’ ಯಹ ಜಾನಕರ, [ಏತೇಷಾಂ
ದ್ವಯೇಷಾಮ್ ಅಪಿ ] ಇನ ದೋನೋಂಕಾ ( – ಲೋಕ ಕಾ ಔರ ಶ್ರಮಣಕಾ – ) [ಪರದ್ರವ್ಯೇ ] ಪರದ್ರವ್ಯಮೇಂ [ಕರ್ತೃವ್ಯವಸಾಯಂ
ಜಾನನ್ ] ಕ ರ್ತೃತ್ವಕೇ ವ್ಯವಸಾಯಕೋ ಜಾನತೇ ಹುಏ, [ಜಾನೀಯಾತ್ ] ಯಹ ಜಾನತೇ ಹೈಂ ಕಿ [ದೃಷ್ಟಿರಹಿತಾನಾಮ್ ] ಯಹ
ವ್ಯವಸಾಯ ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಸೇ ರಹಿತ ಪುರುಷೋಂಕಾ ಹೈ .
ಟೀಕಾ : — ಅಜ್ಞಾನೀಜನ ಹೀ ವ್ಯವಹಾರವಿಮೂಢ (ವ್ಯವಹಾರಮೇಂ ಹೀ ವಿಮೂಢ) ಹೋನೇಸೇ ಪರದ್ರವ್ಯಕೋ ಐಸಾ
ದೇಖತೇ — ಮಾನತೇ ಹೈಂ ಕಿ ‘ಯಹ ಮೇರಾ ಹೈ’; ಔರ ಜ್ಞಾನೀಜನ ತೋ ನಿಶ್ಚಯಪ್ರತಿಬುದ್ಧ (ನಿಶ್ಚಯಕೇ ಜ್ಞಾತಾ) ಹೋನೇಸೇ
ಪರದ್ರವ್ಯಕೀ ಕಣಿಕಾಮಾತ್ರಕೋ ಭೀ ‘ಯಹ ಮೇರಾ ಹೈ’ ಐಸಾ ನಹೀಂ ದೇಖತೇ – ಮಾನತೇ . ಇಸಲಿಯೇ, ಜೈಸೇ ಇಸ ಜಗತಮೇಂ
ಕೋಈ ವ್ಯವಹಾರವಿಮೂಢ ಐಸಾ ದೂಸರೇಕೇ ಗಾಂವಮೇಂ ರಹನೇವಾಲಾ ಮನುಷ್ಯ ‘ಯಹ ಗ್ರಾಮ ಮೇರಾ ಹೈ’ ಇಸಪ್ರಕಾರ ದೇಖತಾ –
ಮಾನತಾ ಹುಆ ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿ ( – ವಿಪರೀತ ದೃಷ್ಟಿವಾಲಾ) ಹೈ, ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಯದಿ ಜ್ಞಾನೀ ಭೀ ಕಿಸೀ ಪ್ರಕಾರಸೇ

Page 474 of 642
PDF/HTML Page 507 of 675
single page version

ವ್ಯವಹಾರವಿಮೂಢೋ ಭೂತ್ವಾ ಪರದ್ರವ್ಯಂ ಮಮೇದಮಿತಿ ಪಶ್ಯೇತ್ ತದಾ ಸೋಽಪಿ ನಿಸ್ಸಂಶಯಂ ಪರದ್ರವ್ಯಮಾತ್ಮಾನಂ
ಕುರ್ವಾಣೋ ಮಿಥ್ಯಾದ್ರಷ್ಟಿರೇವ ಸ್ಯಾತ್ . ಅತಸ್ತತ್ತ್ವಂ ಜಾನನ್ ಪುರುಷಃ ಸರ್ವಮೇವ ಪರದ್ರವ್ಯಂ ನ ಮಮೇತಿ ಜ್ಞಾತ್ವಾ
ಲೋಕಶ್ರಮಣಾನಾಂ ದ್ವಯೇಷಾಮಪಿ ಯೋಽಯಂ ಪರದ್ರವ್ಯೇ ಕರ್ತೃವ್ಯವಸಾಯಃ ಸ ತೇಷಾಂ ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನರಹಿತತ್ವಾದೇವ ಭವತಿ
ಇತಿ ಸುನಿಶ್ಚಿತಂ ಜಾನೀಯಾತ್ .
(ವಸನ್ತತಿಲಕಾ)
ಏಕಸ್ಯ ವಸ್ತುನ ಇಹಾನ್ಯತರೇಣ ಸಾರ್ಧಂ
ಸಮ್ಬನ್ಧ ಏವ ಸಕಲೋಽಪಿ ಯತೋ ನಿಷಿದ್ಧಃ .
ತತ್ಕರ್ತೃಕರ್ಮಘಟನಾಸ್ತಿ ನ ವಸ್ತುಭೇದೇ
ಪಶ್ಯನ್ತ್ವಕರ್ತೃ ಮುನಯಶ್ಚ ಜನಾಶ್ಚ ತತ್ತ್ವಮ್ ..೨೦೧..
ವ್ಯವಹಾರವಿಮೂಢ ಹೋಕರ ಪರದ್ರವ್ಯಕೋ ‘ಯಹ ಮೇರಾ ಹೈ’ ಇಸಪ್ರಕಾರ ದೇಖೇ – ಮಾನೇ ತೋ ಉಸ ಸಮಯ ವಹ ಭೀ
ನಿಃಸಂಶಯತಃ ಅರ್ಥಾತ್ ನಿಶ್ಚಯತಃ, ಪರದ್ರವ್ಯಕೋ ನಿಜರೂಪ ಕರತಾ ಹುಆ, ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿ ಹೀ ಹೋತಾ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ
ತತ್ತ್ವಜ್ಞ ಪುರುಷ ‘ಸಮಸ್ತ ಪರದ್ರವ್ಯ ಮೇರಾ ನಹೀಂ ಹೈ’ ಯಹ ಜಾನಕರ, ಯಹ ಸುನಿಶ್ಚಿತತಯಾ ಜಾನತಾ ಹೈ ಕಿ — ‘ಲೋಕ
ಔರ ಶ್ರಮಣ — ದೋನೋಂಕೋ ಜೋ ಯಹ ಪರದ್ರವ್ಯಮೇಂ ಕರ್ತೃತ್ವಕಾ ವ್ಯವಸಾಯ ಹೈ, ವಹ ಉನಕೀ ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನರಹಿತತಾಕೇ
ಕಾರಣ ಹೀ ಹೈ’ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಜೋ ವ್ಯವಹಾರಸೇ ಮೋಹೀ ಹೋಕರ ಪರದ್ರವ್ಯಕೇ ಕರ್ತೃತ್ವಕೋ ಮಾನತೇ ಹೈಂ, ವೇ — ಲೌಕಿಕಜನ
ಹೋಂ ಯಾ ಮುನಿಜನ ಹೋಂ — ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿ ಹೀ ಹೈಂ . ಯದಿ ಜ್ಞಾನೀ ಭೀ ವ್ಯವಹಾರಮೂಢ ಹೋಕರ ಪರದ್ರವ್ಯಕೋ ‘ಅಪನಾ’ ಮಾನತಾ
ಹೈ, ತೋ ವಹ ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿ ಹೀ ಹೋತಾ ಹೈ ..೩೨೪ ಸೇ ೩೨೭..
ಅಬ ಇಸ ಅರ್ಥಕಾ ಕಲಶರೂಪ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — [ಯತಃ ] ಕ್ಯೋಂಕಿ [ಇಹ ] ಇಸ ಲೋಕ ಮೇಂ [ಏಕಸ್ಯ ವಸ್ತುನಃ ಅನ್ಯತರೇಣ ಸಾರ್ಧಂ
ಸಕಲಃ ಅಪಿ ಸಮ್ಬನ್ಧಃ ಏವ ನಿಷಿದ್ಧಃ ] ಏಕ ವಸ್ತುಕಾ ಅನ್ಯ ವಸ್ತುಕೇ ಸಾಥ ಸಮ್ಪೂರ್ಣ ಸಮ್ಬನ್ಧ ಹೀ ನಿಷೇಧ
ಕಿಯಾ ಗಯಾ ಹೈ, [ತತ್ ] ಇಸಲಿಯೇ [ವಸ್ತುಭೇದೇ ] ಜಹಾಂ ವಸ್ತುಭೇದ ಹೈ ಅರ್ಥಾತ್ ಭಿನ್ನ ವಸ್ತುಏಂ ಹೈಂ ವಹಾಂ
[ಕರ್ತೃಕರ್ಮಘಟನಾ ಅಸ್ತಿ ನ ] ಕ ರ್ತಾಕ ರ್ಮಘಟನಾ ನಹೀಂ ಹೋತೀ — [ಮುನಯಃ ಚ ಜನಾಃ ಚ ] ಇಸಪ್ರಕಾರ ಮುನಿಜನ
ಔರ ಲೌಕಿ ಕ ಜನ [ತತ್ತ್ವಮ್ ಅಕರ್ತೃ ಪಶ್ಯನ್ತು ] ತತ್ತ್ವಕೋ ( – ವಸ್ತುಕೇ ಯಥಾರ್ಥ ಸ್ವರೂಪಕೋ) ಅಕ ರ್ತಾ ದೇಖೋ,
(ಯಹ ಶ್ರದ್ಧಾಮೇಂ ಲಾಓ ಕಿ — ಕೋಈ ಕಿಸೀಕಾ ಕ ರ್ತಾ ನಹೀಂ ಹೈ, ಪರದ್ರವ್ಯ ಪರಕಾ ಅಕ ರ್ತಾ ಹೀ ಹೈ) .೨೦೧.
‘‘ಜೋ ಪುರುಷ ಐಸಾ ವಸ್ತುಸ್ವಭಾವಕಾ ನಿಯಮ ನಹೀಂ ಜಾನತೇ ವೇ ಅಜ್ಞಾನೀ ಹೋತೇ ಹುಏ ಕರ್ಮಕೋ ಕರತೇ ಹೈಂ;
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಭಾವಕರ್ಮಕಾ ಕರ್ತಾ ಅಜ್ಞಾನಸೇ ಚೇತನ ಹೀ ಹೋತಾ ಹೈ .
’’ — ಇಸ ಅರ್ಥಕಾ ಏವಂ ಆಗಾಮೀ ಗಾಥಾಓಂಕಾ
ಸೂಚಕ ಕಲಶರೂಪ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —

Page 475 of 642
PDF/HTML Page 508 of 675
single page version

(ವಸನ್ತತಿಲಕಾ)
ಯೇ ತು ಸ್ವಭಾವನಿಯಮಂ ಕಲಯನ್ತಿ ನೇಮ-
ಮಜ್ಞಾನಮಗ್ನಮಹಸೋ ಬತ ತೇ ವರಾಕಾಃ .
ಕುರ್ವನ್ತಿ ಕರ್ಮ ತತ ಏವ ಹಿ ಭಾವಕರ್ಮ-
ಕರ್ತಾ ಸ್ವಯಂ ಭವತಿ ಚೇತನ ಏವ ನಾನ್ಯಃ ..೨೦೨..
ಮಿಚ್ಛತ್ತಂ ಜದಿ ಪಯಡೀ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠೀ ಕರೇದಿ ಅಪ್ಪಾಣಂ .
ತಮ್ಹಾ ಅಚೇದಣಾ ತೇ ಪಯಡೀ ಣಣು ಕಾರಗೋ ಪತ್ತೋ ..೩೨೮..
ಅಹವಾ ಏಸೋ ಜೀವೋ ಪೋಗ್ಗಲದವ್ವಸ್ಸ ಕುಣದಿ ಮಿಚ್ಛತ್ತಂ .
ತಮ್ಹಾ ಪೋಗ್ಗಲದವ್ವಂ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠೀ ಣ ಪುಣ ಜೀವೋ ..೩೨೯..
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — (ಆಚಾರ್ಯದೇವ ಖೇದಪೂರ್ವಕ ಕ ಹತೇ ಹೈಂ ಕಿ :) [ಬತ ] ಅರೇರೇ! [ಯೇ ತು ಇಮಮ್
ಸ್ವಭಾವನಿಯಮಂ ನ ಕಲಯನ್ತಿ ] ಜೋ ಇಸ ವಸ್ತುಸ್ವಭಾವಕೇ ನಿಯಮಕೋ ನಹೀಂ ಜಾನತೇ [ತೇ ವರಾಕಾಃ ] ವೇ ಬೇಚಾರೇ,
[ಅಜ್ಞಾನಮಗ್ನಮಹಸಃ ] ಜಿನಕಾ (ಪುರುಷಾರ್ಥರೂಪ – ಪರಾಕ್ರಮರೂಪ) ತೇಜ ಅಜ್ಞಾನಮೇಂ ಡೂಬ ಗಯಾ ಹೈ ಐಸೇ, [ಕರ್ಮ
ಕುರ್ವನ್ತಿ ] ಕ ರ್ಮಕೋ ಕ ರತೇ ಹೈಂ; [ತತಃ ಏವ ಹಿ ] ಇಸಲಿಯೇ [ಭಾವಕರ್ಮಕರ್ತಾ ಚೇತನಃ ಏವ ಸ್ವಯಂ ಭವತಿ ]
ಭಾವಕ ರ್ಮಕಾ ಕ ರ್ತಾ ಚೇತನ ಹೀ ಸ್ವಯಂ ಹೋತಾ ಹೈ, [ಅನ್ಯಃ ನ ] ಅನ್ಯ ಕೋಈ ನಹೀಂ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ವಸ್ತುಕೇ ಸ್ವರೂಪಕೇ ನಿಯಮಕೋ ನಹೀಂ ಜಾನತಾ, ಇಸಲಿಯೇ ಪರದ್ರವ್ಯಕಾ ಕರ್ತಾ ಹೋತಾ ಹುಆ
ಅಜ್ಞಾನೀ ( – ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿ) ಜೀವ ಸ್ವಯಂ ಹೀ ಅಜ್ಞಾನಭಾವಮೇಂ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತಾ ಹೈ; ಇಸಪ್ರಕಾರ ಅಪನೇ ಭಾವಕರ್ಮಕಾ
ಕರ್ತಾ ಅಜ್ಞಾನೀ ಸ್ವಯಂ ಹೀ ಹೈ, ಅನ್ಯ ನಹೀಂ .೨೦೨.
ಅಬ, ‘(ಜೀವಕೇ) ಜೋ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಭಾವ ಹೋತಾ ಹೈ, ಉಸಕಾ ಕರ್ತಾ ಕೌನ ಹೈ ?’ — ಇಸ ಬಾತಕೀ
ಭಲೀಭಾಂತಿ ಚರ್ಚಾ ಕರಕೇ, ‘ಭಾವಕರ್ಮಕಾ ಕರ್ತಾ (ಅಜ್ಞಾನೀ) ಜೀವ ಹೀ ಹೈ’ ಯಹ ಯುಕ್ತಿಪೂರ್ವಕ ಸಿದ್ಧ ಕರತೇ
ಹೈಂ : —
ಮಿಥ್ಯಾತ್ವ ಪ್ರಕೃತಿ ಹೀ ಅಗರ, ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಿ ಜೋ ಜೀವಕೋ ಕರೇ .
ತೋ ತೋ ಅಚೇತನ ಪ್ರಕೃತಿ ಹೀ ಕಾರಕ ಬನೇ ತುಝ ಮತ ವಿಷೇ ! ..೩೨೮..
ಅಥವಾ ಕರೇ ಜೋ ಜೀವ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಕೇ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಕೋ .
ತೋ ತೋ ಬನೇ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಿ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯ, ಆತ್ಮಾ ನಹಿಂ ಬನೇ ! ..೩೨೯..

Page 476 of 642
PDF/HTML Page 509 of 675
single page version

ಅಹ ಜೀವೋ ಪಯಡೀ ತಹ ಪೋಗ್ಗಲದವ್ವಂ ಕುಣಂತಿ ಮಿಚ್ಛತ್ತಂ .
ತಮ್ಹಾ ದೋಹಿಂ ಕದಂ ತಂ ದೋಣ್ಣಿ ವಿ ಭುಂಜಂತಿ ತಸ್ಸ ಫಲಂ ..೩೩೦..
ಅಹ ಣ ಪಯಡೀ ಣ ಜೀವೋ ಪೋಗ್ಗಲದವ್ವಂ ಕರೇದಿ ಮಿಚ್ಛತ್ತಂ .
ತಮ್ಹಾ ಪೋಗ್ಗಲದವ್ವಂ ಮಿಚ್ಛತ್ತಂ ತಂ ತು ಣ ಹು ಮಿಚ್ಛಾ ..೩೩೧..
ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಂ ಯದಿ ಪ್ರಕೃತಿರ್ಮಿಥ್ಯಾದ್ರಷ್ಟಿಂ ಕರೋತ್ಯಾತ್ಮಾನಮ್ .
ತಸ್ಮಾದಚೇತನಾ ತೇ ಪ್ರಕೃತಿರ್ನನು ಕಾರಕಾ ಪ್ರಾಪ್ತಾ ..೩೨೮..
ಅಥವೈಷ ಜೀವಃ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಸ್ಯ ಕರೋತಿ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಮ್ .
ತಸ್ಮಾತ್ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಂ ಮಿಥ್ಯಾದ್ರಷ್ಟಿರ್ನ ಪುನರ್ಜೀವಃ ..೩೨೯..
ಅಥ ಜೀವಃ ಪ್ರಕೃತಿಸ್ತಥಾ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಂ ಕುರುತಃ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಮ್ .
ತಸ್ಮಾತ್ ದ್ವಾಭ್ಯಾಂ ಕೃತಂ ತತ್ ದ್ವಾವಪಿ ಭುಞ್ಜಾತೇ ತಸ್ಯ ಫಲಮ್ ..೩೩೦..
ಅಥ ನ ಪ್ರಕೃತಿರ್ನ ಜೀವಃ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಂ ಕರೋತಿ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಮ್ .
ತಸ್ಮಾತ್ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಂ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಂ ತತ್ತು ನ ಖಲು ಮಿಥ್ಯಾ ..೩೩೧..
ಜೋ ಜೀವ ಅರು ಪ್ರಕೃತಿ ಕರೇ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಕೋ .
ತೋ ಉಭಯಕೃತ ಜೋ ಹೋಯ ತತ್ಫಲ ಭೋಗ ಭೀ ಹೋ ಉಭಯಕೋ ! ..೩೩೦..
ಜೋ ಪ್ರಕೃತಿ ನಹಿಂ ನಹಿಂ ಜೀವ ಕರೇ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಕೋ .
ಪುದ್ಗಲದರವ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವ ಪ್ರಕೃತ, ಕ್ಯಾ ನ ಯಹ ಮಿಥ್ಯಾ ಕಹೋ ? ..೩೩೧..
ಗಾಥಾರ್ಥ : — [ಯದಿ ] ಯದಿ [ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಂ ಪ್ರಕೃತಿಃ ] ಮಿಥ್ಯಾತ್ವ ನಾಮಕ (ಮೋಹನೀಯ ಕ ರ್ಮಕೀ)
ಪ್ರಕೃ ತಿ [ಆತ್ಮಾನಮ್ ] ಆತ್ಮಾಕೋ [ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿಂ ] ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿ [ಕರೋತಿ ] ಕ ರತೀ ಹೈ ಐಸಾ ಮಾನಾ ಜಾಯೇ,
[ತಸ್ಮಾತ್ ] ತೋ [ತೇ ] ತುಮ್ಹಾರೇ ಮತಮೇಂ [ಅಚೇತನಾ ಪ್ರಕೃತಿಃ ] ಅಚೇತನ ಪ್ರಕೃ ತಿ [ನನು ಕಾರಕಾ ಪ್ರಾಪ್ತಾ ]
(ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಭಾವಕೀ) ಕ ರ್ತಾ ಹೋ ಗಈ ! (ಇಸಲಿಯೇ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಭಾವ ಅಚೇತನ ಸಿದ್ಧ ಹುಆ!)
[ಅಥವಾ ] ಅಥವಾ, [ಏಷಃ ಜೀವಃ ] ಯಹ ಜೀವ [ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಸ್ಯ ] ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಕೇ [ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಮ್ ]
ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಕೋ [ಕರೋತಿ ] ಕ ರತಾ ಹೈ ಐಸಾ ಮಾನಾ ಜಾಯೇ, [ತಸ್ಮಾತ್ ] ತೋ [ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಂ ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿಃ ] ಪುದ್ಗಲ-
ದ್ರವ್ಯ ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿ ಸಿದ್ಧ ಹೋಗಾ! — [ನ ಪುನಃ ಜೀವಃ ] ಜೀವ ನಹೀಂ!
[ಅಥ ] ಅಥವಾ ಯದಿ [ಜೀವಃ ತಥಾ ಪ್ರಕೃತಿಃ ] ಜೀವ ಔರ ಪ್ರಕೃ ತಿ ದೋನೋಂ [ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಂ ]

Page 477 of 642
PDF/HTML Page 510 of 675
single page version

ಜೀವ ಏವ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾದಿಭಾವಕರ್ಮಣಃ ಕರ್ತಾ, ತಸ್ಯಾಚೇತನಪ್ರಕೃತಿಕಾರ್ಯತ್ವೇಽಚೇತನತ್ವಾನುಷಂಗಾತ್ .
ಸ್ವಸ್ಯೈವ ಜೀವೋ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾದಿಭಾವಕರ್ಮಣಃ ಕರ್ತಾ, ಜೀವೇನ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಸ್ಯ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾದಿಭಾವಕರ್ಮಣಿ ಕ್ರಿಯಮಾಣೇ
ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಸ್ಯ ಚೇತನಾನುಷಂಗಾತ್ . ನ ಚ ಜೀವಃ ಪ್ರಕೃತಿಶ್ಚ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾದಿಭಾವಕರ್ಮಣೋ ದ್ವೌ ಕರ್ತಾರೌ, ಜೀವವದ-
ಚೇತನಾಯಾಃ ಪ್ರಕೃತೇರಪಿ ತತ್ಫಲಭೋಗಾನುಷಂಗಾತ್ . ನ ಚ ಜೀವಃ ಪ್ರಕೃತಿಶ್ಚ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾದಿಭಾವಕರ್ಮಣೋ
ದ್ವಾವಪ್ಯಕರ್ತಾರೌ, ಸ್ವಭಾವತ ಏವ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಸ್ಯ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾದಿಭಾವಾನುಷಂಗಾತ್ . ತತೋ ಜೀವಃ ಕರ್ತಾ, ಸ್ವಸ್ಯ
ಕರ್ಮ ಕಾರ್ಯಮಿತಿ ಸಿದ್ಧಮ್ .
ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಕೋ [ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಮ್ ] ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಭಾವರೂಪ [ಕುರುತಃ ] ಕ ರತೇ ಹೈಂ ಐಸಾ ಮಾನಾ ಜಾಯೇ, [ತಸ್ಮಾತ್ ]
ತೋ [ದ್ವಾಭ್ಯಾಂ ಕೃತಂ ತತ್ ] ಜೋ ದೋನೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ ಕಿಯಾ [ತಸ್ಯ ಫಲಮ್ ] ಉಸಕಾ ಫಲ [ದ್ವೌ ಅಪಿ ಭುಞ್ಜಾತೇ ]
ದೋನೋಂ ಭೋಗೇಂಗೇ !
[ಅಥ ] ಅಥವಾ ಯದಿ [ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಂ ] ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಕೋ [ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಮ್ ] ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಭಾವರೂಪ [ನ
ಪ್ರಕೃತಿಃ ಕರೋತಿ ] ನ ತೋ ಪ್ರಕೃ ತಿ ಕ ರತೀ ಹೈ [ನ ಜೀವಃ ] ಔರ ನ ಜೀವ ಕ ರತಾ ಹೈ ( – ದೋನೋಂಮೇಂಸೇ ಕೋಈ ನಹೀಂ
ಕ ರತಾ) ಐಸಾ ಮಾನಾ ಜಾಯ, [ತಸ್ಮಾತ್ ] ತೋ [ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಂ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಮ್ ] ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯ ಸ್ವಭಾವಸೇ ಹೀ
ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಭಾವರೂಪ ಸಿದ್ಧ ಹೋಗಾ ! [ತತ್ ತು ನ ಖಲು ಮಿಥ್ಯಾ ] ಕ್ಯಾ ಯಹ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಮಿಥ್ಯಾ ನಹೀಂ ಹೈ ?
(ಇಸಸೇ ಯಹ ಸಿದ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ ಕಿ ಅಪನೇ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಭಾವಕಾ — ಭಾವಕರ್ಮಕಾ — ಕರ್ತಾ ಜೀವ ಹೀ ಹೈ .)
ಟೀಕಾ : — ಜೀವ ಹೀ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾದಿ ಭಾವಕರ್ಮಕಾ ಕರ್ತಾ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ಯದಿ ವಹ (ಭಾವಕರ್ಮ)
ಅಚೇತನ ಪ್ರಕೃತಿಕಾ ಕಾರ್ಯ ಹೋ ತೋ ಉಸೇ ( – ಭಾವಕರ್ಮಕೋ) ಅಚೇತನತ್ವಕಾ ಪ್ರಸಂಗ ಆ ಜಾಯೇಗಾ . ಜೀವ ಅಪನೇ
ಹೀ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾದಿ ಭಾವಕರ್ಮಕಾ ಕರ್ತಾ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ಯದಿ ಜೀವ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಕೇ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾದಿ ಭಾವಕರ್ಮಕೋ
ಕರೇ ತೋ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಕೋ ಚೇತನತ್ವಕಾ ಪ್ರಸಂಗ ಆ ಜಾಯೇಗಾ . ಔರ ಜೀವ ತಥಾ ಪ್ರಕೃತಿ ದೋನೋಂ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾದಿ
ಭಾವಕರ್ಮಕೇ ಕರ್ತಾ ಹೈಂ ಐಸಾ ಭೀ ನಹೀಂ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ಯದಿ ವೇ ದೋನೋಂ ಕರ್ತಾ ಹೋಂ ತೋ ಜೀವಕೀ ಭಾಂತಿ ಅಚೇತನ
ಪ್ರಕೃತಿಕೋ ಭೀ ಉಸ (-ಭಾವಕರ್ಮ)ಕಾ ಫಲ ಭೋಗನೇಕಾ ಪ್ರಸಂಗ ಆ ಜಾಯೇಗಾ . ಔರ ಜೀವ ತಥಾ ಪ್ರಕೃತಿ ದೋನೋಂ
ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾದಿ ಭಾವಕರ್ಮಕೇ ಅಕರ್ತಾ ಹೈಂ ಸೋ ಐಸಾ ಭೀ ನಹೀಂ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ಯದಿ ವೇ ದೋನೋಂ ಅಕರ್ತಾ ಹೋಂ ತೋ
ಸ್ವಭಾವಸೇ ಹೀ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಕೋ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾದಿ ಭಾವಕಾ ಪ್ರಸಂಗ ಆ ಜಾಯೇಗಾ . ಇಸಸೇ ಯಹ ಸಿದ್ಧ ಹುಆ ಕಿ —
ಜೀವ ಕರ್ತಾ ಹೈ ಔರ ಅಪನಾ ಕರ್ಮ ಕಾರ್ಯ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜೀವ ಅಪನೇ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾದಿ ಭಾವಕರ್ಮಕಾ ಕರ್ತಾ ಹೈ ಔರ
ಅಪನಾ ಭಾವಕರ್ಮ ಅಪನಾ ಕಾರ್ಯ ಹೈ) .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಇನ ಗಾಥಾಓಂಮೇಂ ಯಹ ಸಿದ್ಧ ಕಿಯಾ ಹೈ ಕಿ ಭಾವಕರ್ಮಕಾ ಕರ್ತಾ ಜೀವ ಹೀ ಹೈ . ಯಹಾಂ
ಯಹ ಜಾನನಾ ಚಾಹಿಏ ಕಿ — ಪರಮಾರ್ಥಸೇ ಅನ್ಯ ದ್ರವ್ಯ ಅನ್ಯ ದ್ರವ್ಯಕೇ ಭಾವಕಾ ಕರ್ತಾ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ಇಸಲಿಯೇ ಜೋ
ಚೇತನಕೇ ಭಾವ ಹೈಂ ಉನಕಾ ಕರ್ತಾ ಚೇತನ ಹೀ ಹೋ ಸಕತಾ ಹೈ . ಇಸ ಜೀವಕೇ ಅಜ್ಞಾನಸೇ ಜೋ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾದಿ ಭಾವರೂಪ
ಪರಿಣಾಮ ಹೈಂ ವೇ ಚೇತನ ಹೈಂ, ಜಡ ನಹೀಂ; ಅಶುದ್ಧನಿಶ್ಚಯನಯಸೇ ಉನ್ಹೇಂ ಚಿದಾಭಾಸ ಭೀ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ . ಇಸಪ್ರಕಾರ

Page 478 of 642
PDF/HTML Page 511 of 675
single page version

(ಶಾರ್ದೂಲವಿಕ್ರೀಡಿತ)
ಕಾರ್ಯತ್ವಾದಕೃತಂ ನ ಕರ್ಮ ನ ಚ ತಜ್ಜೀವಪ್ರಕೃತ್ಯೋರ್ದ್ವಯೋ-
ರಜ್ಞಾಯಾಃ ಪ್ರಕೃತೇಃ ಸ್ವಕಾರ್ಯಫಲಭುಗ್ಭಾವಾನುಷಂಗಾತ್ಕೃತಿಃ .
ನೈಕಸ್ಯಾಃ ಪ್ರಕೃತೇರಚಿತ್ತ್ವಲಸನಾಜ್ಜೀವೋಽಸ್ಯ ಕರ್ತಾ ತತೋ
ಜೀವಸ್ಯೈವ ಚ ಕರ್ಮ ತಚ್ಚಿದನುಗಂ ಜ್ಞಾತಾ ನ ಯತ್ಪುದ್ಗಲಃ ..೨೦೩..
ವೇ ಪರಿಣಾಮ ಚೇತನ ಹೈಂ, ಇಸಲಿಯೇ ಉನಕಾ ಕರ್ತಾ ಭೀ ಚೇತನ ಹೀ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ಚೇತನಕರ್ಮಕಾ ಕರ್ತಾ ಚೇತನ ಹೀ
ಹೋತಾ ಹೈ — ಯಹ ಪರಮಾರ್ಥ ಹೈ . ಅಭೇದದೃಷ್ಟಿಮೇಂ ತೋ ಜೀವ ಶುದ್ಧಚೇತನಾಮಾತ್ರ ಹೀ ಹೈ, ಕಿನ್ತು ಜಬ ವಹ ಕರ್ಮಕೇ
ನಿಮಿತ್ತಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತಾ ಹೈ ತಬ ವಹ ಉನ-ಉನ ಪರಿಣಾಮೋಂಸೇ ಯುಕ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ ಔರ ತಬ ಪರಿಣಾಮ-
ಪರಿಣಾಮೀಕೀ ಭೇದದೃಷ್ಟಿಮೇಂ ಅಪನೇ ಅಜ್ಞಾನಭಾವರೂಪ ಪರಿಣಾಮೋಂಕಾ ಕರ್ತಾ ಜೀವ ಹೀ ಹೈ . ಅಭೇದದೃಷ್ಟಿಮೇಂ ತೋ
ಕರ್ತಾಕರ್ಮಭಾವ ಹೀ ನಹೀಂ ಹೈ, ಶುದ್ಧ ಚೇತನಾಮಾತ್ರ ಜೀವವಸ್ತು ಹೈ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ಯಥಾರ್ಥತಯಾ ಸಮಝನಾ ಚಾಹಿಯೇ ಕಿ
ಚೇತನಕರ್ಮಕಾ ಕರ್ತಾ ಚೇತನ ಹೀ ಹೈ ..೩೨೮ ಸೇ ೩೩೧..
ಅಬ ಇಸ ಅರ್ಥಕಾ ಕಲಶರೂಪ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ : –
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — [ಕರ್ಮ ಕಾರ್ಯತ್ವಾತ್ ಅಕೃತಂ ನ ] ಜೋ ಕ ರ್ಮ (ಅರ್ಥಾತ್ ಭಾವಕ ರ್ಮ) ಹೈ ವಹ ಕಾರ್ಯ ಹೈ,
ಇಸಲಿಯೇ ವಹ ಅಕೃತ ನಹೀಂ ಹೋ ಸಕತಾ ಅರ್ಥಾತ್ ಕಿಸೀಕೇ ದ್ವಾರಾ ಕಿಯೇ ಬಿನಾ ನಹೀಂ ಹೋ ಸಕತಾ . [ಚ ] ಔರ
[ತತ್ ಜೀವ-ಪ್ರಕೃತ್ಯೋಃ ದ್ವಯೋಃ ಕೃತಿಃ ನ ] ಐಸೇ ಭೀ ನಹೀಂ ಹೈ ಕಿ ವಹ (ಭಾವಕ ರ್ಮ) ಜೀವ ಔರ ಪ್ರಕೃ ತಿ
ದೋನೋಂಕೀ ಕೃ ತಿ ಹೋ, [ಅಜ್ಞಾಯಾಃ ಪ್ರಕೃತೇಃ ಸ್ವ-ಕಾರ್ಯ-ಫಲ-ಭುಗ್-ಭಾವ-ಅನುಷಂಗಾತ್ ] ಕ್ಯೋಂಕಿ ಯದಿ ವಹ
ದೋನೋಂಕಾ ಕಾರ್ಯ ಹೋ ತೋ ಜ್ಞಾನರಹಿತ (ಜಡ) ಪ್ರಕೃ ತಿಕೋ ಭೀ ಅಪನೇ ಕಾರ್ಯಕಾ ಫಲ ಭೋಗನೇಕಾ ಪ್ರಸಂಗ ಆ
ಜಾಯೇಗಾ . [ಏಕಸ್ಯಾಃ ಪ್ರಕೃತೇಃ ನ ] ಔರ ವಹ (ಭಾವಕ ರ್ಮ) ಏಕ ಪ್ರಕೃ ತಿಕೀ ಕೃ ತಿ ( – ಅಕೇ ಲೀ ಪ್ರಕೃ ತಿಕಾ
ಕಾರ್ಯ – ) ಭೀ ನಹೀಂ ಹೈ, [ಅಚಿತ್ತ್ವಲಸನಾತ್ ] ಕ್ಯೋಂಕಿ ಪ್ರಕೃ ತಿಕಾ ತೋ ಅಚೇತನತ್ವ ಪ್ರಗಟ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಪ್ರಕೃ ತಿ
ತೋ ಅಚೇತನ ಹೈ ಔರ ಭಾವಕ ರ್ಮ ಚೇತನ ಹೈ) . [ತತಃ ] ಇಸಲಿಯೇ [ಅಸ್ಯ ಕರ್ತಾ ಜೀವಃ ] ಉಸ ಭಾವಕ ರ್ಮಕಾ
ಕ ರ್ತಾ ಜೀವ ಹೀ ಹೈ [ಚ ] ಔರ [ಚಿದ್-ಅನುಗಂ ] ಚೇತನಕಾ ಅನುಸರಣ ಕರನೇವಾಲಾ ಅರ್ಥಾತ್ ಚೇತನಕೇ ಸಾಥ
ಅನ್ವಯರೂಪ ( – ಚೇತನಕೇ ಪರಿಣಾಮರೂಪ – ) ಐಸಾ [ತತ್ ] ವಹ ಭಾವಕ ರ್ಮ [ಜೀವಸ್ಯ ಏವ ಕರ್ಮ ] ಜೀವಕಾ
ಹೀ ಕ ರ್ಮ ಹೈ, [ಯತ್ ] ಕ್ಯೋಂಕಿ [ಪುದ್ಗಲಃ ಜ್ಞಾತಾ ನ ] ಪುದ್ಗಲ ತೋ ಜ್ಞಾತಾ ನಹೀಂ ಹೈ (ಇಸಲಿಯೇ ವಹ ಭಾವಕ ರ್ಮ
ಪುದ್ಗಲಕಾ ಕ ರ್ಮ ನಹೀಂ ಹೋ ಸಕತಾ) .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಚೇತನಕರ್ಮ ಚೇತನಕೇ ಹೀ ಹೋತಾ ಹೈ; ಪುದ್ಗಲ ಜಡ ಹೈ, ಉಸಸೇ ಚೇತನಕರ್ಮ ಕೈಸೇ ಹೋ
ಸಕತಾ ಹೈ ? .೨೦೩.
ಅಬ ಆಗೇಕೀ ಗಾಥಾಓಂಮೇಂ, ಜೋ ಭಾವಕರ್ಮಕಾ ಕರ್ತಾ ಭೀ ಕರ್ಮಕೋ ಹೀ ಮಾನತೇ ಹೈಂ ಉನ್ಹೇಂ ಸಮಝಾನೇಕೇ
ಲಿಏ ಸ್ಯಾದ್ವಾದಕೇ ಅನುಸಾರ ವಸ್ತುಸ್ಥಿತಿ ಕಹೇಂಗೇ; ಪಹಲೇ ಉಸಕಾ ಸೂಚಕ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —

Page 479 of 642
PDF/HTML Page 512 of 675
single page version

(ಶಾರ್ದೂಲವಿಕ್ರೀಡಿತ)
ಕರ್ಮೈವ ಪ್ರವಿತರ್ಕ್ಯ ಕರ್ತೃ ಹತಕೈಃ ಕ್ಷಿಪ್ತ್ವಾತ್ಮನಃ ಕರ್ತೃತಾಂ
ಕರ್ತಾತ್ಮೈಷ ಕಥಂಚಿದಿತ್ಯಚಲಿತಾ ಕೈಶ್ಚಿಚ್ಛ್ರುತಿಃ ಕೋಪಿತಾ .
ತೇಷಾಮುದ್ಧತಮೋಹಮುದ್ರಿತಧಿಯಾಂ ಬೋಧಸ್ಯ ಸಂಶುದ್ಧಯೇ
ಸ್ಯಾದ್ವಾದಪ್ರತಿಬನ್ಧಲಬ್ಧವಿಜಯಾ ವಸ್ತುಸ್ಥಿತಿಃ ಸ್ತೂಯತೇ ..೨೦೪..
ಕಮ್ಮೇಹಿ ದು ಅಣ್ಣಾಣೀ ಕಿಜ್ಜದಿ ಣಾಣೀ ತಹೇವ ಕಮ್ಮೇಹಿಂ .
ಕಮ್ಮೇಹಿ ಸುವಾವಿಜ್ಜದಿ ಜಗ್ಗಾವಿಜ್ಜದಿ ತಹೇವ ಕಮ್ಮೇಹಿಂ ..೩೩೨..
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — [ಕೈಶ್ಚಿತ್ ಹತಕೈಃ ] ಕೋಈ ಆತ್ಮಾಕೇ ಘಾತಕ (ಸರ್ವಥಾ ಏಕಾನ್ತವಾದೀ) [ಕರ್ಮ
ಏವ ಕರ್ತೃ ಪ್ರವಿತರ್ಕ್ಯ ] ಕ ರ್ಮಕೋ ಹೀ ಕ ರ್ತಾ ವಿಚಾರ ಕರ [ಆತ್ಮನಃ ಕರ್ತೃತಾಂ ಕ್ಷಿಪ್ತ್ವಾ ] ಆತ್ಮಾಕೇ
ಕ ರ್ತೃತ್ವಕೋ ಉಡಾಕರ, ‘[ಏಷಃ ಆತ್ಮಾ ಕಥಂಚಿತ್ ಕ ರ್ತಾ ] ಯಹ ಆತ್ಮಾ ಕ ಥಂಚಿತ್ ಕ ರ್ತಾ ಹೈ’ [ಇತಿ
ಅಚಲಿತಾ ಶ್ರುತಿಃ ಕೋಪಿತಾ ] ಐಸಾ ಕ ಹನೇವಾಲೀ ಅಚಲಿತ ಶ್ರುತಿಕೋ ಕೋಪಿತ ಕ ರತೇ ಹೈಂ ( – ನಿರ್ಬಾಧ
ಜಿನವಾಣೀಕೀ ವಿರಾಧನಾ ಕ ರತೇ ಹೈಂ); [ಉದ್ಧತ-ಮೋಹ-ಮುದ್ರಿತ-ಧಿಯಾಂ ತೇಷಾಮ್ ಬೋಧಸ್ಯ ಸಂಶುದ್ಧಯೇ ] ಜಿನಕೀ
ಬುದ್ಧಿ ತೀವ್ರ ಮೋಹಸೇ ಮುದ್ರಿತ ಹೋ ಗಈ ಹೈ ಐಸೇ ಉನ ಆತ್ಮಘಾತಕೋಂಕೇ ಜ್ಞಾನಕೀ ಸಂಶುದ್ಧಿಕೇ ಲಿಯೇ
(ನಿಮ್ನಲಿಖಿತ ಗಾಥಾಓಂ ದ್ವಾರಾ) [ವಸ್ತುಸ್ಥಿತಿಃ ಸ್ತೂಯತೇ ] ವಸ್ತುಸ್ಥಿತಿ ಕ ಹೀ ಜಾತೀ ಹೈ — [ಸ್ಯಾದ್ವಾದ-
ಪ್ರತಿಬನ್ಧ-ಲಬ್ಧ-ವಿಜಯಾ ] ಜಿಸ ವಸ್ತುಸ್ಥಿತಿನೇ ಸ್ಯಾದ್ವಾದಕೇ ಪ್ರತಿಬನ್ಧಸೇ ವಿಜಯ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕೀ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್
ಜೋ ವಸ್ತುಸ್ಥಿತಿ ಸ್ಯಾದ್ವಾದರೂಪ ನಿಯಮಸೇ ನಿರ್ಬಾಧತಯಾ ಸಿದ್ಧ ಹೋತೀ ಹೈ) .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಕೋಈ ಏಕಾನ್ತವಾದೀ ಸರ್ವಥಾ ಏಕಾನ್ತತಃ ಕರ್ಮಕಾ ಕರ್ತಾ ಕರ್ಮಕೋ ಹೀ ಕಹತೇ ಹೈಂ ಔರ
ಆತ್ಮಾಕೋ ಅಕರ್ತಾ ಹೀ ಕಹತೇ ಹೈಂ; ವೇ ಆತ್ಮಾಕೇ ಘಾತಕ ಹೈಂ . ಉನ ಪರ ಜಿನವಾಣೀಕಾ ಕೋಪ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ
ಸ್ಯಾದ್ವಾದಸೇ ವಸ್ತುಸ್ಥಿತಿಕೋ ನಿರ್ಬಾಧತಯಾ ಸಿದ್ಧ ಕರನೇವಾಲೀ ಜಿನವಾಣೀ ತೋ ಆತ್ಮಾಕೋ ಕಥಂಚಿತ್ ಕರ್ತಾ
ಕಹತೀ ಹೈ . ಆತ್ಮಾಕೋ ಅಕರ್ತಾ ಹೀ ಕಹನೇವಾಲೇ ಏಕಾನ್ತವಾದಿಯೋಂಕೀ ಬುದ್ಧಿ ಉತ್ಕಟ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಸೇ ಢಕ ಗಈ
ಹೈ; ಉನಕೇ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಕೋ ದೂರ ಕರನೇಕೇ ಲಿಯೇ ಆಚಾರ್ಯದೇವ ಸ್ಯಾದ್ವಾದಾನುಸಾರ ಜೈಸೀ ವಸ್ತುಸ್ಥಿತಿ ಹೈ, ವಹ
ನಿಮ್ನಲಿಖಿತ ಗಾಥಾಓಂಮೇಂ ಕಹತೇ ಹೈಂ .೨೦೪.
‘ಆತ್ಮಾ ಸರ್ವಥಾ ಅಕರ್ತಾ ನಹೀಂ ಹೈ, ಕಥಂಚಿತ್ ಕರ್ತಾ ಭೀ ಹೈ’ ಇಸ ಅರ್ಥಕೀ ಗಾಥಾಯೇಂ ಅಬ ಕಹತೇ
ಹೈಂ : —
‘‘ಕರ್ಮಹಿ ಕರೇಂ ಅಜ್ಞಾನಿ ತ್ಯೋಂಹೀ ಜ್ಞಾನಿ ಭೀ ಕರ್ಮಹಿ ಕರೇಂ .
ಕರ್ಮಹಿ ಸುಲಾತೇ ಜೀವಕೋ, ತ್ಯೋಂ ಕರ್ಮ ಹೀ ಜಾಗ್ರತ ಕರೇಂ ..೩೩೨..

Page 480 of 642
PDF/HTML Page 513 of 675
single page version

ಕಮ್ಮೇಹಿ ಸುಹಾವಿಜ್ಜದಿ ದುಕ್ಖಾವಿಜ್ಜದಿ ತಹೇವ ಕಮ್ಮೇಹಿಂ .
ಕಮ್ಮೇಹಿ ಯ ಮಿಚ್ಛತ್ತಂ ಣಿಜ್ಜದಿ ಣಿಜ್ಜದಿ ಅಸಂಜಮಂ ಚೇವ ..೩೩೩..
ಕಮ್ಮೇಹಿ ಭಮಾಡಿಜ್ಜದಿ ಉಡ್ಢಮಹೋ ಚಾವಿ ತಿರಿಯಲೋಯಂ ಚ .
ಕಮ್ಮೇಹಿ ಚೇವ ಕಿಜ್ಜದಿ ಸುಹಾಸುಹಂ ಜೇತ್ತಿಯಂ ಕಿಂಚಿ ..೩೩೪..
ಜಮ್ಹಾ ಕಮ್ಮಂ ಕುವ್ವದಿ ಕಮ್ಮಂ ದೇದಿ ಹರದಿ ತ್ತಿ ಜಂ ಕಿಂಚಿ .
ತಮ್ಹಾ ಉ ಸವ್ವಜೀವಾ ಅಕಾರಗಾ ಹೋಂತಿ ಆವಣ್ಣಾ ..೩೩೫..
ಪುರಿಸಿತ್ಥಿಯಾಹಿಲಾಸೀ ಇತ್ಥೀಕಮ್ಮಂ ಚ ಪುರಿಸಮಹಿಲಸದಿ .
ಏಸಾ ಆಯರಿಯಪರಂಪರಾಗದಾ ಏರಿಸೀ ದು ಸುದೀ ..೩೩೬..
ತಮ್ಹಾ ಣ ಕೋ ವಿ ಜೀವೋ ಅಬಂಭಚಾರೀ ದು ಅಮ್ಹ ಉವದೇಸೇ .
ಜಮ್ಹಾ ಕಮ್ಮಂ ಚೇವ ಹಿ ಕಮ್ಮಂ ಅಹಿಲಸದಿ ಇದಿ ಭಣಿದಂ ..೩೩೭..
ಜಮ್ಹಾ ಘಾದೇದಿ ಪರಂ ಪರೇಣ ಘಾದಿಜ್ಜದೇ ಯ ಸಾ ಪಯಡೀ .
ಏದೇಣತ್ಥೇಣಂ ಕಿರ ಭಣ್ಣದಿ ಪರಘಾದಣಾಮೇತ್ತಿ ..೩೩೮..
ಅರಿ ಕರ್ಮ ಹೀ ಕರತೇ ಸುಖೀ, ಕರ್ಮಹಿ ದುಖೀ ಜೀವಕೋ ಕರೇಂ .
ಕರ್ಮಹಿ ಕರೇ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಿ ತ್ಯೋಂಹಿ, ಅಸಂಯಮೀ ಕರ್ಮಹಿ ಕರೇಂ ..೩೩೩..
ಕರ್ಮಹಿ ಭ್ರಮಾವೇ ಊರ್ಧ್ವ ಲೋಕ ರು, ಅಧಃ ಅರು ತಿರ್ಯಕ್ ವಿಷೈಂ .
ಅರು ಕುಛ ಭೀ ಜೋ ಶುಭ ಯಾ ಅಶುಭ, ಉನ ಸರ್ವಕೋ ಕರ್ಮಹಿ ಕರೇಂ ..೩೩೪..
ಕರತಾ ಕರಮ, ದೇತಾ ಕರಮ, ಹರತಾ ಕರಮ — ಸಬ ಕುಛ ಕರೇ .
ಇಸ ಹೇತುಸೇ ಯಹ ಹೈ ಸುನಿಶ್ಚಿತ ಜೀವ ಅಕಾರಕ ಸರ್ವ ಹೈಂ ..೩೩೫..
‘ಪುಂಕರ್ಮ ಇಚ್ಛೇ ನಾರಿಕೋ, ಸ್ತ್ರೀಕರ್ಮ ಇಚ್ಛೇ ಪುರುಷಕೋ’ .
— ಐಸೀ ಶ್ರುತೀ ಆಚಾರ್ಯದೇವ ಪರಂಪರಾ ಅವತೀರ್ಣ ಹೈ ..೩೩೬..
ಇಸ ರೀತ ‘ಕರ್ಮಹಿ ಕರ್ಮಕೋ ಇಚ್ಛೈ’ — ಕಹಾ ಹೈ ಶಾಸ್ತ್ರಮೇಂ .
ಅಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಯೋಂ ನಹೀಂ ಕೋ ಜೀವ ಹಮ ಉಪದೇಶಮೇಂ ..೩೩೭..
ಅರು ಜೋ ಹನೇ ಪರಕೋ, ಹನನ ಹೋ ಪರಸೇ, ಸೋಈ ಪ್ರಕೃತಿ ಹೈ .
— ಇಸ ಅರ್ಥಮೇಂ ಪರಘಾತ ನಾಮಕ ಕರ್ಮಕಾ ನಿರ್ದೇಶ ಹೈ ..೩೩೮..

Page 481 of 642
PDF/HTML Page 514 of 675
single page version

ತಮ್ಹಾ ಣ ಕೋ ವಿ ಜೀವೋ ವಧಾದಓ ಅತ್ಥಿ ಅಮ್ಹ ಉವದೇಸೇ .
ಜಮ್ಹಾ ಕಮ್ಮಂ ಚೇವ ಹಿ ಕಮ್ಮಂ ಘಾದೇದಿ ಇದಿ ಭಣಿದಂ ..೩೩೯..
ಏವಂ ಸಂಖುವಏಸಂ ಜೇ ದು ಪರೂವೇಂತಿ ಏರಿಸಂ ಸಮಣಾ .
ತೇಸಿಂ ಪಯಡೀ ಕುವ್ವದಿ ಅಪ್ಪಾ ಯ ಅಕಾರಗಾ ಸವ್ವೇ ..೩೪೦..
ಅಹವಾ ಮಣ್ಣಸಿ ಮಜ್ಝಂ ಅಪ್ಪಾ ಅಪ್ಪಾಣಮಪ್ಪಣೋ ಕುಣದಿ .
ಏಸೋ ಮಿಚ್ಛಸಹಾವೋ ತುಮ್ಹಂ ಏಯಂ ಮುಣಂತಸ್ಸ ..೩೪೧..
ಅಪ್ಪಾ ಣಿಚ್ಚೋಽಸಂಖೇಜ್ಜಪದೇಸೋ ದೇಸಿದೋ ದು ಸಮಯಮ್ಹಿ .
ಣ ವಿ ಸೋ ಸಕ್ಕದಿ ತತ್ತೋ ಹೀಣೋ ಅಹಿಓ ಯ ಕಾದುಂ ಜೇ ..೩೪೨..
ಜೀವಸ್ಸ ಜೀವರೂವಂ ವಿತ್ಥರದೋ ಜಾಣ ಲೋಗಮೇತ್ತಂ ಖು .
ತತ್ತೋ ಸೋ ಕಿಂ ಹೀಣೋ ಅಹಿಓ ಯ ಕಹಂ ಕುಣದಿ ದವ್ವಂ ..೩೪೩..
ಅಹ ಜಾಣಗೋ ದು ಭಾವೋ ಣಾಣಸಹಾವೇಣ ಅಚ್ಛದೇ ತ್ತಿ ಮದಂ .
ತಮ್ಹಾ ಣ ವಿ ಅಪ್ಪಾ ಅಪ್ಪಯಂ ತು ಸಯಮಪ್ಪಣೋ ಕುಣದಿ ..೩೪೪..
61
ಇಸೀ ರೀತ ‘ಕರ್ಮಹಿ ಕರ್ಮಕೋ ಹನತಾ’ — ಕಹಾ ಹೈ ಶಾಸ್ತ್ರಮೇಂ .
ಇಸಸೇ ನ ಕೋ ಭೀ ಜೀವ ಹೈ ಹಿಂಸಕ ಜು ಹಮ ಉಪದೇಶಮೇಂ’’ ..೩೩೯..
ಯೋಂ ಸಾಂಖ್ಯಕಾ ಉಪದೇಶ ಐಸಾ, ಜೋ ಶ್ರಮಣ ವರ್ಣನ ಕರೇ .
ಉಸ ಮತಸೇ ಸಬ ಪ್ರಕೃತಿ ಕರೇ, ಜೀವ ತೋ ಅಕಾರಕ ಸರ್ವ ಹೈ ! ..೩೪೦..
ಅಥವಾ ತುಂ ಮಾನೇ ‘ಆತಮಾ ಮೇರಾ ಸ್ವಆತ್ಮಾಕೋ ಕರೇ’ .
ತೋ ಯಹ ಜೋ ತುಝ ಮಂತವ್ಯ ಭೀ ಮಿಥ್ಯಾ ಸ್ವಭಾವ ಹಿ ತುಝ ಅರೇ ..೩೪೧..
ಜೀವ ನಿತ್ಯ ಹೈ ತ್ಯೋಂ, ಹೈ ಅಸಂಖ್ಯಪ್ರದೇಶಿ ದರ್ಶಿತ ಸಮಯಮೇಂ .
ಉಸಸೇ ನ ಉಸಕೋ ಹೀನ, ತ್ಯೋಂಹಿ ನ ಅಧಿಕ ಕೋಈ ಕರ ಸಕೇ ..೩೪೨..
ವಿಸ್ತಾರಸೇ ಜೀವರೂಪ ಜೀವಕಾ, ಲೋಕಮಾತ್ರ ಪ್ರಮಾಣ ಹೈ .
ಕ್ಯಾ ಉಸಸೇ ಹೀನ ರು ಅಧಿಕ ಬನತಾ ? ದ್ರವ್ಯಕೋ ಕೈಸೇ ಕರೇ ? ..೩೪೩..
ಮಾನೇ ತುಂ — ‘ಜ್ಞಾಯಕ ಭಾವ ತೋ ಜ್ಞಾನಸ್ವಭಾವ ಸ್ಥಿತ ರಹೇ’ .
ತೋ ಯೋಂ ಭಿ ಯಹ ಆತ್ಮಾ ಸ್ವಯಂ ನಿಜ ಆತಮಾಕೋ ನಹಿಂ ಕರೇ ..೩೪೪..

Page 482 of 642
PDF/HTML Page 515 of 675
single page version

ಕರ್ಮಭಿಸ್ತು ಅಜ್ಞಾನೀ ಕ್ರಿಯತೇ ಜ್ಞಾನೀ ತಥೈವ ಕರ್ಮಭಿಃ .
ಕರ್ಮಭಿಃ ಸ್ವಾಪ್ಯತೇ ಜಾಗರ್ಯತೇ ತಥೈವ ಕರ್ಮಭಿಃ ..೩೩೨..
ಕರ್ಮಭಿಃ ಸುಖೀ ಕ್ರಿಯತೇ ದುಃಖೀ ಕ್ರಿಯತೇ ತಥೈವ ಕರ್ಮಭಿಃ .
ಕರ್ಮಭಿಶ್ಚ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಂ ನೀಯತೇ ನೀಯತೇಽಸಂಯಮಂ ಚೈವ ..೩೩೩..
ಕರ್ಮಭಿರ್ಭ್ರಾಮ್ಯತೇ ಊರ್ಧ್ವಮಧಶ್ಚಾಪಿ ತಿರ್ಯಗ್ಲೋಕಂ ಚ .
ಕರ್ಮಭಿಶ್ಚೈವ ಕ್ರಿಯತೇ ಶುಭಾಶುಭಂ ಯಾವದ್ಯತ್ಕಿಞ್ಚಿತ್ ..೩೩೪..
ಯಸ್ಮಾತ್ಕರ್ಮ ಕರೋತಿ ಕರ್ಮ ದದಾತಿ ಹರತೀತಿ ಯತ್ಕಿಞ್ಚಿತ್ .
ತಸ್ಮಾತ್ತು ಸರ್ವಜೀವಾ ಅಕಾರಕಾ ಭವನ್ತ್ಯಾಪನ್ನಾಃ ..೩೩೫..
ಪುರುಷಃ ಸ್ತ್ರ್ಯಭಿಲಾಷೀ ಸ್ತ್ರೀಕರ್ಮ ಚ ಪುರುಷಮಭಿಲಷತಿ .
ಏಷಾಚಾರ್ಯಪರಮ್ಪರಾಗತೇದ್ರಶೀ ತು ಶ್ರುತಿಃ ..೩೩೬..
ತಸ್ಮಾನ್ನ ಕೋಽಪಿ ಜೀವೋಽಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ತ್ವಸ್ಮಾಕಮುಪದೇಶೇ .
ಯಸ್ಮಾತ್ಕರ್ಮ ಚೈವ ಹಿ ಕರ್ಮಾಭಿಲಷತೀತಿ ಭಣಿತಮ್ ..೩೩೭..
ಗಾಥಾರ್ಥ : — ‘‘[ಕರ್ಮಭಿಃ ತು ] ಕ ರ್ಮ [ಅಜ್ಞಾನೀ ಕ್ರಿಯತೇ ] (ಜೀವಕೋ) ಅಜ್ಞಾನೀ ಕ ರತೇ ಹೈಂ [ತಥಾ
ಏವ ] ಉಸೀ ತರಹ [ಕರ್ಮಭಿಃ ಜ್ಞಾನೀ ] ಕರ್ಮ (ಜೀವಕೋ) ಜ್ಞಾನೀ ಕ ರತೇ ಹೈಂ, [ಕರ್ಮಭಿಃ ಸ್ವಾಪ್ಯತೇ ] ಕ ರ್ಮ ಸುಲಾತೇ
ಹೈಂ [ತಥಾ ಏವ ] ಉಸೀ ತರಹ [ಕರ್ಮಭಿಃ ಜಾಗರ್ಯತೇ ] ಕ ರ್ಮ ಜಗಾತೇ ಹೈಂ, [ಕರ್ಮಭಿಃ ಸುಖೀ ಕ್ರಿಯತೇ ] ಕ ರ್ಮ ಸುಖೀ
ಕ ರತೇ ಹೈಂ [ತಥಾ ಏವ ] ಉಸೀ ತರಹ [ಕರ್ಮಭಿಃ ದುಃಖೀ ಕ್ರಿಯತೇ ] ಕ ರ್ಮ ದುಃಖೀ ಕ ರತೇ ಹೈಂ, [ಕರ್ಮಭಿಃ ಚ
ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಂ ನೀಯತೇ ] ಕ ರ್ಮ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರಾತೇ ಹೈಂ [ಚ ಏವ ] ಔರ [ಅಸಂಯಮಂ ನೀಯತೇ ] ಕ ರ್ಮ
ಅಸಂಯಮಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರಾತೇ ಹೈಂ, [ಕರ್ಮಭಿಃ ] ಕ ರ್ಮ [ಊ ರ್ಧ್ವಮ್ ಅಧಃ ಚ ಅಪಿ ತಿರ್ಯಗ್ಲೋಕಂ ಚ ] ಊ ರ್ಧ್ವಲೋಕ ,
ಅಧೋಲೋಕ ಔರ ತಿರ್ಯಗ್ಲೋಕ ಮೇಂ [ಭ್ರಾಮ್ಯತೇ ] ಭ್ರಮಣ ಕರಾತೇ ಹೈಂ, [ಯತ್ಕಿಞ್ಚಿತ್ ಯಾವತ್ ಶುಭಾಶುಭಂ ] ಜೋ ಕುಛ
ಭೀ ಜಿತನಾ ಶುಭ ಔರ ಅಶುಭ ಹೈ ವಹ ಸಬ [ಕರ್ಮಭಿಃ ಚ ಏವ ಕ್ರಿಯತೇ ] ಕ ರ್ಮ ಹೀ ಕ ರತೇ ಹೈಂ . [ಯಸ್ಮಾತ್ ]
ಯತಃ [ಕರ್ಮ ಕರೋತಿ ] ಕ ರ್ಮ ಕ ರತಾ ಹೈ, [ಕರ್ಮ ದದಾತಿ ] ಕ ರ್ಮ ದೇತಾ ಹೈ, [ಹರತಿ ] ಕ ರ್ಮ ಹರ ಲೇತಾ ಹೈ —
[ಇತಿ ಯತ್ಕಿಞ್ಚಿತ್ ] ಇಸಪ್ರಕಾರ ಜೋ ಕುಛ ಭೀ ಕರತಾ ವಹ ಕ ರ್ಮ ಹೀ ಕ ರತಾ ಹೈ, [ತಸ್ಮಾತ್ ತು ] ಇಸಲಿಯೇ
[ಸರ್ವಜೀವಾಃ ] ಸಭೀ ಜೀವ [ಅಕಾರಕಾಃ ಆಪನ್ನಾಃ ಭವನ್ತಿ ] ಅಕಾರಕ (ಅಕ ರ್ತಾ) ಸಿದ್ಧ ಹೋತೇ ಹೈಂ .
ಔರ, [ಪುರುಷಃ ] ಪುರುಷವೇದಕ ರ್ಮ [ಸ್ತ್ರ್ಯಭಿಲಾಷೀ ] ಸ್ತ್ರೀಕಾ ಅಭಿಲಾಷೀ ಹೈ [ಚ ] ಔರ [ಸ್ತ್ರೀಕರ್ಮ ]
ಸ್ತ್ರೀವೇದಕ ರ್ಮ [ಪುರುಷಮ್ ಅಭಿಲಷತಿ ] ಪುರುಷಕೀ ಅಭಿಲಾಷಾ ಕ ರತಾ ಹೈ — [ಏಷಾ ಆಚಾರ್ಯಪರಮ್ಪರಾಗತಾ ಈದೃಶೀ
ತು ಶ್ರುತಿಃ ] ಐಸೀ ಯಹ ಆಚಾರ್ಯಕೀ ಪರಮ್ಪರಾಸೇ ಆಈ ಹುಈ ಶ್ರುತಿ ಹೈ; [ತಸ್ಮಾತ್ ] ಇಸಲಿಯೇ [ಅಸ್ಮಾಕಮ್ ಉಪದೇಶೇ
ತು ] ಹಮಾರೇ ಉಪದೇಶಮೇಂ [ಕಃ ಅಪಿ ಜೀವಃ ] ಕೋಈ ಭೀ ಜೀವ [ಅಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ನ ] ಅಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ನಹೀಂ ಹೈ,

Page 483 of 642
PDF/HTML Page 516 of 675
single page version

ಯಸ್ಮಾದ್ಧನ್ತಿ ಪರಂ ಪರೇಣ ಹನ್ಯತೇ ಚ ಸಾ ಪ್ರಕೃತಿಃ .
ಏತೇನಾರ್ಥೇನ ಕಿಲ ಭಣ್ಯತೇ ಪರಘಾತನಾಮೇತಿ ..೩೩೮..
ತಸ್ಮಾನ್ನ ಕೋಽಪಿ ಜೀವ ಉಪಘಾತಕೋಽಸ್ತ್ಯಸ್ಮಾಕಮುಪದೇಶೇ .
ಯಸ್ಮಾತ್ಕರ್ಮ ಚೈವ ಹಿ ಕರ್ಮ ಹನ್ತೀತಿ ಭಣಿತಮ್ ..೩೩೯..
ಏವಂ ಸಾಙ್ಖಯೋಪದೇಶಂ ಯೇ ತು ಪ್ರರೂಪಯನ್ತೀದ್ರಶಂ ಶ್ರಮಣಾಃ .
ತೇಷಾಂ ಪ್ರಕೃತಿಃ ಕರೋತ್ಯಾತ್ಮಾನಶ್ಚಾಕಾರಕಾಃ ಸರ್ವೇ ..೩೪೦..
ಅಥವಾ ಮನ್ಯಸೇ ಮಮಾತ್ಮಾತ್ಮಾನಮಾತ್ಮನಃ ಕರೋತಿ .
ಏಷ ಮಿಥ್ಯಾಸ್ವಭಾವಃ ತವೈತಜ್ಜಾನತಃ ..೩೪೧..
ಆತ್ಮಾ ನಿತ್ಯೋಽಸಙ್ಖಯೇಯಪ್ರದೇಶೋ ದರ್ಶಿತಸ್ತು ಸಮಯೇ .
ನಾಪಿ ಸ ಶಕ್ಯತೇ ತತೋ ಹೀನೋಽಧಿಕಶ್ಚ ಕರ್ತುಂ ಯತ್ ..೩೪೨..
[ಯಸ್ಮಾತ್ ] ಕ್ಯೋಂಕಿ [ಕರ್ಮ ಚ ಏವ ಹಿ ] ಕ ರ್ಮ ಹೀ [ಕರ್ಮ ಅಭಿಲಷತಿ ] ಕ ರ್ಮಕೀ ಅಭಿಲಾಷಾ ಕ ರತಾ ಹೈ
[ಇತಿ ಭಣಿತಮ್ ] ಐಸಾ ಕಹಾ ಹೈ .
ಔರ, [ಯಸ್ಮಾತ್ ಪರಂ ಹನ್ತಿ ] ಜೋ ಪರಕೋ ಮಾರತಾ ಹೈ [ಚ ] ಔರ [ಪರೇಣ ಹನ್ಯತೇ ] ಜೋ ಪರಕೇ ದ್ವಾರಾ
ಮಾರಾ ಜಾತಾ ಹೈ [ಸಾ ಪ್ರಕೃತಿಃ ] ವಹ ಪ್ರಕೃ ತಿ ಹೈ — [ಏತೇನ ಅರ್ಥೇನ ಕಿಲ ] ಇಸ ಅರ್ಥಮೇಂ [ಪರಘಾತನಾಮ ಇತಿ
ಭಣ್ಯತೇ ] ಪರಘಾತನಾಮಕ ರ್ಮ ಕ ಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ, [ತಸ್ಮಾತ್ ] ಇಸಲಿಯೇ [ಅಸ್ಮಾಕಮ್ ಉಪದೇಶೇ ] ಹಮಾರೇ ಉಪದೇಶಮೇಂ
[ಕಃ ಅಪಿ ಜೀವಃ ] ಕೋಈ ಭೀ ಜೀವ [ಉಪಘಾತಕಃ ನ ಅಸ್ತಿ ] ಉಪಘಾತಕ (ಮಾರನೇವಾಲಾ) ನಹೀಂ ಹೈ,
[ಯಸ್ಮಾತ್ ] ಕ್ಯೋಂಕಿ [ಕರ್ಮ ಚ ಏವ ಹಿ ] ಕ ರ್ಮ ಹೀ [ಕರ್ಮ ಹನ್ತಿ ] ಕ ರ್ಮಕೋ ಮಾರತಾ ಹೈ [ಇತಿ ಭಣಿತಮ್ ]
ಐಸಾ ಕಹಾ ಹೈ .’’
(ಆಚಾರ್ಯದೇವ ಕ ಹತೇ ಹೈಂ ಕಿ : — ) [ಏವಂ ತು ] ಇಸಪ್ರಕಾರ [ಈದೃಶಂ ಸಾಙ್ಖಯೋಪದೇಶಂ ] ಐಸಾ
ಸಾಂಖ್ಯಮತಕಾ ಉಪದೇಶ [ಯೇ ಶ್ರಮಣಾಃ ] ಜೋ ಶ್ರಮಣ (ಜೈನ ಮುನಿ) [ಪ್ರರೂಪಯನ್ತಿ ] ಪ್ರರೂಪಿತ ಕರತೇ ಹೈಂ, [ತೇಷಾಂ ]
ಉನಕೇ ಮತಮೇಂ [ಪ್ರಕೃತಿಃ ಕರೋತಿ ] ಪ್ರಕೃ ತಿ ಹೀ ಕ ರತೀ ಹೈ [ಆತ್ಮಾನಃ ಚ ಸರ್ವೇ ] ಔರ ಆತ್ಮಾ ತೋ ಸಬ
[ಅಕಾರಕಾಃ ] ಅಕಾರಕ ಹೈಂ ಐಸಾ ಸಿದ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ !
[ಅಥವಾ ] ಅಥವಾ (ಕ ರ್ತೃತ್ವಕಾ ಪಕ್ಷ ಸಿದ್ಧ ಕರನೇಕೇ ಲಿಯೇ) [ಮನ್ಯಸೇ ] ಯದಿ ತುಮ ಯಹ ಮಾನತೇ
ಹೋ ಕಿ ‘[ಮಮ ಆತ್ಮಾ ] ಮೇರಾ ಆತ್ಮಾ [ಆತ್ಮನಃ ] ಅಪನೇ [ಆತ್ಮಾನಮ್ ] (ದ್ರವ್ಯರೂಪ) ಆತ್ಮಾಕೋ
[ಕರೋತಿ ] ಕ ರತಾ ಹೈ’, [ಏತತ್ ಜಾನತಃ ತವ ] ತೋ ಐಸಾ ಜಾನನೇವಾಲೇಕಾ – ತುಮ್ಹಾರಾ [ಏಷಃ ಮಿಥ್ಯಾಸ್ವಭಾವಃ ]
ಯಹ ಮಿಥ್ಯಾಸ್ವಭಾವ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಐಸಾ ಜಾನನಾ ವಹ ತೇರಾ ಮಿಥ್ಯಾಸ್ವಭಾವ ಹೈ); [ಯದ್ ] ಕ್ಯೋಂಕಿ — [ಸಮಯೇ ]
ಸಿದ್ಧಾಂತಮೇಂ [ಆತ್ಮಾ ] ಆತ್ಮಾಕೋ [ನಿತ್ಯಃ ] ನಿತ್ಯ, [ಅಸಙ್ಖಯೇಯಪ್ರದೇಶಃ ] ಅಸಂಖ್ಯಾತ-ಪ್ರದೇಶೀ [ದರ್ಶಿತಃ
ತು ] ಬತಾಯಾ ಗಯಾ ಹೈ, [ತತಃ ] ಉಸಸೇ [ಸಃ ] ವಹ [ಹೀನಃ ಅಧಿಕಃ ಚ ] ಹೀನ ಯಾ ಅಧಿಕ [ಕರ್ತುಂ ನ

Page 484 of 642
PDF/HTML Page 517 of 675
single page version

ಜೀವಸ್ಯ ಜೀವರೂಪಂ ವಿಸ್ತರತೋ ಜಾನೀಹಿ ಲೋಕಮಾತ್ರಂ ಖಲು .
ತತಃ ಸ ಕಿಂ ಹೀನೋಽಧಿಕೋ ವಾ ಕಥಂ ಕರೋತಿ ದ್ರವ್ಯಮ್ ..೩೪೩..
ಅಥ ಜ್ಞಾಯಕಸ್ತು ಭಾವೋ ಜ್ಞಾನಸ್ವಭಾವೇನ ತಿಷ್ಠತೀತಿ ಮತಮ್ .
ತಸ್ಮಾನ್ನಾಪ್ಯಾತ್ಮಾತ್ಮಾನಂ ತು ಸ್ವಯಮಾತ್ಮನಃ ಕರೋತಿ ..೩೪೪..
ಕರ್ಮೈವಾತ್ಮಾನಮಜ್ಞಾನಿನಂ ಕರೋತಿ, ಜ್ಞಾನಾವರಣಾಖ್ಯಕರ್ಮೋದಯಮನ್ತರೇಣ ತದನುಪಪತ್ತೇಃ . ಕರ್ಮೈವ ಜ್ಞಾನಿನಂ
ಕರೋತಿ, ಜ್ಞಾನಾವರಣಾಖ್ಯಕರ್ಮಕ್ಷಯೋಪಶಮಮನ್ತರೇಣ ತದನುಪಪತ್ತೇಃ . ಕರ್ಮೈವ ಸ್ವಾಪಯತಿ, ನಿದ್ರಾಖ್ಯಕರ್ಮೋದಯ-
ಮನ್ತರೇಣ ತದನುಪಪತ್ತೇಃ . ಕರ್ಮೈವ ಜಾಗರಯತಿ, ನಿದ್ರಾಖ್ಯಕರ್ಮಕ್ಷಯೋಪಶಮಮನ್ತರೇಣ ತದನುಪಪತ್ತೇಃ . ಕರ್ಮೈವ
ಸುಖಯತಿ, ಸದ್ವೇದ್ಯಾಖ್ಯಕರ್ಮೋದಯಮನ್ತರೇಣ ತದನುಪಪತ್ತೇಃ . ಕರ್ಮೈವ ದುಃಖಯತಿ, ಅಸದ್ವೇದ್ಯಾಖ್ಯಕರ್ಮೋದಯಮನ್ತರೇಣ
ತದನುಪಪತ್ತೇಃ . ಕರ್ಮೈವ ಮಿಥ್ಯಾದ್ರಷ್ಟಿಂ ಕರೋತಿ, ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಕರ್ಮೋದಯಮನ್ತರೇಣ ತದನುಪಪತ್ತೇಃ . ಕರ್ಮೈವಾಸಂಯತಂ
ಅಪಿ ಶಕ್ಯತೇ ] ನಹೀಂ ಕಿಯಾ ಜಾ ಸಕ ತಾ; [ವಿಸ್ತರತಃ ] ಔರ ವಿಸ್ತಾರಸೇ ಭೀ [ಜೀವಸ್ಯ ಜೀವರೂಪಂ ] ಜೀವಕಾ
ಜೀವರೂಪ [ಖಲು ] ನಿಶ್ಚಯಸೇ [ಲೋಕಮಾತ್ರಂ ಜಾನೀಹಿ ] ಲೋಕ ಮಾತ್ರ ಜಾನೋ; [ತತಃ ] ಉಸಸೇ [ಕಿಂ ಸಃ ಹೀನಃ
ಅಧಿಕಃ ವಾ ] ಕ್ಯಾ ವಹ ಹೀನ ಅಥವಾ ಅಧಿಕ ಹೋತಾ ಹೈ ? [ದ್ರವ್ಯಮ್ ಕಥಂ ಕರೋತಿ ] ತಬ ಫಿ ರ (ಆತ್ಮಾ)
ದ್ರವ್ಯಕೋ (ಅರ್ಥಾತ್ ದ್ರವ್ಯರೂಪ ಆತ್ಮಾಕೋ) ಕೈಸೇ ಕ ರತಾ ಹೈ ?
[ಅಥ ] ಅಥವಾ ಯದಿ ‘[ಜ್ಞಾಯಕಃ ಭಾವಃ ತು ] ಜ್ಞಾಯಕ ಭಾವ ತೋ [ಜ್ಞಾನಸ್ವಭಾವೇನ ತಿಷ್ಠತಿ ] ಜ್ಞಾನ-
ಸ್ವಭಾವಸೇ ಸ್ಥಿತ ರಹತಾ ಹೈ’ [ಇತಿ ಮತಮ್ ] ಐಸಾ ಮಾನಾ ಜಾಯೇ, [ತಸ್ಮಾತ್ ಅಪಿ] ತೋ ಇಸಸೇ ಭೀ [ಆತ್ಮಾ ಸ್ವಯಂ ]
ಆತ್ಮಾ ಸ್ವಯಂ [ಆತ್ಮನಃ ಆತ್ಮಾನಂ ತು ] ಅಪನೇ ಆತ್ಮಾಕೋ [ನ ಕರೋತಿ ] ನಹೀಂ ಕರತಾ ಯಹ ಸಿದ್ಧ ಹೋಗಾ !
(ಇಸಪ್ರಕಾರ ಕರ್ತೃತ್ವಕೋ ಸಿದ್ಧ ಕರನೇಕೇ ಲಿಯೇ ವಿವಕ್ಷಾಕೋ ಬದಲಕರ ಜೋ ಪಕ್ಷ ಕಹಾ ಹೈ, ವಹ ಘಟಿತ
ನಹೀಂ ಹೋತಾ .)
(ಇಸಪ್ರಕಾರ, ಯದಿ ಕರ್ಮಕಾ ಕರ್ತಾ ಕರ್ಮ ಹೀ ಮಾನಾ ಜಾಯ ತೋ ಸ್ಯಾದ್ವಾದಕೇ ಸಾಥ ವಿರೋಧ ಆತಾ ಹೈ;
ಇಸಲಿಯೇ ಆತ್ಮಾಕೋ ಅಜ್ಞಾನ-ಅವಸ್ಥಾಮೇಂ ಕಥಂಚಿತ್ ಅಪನೇ ಅಜ್ಞಾನಭಾವರೂಪ ಕರ್ಮಕಾ ಕರ್ತಾ ಮಾನನಾ ಚಾಹಿಯೇ,
ಜಿಸಸೇ ಸ್ಯಾದ್ವಾದಕೇ ಸಾಥ ವಿರೋಧ ನಹೀಂ ಆತಾ .)
ಟೀಕಾ : — (ಯಹಾಂ ಪೂರ್ವಪಕ್ಷ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಹೈ :) ‘‘ಕರ್ಮ ಹೀ ಆತ್ಮಾಕೋ ಅಜ್ಞಾನೀ ಕರತಾ ಹೈ,
ಕ್ಯೋಂಕಿ ಜ್ಞಾನಾವರಣ ನಾಮಕ ಕರ್ಮಕೇ ಉದಯಕೇ ಬಿನಾ ಉಸಕೀ ( – ಅಜ್ಞಾನಕೀ) ಅನುಪಪತ್ತಿ ಹೈ; ಕರ್ಮ ಹೀ
(ಆತ್ಮಾಕೋ) ಜ್ಞಾನೀ ಕರತಾ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಜ್ಞಾನಾವರಣ ನಾಮಕ ಕರ್ಮಕೇ ಕ್ಷಯೋಪಶಮಕೇ ಬಿನಾ ಉಸಕೀ
ಅನುಪಪತ್ತಿ ಹೈ; ಕರ್ಮ ಹೀ ಸುಲಾತಾ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ನಿದ್ರಾ ನಾಮಕ ಕರ್ಮಕೇ ಉದಯಕೇ ಬಿನಾ ಉಸಕೀ ಅನುಪಪತ್ತಿ
ಹೈ; ಕರ್ಮ ಹೀ ಜಗಾತಾ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ನಿದ್ರಾ ನಾಮಕ ಕರ್ಮಕೇ ಕ್ಷಯೋಪಶಮಕೇ ಬಿನಾ ಉಸಕೀ ಅನುಪಪತ್ತಿ ಹೈ; ಕರ್ಮ
ಹೀ ಸುಖೀ ಕರತಾ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಸಾತಾವೇದನೀಯ ನಾಮಕ ಕರ್ಮಕೇ ಉದಯಕೇ ಬಿನಾ ಉಸಕೀ ಅನುಪಪತ್ತಿ ಹೈ; ಕರ್ಮ

Page 485 of 642
PDF/HTML Page 518 of 675
single page version

ಕರೋತಿ, ಚಾರಿತ್ರಮೋಹಾಖ್ಯಕರ್ಮೋದಯಮನ್ತರೇಣ ತದನುಪಪತ್ತೇಃ . ಕರ್ಮೈವೋರ್ಧ್ವಾಧಸ್ತಿರ್ಯಗ್ಲೋಕಂ ಭ್ರಮಯತಿ,
ಆನುಪೂರ್ವ್ಯಾಖ್ಯಕರ್ಮೋದಯಮನ್ತರೇಣ ತದನುಪಪತ್ತೇಃ . ಅಪರಮಪಿ ಯದ್ಯಾವತ್ಕಿಂಚಿಚ್ಛುಭಾಶುಭಂ ತತ್ತಾವತ್ಸಕಲಮಪಿ
ಕರ್ಮೈವ ಕರೋತಿ, ಪ್ರಶಸ್ತಾಪ್ರಶಸ್ತರಾಗಾಖ್ಯಕರ್ಮೋದಯಮನ್ತರೇಣ ತದನುಪಪತ್ತೇಃ . ಯತ ಏವಂ ಸಮಸ್ತಮಪಿ ಸ್ವತನ್ತ್ರಂ
ಕರ್ಮ ಕರೋತಿ, ಕರ್ಮ ದದಾತಿ, ಕರ್ಮ ಹರತಿ ಚ, ತತಃ ಸರ್ವ ಏವ ಜೀವಾಃ ನಿತ್ಯಮೇವೈಕಾನ್ತೇನಾಕರ್ತಾರ ಏವೇತಿ
ನಿಶ್ಚಿನುಮಃ . ಕಿಂಚ – ಶ್ರುತಿರಪ್ಯೇನಮರ್ಥಮಾಹ, ಪುಂವೇದಾಖ್ಯಂ ಕರ್ಮ ಸ್ತ್ರಿಯಮಭಿಲಷತಿ, ಸ್ತ್ರೀವೇದಾಖ್ಯಂ ಕರ್ಮ
ಪುಮಾಂಸಮಭಿಲಷತಿ ಇತಿ ವಾಕ್ಯೇನ ಕರ್ಮಣ ಏವ ಕರ್ಮಾಭಿಲಾಷಕರ್ತೃತ್ವಸಮರ್ಥನೇನ ಜೀವಸ್ಯಾಬ್ರಹ್ಮಕರ್ತೃತ್ವ-
ಪ್ರತಿಷೇಧಾತ್, ತಥಾ ಯತ್ಪರಂ ಹನ್ತಿ, ಯೇನ ಚ ಪರೇಣ ಹನ್ಯತೇ ತತ್ಪರಘಾತಕರ್ಮೇತಿ ವಾಕ್ಯೇನ ಕರ್ಮಣ ಏವ
ಕರ್ಮಘಾತಕರ್ತೃತ್ವಸಮರ್ಥನೇನ ಜೀವಸ್ಯ ಘಾತಕರ್ತೃತ್ವಪ್ರತಿಷೇಧಾಚ್ಚ ಸರ್ವಥೈವಾಕರ್ತೃತ್ವಜ್ಞಾಪನಾತ್ . ಏವಮೀದ್ರಶಂ
ಸಾಂಖ್ಯಸಮಯಂ ಸ್ವಪ್ರಜ್ಞಾಪರಾಧೇನ ಸೂತ್ರಾರ್ಥಮಬುಧ್ಯಮಾನಾಃ ಕೇಚಿಚ್ಛ್ರಮಣಾಭಾಸಾಃ ಪ್ರರೂಪಯನ್ತಿ; ತೇಷಾಂ ಪ್ರಕೃತೇರೇಕಾನ್ತೇನ
೧ಶ್ರಮಣಾಭಾಸ = ಮುನಿಕೇ ಗುಣ ನಹೀಂ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಅಪನೇಕೋ ಮುನಿ ಕಹಲಾನೇವಾಲೇ
ಹೀ ದುಃಖೀ ಕರತಾ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಅಸಾತಾವೇದನೀಯ ನಾಮಕ ಕರ್ಮಕೇ ಉದಯಕೇ ಬಿನಾ ಉಸಕೀ ಅನುಪಪತ್ತಿ ಹೈ;
ಕರ್ಮ ಹೀ ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿ ಕರತಾ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಕರ್ಮಕೇ ಉದಯಕೇ ಬಿನಾ ಉಸಕೀ ಅನುಪಪತ್ತಿ ಹೈ; ಕರ್ಮ
ಹೀ ಅಸಂಯಮೀ ಕರತಾ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಚಾರಿತ್ರಮೋಹ ನಾಮಕ ಕರ್ಮಕೇ ಉದಯಕೇ ಬಿನಾ ಉಸಕೀ ಅನುಪಪತ್ತಿ ಹೈ;
ಕರ್ಮ ಹೀ ಊ ರ್ಧ್ವಲೋಕಮೇಂ, ಅಧೋಲೋಕಮೇಂ ಔರ ತಿರ್ಯಗ್ಲೋಕಮೇಂ ಭ್ರಮಣ ಕರಾತಾ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಆನುಪೂರ್ವೀ ನಾಮಕ
ಕರ್ಮಕೇ ಉದಯಕೇ ಬಿನಾ ಉಸಕೀ ಅನುಪಪತ್ತಿ ಹೈ; ದೂಸರಾ ಭೀ ಜೋ ಕುಛ ಜಿತನಾ ಶುಭ – ಅಶುಭ ಹೈ ವಹ ಸಬ
ಕರ್ಮ ಹೀ ಕರತಾ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಪ್ರಶಸ್ತ-ಅಪ್ರಶಸ್ತ ರಾಗ ನಾಮಕ ಕರ್ಮಕೇ ಉದಯಕೇ ಬಿನಾ ಉನಕೀ ಅನುಪಪತ್ತಿ
ಹೈ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸಬ ಕುಛ ಸ್ವತನ್ತ್ರತಯಾ ಕರ್ಮ ಹೀ ಕರತಾ ಹೈ, ಕರ್ಮ ಹೀ ದೇತಾ ಹೈ, ಕರ್ಮ ಹೀ ಹರ ಲೇತಾ ಹೈ,
ಇಸಲಿಯೇ ಹಮ ಯಹ ನಿಶ್ಚಯ ಕರತೇ ಹೈಂ ಕಿ — ಸಭೀ ಜೀವ ಸದಾ ಹೀ ಏಕಾನ್ತಸೇ ಅಕರ್ತಾ ಹೀ ಹೈಂ . ಔರ ಶ್ರುತಿ
(ಭಗವಾನಕೀ ವಾಣೀ, ಶಾಸ್ತ್ರ) ಭೀ ಇಸೀ ಅರ್ಥಕೋ ಕಹತೀ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ, (ವಹ ಶ್ರುತಿ) ‘ಪುರುಷವೇದ ನಾಮಕ
ಕರ್ಮ ಸ್ತ್ರೀಕೀ ಅಭಿಲಾಷಾ ಕರತಾ ಹೈ ಔರ ಸ್ತ್ರೀವೇದ ನಾಮಕ ಕರ್ಮ ಪುರುಷಕೀ ಅಭಿಲಾಷಾ ಕರತಾ ಹೈ’ ಇಸ
ವಾಕ್ಯಸೇ ಕರ್ಮಕೋ ಹೀ ಕರ್ಮಕೀ ಅಭಿಲಾಷಾಕೇ ಕರ್ತೃತ್ವಕೇ ಸಮರ್ಥನ ದ್ವಾರಾ ಜೀವಕೋ ಅಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಕೇ ಕರ್ತೃತ್ವಕಾ
ನಿಷೇಧ ಕರತೀ ಹೈ, ತಥಾ ‘ಜೋ ಪರಕೋ ಹನತಾ ಹೈ ಔರ ಜೋ ಪರಕೇ ದ್ವಾರಾ ಹನಾ ಜಾತಾ ಹೈ ವಹ ಪರಘಾತಕರ್ಮ
ಹೈ’ ಇಸ ವಾಕ್ಯಸೇ ಕರ್ಮಕೋ ಹೀ ಕರ್ಮಕೇ ಘಾತಕಾ ಕರ್ತೃತ್ವ ಹೋನೇಕೇ ಸಮರ್ಥನ ದ್ವಾರಾ ಜೀವಕೋ ಘಾತಕೇ
ಕರ್ತೃತ್ವಕಾ ನಿಷೇಧ ಕರತೀ ಹೈ, ಔರ ಇಸಪ್ರಕಾರ (ಅಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಕೇ ತಥಾ ಘಾತಕೇ ಕರ್ತೃತ್ವಕೇ ನಿಷೇಧ ದ್ವಾರಾ)
ಜೀವಕಾ ಸರ್ವಥಾ ಅಕರ್ತೃತ್ವ ಬತಲಾತೀ ಹೈ .’’
(ಆಚಾರ್ಯದೇವ ಕಹತೇ ಹೈಂ ಕಿ : — ) ಇಸಪ್ರಕಾರ ಐಸೇ ಸಾಂಖ್ಯಮತಕೋ, ಅಪನೀ ಪ್ರಜ್ಞಾ(ಬುದ್ಧಿ)ಕೇ
ಅಪರಾಧಸೇ ಸೂತ್ರಕೇ ಅರ್ಥಕೋ ನ ಜಾನನೇವಾಲೇ ಕುಛ ೧ಶ್ರಮಣಾಭಾಸ ಪ್ರರೂಪಿತ ಕರತೇ ಹೈಂ; ಉನಕೀ, ಏಕಾನ್ತಸೇ
ಪ್ರಕೃತಿಕೇ ಕರ್ತೃತ್ವಕೀ ಮಾನ್ಯತಾಸೇ, ಸಮಸ್ತ ಜೀವೋಂಕೇ ಏಕಾನ್ತಸೇ ಅಕರ್ತೃತ್ವ ಆ ಜಾತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ‘ಜೀವ

Page 486 of 642
PDF/HTML Page 519 of 675
single page version

ಕರ್ತೃತ್ವಾಭ್ಯುಪಗಮೇನ ಸರ್ವೇಷಾಮೇವ ಜೀವಾನಾಮೇಕಾನ್ತೇನಾಕರ್ತೃತ್ವಾಪತ್ತೇಃ ಜೀವಃ ಕರ್ತೇತಿ ಶ್ರುತೇಃ ಕೋಪೋ ದುಃಶಕ್ಯಃ
ಪರಿಹರ್ತುಮ್ . ಯಸ್ತು ಕರ್ಮ ಆತ್ಮನೋಽಜ್ಞಾನಾದಿಸರ್ವಭಾವಾನ್ ಪರ್ಯಾಯರೂಪಾನ್ ಕರೋತಿ, ಆತ್ಮಾ ತ್ವಾತ್ಮಾನಮೇವೈಕಂ
ದ್ರವ್ಯರೂಪಂ ಕರೋತಿ, ತತೋ ಜೀವಃ ಕರ್ತೇತಿ ಶ್ರುತಿಕೋಪೋ ನ ಭವತೀತ್ಯಭಿಪ್ರಾಯಃ ಸ ಮಿಥ್ಯೈವ . ಜೀವೋ
ಹಿ ದ್ರವ್ಯರೂಪೇಣ ತಾವನ್ನಿತ್ಯೋಽಸಂಖ್ಯೇಯಪ್ರದೇಶೋ ಲೋಕಪರಿಮಾಣಶ್ಚ . ತತ್ರ ನ ತಾವನ್ನಿತ್ಯಸ್ಯ ಕಾರ್ಯತ್ವಮುಪ-
ಪನ್ನಂ, ಕೃತಕತ್ವನಿತ್ಯತ್ವಯೋರೇಕತ್ವವಿರೋಧಾತ್ . ನ ಚಾವಸ್ಥಿತಾಸಂಖ್ಯೇಯಪ್ರದೇಶಸ್ಯೈಕಸ್ಯ ಪುದ್ಗಲಸ್ಕನ್ಧಸ್ಯೇವ
ಪ್ರದೇಶಪ್ರಕ್ಷೇಪಣಾಕರ್ಷಣದ್ವಾರೇಣಾಪಿ ತಸ್ಯ ಕಾರ್ಯತ್ವಂ, ಪ್ರದೇಶಪ್ರಕ್ಷೇಪಣಾಕರ್ಷಣೇ ಸತಿ ತಸ್ಯೈಕತ್ವವ್ಯಾಘಾತಾತ್ . ನ
ಚಾಪಿ ಸಕಲಲೋಕವಾಸ್ತುವಿಸ್ತಾರಪರಿಮಿತನಿಯತನಿಜಾಭೋಗಸಂಗ್ರಹಸ್ಯ ಪ್ರದೇಶಸಂಕೋಚನವಿಕಾಶನದ್ವಾರೇಣ ತಸ್ಯ
ಕಾರ್ಯತ್ವಂ, ಪ್ರದೇಶಸಂಕೋಚನವಿಕಾಶನಯೋರಪಿ ಶುಷ್ಕಾರ್ದ್ರಚರ್ಮವತ್ಪ್ರತಿನಿಯತನಿಜವಿಸ್ತಾರಾದ್ಧೀನಾಧಿಕಸ್ಯ ತಸ್ಯ
ಕರ್ತುಮಶಕ್ಯತ್ವಾತ್ . ಯಸ್ತು ವಸ್ತುಸ್ವಭಾವಸ್ಯ ಸರ್ವಥಾಪೋಢುಮಶಕ್ಯತ್ವಾತ್ ಜ್ಞಾಯಕೋ ಭಾವೋ ಜ್ಞಾನಸ್ವಭಾವೇನ ಸರ್ವದೈವ
ಕರ್ತಾ ಹೈ’ ಐಸೀ ಜೋ ಶ್ರುತಿ ಹೈ ಉಸಕಾ ಕೋಪ ದೂರ ಕರನಾ ಅಶಕ್ಯ ಹೋ ಜಾತಾ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಭಗವಾನಕೀ
ವಾಣೀಕೀ ವಿರಾಧನಾ ಹೋತೀ ಹೈ) . ಔರ, ‘ಕರ್ಮ ಆತ್ಮಾಕೇ ಅಜ್ಞಾನಾದಿ ಸರ್ವ ಭಾವೋಂಕೋ — ಜೋ ಕಿ ಪರ್ಯಾಯರೂಪ
ಹೈಂ ಉನ್ಹೇಂ — ಕರತಾ ಹೈ, ಔರ ಆತ್ಮಾ ತೋ ಆತ್ಮಾಕೋ ಹೀ ಏಕಕೋ ದ್ರವ್ಯರೂಪಕೋ ಕರತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಜೀವ
ಕರ್ತಾ ಹೈ; ಇಸಪ್ರಕಾರ ಶ್ರುತಿಕಾ ಕೋಪ ನಹೀಂ ಹೋತಾ’ — ಐಸಾ ಜೋ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಹೈ ವಹ ಮಿಥ್ಯಾ ಹೀ ಹೈ . (ಇಸೀಕೋ
ಸಮಝಾತೇ ಹೈಂ : — ) ಜೀವ ತೋ ದ್ರವ್ಯರೂಪಸೇ ನಿತ್ಯ ಹೈ, ಅಸಂಖ್ಯಾತಪ್ರದೇಶೀ ಹೈ ಔರ ಲೋಕಪರಿಮಾಣ ಹೈ . ಉನಮೇಂ
ಪ್ರಥಮ, ನಿತ್ಯಕಾ ಕಾರ್ಯತ್ವ ನಹೀಂ ಬನ ಸಕತಾ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಕೃತಕತ್ವಕೇ ಔರ ನಿತ್ಯತ್ವಕೇ ಏಕತ್ವಕಾ ವಿರೋಧ
ಹೈ . (ಆತ್ಮಾ ನಿತ್ಯ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ವಹ ಕೃತಕ ಅರ್ಥಾತ್ ಕಿಸೀಕೇ ದ್ವಾರಾ ಕಿಯಾ ಗಯಾ ನಹೀಂ ಹೋ ಸಕತಾ .)
ಔರ ಅವಸ್ಥಿತ ಅಸಂಖ್ಯ-ಪ್ರದೇಶವಾಲೇ ಏಕ(-ಆತ್ಮಾ)ಕೋ ಪುದ್ಗಲಸ್ಕನ್ಧಕೀ ಭಾಂತಿ, ಪ್ರದೇಶೋಂಕೇ ಪ್ರಕ್ಷೇಪಣ-
ಆಕರ್ಷಣ ದ್ವಾರಾ ಭೀ ಕಾರ್ಯತ್ವ ನಹೀಂ ಬನ ಸಕತಾ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಪ್ರದೇಶೋಂಕಾ ಪ್ರಕ್ಷೇಪಣ ತಥಾ ಆಕರ್ಷಣ ಹೋ ತೋ
ಉಸಕೇ ಏಕತ್ವಕಾ ವ್ಯಾಘಾತ ಹೋ ಜಾಯೇಗಾ . (ಸ್ಕನ್ಧ ಅನೇಕ ಪರಮಾಣುಓಂಕಾ ಬನಾ ಹುಆ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ
ಉಸಮೇಂಸೇ ಪರಮಾಣು ನಿಕಲ ಜಾತೇ ಹೈಂ ತಥಾ ಉಸಮೇಂ ಆತೇ ಭೀ ಹೈಂ; ಪರನ್ತು ಆತ್ಮಾ ನಿಶ್ಚಿತ ಅಸಂಖ್ಯಾತ-
ಪ್ರದೇಶವಾಲಾ ಏಕ ಹೀ ದ್ರವ್ಯ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ವಹ ಅಪನೇ ಪ್ರದೇಶೋಂಕೋ ನಿಕಾಲ ನಹೀಂ ಸಕತಾ ತಥಾ ಅಧಿಕ
ಪ್ರದೇಶೋಂಕೋ ಲೇ ನಹೀಂ ಸಕತಾ .) ಔರ ಸಕಲ ಲೋಕರೂಪ ಘರಕೇ ವಿಸ್ತಾರಸೇ ಪರಿಮಿತ ಜಿಸಕಾ ನಿಶ್ಚಿತ ನಿಜ
ವಿಸ್ತಾರಸಂಗ್ರಹ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜಿಸಕಾ ಲೋಕ ಜಿತನಾ ನಿಶ್ಚಿತ ಮಾಪ ಹೈ) ಉಸಕೇ (-ಆತ್ಮಾಕೇ) ಪ್ರದೇಶೋಂಕೇ
ಸಂಕೋಚ-ವಿಕಾಸ ದ್ವಾರಾ ಭೀ ಕಾರ್ಯತ್ವ ನಹೀಂ ಬನ ಸಕತಾ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಪ್ರದೇಶೋಂಕೇ ಸಂಕೋಚ-ವಿಸ್ತಾರ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ,
ಸೂಖೇ-ಗೀಲೇ ಚಮಡೇಕೀ ಭಾಂತಿ, ನಿಶ್ಚಿತ ನಿಜ ವಿಸ್ತಾರಕೇ ಕಾರಣ ಉಸೇ ( – ಆತ್ಮಾಕೋ) ಹೀನಾಧಿಕ ನಹೀಂ
ಕಿಯಾ ಜಾ ಸಕತಾ . (ಇಸಪ್ರಕಾರ ಆತ್ಮಾಕೇ ದ್ರವ್ಯರೂಪ ಆತ್ಮಾಕೇ ಕರ್ತೃತ್ವ ನಹೀಂ ಬನ ಸಕತಾ .) ಔರ,
‘‘ವಸ್ತುಸ್ವಭಾವಕಾ ಸರ್ವಥಾ ಮಿಟನಾ ಅಶಕ್ಯ ಹೋನೇಸೇ ಜ್ಞಾಯಕ ಭಾವ ಜ್ಞಾನಸ್ವಭಾವಸೇ ಹೀ ಸದೈವ ಸ್ಥಿತ ರಹತಾ
ಹೈ ಔರ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸ್ಥಿತ ರಹತಾ ಹುಆ, ಜ್ಞಾಯಕತ್ವ ಔರ ಕರ್ತೃತ್ವಕೇ ಅತ್ಯನ್ತ ವಿರುದ್ಧತಾ ಹೋನೇಸೇ,

Page 487 of 642
PDF/HTML Page 520 of 675
single page version

ತಿಷ್ಠತಿ, ತಥಾ ತಿಷ್ಠಂಶ್ಚ ಜ್ಞಾಯಕಕರ್ತೃತ್ವಯೋರತ್ಯನ್ತವಿರುದ್ಧತ್ವಾನ್ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾದಿಭಾವಾನಾಂ ನ ಕರ್ತಾ
ಭವತಿ, ಭವನ್ತಿ ಚ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾದಿಭಾವಾಃ, ತತಸ್ತೇಷಾಂ ಕರ್ಮೈವ ಕರ್ತೃ ಪ್ರರೂಪ್ಯತ ಇತಿ ವಾಸನೋನ್ಮೇಷಃ
ಸ ತು ನಿತರಾಮಾತ್ಮಾತ್ಮಾನಂ ಕರೋತೀತ್ಯಭ್ಯುಪಗಮಮುಪಹನ್ತ್ಯೇವ .
ತತೋ ಜ್ಞಾಯಕಸ್ಯ ಭಾವಸ್ಯ ಸಾಮಾನ್ಯಾಪೇಕ್ಷಯಾ ಜ್ಞಾನಸ್ವಭಾವಾವಸ್ಥಿತತ್ವೇಽಪಿ ಕರ್ಮಜಾನಾಂ
ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾದಿಭಾವಾನಾಂ ಜ್ಞಾನಸಮಯೇಽನಾದಿಜ್ಞೇಯಜ್ಞಾನಭೇದವಿಜ್ಞಾನಶೂನ್ಯತ್ವಾತ್ ಪರಮಾತ್ಮೇತಿ ಜಾನತೋ ವಿಶೇಷಾಪೇಕ್ಷಯಾ
ತ್ವಜ್ಞಾನರೂಪಸ್ಯ ಜ್ಞಾನಪರಿಣಾಮಸ್ಯ ಕರಣಾತ್ಕರ್ತೃತ್ವಮನುಮನ್ತವ್ಯಂ; ತಾವದ್ಯಾವತ್ತದಾದಿಜ್ಞೇಯಜ್ಞಾನಭೇದವಿಜ್ಞಾನ-
ಪೂರ್ಣತ್ವಾದಾತ್ಮಾನಮೇವಾತ್ಮೇತಿ ಜಾನತೋ ವಿಶೇಷಾಪೇಕ್ಷಯಾಪಿ ಜ್ಞಾನರೂಪೇಣೈವ ಜ್ಞಾನಪರಿಣಾಮೇನ ಪರಿಣಮಮಾನಸ್ಯ ಕೇವಲಂ
ಜ್ಞಾತೃತ್ವಾತ್ಸಾಕ್ಷಾದಕರ್ತೃತ್ವಂ ಸ್ಯಾತ್ .
ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾದಿ ಭಾವೋಂಕಾ ಕರ್ತಾ ನಹೀಂ ಹೋತಾ; ಔರ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾದಿ ಭಾವ ತೋ ಹೋತೇ ಹೈಂ; ಇಸಲಿಯೇ ಉನಕಾ ಕರ್ತಾ
ಕರ್ಮ ಹೀ ಹೈ, ಇಸಪ್ರಕಾರ ಪ್ರರೂಪಿತ ಕಿಯಾ ಜಾತಾ ಹೈ’’ — ಐಸೀ ಜೋ ವಾಸನಾ (ಅಭಿಪ್ರಾಯ, ಝುಕಾವ) ಪ್ರಗಟ
ಕೀ ಜಾತೀ ಹೈ ವಹ ಭೀ ‘ಆತ್ಮಾಕೋ ಕರತಾ ಹೈ’ ಇಸ (ಪೂರ್ವೋಕ್ತ) ಮಾನ್ಯತಾಕಾ ಅತಿಶಯತಾಪೂರ್ವಕ ಘಾತ ಕರತೀ
ಹೀ ಹೈ (ಕ್ಯೋಂಕಿ ಸದಾ ಹೀ ಜ್ಞಾಯಕ ಮಾನನೇಸೇ ಆತ್ಮಾ ಅಕರ್ತಾ ಹೀ ಸಿದ್ಧ ಹುಆ) .
ಇಸಲಿಯೇ, ಜ್ಞಾಯಕ ಭಾವ ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ಜ್ಞಾನಸ್ವಭಾವಸೇ ಅವಸ್ಥಿತ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ, ಕರ್ಮಸೇ
ಉತ್ಪನ್ನ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾದಿ ಭಾವೋಂಕೇ ಜ್ಞಾನಕೇ ಸಮಯ, ಅನಾದಿಕಾಲಸೇ ಜ್ಞೇಯ ಔರ ಜ್ಞಾನಕೇ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಸೇ ಶೂನ್ಯ
ಹೋನೇಸೇ, ಪರಕೋ ಆತ್ಮಾಕೇ ರೂಪಮೇಂ ಜಾನತಾ ಹುಆ ವಹ (ಜ್ಞಾಯಕಭಾವ) ವಿಶೇಷ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ಅಜ್ಞಾನರೂಪ
ಜ್ಞಾನಪರಿಣಾಮಕೋ ಕರತಾ ಹೈ ( – ಅಜ್ಞಾನರೂಪ ಐಸಾ ಜೋ ಜ್ಞಾನಕಾ ಪರಿಣಮನ ಉಸಕೋ ಕರತಾ ಹೈ) ಇಸಲಿಯೇ,
ಉಸಕೇ ಕರ್ತೃತ್ವಕೋ ಸ್ವೀಕಾರ ಕರನಾ (ಅರ್ಥಾತ್ ಐಸಾ ಸ್ವೀಕಾರ ಕರನಾ ಕಿ ವಹ ಕರ್ತ್ತಾ ಹೈ) ವಹ ಭೀ ತಬ
ತಕ ಕೀ ಜಬ ತಕ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಕೇ ಪ್ರಾರಮ್ಭಸೇ ಜ್ಞೇಯ ಔರ ಜ್ಞಾನಕೇ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಸೇ ಪೂರ್ಣ (ಅರ್ಥಾತ್ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನ
ಸಹಿತ) ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಆತ್ಮಾಕೋ ಹೀ ಆತ್ಮಾಕೇ ರೂಪಮೇಂ ಜಾನತಾ ಹುಆ ವಹ (ಜ್ಞಾಯಕಭಾವ), ವಿಶೇಷ
ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ಭೀ ಜ್ಞಾನರೂಪ ಹೀ ಜ್ಞಾನಪರಿಣಾಮಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತಾ ಹುಆ ( – ಜ್ಞಾನರೂಪ ಐಸಾ ಜೋ ಜ್ಞಾನಕಾ
ಪರಿಣಮನ ಉಸರೂಪ ಹೀ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತಾ ಹುಆ), ಮಾತ್ರ ಜ್ಞಾತೃತ್ವಕೇ ಕಾರಣ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಅಕರ್ತಾ ಹೋ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಕಿತನೇ ಹೀ ಜೈನ ಮುನಿ ಭೀ ಸ್ಯಾದ್ವಾದ-ವಾಣೀಕೋ ಭಲೀಭಾಂತಿ ನ ಸಮಝಕರ ಸರ್ವಥಾ
ಏಕಾನ್ತಕಾ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಕರತೇ ಹೈಂ ಔರ ವಿವಕ್ಷಾಕೋ ಬದಲಕರ ಯಹ ಕಹತೇ ಹೈಂ ಕಿ — ‘‘ಆತ್ಮಾ ತೋ
ಭಾವಕರ್ಮಕಾ ಅಕರ್ತಾ ಹೀ ಹೈ, ಕರ್ಮಪ್ರಕೃತಿಕಾ ಉದಯ ಹೀ ಭಾವಕರ್ಮಕೋ ಕರತಾ ಹೈ; ಅಜ್ಞಾನ, ಜ್ಞಾನ, ಸೋನಾ,
ಜಾಗನಾ, ಸುಖ, ದುಃಖ, ಮಿಥ್ಯಾತ್ವ, ಅಸಂಯಮ, ಚಾರ ಗತಿಯೋಂಮೇಂ ಭ್ರಮಣ — ಇನ ಸಬಕೋ, ತಥಾ ಜೋ ಕುಛ
ಶುಭ-ಅಶುಭ ಭಾವ ಹೈಂ ಇನ ಸಬಕೋ ಕರ್ಮ ಹೀ ಕರತಾ ಹೈ; ಜೀವ ತೋ ಅಕರ್ತಾ ಹೈ .’’ ಔರ ವೇ ಮುನಿ ಶಾಸ್ತ್ರಕಾ
ಭೀ ಐಸಾ ಹೀ ಅರ್ಥ ಕರತೇ ಹೈಂ ಕಿ — ‘‘ವೇದಕೇ ಉದಯಸೇ ಸ್ತ್ರೀ-ಪುರುಷಕಾ ವಿಕಾರ ಹೋತಾ ಹೈ ಔರ ಉಪಘಾತ
ತಥಾ ಪರಘಾತ ಪ್ರಕೃತಿಕೇ ಉದಯಸೇ ಪರಸ್ಪರ ಘಾತ ಹೋತಾ ಹೈ .’’ ಇಸಪ್ರಕಾರ, ಜೈಸೇ ಸಾಂಖ್ಯಮತಾವಲಮ್ಬೀ ಸಬ