Samaysar-Hindi (Kannada transliteration). Kalash: 205-214 ; Gatha: 345-365.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 27 of 34

 

Page 488 of 642
PDF/HTML Page 521 of 675
single page version

(ಶಾರ್ದೂಲವಿಕ್ರೀಡಿತ)
ಮಾಽಕರ್ತಾರಮಮೀ ಸ್ಪೃಶನ್ತು ಪುರುಷಂ ಸಾಂಖ್ಯಾ ಇವಾಪ್ಯಾರ್ಹತಾಃ
ಕರ್ತಾರಂ ಕಲಯನ್ತು ತಂ ಕಿಲ ಸದಾ ಭೇದಾವಬೋಧಾದಧಃ .
ಊರ್ಧ್ವಂ ತೂದ್ಧತಬೋಧಧಾಮನಿಯತಂ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಮೇನಂ ಸ್ವಯಂ
ಪಶ್ಯನ್ತು ಚ್ಯುತಕರ್ತೃಭಾವಮಚಲಂ ಜ್ಞಾತಾರಮೇಕಂ ಪರಮ್ ..೨೦೫..
ಕುಛ ಪ್ರಕೃತಿಕಾ ಕಾರ್ಯ ಮಾನತೇ ಹೈಂ ಔರ ಪುರುಷಕೋ ಅಕರ್ತಾ ಮಾನತೇ ಹೈಂ ಉಸೀಪ್ರಕಾರ, ಅಪನೀ ಬುದ್ಧಿಕೇ ದೋಷಸೇ
ಇನ ಮುನಿಯೋಂಕೀ ಭೀ ಐಸೀ ಹೀ ಐಕಾನ್ತಿಕ ಮಾನ್ಯತಾ ಹುಈ . ಇಸಲಿಯೇ ಜಿನವಾಣೀ ತೋ ಸ್ಯಾದ್ವಾದರೂಪ ಹೋನೇಸೇ
ಸರ್ವಥಾ ಏಕಾನ್ತಕೋ ಮಾನನೇವಾಲೇ ಉನ ಮುನಿಯೋಂ ಪರ ಜಿನವಾಣೀಕಾ ಕೋಪ ಅವಶ್ಯ ಹೋತಾ ಹೈ . ಜಿನವಾಣೀಕೇ
ಕೋಪಕೇ ಭಯಸೇ ಯದಿ ವೇ ವಿವಕ್ಷಾಕೋ ಬದಲಕರ ಯಹ ಕಹೇಂ ಕಿ — ‘‘ಭಾವಕರ್ಮಕಾ ಕರ್ತಾ ಕರ್ಮ ಹೈ ಔರ
ಅಪನೇ ಆತ್ಮಾಕಾ (ಅರ್ಥಾತ್ ಅಪನೇಕೋ) ಕರ್ತಾ ಆತ್ಮಾ ಹೈ; ಇಸಪ್ರಕಾರ ಹಮ ಆತ್ಮಾಕೋ ಕಂಥಚಿತ್ ಕರ್ತಾ
ಕಹತೇ ಹೈಂ, ಇಸಲಿಯೇ ವಾಣೀಕಾ ಕೋಪ ನಹೀಂ ಹೋತಾ;’’ ತೋ ಉನಕಾ ಯಹ ಕಥನ ಭೀ ಮಿಥ್ಯಾ ಹೀ ಹೈ . ಆತ್ಮಾ
ದ್ರವ್ಯಸೇ ನಿತ್ಯ ಹೈ, ಅಸಂಖ್ಯಾತಪ್ರದೇಶೀ ಹೈ, ಲೋಕಪರಿಮಾಣ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಉಸಮೇಂ ತೋ ಕುಛ ನವೀನ ಕರನಾ ನಹೀಂ
ಹೈ; ಔರ ಜೋ ಭಾವಕರ್ಮರೂಪ ಪರ್ಯಾಯೇಂ ಹೈಂ ಉನಕಾ ಕರ್ತಾ ತೋ ವೇ ಮುನಿ ಕರ್ಮಕೋ ಹೀ ಕಹತೇ ಹೈಂ; ಇಸಲಿಯೇ ಆತ್ಮಾ
ತೋ ಅಕರ್ತಾ ಹೀ ರಹಾ ! ತಬ ಫಿ ರ ವಾಣೀಕಾ ಕೋಪ ಕೈಸೇ ಮಿಟ ಗಯಾ ? ಇಸಲಿಯೇ ಆತ್ಮಾಕೇ ಕರ್ತೃತ್ವ-
ಅಕರ್ತೃತ್ವಕೀ ವಿವಕ್ಷಾಕೋ ಯಥಾರ್ಥ ಮಾನನಾ ಹೀ ಸ್ಯಾದ್ವಾದಕೋ ಯಥಾರ್ಥ ಮಾನನಾ ಹೈ . ಆತ್ಮಾಕೇ ಕರ್ತೃತ್ವ-
ಅಕರ್ತೃತ್ವಕೇ ಸಮ್ಬನ್ಧಮೇಂ ಸತ್ಯಾರ್ಥ ಸ್ಯಾದ್ವಾದ-ಪ್ರರೂಪಣ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಹೈ : —
ಆತ್ಮಾ ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ತೋ ಜ್ಞಾನಸ್ವಭಾವಮೇಂ ಹೀ ಸ್ಥಿತ ಹೈ; ಪರನ್ತು ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾದಿ ಭಾವೋಂಕೋ ಜಾನತೇ
ಸಮಯ, ಅನಾದಿಕಾಲಸೇ ಜ್ಞೇಯ ಔರ ಜ್ಞಾನಕೇ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಕೇ ಅಭಾವಕೇ ಕಾರಣ, ಜ್ಞೇಯರೂಪ ಮಿಥ್ಯಾತ್ವಾದಿ ಭಾವೋಂಕೋ
ಆತ್ಮಾಕೇ ರೂಪಮೇಂ ಜಾನತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಇಸಪ್ರಕಾರ ವಿಶೇಷ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ಅಜ್ಞಾನರೂಪ ಜ್ಞಾನಪರಿಣಾಮಕೋ ಕರನೇಸೇ
ಕರ್ತಾ ಹೈ; ಔರ ಜಬ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನ ಹೋನೇಸೇ ಆತ್ಮಾಕೋ ಹೀ ಆತ್ಮಾಕೇ ರೂಪಮೇಂ ಜಾನತಾ ಹೈ, ತಬ ವಿಶೇಷ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ
ಭೀ ಜ್ಞಾನರೂಪ ಜ್ಞಾನಪರಿಣಾಮಮೇಂ ಹೀ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತಾ ಹುಆ ಮಾತ್ರ ಜ್ಞಾತಾ ರಹನೇಸೇ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಅಕರ್ತಾ
ಹೈ ..೩೩೨ ಸೇ ೩೪೪..
ಅಬ, ಇಸ ಅರ್ಥಕಾ ಕಲಶರೂಪ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — [ಅಮೀ ಆರ್ಹತಾಃ ಅಪಿ ] ಇಸ ಆರ್ಹತ್ ಮತಕೇ ಅನುಯಾಯೀ ಅರ್ಥಾತ್ ಜೈನ ಭೀ
[ಪುರುಷಂ ] ಆತ್ಮಾಕೋ, [ಸಾಂಖ್ಯಾಃ ಇವ ] ಸಾಂಖ್ಯಮತಿಯೋಂಕೀ ಭಾಂತಿ, [ಅಕರ್ತಾರಮ್ ಮಾ ಸ್ಪೃಶನ್ತು ] (ಸರ್ವಥಾ)
ಅಕ ರ್ತಾ ಮತ ಮಾನೋ; [ಭೇದ-ಅವಬೋಧಾತ್ ಅಧಃ ] ಭೇದಜ್ಞಾನ ಹೋನೇಸೇ ಪೂರ್ವ [ತಂ ಕಿಲ ] ಉಸೇ [ಸದಾ ]
ನಿರನ್ತರ [ಕರ್ತಾರಂ ಕಲಯನ್ತು ] ಕ ರ್ತಾ ಮಾನೋ, [ತು ] ಔರ [ಊ ರ್ಧ್ವಂ ] ಭೇದಜ್ಞಾನ ಹೋನೇಕೇ ಬಾದ [ಉದ್ಧತ-ಬೋಧ-
ಧಾಮ-ನಿಯತಂ ಸ್ವಯಂ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಮ್ ಏನಮ್ ] ಉದ್ಧತ ೧ಜ್ಞಾನಧಾಮಮೇಂ ನಿಶ್ಚಿತ ಇಸ ಸ್ವಯಂ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಆತ್ಮಾಕೋ
೧ಜ್ಞಾನಧಾಮ = ಜ್ಞಾನಮನ್ದಿರ; ಜ್ಞಾನಪ್ರಕಾಶ .

Page 489 of 642
PDF/HTML Page 522 of 675
single page version

(ಮಾಲಿನೀ)
ಕ್ಷಣಿಕಮಿದಮಿಹೈಕಃ ಕಲ್ಪಯಿತ್ವಾತ್ಮತತ್ತ್ವಂ
ನಿಜಮನಸಿ ವಿಧತ್ತೇ ಕರ್ತೃಭೋಕ್ತ್ರೋರ್ವಿಭೇದಮ್ .
ಅಪಹರತಿ ವಿಮೋಹಂ ತಸ್ಯ ನಿತ್ಯಾಮೃತೌಘೈಃ
ಸ್ವಯಮಯಮಭಿಷಿಂಚಂಶ್ಚಿಚ್ಚಮತ್ಕಾರ ಏವ ..೨೦೬..
62
[ಚ್ಯುತ-ಕರ್ತೃಭಾವಮ್ ಅಚಲಂ ಏಕಂ ಪರಮ್ ಜ್ಞಾತಾರಮ್ ] ಕ ರ್ತೃತ್ವ ರಹಿತ, ಅಚಲ, ಏಕ ಪರಮ ಜ್ಞಾತಾ ಹೀ
[ಪಶ್ಯನ್ತು ] ದೇಖೋ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಸಾಂಖ್ಯಮತಾವಲಮ್ಬೀ ಪುರುಷಕೋ ಸರ್ವಥಾ ಏಕಾನ್ತಸೇ ಅಕರ್ತಾ, ಶುದ್ಧ ಉದಾಸೀನ ಚೈತನ್ಯಮಾತ್ರ
ಮಾನತೇ ಹೈಂ . ಐಸಾ ಮಾನನೇಸೇ ಪುರುಷಕೋ ಸಂಸಾರಕೇ ಅಭಾವಕಾ ಪ್ರಸಂಗ ಆತಾ ಹೈ; ಔರ ಯದಿ ಪ್ರಕೃತಿಕೋ ಸಂಸಾರ
ಮಾನಾ ಜಾಯೇ ತೋ ವಹ ಭೀ ಘಟಿತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಪ್ರಕೃತಿ ತೋ ಜಡ ಹೈ, ಉಸೇ ಸುಖದುಃಖಾದಿಕಾ ಸಂವೇದನ
ನಹೀಂ ಹೈ, ತೋ ಉಸೇ ಸಂಸಾರ ಕೈಸಾ ? ಐಸೇ ಅನೇಕ ದೋಷ ಏಕಾನ್ತ ಮಾನ್ಯತಾಮೇಂ ಆತೇ ಹೈಂ . ಸರ್ವಥಾ ಏಕಾನ್ತ ವಸ್ತುಕಾ
ಸ್ವರೂಪ ಹೀ ನಹೀಂ ಹೈ . ಇಸಿಲಯೇ ಸಾಂಖ್ಯಮತೀ ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿ ಹೈಂ; ಔರ ಯದಿ ಜೈನ ಭೀ ಐಸಾ ಮಾನೇಂ ತೋ ವೇ ಭೀ
ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿ ಹೈಂ . ಇಸಲಿಯೇ ಆಚಾರ್ಯದೇವ ಉಪದೇಶ ದೇತೇ ಹೈಂ ಕಿ — ಸಾಂಖ್ಯಮತಿಯೋಂಕೀ ಭಾಂತಿ ಜೈನ ಆತ್ಮಾಕೋ
ಸರ್ವಥಾ ಅಕರ್ತಾ ನ ಮಾನೇಂ; ಜಬ ತಕ ಸ್ವ-ಪರಕಾ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನ ನ ಹೋ ತಬ ತಕ ತೋ ಉಸೇ ರಾಗಾದಿಕಾ — ಅಪನೇ
ಚೇತನರೂಪ ಭಾವಕರ್ಮೋಂಕಾ — ಕರ್ತಾ ಮಾನೋ, ಔರ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನ ಹೋನೇಕೇ ಬಾದ ಶುದ್ಧ ವಿಜ್ಞಾನಘನ, ಸಮಸ್ತ ಕರ್ತೃತ್ವಕೇ
ಭಾವಸೇ ರಹಿತ, ಏಕ ಜ್ಞಾತಾ ಹೀ ಮಾನೋ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ಏಕ ಹೀ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಕರ್ತೃತ್ವ ತಥಾ ಅಕರ್ತೃತ್ವ — ಯೇ ದೋನೋಂ
ಭಾವ ವಿವಕ್ಷಾವಶ ಸಿದ್ಧ ಹೋತೇ ಹೈಂ . ಐಸಾ ಸ್ಯಾದ್ವಾದ ಮತ ಜೈನೋಂಕಾ ಹೈ; ಔರ ವಸ್ತುಸ್ವಭಾವ ಭೀ ಐಸಾ ಹೀ ಹೈ,
ಕಲ್ಪನಾ ನಹೀಂ ಹೈ . ಐಸಾ (ಸ್ಯಾದ್ವಾದಾನುಸಾರ) ಮಾನನೇಸೇ ಪುರುಷಕೋ ಸಂಸಾರ-ಮೋಕ್ಷ ಆದಿಕೀ ಸಿದ್ಧಿ ಹೋತೀ ಹೈ;
ಔರ ಸರ್ವಥಾ ಏಕಾನ್ತ ಮಾನನೇಸೇ ಸರ್ವ ನಿಶ್ಚಯ-ವ್ಯವಹಾರಕಾ ಲೋಪ ಹೋತಾ ಹೈ .೨೦೫.
ಆಗೇಕೀ ಗಾಥಾಓಂಮೇಂ, ‘ಕರ್ತಾ ಅನ್ಯ ಹೈ ಔರ ಭೋಕ್ತಾ ಅನ್ಯ ಹೈ’ ಐಸಾ ಮಾನನೇವಾಲೇ ಕ್ಷಣಿಕವಾದೀ
ಬೌದ್ಧಮತಿಯೋಂಕೋ ಉನಕೀ ಸರ್ವಥಾ ಏಕಾನ್ತ ಮಾನ್ಯತಾಮೇಂ ದೂಷಣ ಬತಾಯೇಂಗೇ ಔರ ಸ್ಯಾದ್ವಾದ ಅನುಸಾರ ಜಿಸಪ್ರಕಾರ
ವಸ್ತುಸ್ವರೂಪ ಅರ್ಥಾತ್ ಕರ್ತಾಭೋಕ್ತಾಪನ ಹೈ ಉಸಪ್ರಕಾರ ಕಹೇಂಗೇ . ಉನ ಗಾಥಾಓಂಕಾ ಸೂಚಕ ಕಾವ್ಯ ಪ್ರಥಮ
ಕಹತೇ ಹೈಂ : —
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — [ಇಹ ] ಇಸ ಜಗತಮೇಂ [ಏಕಃ ] ಕೋಈ ಏಕ ತೋ (ಅರ್ಥಾತ್ ಕ್ಷಣಿಕ ವಾದೀ
ಬೌದ್ಧಮತೀ ತೋ) [ಇದಮ್ ಆತ್ಮತತ್ತ್ವಂ ಕ್ಷಣಿಕಮ್ ಕಲ್ಪಯಿತ್ವಾ ] ಇಸ ಆತ್ಮತತ್ತ್ವಕೋ ಕ್ಷಣಿಕ ಕ ಲ್ಪಿತ
ಕರಕೇ [ನಿಜ-ಮನಸಿ ] ಅಪನೇ ಮನಮೇಂ [ಕರ್ತೃ-ಭೋಕ್ತ್ರೋಃ ವಿಭೇದಮ್ ವಿಧತ್ತೇ ] ಕ ರ್ತಾ ಔರ ಭೋಕ್ತಾಕಾ ಭೇದ
ಕ ರತೇ ಹೈಂ ( – ಕ ರ್ತಾ ಅನ್ಯ ಹೈ ಔರ ಭೋಕ್ತಾ ಅನ್ಯ ಹೈ, ಐಸಾ ಮಾನತೇ ಹೈಂ); [ತಸ್ಯ ವಿಮೋಹಂ ] ಉನಕೇ
ಮೋಹಕೋ (ಅಜ್ಞಾನಕೋ) [ಅಯಮ್ ಚಿತ್-ಚಮತ್ಕಾರಃ ಏವ ಸ್ವಯಮ್ ] ಯಹ ಚೈತನ್ಯಚಮತ್ಕಾರ ಹೀ ಸ್ವಯಂ
[ನಿತ್ಯ-ಅಮೃತ-ಓಘೈಃ ] ನಿತ್ಯತಾರೂಪ ಅಮೃತಕೇ ಓಘ( – ಸಮೂಹ)ಕೇ ದ್ವಾರಾ [ಅಭಿಷಿಂಚಂ ] ಅಭಿಸಿಂಚನ

Page 490 of 642
PDF/HTML Page 523 of 675
single page version

(ಅನುಷ್ಟುಭ್)
ವೃತ್ತ್ಯಂಶಭೇದತೋಽತ್ಯನ್ತಂ ವೃತ್ತಿಮನ್ನಾಶಕಲ್ಪನಾತ್ .
ಅನ್ಯಃ ಕರೋತಿ ಭುಂಕ್ತೇ ಽನ್ಯ ಇತ್ಯೇಕಾನ್ತಶ್ಚಕಾಸ್ತು ಮಾ ..೨೦೭..
ಕ ರತಾ ಹುಆ, [ಅಪಹರತಿ ] ದೂರ ಕ ರತಾ ಹೈ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಕ್ಷಣಿಕವಾದೀ ಕರ್ತಾ-ಭೋಕ್ತಾಮೇಂ ಭೇದ ಮಾನತೇ ಹೈಂ, ಅರ್ಥಾತ್ ವೇ ಯಹ ಮಾನತೇ ಹೈಂ ಕಿ —
ಪ್ರಥಮ ಕ್ಷಣಮೇಂ ಜೋ ಆತ್ಮಾ ಥಾ, ವಹ ದೂಸರೇ ಕ್ಷಣಮೇಂ ನಹೀಂ ಹೈ . ಆಚಾರ್ಯದೇವ ಕಹತೇ ಹೈಂ ಕಿ — ಹಮ ಉಸೇ ಕ್ಯಾ
ಸಮಝಾಯೇಂ ? ಯಹ ಚೈತನ್ಯ ಹೀ ಉಸಕಾ ಅಜ್ಞಾನ ದೂರ ಕರ ದೇಗಾ — ಕಿ ಜೋ (ಚೈತನ್ಯ) ಅನುಭವಗೋಚರ ನಿತ್ಯ ಹೈ .
ಪ್ರಥಮ ಕ್ಷಣಮೇಂ ಜೋ ಆತ್ಮಾ ಥಾ, ವಹೀ ದ್ವಿತೀಯ ಕ್ಷಣಮೇಂ ಕಹತಾ ಹೈ ಕಿ ‘ಮೈಂ ಜೋ ಪಹಲೇ ಥಾ ವಹೀ ಹೂಂ’; ಇಸಪ್ರಕಾರಕಾ
ಸ್ಮರಣಪೂರ್ವಕ ಪ್ರತ್ಯಭಿಜ್ಞಾನ ಆತ್ಮಾಕೀ ನಿತ್ಯತಾ ಬತಲಾತಾ ಹೈ . ಯಹಾಂ ಬೌದ್ಧಮತೀ ಕಹತಾ ಹೈ ಕಿ — ‘ಜೋ ಪ್ರಥಮ
ಕ್ಷಣಮೇಂ ಥಾ, ವಹೀ ಮೈಂ ದೂಸರೇ ಕ್ಷಣಮೇಂ ಹೂಂ’ ಐಸಾ ಮಾನನಾ ವಹ ತೋ ಅನಾದಿಕಾಲೀನ ಅವಿದ್ಯಾಸೇ ಭ್ರಮ ಹೈ; ಯಹ ಭ್ರಮ
ದೂರ ಹೋ ತೋ ತತ್ತ್ವ ಸಿದ್ಧ ಹೋ, ಔರ ಸಮಸ್ತ ಕ್ಲೇಶ ಮಿಟೇ . ಉಸಕಾ ಉತ್ತರ ದೇತೇ ಹುಯೇ ಕಹತೇ ಹೈಂ ಕಿ — ‘‘ಹೇ
ಬೌದ್ಧ ! ತೂ ಯಹ ಜೋ ತರ್ಕ ( – ದಲೀಲ) ಕರತಾ ಹೈ, ಉಸ ಸಂಪೂರ್ಣ ತರ್ಕಕೋ ಕರನೇವಾಲಾ ಏಕ ಹೀ ಆತ್ಮಾ ಹೈ
ಯಾ ಅನೇಕ ಆತ್ಮಾ ಹೈಂ ? ಔರ ತೇರೇ ಸಂಪೂರ್ಣ ತರ್ಕಕೋ ಏಕ ಹೀ ಆತ್ಮಾ ಸುನತಾ ಹೈ ಐಸಾ ಮಾನಕರ ತೂ ತರ್ಕ ಕರತಾ
ಹೈ ಯಾ ಸಂಪೂರ್ಣ ತರ್ಕ ಪೂರ್ಣ ಹೋನೇ ತಕ ಅನೇಕ ಆತ್ಮಾ ಬದಲ ಜಾತೇ ಹೈಂ, ಐಸಾ ಮಾನಕರ ತರ್ಕ ಕರತಾ ಹೈ ? ಯದಿ
ಅನೇಕ ಆತ್ಮಾ ಬದಲ ಜಾತೇ ಹೈಂ, ತೋ ತೇರೇ ಸಂಪೂರ್ಣ ತರ್ಕಕೋ ತೋ ಕೋಈ ಆತ್ಮಾ ಸುನತಾ ನಹೀಂ ಹೈ; ತಬ ಫಿ ರ ತರ್ಕ
ಕರನೇಕಾ ಕ್ಯಾ ಪ್ರಯೋಜನ ಹೈ ? ೧ಯೋಂ ಅನೇಕ ಪ್ರಕಾರಸೇ ವಿಚಾರ ಕರನೇ ಪರ ತುಝೇ ಜ್ಞಾತ ಹೋಗಾ ಕಿ ಆತ್ಮಾಕೋ
ಕ್ಷಣಿಕ ಮಾನಕರ ಪ್ರತ್ಯಭಿಜ್ಞಾನಕೋ ಭ್ರಮ ಕಹ ದೇನಾ ವಹ ಯಥಾರ್ಥ ನಹೀಂ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ ಯಹ ಸಮಝನಾ ಚಾಹಿಯೇ
ಕಿ — ಆತ್ಮಾಕೋ ಏಕಾನ್ತತಃ ನಿತ್ಯ ಯಾ ಏಕಾನ್ತತಃ ಅನಿತ್ಯ ಮಾನನಾ ವಹ ದೋನೋಂ ಭ್ರಮ ಹೈಂ, ವಸ್ತುಸ್ವರೂಪ ನಹೀಂ;
ಹಮ (ಜೈನ) ಕಥಂಚಿತ್ ನಿತ್ಯಾನಿತ್ಯಾತ್ಮಕ ವಸ್ತುಸ್ವರೂಪ ಕಹತೇ ಹೈಂ ವಹೀ ಸತ್ಯಾರ್ಥ ಹೈ .’’ .೨೦೬.
ಪುನಃ, ಕ್ಷಣಿಕವಾದಕಾ ಯುಕ್ತಿ ದ್ವಾರಾ ನಿಷೇಧ ಕರತಾ ಹುಆ, ಔರ ಆಗೇಕೀ ಗಾಥಾಓಂಕಾ ಸೂಚಕ ಕಾವ್ಯ
ಕಹತೇ ಹೈಂ : —
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — [ವೃತ್ತಿ-ಅಂಶ-ಭೇದತಃ ] ವೃತ್ತ್ಯಂಶೋಂಕೇ ಅರ್ಥಾತ್ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೇ ಭೇದಕೇ ಕಾರಣ [ಅತ್ಯನ್ತಂ
ವೃತ್ತಿಮತ್-ನಾಶ-ಕಲ್ಪನಾತ್ ] ‘ವೃತ್ತಿಮಾನ್ ಅರ್ಥಾತ್ ದ್ರವ್ಯ ಅತ್ಯನ್ತ (ಸರ್ವಥಾ) ನಷ್ಟ ಹೋ ಜಾತಾ ಹೈ’ ಐಸೀ
ಕ ಲ್ಪನಾಕೇ ದ್ವಾರಾ [ಅನ್ಯಃ ಕರೋತಿ ] ‘ಅನ್ಯ ಕ ರತಾ ಹೈ ಔರ [ಅನ್ಯಃ ಭುಂಕ್ತೇ ] ಅನ್ಯ ಭೋಗತಾ ಹೈ’ [ಇತಿ
ಏಕಾನ್ತಃ ಮಾ ಚಕಾಸ್ತು ] ಐಸಾ ಏಕಾನ್ತ ಪ್ರಕಾಶಿತ ಮತ ಕ ರೋ .
೧ಯದಿ ಯಹ ಕಹಾ ಜಾಯೇ ಕಿ ‘ಆತ್ಮಾ ನಷ್ಟ ಹೋ ಜಾತಾ ಹೈ, ಕಿನ್ತು ಸಂಸ್ಕಾರ ಛೋಡತಾ ಜಾತಾ ಹೈ’ ತೋ ಯಹ ಭೀ ಯಥಾರ್ಥ
ನಹೀಂ ಹೈ; ಯದಿ ಆತ್ಮಾ ನಷ್ಟ ಹೋ ಜಾಯೇ ತೋ ಆಧಾರಕೇ ಬಿನಾ ಸಂಸ್ಕಾರ ಕೈಸೇ ರಹ ಸಕತಾ ಹೈ ? ಔರ ಯದಿ ಕದಾಚಿತ್
ಏಕ ಆತ್ಮಾ ಸಂಸ್ಕಾರ ಛೋಡತಾ ಜಾಯೇ, ತೋ ಭೀ ಉಸ ಆತ್ಮಾಕೇ ಸಂಸ್ಕಾರ ದೂಸರೇ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಪ್ರವಿಷ್ಟ ಹೋ ಜಾಯೇಂ, ಐಸಾ
ನಿಯಮ ನ್ಯಾಯಸಂಗತ ನಹೀಂ ಹೈ .

Page 491 of 642
PDF/HTML Page 524 of 675
single page version

ಕೇಹಿಂಚಿ ದು ಪಜ್ಜಏಹಿಂ ವಿಣಸ್ಸಏ ಣೇವ ಕೇಹಿಂಚಿ ದು ಜೀವೋ .
ಜಮ್ಹಾ ತಮ್ಹಾ ಕುವ್ವದಿ ಸೋ ವಾ ಅಣ್ಣೋ ವ ಣೇಯಂತೋ ..೩೪೫..
ಕೇಹಿಂಚಿ ದು ಪಜ್ಜಏಹಿಂ ವಿಣಸ್ಸಏ ಣೇವ ಕೇಹಿಂಚಿ ದು ಜೀವೋ .
ಜಮ್ಹಾ ತಮ್ಹಾ ವೇದದಿ ಸೋ ವಾ ಅಣ್ಣೋ ವ ಣೇಯಂತೋ ..೩೪೬..
ಜೋ ಚೇವ ಕುಣದಿ ಸೋ ಚಿಯ ಣ ವೇದಏ ಜಸ್ಸ ಏಸ ಸಿದ್ಧಂತೋ .
ಸೋ ಜೀವೋ ಣಾದವ್ವೋ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠೀ ಅಣಾರಿಹದೋ ..೩೪೭..
ಅಣ್ಣೋ ಕರೇದಿ ಅಣ್ಣೋ ಪರಿಭುಂಜದಿ ಜಸ್ಸ ಏಸ ಸಿದ್ಧಂತೋ .
ಸೋ ಜೀವೋ ಣಾದವ್ವೋ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠೀ ಅಣಾರಿಹದೋ ..೩೪೮..
ಕೈಶ್ಚಿತ್ತು ಪರ್ಯಾಯೈರ್ವಿನಶ್ಯತಿ ನೈವ ಕೈಶ್ಚಿತ್ತು ಜೀವಃ .
ಯಸ್ಮಾತ್ತಸ್ಮಾತ್ಕರೋತಿ ಸ ವಾ ಅನ್ಯೋ ವಾ ನೈಕಾನ್ತಃ ..೩೪೫..
ಭಾವಾರ್ಥ : — ದ್ರವ್ಯಕೀ ಪರ್ಯಾಯೇಂ ಪ್ರತಿಕ್ಷಣ ನಷ್ಟ ಹೋತೀ ಹೈಂ, ಇಸಲಿಯೇ ಬೌದ್ಧ ಯಹ ಮಾನತೇ ಹೈಂ ಕಿ
‘ದ್ರವ್ಯ ಹೀ ಸರ್ವಥಾ ನಷ್ಟ ಹೋತಾ ಹೈ’ . ಐಸೀ ಏಕಾನ್ತ ಮಾನ್ಯತಾ ಮಿಥ್ಯಾ ಹೈ . ಯದಿ ಪರ್ಯಾಯವಾನ ಪದಾರ್ಥಕಾ
ಹೀ ನಾಶ ಹೋ ಜಾಯೇ ತೋ ಪರ್ಯಾಯ ಕಿಸಕೇ ಆಶ್ರಯಸೇ ಹೋಗೀ ? ಇಸಪ್ರಕಾರ ದೋನೋಂಕೇ ನಾಶಕಾ ಪ್ರಸಂಗ ಆನೇಸೇ
ಶೂನ್ಯಕಾ ಪ್ರಸಂಗ ಆತಾ ಹೈ .೨೦೭.
ಅಬ, ನಿಮ್ನಲಿಖಿತ ಗಾಥಾಓಂಮೇಂ ಅನೇಕಾನ್ತಕೋ ಪ್ರಗಟ ಕರಕೇ ಕ್ಷಣಿಕವಾದಕಾ ಸ್ಪಷ್ಟತಯಾ ನಿಷೇಧ
ಕರತೇ ಹೈಂ : —
ಪರ್ಯಾಯ ಕುಛಸೇ ನಷ್ಟ ಜೀವ, ಕುಛಸೇ ನ ಜೀವ ವಿನಷ್ಟ ಹೈ .
ಇಸಸೇ ಕರೈ ಹೈ ಸೋ ಹಿ ಯಾ ಕೋ ಅನ್ಯ — ನಹಿಂ ಏಕಾನ್ತ ಹೈ ..೩೪೫..
ಪರ್ಯಾಯ ಕುಛಸೇ ನಷ್ಟ ಜೀವ, ಕುಛಸೇ ನ ಜೀವ ವಿನಷ್ಟ ಹೈ .
ಯೋಂ ಜೀವ ವೇದೈ ಸೋ ಹಿ ಯಾ ಕೋ ಅನ್ಯ — ನಹಿಂ ಏಕಾನ್ತ ಹೈ ..೩೪೬..
ಜೀವ ಜೋ ಕರೈ ವಹ ಭೋಗತಾ ನಹಿಂ — ಜಿಸಕಾ ಯಹ ಸಿದ್ಧಾನ್ತ ಹೈ .
ಅರ್ಹನ್ತಕೇ ಮತಕಾ ನಹೀಂ ಸೋ ಜೀವ ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿ ಹೈ ..೩೪೭..
ಜೀವ ಅನ್ಯ ಕರತಾ, ಅನ್ಯ ವೇದೇ — ಜಿಸಕಾ ಯಹ ಸಿದ್ಧಾನ್ತ ಹೈ .
ಅರ್ಹನ್ತಕೇ ಮತಕಾ ನಹೀಂ, ಸೋ ಜೀವ ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿ ಹೈ ..೩೪೮..
ಗಾಥಾರ್ಥ : — [ಯಸ್ಮಾತ್ ] ಕ್ಯೋಂಕಿ [ಜೀವಃ ] ಜೀವ [ಕೈಶ್ಚಿತ್ ಪರ್ಯಾಯೈಃ ತು ] ಕಿತನೀ ಹೀ

Page 492 of 642
PDF/HTML Page 525 of 675
single page version

ಕೈಶ್ಚಿತ್ತು ಪರ್ಯಾಯೈರ್ವಿನಶ್ಯತಿ ನೈವ ಕೈಶ್ಚಿತ್ತು ಜೀವಃ .
ಯಸ್ಮಾತ್ತಸ್ಮಾದ್ವೇದಯತೇ ಸ ವಾ ಅನ್ಯೋ ವಾ ನೈಕಾನ್ತಃ ..೩೪೬..
ಯಶ್ಚೈವ ಕರೋತಿ ಸ ಚೈವ ನ ವೇದಯತೇ ಯಸ್ಯ ಏಷ ಸಿದ್ಧಾನ್ತಃ .
ಸ ಜೀವೋ ಜ್ಞಾತವ್ಯೋ ಮಿಥ್ಯಾದ್ರಷ್ಟಿರನಾರ್ಹತಃ ..೩೪೭..
ಅನ್ಯಃ ಕರೋತ್ಯನ್ಯಃ ಪರಿಭುಂಕ್ತೇ ಯಸ್ಯ ಏಷ ಸಿದ್ಧಾನ್ತಃ .
ಸ ಜೀವೋ ಜ್ಞಾತವ್ಯೋ ಮಿಥ್ಯಾದ್ರಷ್ಟಿರನಾರ್ಹತಃ ..೩೪೮..
ಯತೋ ಹಿ ಪ್ರತಿಸಮಯಂ ಸಮ್ಭವದಗುರುಲಘುಗುಣಪರಿಣಾಮದ್ವಾರೇಣ ಕ್ಷಣಿಕತ್ವಾದಚಲಿತಚೈತನ್ಯಾನ್ವಯ-
ಗುಣದ್ವಾರೇಣ ನಿತ್ಯತ್ವಾಚ್ಚ ಜೀವಃ ಕೈಶ್ಚಿತ್ಪರ್ಯಾಯೈರ್ವಿನಶ್ಯತಿ, ಕೈಶ್ಚಿತ್ತು ನ ವಿನಶ್ಯತೀತಿ ದ್ವಿಸ್ವಭಾವೋ
ಜೀವಸ್ವಭಾವಃ . ತತೋ ಯ ಏವ ಕರೋತಿ ಸ ಏವಾನ್ಯೋ ವಾ ವೇದಯತೇ ಯ ಏವ ವೇದಯತೇ, ಸ ಏವಾನ್ಯೋ ವಾ
ಪರ್ಯಾಯೋಂಸೇ [ವಿನಶ್ಯತಿ ] ನಷ್ಟ ಹೋತಾ ಹೈ [ತು ] ಔರ [ಕೈಶ್ಚಿತ್ ] ಕಿತನೀ ಹೀ ಪರ್ಯಾಯೋಂಸೇ [ನ ಏವ ] ನಷ್ಟ
ನಹೀಂ ಹೋತಾ, [ತಸ್ಮಾತ್ ] ಇಸಲಿಯೇ [ಸಃ ವಾ ಕರೋತಿ ] ‘(ಜೋ ಭೋಗತಾ ಹೈ) ವಹೀ ಕ ರತಾ ಹೈ’ [ಅನ್ಯಃ ವಾ ]
ಅಥವಾ ‘ದೂಸರಾ ಹೀ ಕ ರತಾ ಹೈ’ [ನ ಏಕಾನ್ತಃ ] ಐಸಾ ಏಕಾನ್ತ ನಹೀಂ ಹೈ ( – ಸ್ಯಾದ್ವಾದ ಹೈ) .
[ಯಸ್ಮಾತ್ ] ಕ್ಯೋಂಕಿ [ಜೀವಃ ] ಜೀವ [ಕೈಶ್ಚಿತ್ ಪರ್ಯಾಯೈಃ ತು ] ಕಿತನೀ ಹೀ ಪರ್ಯಾಯೋಂಸೇ
[ವಿನಶ್ಯತಿ ] ನಷ್ಟ ಹೋತಾ ಹೈ [ತು ] ಔರ [ಕೈಶ್ಚಿತ್ ] ಕಿತನೀ ಹೀ ಪರ್ಯಾಯೋಂಸೇ [ನ ಏವ ] ನಷ್ಟ ನಹೀಂ ಹೋತಾ,
[ತಸ್ಮಾತ್ ] ಇಸಲಿಯೇ [ಸಃ ವಾ ವೇದಯತೇ ] ‘(ಜೋ ಕ ರತಾ ಹೈ) ವಹೀ ಭೋಗತಾ ಹೈ’ [ಅನ್ಯಃ ವಾ ] ಅಥವಾ
‘ದೂಸರಾ ಹೀ ಭೋಗತಾ ಹೈ’ [ನ ಏಕಾನ್ತಃ ] ಐಸಾ ಏಕಾನ್ತ ನಹೀಂ ಹೈ ( – ಸ್ಯಾದ್ವಾದ ಹೈ) .
‘[ಯಃ ಚ ಏವ ಕರೋತಿ ] ಜೋ ಕ ರತಾ ಹೈ [ಸಃ ಚ ಏವ ನ ವೇದಯತೇ ] ವಹೀ ನಹೀಂ ಭೋಗತಾ’ [ಏಷಃ
ಯಸ್ಯ ಸಿದ್ಧಾನ್ತಃ ] ಐಸಾ ಜಿಸಕಾ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಹೈ, [ಸಃ ಜೀವಃ ] ವಹ ಜೀವ [ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿಃ ] ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿ,
[ಅನಾರ್ಹತಃ ] ಅನಾರ್ಹತ ( – ಅರ್ಹನ್ತಕೇ ಮತಕೋ ನ ಮಾನನೇವಾಲಾ) [ಜ್ಞಾತವ್ಯಃ ] ಜಾನನಾ ಚಾಹಿಏ .
‘[ಅನ್ಯಃ ಕರೋತಿ ] ದೂಸರಾ ಕ ರತಾ ಹೈ [ಅನ್ಯಃ ಪರಿಭುಂಕ್ತೇ ] ಔರ ದೂಸರಾ ಭೋಗತಾ ಹೈ’ [ಏಷಃ ಯಸ್ಯ
ಸಿದ್ಧಾನ್ತಃ ] ಐಸಾ ಜಿಸಕಾ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಹೈ, [ಸಃ ಜೀವಃ ] ವಹ ಜೀವ [ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿಃ ] ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿ,
[ಅನಾರ್ಹತಃ ] ಅನಾರ್ಹತ ( – ಅಜೈನ) [ಜ್ಞಾತವ್ಯಃ ] ಜಾನನಾ ಚಾಹಿಯೇ .
ಟೀಕಾ : — ಜೀವ, ಪ್ರತಿಸಮಯ ಸಮ್ಭವತೇ ( – ಹೋನೇವಾಲೇ) ಅಗುರುಲಘುಗುಣಕೇ ಪರಿಣಾಮ ದ್ವಾರಾ ಕ್ಷಣಿಕ
ಹೋನಸೇ ಔರ ಅಚಲಿತ ಚೈತನ್ಯಕೇ ಅನ್ವಯರೂಪ ಗುಣ ದ್ವಾರಾ ನಿತ್ಯ ಹೋನೇಸೇ, ಕಿತನೀ ಹೀ ಪರ್ಯಾಯೋಂಸೇ ವಿನಾಶಕೋ
ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ ಔರ ಕಿತನೀ ಹೀ ಪರ್ಯಾಯೋಂಸೇ ವಿನಾಶಕೋ ನಹೀಂ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ — ಇಸಪ್ರಕಾರ ದೋ ಸ್ವಭಾವವಾಲಾ
ಜೀವಸ್ವಭಾವ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ‘ಜೋ ಕರತಾ ಹೈ ವಹೀ ಭೋಗತಾ ಹೈ ’ ಅಥವಾ ‘ದೂಸರಾ ಹೀ ಭೋಗತಾ ಹೈ’, ‘ಜೋ ಭೋಗತಾ

Page 493 of 642
PDF/HTML Page 526 of 675
single page version

ಕರೋತೀತಿ ನಾಸ್ತ್ಯೇಕಾನ್ತಃ . ಏವಮನೇಕಾನ್ತೇಽಪಿ ಯಸ್ತತ್ಕ್ಷಣವರ್ತಮಾನಸ್ಯೈವ ಪರಮಾರ್ಥಸತ್ತ್ವೇನ ವಸ್ತುತ್ವಮಿತಿ
ವಸ್ತ್ವಂಶೇಽಪಿ ವಸ್ತುತ್ವಮಧ್ಯಾಸ್ಯ ಶುದ್ಧನಯಲೋಭಾದ್ಋಜುಸೂತ್ರೈಕಾನ್ತೇ ಸ್ಥಿತ್ವಾ ಯ ಏವ ಕರೋತಿ ಸ ಏವ ನ ವೇದಯತೇ,
ಅನ್ಯಃ ಕರೋತಿ ಅನ್ಯೋ ವೇದಯತೇ ಇತಿ ಪಶ್ಯತಿ ಸ ಮಿಥ್ಯಾದ್ರಷ್ಟಿರೇವ ದ್ರಷ್ಟವ್ಯಃ, ಕ್ಷಣಿಕತ್ವೇಽಪಿ ವೃತ್ತ್ಯಂಶಾನಾಂ
ವೃತ್ತಿಮತಶ್ಚೈತನ್ಯಚಮತ್ಕಾರಸ್ಯ ಟಂಕೋತ್ಕೀರ್ಣಸ್ಯೈವಾನ್ತಃಪ್ರತಿಭಾಸಮಾನತ್ವಾತ್ .
ಹೈ ವಹೀ ಕರತಾ ಹೈ’ ಅಥವಾ ‘ದೂಸರಾ ಹೀ ಕರತಾ ಹೈ’ — ಐಸಾ ಏಕಾನ್ತ ನಹೀಂ ಹೈ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ಅನೇಕಾನ್ತ ಹೋನೇ
ಪರ ಭೀ, ‘ಜೋ (ಪರ್ಯಾಯ) ಉಸ ಸಮಯ ಹೋತೀ ಹೈ, ಉಸೀಕೋ ಪರಮಾರ್ಥ ಸತ್ತ್ವ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ವಹೀ ವಸ್ತು ಹೈ’
ಇಸಪ್ರಕಾರ ವಸ್ತುಕೇ ಅಂಶಮೇಂ ವಸ್ತುತ್ವಕಾ ಅಧ್ಯಾಸ ಕರಕೇ ಶುದ್ಧನಯಕೇ ಲೋಭಸೇ ಋಜುಸೂತ್ರನಯಕೇ ಏಕಾನ್ತಮೇಂ
ರಹಕರ ಜೋ ಯಹ ದೇಖತಾ – ಮಾನತಾ ಹೈ ಕಿ ‘‘ಜೋ ಕರತಾ ಹೈ ವಹೀ ನಹೀಂ ಭೋಗತಾ, ದೂಸರಾ ಕರತಾ ಹೈ ಔರ ದೂಸರಾ
ಭೋಗತಾ ಹೈ’’, ಉಸ ಜೀವಕೋ ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿ ಹೀ ದೇಖನಾ-ಮಾನನಾ ಚಾಹಿಯೇ; ಕ್ಯೋಂಕಿ, ವೃತ್ತ್ಯಂಶೋಂ(ಪರ್ಯಾಯೋಂ)ಕಾ
ಕ್ಷಣಿಕತ್ವ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ, ವೃತ್ತಿಮಾನ (ಪರ್ಯಾಯಮಾನ) ಜೋ ಚೈತನ್ಯಚಮತ್ಕಾರ (ಆತ್ಮಾ) ಹೈ, ವಹ ತೋ ಟಂಕೋತ್ಕೀರ್ಣ
(ನಿತ್ಯ) ಹೀ ಅನ್ತರಂಗಮೇಂ ಪ್ರತಿಭಾಸಿತ ಹೋತಾ ಹೈ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ವಸ್ತುಕಾ ಸ್ವಭಾವ ಜಿನವಾಣೀಮೇಂ ದ್ರವ್ಯಪರ್ಯಾಯಸ್ವರೂಪ ಕಹಾ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ಸ್ಯಾದ್ವಾದಸೇ
ಐಸಾ ಅನೇಕಾನ್ತ ಸಿದ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ ಕಿ ಪರ್ಯಾಯ-ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ತೋ ವಸ್ತು ಕ್ಷಣಿಕ ಹೈ ಔರ ದ್ರವ್ಯ-ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ನಿತ್ಯ
ಹೈ . ಜೀವ ಭೀ ವಸ್ತು ಹೋನೇಸೇ ದ್ರವ್ಯಪರ್ಯಾಯಸ್ವರೂಪ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ, ಪರ್ಯಾಯದೃಷ್ಟಿಸೇ ದೇಖಾ ಜಾಯ ತೋ ಕಾರ್ಯಕೋ ಕರತೀ
ಹೈ ಏಕ ಪರ್ಯಾಯ, ಔರ ಭೋಗತೀ ಹೈ ದೂಸರೀ ಪರ್ಯಾಯ; ಜೈಸೇ ಕಿ — ಮನುಷ್ಯಪರ್ಯಾಯನೇ ಶುಭಾಶುಭ ಕರ್ಮ ಕಿಯೇ ಔರ
ಉನಕಾ ಫಲ ದೇವಾದಿಪರ್ಯಾಯನೇ ಭೋಗಾ . ಯದಿ ದ್ರವ್ಯದೃಷ್ಟಿಸೇ ದೇಖಾ ಜಾಯ ತೋ, ಜೋ ಕರತಾ ಹೈ ವಹೀ ಭೋಗತಾ ಹೈ;
ಜೈಸೇ ಕಿ — ಮನುಷ್ಯಪರ್ಯಾಯಮೇಂ ಜಿಸ ಜೀವದ್ರವ್ಯನೇ ಶುಭಾಶುಭ ಕರ್ಮ ಕಿಯೇ, ಉಸೀ ಜೀವದ್ರವ್ಯನೇ ದೇವಾದಿ ಪರ್ಯಾಯಮೇಂ
ಸ್ವಯಂ ಕಿಯೇ ಗಯೇ ಕರ್ಮಕೇ ಫಲಕೋ ಭೋಗಾ .
ಇಸಪ್ರಕಾರ ವಸ್ತುಕಾ ಸ್ವರೂಪ ಅನೇಕಾನ್ತರೂಪ ಸಿದ್ಧ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ, ಜೋ ಜೀವ ಶುದ್ಧನಯಕೋ ಸಮಝೇ ಬಿನಾ
ಶುದ್ಧನಯಕೇ ಲೋಭಸೇ ವಸ್ತುಕೇ ಏಕ ಅಂಶಕೋ ( — ವರ್ತಮಾನ ಕಾಲಮೇಂ ವರ್ತತೀ ಪರ್ಯಾಯಕೋ) ಹೀ ವಸ್ತು ಮಾನಕರ
ಋಜುಸೂತ್ರನಯಕೇ ವಿಷಯಕಾ ಏಕಾನ್ತ ಪಕಡಕರ ಯಹ ಮಾನತಾ ಹೈ ಕಿ ‘ಜೋ ಕರತಾ ಹೈ ವಹೀ ನಹೀಂ ಭೋಗತಾ —
ಅನ್ಯ ಭೋಗತಾ ಹೈ, ಔರ ಜೋ ಭೋಗತಾ ಹೈ ವಹೀ ನಹೀಂ ಕರತಾ — ಅನ್ಯ ಕರತಾ ಹೈ, ’ ವಹ ಜೀವ ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿ ಹೈ,
ಅರಹನ್ತಕೇ ಮತಕಾ ನಹೀಂ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ, ಪರ್ಯಾಯೋಂಕಾ ಕ್ಷಣಿಕತ್ವ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ, ದ್ರವ್ಯರೂಪ ಚೈತನ್ಯಚಮತ್ಕಾರ ತೋ
ಅನುಭವಗೋಚರ ನಿತ್ಯ ಹೈ; ಪ್ರತ್ಯಭಿಜ್ಞಾನಸೇ ಜ್ಞಾತ ಹೋತಾ ಹೈ ಕಿ ‘ಜೋ ಮೈಂ ಬಾಲಕ ಅವಸ್ಥಾಮೇಂ ಥಾ, ವಹೀಂ ಮೈಂ ತರುಣ
ಅವಸ್ಥಾಮೇಂ ಥಾ ಔರ ವಹೀ ಮೈಂ ವೃದ್ಧ ಅವಸ್ಥಾಮೇಂ ಹೂಂ .’ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಜೋ ಕಥಂಚಿತ್ ನಿತ್ಯರೂಪಸೇ ಅನುಭವಗೋಚರ
ಹೈ — ಸ್ವಸಂವೇದನಮೇಂ ಆತಾ ಹೈ ಔರ ಜಿಸೇ ಜಿನವಾಣೀ ಭೀ ಐಸಾ ಹೀ ಕಹತೀ ಹೈ, ಉಸೇ ಜೋ ನಹೀಂ ಮಾನತಾ ವಹ
ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿ ಹೈ, ಐಸಾ ಸಮಝನಾ ಚಾಹಿಯೇ ..೩೪೫ ಸೇ ೩೪೮..
ಅಬ, ಇಸ ಅರ್ಥಕಾ ಕಲಶರೂಪ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —

Page 494 of 642
PDF/HTML Page 527 of 675
single page version

(ಶಾರ್ದೂಲವಿಕ್ರೀಡಿತ)
ಆತ್ಮಾನಂ ಪರಿಶುದ್ಧಮೀಪ್ಸುಭಿರತಿವ್ಯಾಪ್ತಿಂ ಪ್ರಪದ್ಯಾನ್ಧಕೈಃ
ಕಾಲೋಪಾಧಿಬಲಾದಶುದ್ಧಿಮಧಿಕಾಂ ತತ್ರಾಪಿ ಮತ್ವಾ ಪರೈಃ .
ಚೈತನ್ಯಂ ಕ್ಷಣಿಕಂ ಪ್ರಕಲ್ಪ್ಯ ಪೃಥುಕೈಃ ಶುದ್ಧರ್ಜುಸೂತ್ರೇ ರತೈ-
ರಾತ್ಮಾ ವ್ಯುಜ್ಝಿತ ಏಷ ಹಾರವದಹೋ ನಿಃಸೂತ್ರಮುಕ್ತೇ ಕ್ಷಿಭಿಃ ..೨೦೮..
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — [ಆತ್ಮಾನಂ ಪರಿಶುದ್ಧಮ್ ಈಪ್ಸುಭಿಃ ಪರೈಃ ಅನ್ಧಕೈಃ ] ಆತ್ಮಾಕೋ ಸಮ್ಪೂರ್ಣತಯಾ ಶುದ್ಧ
ಚಾಹನೇವಾಲೇ ಅನ್ಯ ಕಿನ್ಹೀಂ ಅನ್ಧೋಂನೇ — [ಪೃಥುಕೈಃ ] ಬಾಲಿಶಜನೋಂನೇ (ಬೌದ್ಧೋಂನೇ) — [ಕಾಲ-ಉಪಾಧಿ-ಬಲಾತ್
ಅಪಿ ತತ್ರ ಅಧಿಕಾಮ್ ಅಶುದ್ಧಿಮ್ ಮತ್ವಾ ] ಕಾಲಕೀ ಉಪಾಧಿಕೇ ಕಾರಣ ಭೀ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಅಧಿಕ ಅಶುದ್ಧಿ
ಮಾನಕರ [ಅತಿವ್ಯಾಪ್ತಿಂ ಪ್ರಪದ್ಯ ] ಅತಿವ್ಯಾಪ್ತಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋಕರ, [ಶುದ್ಧ-ಋಜುಸೂತ್ರೇ ರತೈಃ ] ಶುದ್ಧ ಋಜುಸೂತ್ರನಯಮೇಂ
ರತ ಹೋತೇ ಹುಏ [ಚೈತನ್ಯಂ ಕ್ಷಣಿಕಂ ಪ್ರಕಲ್ಪ್ಯ ] ಚೈತನ್ಯಕೋ ಕ್ಷಣಿಕ ಕ ಲ್ಪಿತ ಕರಕೇ, [ಅಹೋ ಏಷಃ ಆತ್ಮಾ
ವ್ಯುಜ್ಝಿತಃ ] ಇಸ ಆತ್ಮಾಕೋ ಛೋಡ ದಿಯಾ; [ನಿಃಸೂತ್ರ-ಮುಕ್ತಾ-ಈಕ್ಷಿಭಿಃ ಹಾರವತ್ ] ಜೈಸೇ ಹಾರಕೇ ಸೂತ್ರ(ಡೋರೇ)ಕೋ
ನ ದೇಖಕರ ಮೋತಿಯೋಂಕೋ ಹೀ ದೇಖನೇವಾಲೇ ಹಾರಕೋ ಛೋಡ ದೇತೇ ಹೈಂ
.
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಆತ್ಮಾಕೋ ಸಮ್ಪೂರ್ಣತಯಾ ಶುದ್ಧ ಮಾನನೇಕೇ ಇಚ್ಛುಕ ಬೌದ್ಧೋಂನೇ ವಿಚಾರ ಕಿಯಾ ಕಿ — ‘‘ಯದಿ
ಆತ್ಮಾಕೋ ನಿತ್ಯ ಮಾನಾ ಜಾಯ ತೋ ನಿತ್ಯಮೇಂ ಕಾಲಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾ ಹೋತೀ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಉಪಾಧಿ ಲಗ ಜಾಯೇಗೀ; ಇಸಪ್ರಕಾರ
ಕಾಲಕೀ ಉಪಾಧಿ ಲಗನೇಸೇ ಆತ್ಮಾಕೋ ಬಹುತ ಬಡೀ ಅಶುದ್ಧಿ ಲಗ ಜಾಯೇಗೀ ಔರ ಇಸಸೇ ಅತಿವ್ಯಾಪ್ತಿ ದೋಷ
ಲಗೇಗಾ .’’ ಇಸ ದೋಷಕೇ ಭಯಸೇ ಉನ್ಹೋಂನೇ ಶುದ್ಧ ಋಜುಸೂತ್ರನಯಕಾ ವಿಷಯ ಜೋ ವರ್ತಮಾನ ಸಮಯ ಹೈ, ಉತನಾ ಮಾತ್ರ ( –
ಕ್ಷಣಿಕ ಹೀ – ) ಆತ್ಮಾಕೋ ಮಾನಾ ಔರ ಉಸೇ (ಆತ್ಮಾಕೋ) ನಿತ್ಯನಿತ್ಯಾಸ್ವರೂಪ ನಹೀಂ ಮಾನಾ . ಇಸಪ್ರಕಾರ
ಆತ್ಮಾಕೋ ಸರ್ವಥಾ ಕ್ಷಣಿಕ ಮಾನನೇಸೇ ಉನ್ಹೇಂ ನಿತ್ಯಾನಿತ್ಯಸ್ವರೂಪ — ದ್ರವ್ಯಪರ್ಯಾಯಸ್ವರೂಪ ಸತ್ಯಾರ್ಥ ಆತ್ಮಾಕೀ
ಪ್ರಾಪ್ತಿ ನಹೀಂ ಹುಈ; ಮಾತ್ರ ಕ್ಷಣಿಕ ಪರ್ಯಾಯಮೇಂ ಆತ್ಮಾಕೀ ಕಲ್ಪನಾ ಹುಈ; ಕಿನ್ತು ವಹ ಆತ್ಮಾ ಸತ್ಯಾರ್ಥ ನಹೀಂ ಹೈ .
ಮೋತಿಯೋಂಕೇ ಹಾರಮೇಂ, ಡೋರೇಮೇಂ ಅನೇಕ ಮೋತೀ ಪಿರೋಯೇ ಹೋತೇ ಹೈಂ; ಜೋ ಮನುಷ್ಯ ಉಸ ಹಾರ ನಾಮಕ ವಸ್ತುಕೋ
ಮೋತಿಯೋಂ ತಥಾ ಡೋರೇ ಸಹಿತ ನಹೀಂ ದೇಖತಾ — ಮಾತ್ರ ಮೋತಿಯೋಂಕೋ ಹೀ ದೇಖತಾ ಹೈ, ವಹ ಪೃಥಕ್ ಪೃಥಕ್ ಮೋತಿಯೋಂಕೋ
ಹೀ ಗ್ರಹಣ ಕರತಾ ಹೈ, ಹಾರಕೋ ಛೋಡ ದೇತಾ ಹೈ; ಅರ್ಥಾತ್ ಉಸೇ ಹಾರಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿ ನಹೀಂ ಹೋತೀ . ಇಸೀಪ್ರಕಾರ ಜೋ ಜೀವ
ಆತ್ಮಾಕೇ ಏಕ ಚೈತನ್ಯಭಾವಕೋ ಗ್ರಹಣ ನಹೀಂ ಕರತೇ ಔರ ಸಮಯ ಸಮಯ ಪರ ವರ್ತನಾಪರಿಣಾಮರೂಪ ಉಪಯೋಗಕೀ
ಪ್ರವೃತ್ತಿಕೋ ದೇಖಕರ ಆತ್ಮಾಕೋ ಅನಿತ್ಯ ಕಲ್ಪಿತ ಕರಕೇ, ಋಜುಸೂತ್ರನಯಕಾ ವಿಷಯ ಜೋ ವರ್ತಮಾನ-ಸಮಯಮಾತ್ರ
ಕ್ಷಣಿಕತ್ವ ಹೈ, ಉತನಾ ಮಾತ್ರ ಹೀ ಆತ್ಮಾಕೋ ಮಾನತೇ ಹೈಂ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜೋ ಜೀವ ಆತ್ಮಾಕೋ ದ್ರವ್ಯಪರ್ಯಾಯಸ್ವರೂಪ ನಹೀಂ
ಮಾನತೇ — ಮಾತ್ರ ಕ್ಷಣಿಕ ಪರ್ಯಾಯರೂಪ ಹೀ ಮಾನತೇ ಹೈಂ ), ವೇ ಆತ್ಮಾಕೋ ಛೋಡ ದೇತೇ ಹೈಂ; ಅರ್ಥಾತ್ ಉನ್ಹೇಂ ಆತ್ಮಾಕೀ
ಪ್ರಾಪ್ತಿ ನಹೀಂ ಹೋತೀ .೨೦೮.
ಅಬ, ಇಸ ಕಾವ್ಯಮೇಂ ಆತ್ಮಾನುಭವ ಕರನೇಕೋ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —

Page 495 of 642
PDF/HTML Page 528 of 675
single page version

(ಶಾರ್ದೂಲವಿಕ್ರೀಡಿತ)
ಕರ್ತೃರ್ವೇದಯಿತುಶ್ಚ ಯುಕ್ತಿ ವಶತೋ ಭೇದೋಽಸ್ತ್ವಭೇದೋಽಪಿ ವಾ
ಕರ್ತಾ ವೇದಯಿತಾ ಚ ಮಾ ಭವತು ವಾ ವಸ್ತ್ವೇವ ಸಂಚಿನ್ತ್ಯತಾಮ್ .
ಪ್ರೋತಾ ಸೂತ್ರ ಇವಾತ್ಮನೀಹ ನಿಪುಣೈರ್ಭೇತ್ತುಂ ನ ಶಕ್ಯಾ ಕ್ವಚಿ-
ಚ್ಚಿಚ್ಚಿನ್ತಾಮಣಿಮಾಲಿಕೇಯಮಭಿತೋಽಪ್ಯೇಕಾ ಚಕಾಸ್ತ್ವೇವ ನಃ ..೨೦೯..
(ರಥೋದ್ಧತಾ)
ವ್ಯಾವಹಾರಿಕದ್ರಶೈವ ಕೇವಲಂ
ಕರ್ತೃ ಕರ್ಮ ಚ ವಿಭಿನ್ನಮಿಷ್ಯತೇ .
ನಿಶ್ಚಯೇನ ಯದಿ ವಸ್ತು ಚಿನ್ತ್ಯತೇ
ಕರ್ತೃ ಕರ್ಮ ಚ ಸದೈಕಮಿಷ್ಯತೇ ..೨೧೦..
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — [ಕರ್ತುಃ ಚ ವೇದಯಿತುಃ ಯುಕ್ತಿ ವಶತಃ ಭೇದಃ ಅಸ್ತು ವಾ ಅಭೇದಃ ಅಪಿ ] ಕ ರ್ತಾಕಾ
ಔರ ಭೋಕ್ತಾಕಾ ಯುಕ್ತಿ ಕೇ ವಶಸೇ ಭೇದ ಹೋ ಯಾ ಅಭೇದ ಹೋ, [ವಾ ಕರ್ತಾ ಚ ವೇದಯಿತಾ ಮಾ ಭವತು ] ಅಥವಾ
ಕ ರ್ತಾ ಔರ ಭೋಕ್ತಾ ದೋನೋಂ ನ ಹೋಂ; [ವಸ್ತು ಏವ ಸಂಚಿನ್ತ್ಯತಾಮ್ ] ವಸ್ತುಕಾ ಹೀ ಅನುಭವ ಕರೋ . [ನಿಪುಣೈಃ ಸೂತ್ರೇ
ಇವ ಇಹ ಆತ್ಮನಿ ಪ್ರೋತಾ ಚಿತ್-ಚಿನ್ತಾಮಣಿ-ಮಾಲಿಕಾ ಕ್ವಚಿತ್ ಭೇತ್ತುಂ ನ ಶಕ್ಯಾ ] ಜೈಸೇ ಚತುರ ಪುರುಷೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ
ಡೋರೇಮೇಂ ಪಿರೋಈ ಗಈ ಮಣಿಯೋಂಕೀ ಮಾಲಾ ಭೇದೀ ನಹೀಂ ಜಾ ಸಕತೀ, ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಪಿರೋಈ ಗಈ ಚೈತನ್ಯರೂಪ
ಚಿನ್ತಾಮಣಿಕೀ ಮಾಲಾ ಭೀ ಕಭೀ ಕಿಸೀಸೇ ಭೇದೀ ನಹೀಂ ಜಾ ಸಕತೀ; [ಇಯಮ್ ಏಕಾ ] ಐಸೀ ಯಹ ಆತ್ಮಾರೂಪ
ಮಾಲಾ ಏಕ ಹೀ, [ನಃ ಅಭಿತಃ ಅಪಿ ಚಕಾಸ್ತು ಏವ ] ಹಮೇಂ ಸಮಸ್ತತಯಾ ಪ್ರಕಾಶಮಾನ ಹೋ (ಅರ್ಥಾತ್ ನಿತ್ಯತ್ವ,
ಅನಿತ್ಯತ್ವ ಆದಿಕೇ ವಿಕ ಲ್ಪ ಛೂಟಕರ ಹಮೇಂ ಆತ್ಮಾಕಾ ನಿರ್ವಿಕ ಲ್ಪ ಅನುಭವ ಹೋ)
.
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಆತ್ಮಾ ವಸ್ತು ಹೋನೇಸೇ ದ್ರವ್ಯಪರ್ಯಾಯಾತ್ಮಕ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ ಉಸಮೇಂ ಚೈತನ್ಯಕೇ
ಪರಿಣಮನರೂಪ ಪರ್ಯಾಯಕೇ ಭೇದೋಂಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ತೋ ಕರ್ತಾ-ಭೋಕ್ತಾಕಾ ಭೇದ ಹೈ ಔರ ಚಿನ್ಮಾತ್ರದ್ರವ್ಯಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ
ಭೇದ ನಹೀಂ ಹೈ; ಇಸಪ್ರಕಾರ ಭೇದ-ಅಭೇದ ಹೋ . ಅಥವಾ ಚಿನ್ಮಾತ್ರ ಅನುಭವನಮೇಂ ಭೇದ-ಅಭೇದ ಕ್ಯೋಂ ಕಹನಾ
ಚಾಹಿಯೇ ? (ಆತ್ಮಾಕೋ) ಕರ್ತಾ-ಭೋಕ್ತಾ ಹೀ ನ ಕಹನಾ ಚಾಹಿಯೇ, ವಸ್ತುಮಾತ್ರಕಾ ಅನುಭವ ಕರನಾ ಚಾಹಿಯೇ . ಜೈಸೇ
ಮಣಿಯೋಂಕೀ ಮಾಲಾಮೇಂ ಮಣಿಯೋಂಕೀ ಔರ ಡೋರೇಕೀ ವಿವಕ್ಷಾಸೇ ಭೇದ-ಅಭೇದ ಹೈ, ಪರನ್ತು ಮಾಲಾಮಾತ್ರಕೇ ಗ್ರಹಣ ಕರನೇ
ಪರ ಭೇದಾಭೇದ-ವಿಕಲ್ಪ ನಹೀಂ ಹೈ, ಇಸೀಪ್ರಕಾರ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೀ ಔರ ದ್ರವ್ಯಕೀ ವಿವಕ್ಷಾಸೇ ಭೇದ-ಅಭೇದ
ಹೈ, ಪರನ್ತು ಆತ್ಮವಸ್ತುಮಾತ್ರಕಾ ಅನುಭವ ಕರನೇ ಪರ ವಿಕಲ್ಪ ನಹೀಂ ಹೈ . ಆಚಾರ್ಯದೇವ ಕಹತೇ ಹೈಂ ಕಿ — ಐಸಾ
ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪ ಆತ್ಮಾಕಾ ಅನುಭವ ಹಮೇಂ ಪ್ರಕಾಶಮಾನ ಹೋ .೨೦೯.
ಅಬ, ಆಗೇಕೀ ಗಾಥಾಓಂಕಾ ಸೂಚಕ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — [ಕೇವಲಂ ವ್ಯಾವಹಾರಿಕದೃಶಾ ಏವ ಕರ್ತೃ ಚ ಕರ್ಮ ವಿಭಿನ್ನಮ್ ಇಷ್ಯತೇ ] ಕೇವಲ
ವ್ಯಾವಹಾರಿಕ ದೃಷ್ಟಿಸೇ ಹೀ ಕ ರ್ತಾ ಔರ ಕ ರ್ಮ ಭಿನ್ನ ಮಾನೇ ಜಾತೇ ಹೈಂ; [ನಿಶ್ಚಯೇನ ಯದಿ ವಸ್ತು ಚಿನ್ತ್ಯತೇ ] ಯದಿ

Page 496 of 642
PDF/HTML Page 529 of 675
single page version

ಜಹ ಸಿಪ್ಪಿಓ ದು ಕಮ್ಮಂ ಕುವ್ವದಿ ಣ ಯ ಸೋ ದು ತಮ್ಮಓ ಹೋದಿ .
ತಹ ಜೀವೋ ವಿ ಯ ಕಮ್ಮಂ ಕುವ್ವದಿ ಣ ಯ ತಮ್ಮಓ ಹೋದಿ ..೩೪೯..
ಜಹ ಸಿಪ್ಪಿಓ ದು ಕರಣೇಹಿಂ ಕುವ್ವದಿ ಣ ಸೋ ದು ತಮ್ಮಓ ಹೋದಿ .
ತಹ ಜೀವೋ ಕರಣೇಹಿಂ ಕುವ್ವದಿ ಣ ಯ ತಮ್ಮಓ ಹೋದಿ ..೩೫೦..
ಜಹ ಸಿಪ್ಪಿಓ ದು ಕರಣಾಣಿ ಗಿಣ್ಹದಿ ಣ ಸೋ ದು ತಮ್ಮಓ ಹೋದಿ .
ತಹ ಜೀವೋ ಕರಣಾಣಿ ದು ಗಿಣ್ಹದಿ ಣ ಯ ತಮ್ಮಓ ಹೋದಿ ..೩೫೧..
ಜಹ ಸಿಪ್ಪಿ ದು ಕಮ್ಮಫಲಂ ಭುಂಜದಿ ಣ ಯ ಸೋ ದು ತಮ್ಮಓ ಹೋದಿ .
ತಹ ಜೀವೋ ಕಮ್ಮಫಲಂ ಭುಂಜದಿ ಣ ಯ ತಮ್ಮಓ ಹೋದಿ ..೩೫೨..
ಏವಂ ವವಹಾರಸ್ಸ ದು ವತ್ತವ್ವಂ ದರಿಸಣಂ ಸಮಾಸೇಣ .
ಸುಣು ಣಿಚ್ಛಯಸ್ಸ ವಯಣಂ ಪರಿಣಾಮಕ ದಂ ತು ಜಂ ಹೋದಿ ..೩೫೩..
ನಿಶ್ಚಯಸೇ ವಸ್ತುಕಾ ವಿಚಾರ ಕಿಯಾ ಜಾಯೇ, [ಕರ್ತೃ ಚ ಕರ್ಮ ಸದಾ ಏಕಮ್ ಇಷ್ಯತೇ ] ತೋ ಕ ರ್ತಾ ಔರ ಕ ರ್ಮ ಸದಾ
ಏಕ ಮಾನಾ ಜಾತಾ ಹೈ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಮಾತ್ರ ವ್ಯವಹಾರ-ದೃಷ್ಟಿಸೇ ಹೀ ಭಿನ್ನ ದ್ರವ್ಯೋಂಮೇಂ ಕರ್ತೃತ್ವ-ಕರ್ಮತ್ವ ಮಾನಾ ಜಾತಾ ಹೈ; ನಿಶ್ಚಯ-
ದೃಷ್ಟಿಸೇ ತೋ ಏಕ ಹೀ ದ್ರವ್ಯಮೇಂ ಕರ್ತೃತ್ವ-ಕರ್ಮತ್ವ ಘಟಿತ ಹೋತಾ ಹೈ .೨೧೦.
ಅಬ, ಇಸ ಕಥನಕೋ ದೃಷ್ಟಾನ್ತ ದ್ವಾರಾ ಗಾಥಾಮೇಂ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —
ಜ್ಯೋಂ ಶಿಲ್ಪಿ ಕರ್ಮ ಕರೇ ಪರನ್ತು ವಹ ನಹೀಂ ತನ್ಮಯ ಬನೇ .
ತ್ಯೋಂ ಕರ್ಮಕೋ ಆತ್ಮಾ ಕರೇ ಪರ ವಹ ನಹೀಂ ತನ್ಮಯ ಬನೇ ..೩೪೯..
ಜ್ಯೋಂ ಶಿಲ್ಪಿ ಕರಣೋಂಸೇ ಕರೇ ಪರ ವಹ ನಹೀಂ ತನ್ಮಯ ಬನೇ .
ತ್ಯೋಂ ಜೀವ ಕರಣೋಂಸೇ ಕರೇ ಪರ ವಹ ನಹೀಂ ತನ್ಮಯ ಬನೇ ..೩೫೦..
ಜ್ಯೋಂ ಶಿಲ್ಪಿ ಕರಣ ಗ್ರಹೇ ಪರನ್ತು ವಹ ನಹೀಂ ತನ್ಮಯ ಬನೇ .
ತ್ಯೋಂ ಜೀವ ಕರಣೋಂಕೋ ಗ್ರಹೇ ಪರ ವಹ ನಹೀಂ ತನ್ಮಯ ಬನೇ ..೩೫೧..
ಶಿಲ್ಪೀ ಕರಮಫಲ ಭೋಗತಾ, ಪರ ವಹ ನಹೀಂ ತನ್ಮಯ ಬನೇ .
ತ್ಯೋಂ ಜೀವ ಕರಮಫಲ ಭೋಗತಾ, ಪರ ವಹ ನಹೀಂ ತನ್ಮಯ ಬನೇ ..೩೫೨..
— ಇಸ ಭಾಂತಿ ಮತ ವ್ಯವಹಾರಕಾ ಸಂಕ್ಷೇಪಸೇ ವಕ್ತವ್ಯ ಹೈ .
ಸುನ ಲೋ ವಚನ ಪರಮಾರ್ಥಕಾ, ಪರಿಣಾಮವಿಷಯಕ ಜೋ ಹಿ ಹೈ ..೩೫೩..

Page 497 of 642
PDF/HTML Page 530 of 675
single page version

ಜಹ ಸಿಪ್ಪಿಓ ದು ಚೇಟ್ಠಂ ಕುವ್ವದಿ ಹವದಿ ಯ ತಹಾ ಅಣಣ್ಣೋ ಸೇ .
ತಹ ಜೀವೋ ವಿ ಯ ಕಮ್ಮಂ ಕುವದಿ ಹವದಿ ಯ ಅಣಣ್ಣೋ ಸೇ ..೩೫೪..
ಜಹ ಚೇಟ್ಠಂ ಕುವ್ವಂತೋ ದು ಸಿಪ್ಪಿಓ ಣಿಚ್ಚದುಕ್ಖಿಓ ಹೋದಿ .
ತತ್ತೋ ಸಿಯಾ ಅಣಣ್ಣೋ ತಹ ಚೇಟ್ಠಂತೋ ದುಹೀ ಜೀವೋ ..೩೫೫..
ಯಥಾ ಶಿಲ್ಪಿಕಸ್ತು ಕರ್ಮ ಕರೋತಿ ನ ಚ ಸ ತು ತನ್ಮಯೋ ಭವತಿ .
ತಥಾ ಜೀವೋಽಪಿ ಚ ಕರ್ಮ ಕರೋತಿ ನ ಚ ತನ್ಮಯೋ ಭವತಿ ..೩೪೯..
ಯಥಾ ಶಿಲ್ಪಿಕಸ್ತು ಕರಣೈಃ ಕರೋತಿ ನ ಚ ಸ ತು ತನ್ಮಯೋ ಭವತಿ .
ತಥಾ ಜೀವಃ ಕರಣೈಃ ಕರೋತಿ ನ ಚ ತನ್ಮಯೋ ಭವತಿ ..೩೫೦..
ಯಥಾ ಶಿಲ್ಪಿಕಸ್ತು ಕರಣಾನಿ ಗೃಹ್ಣಾತಿ ನ ಸ ತು ತನ್ಮಯೋ ಭವತಿ .
ತಥಾ ಜೀವಃ ಕರಣಾನಿ ತು ಗೃಹ್ಣಾತಿ ನ ಚ ತನ್ಮಯೋ ಭವತಿ ..೩೫೧..
63
ಶಿಲ್ಪೀ ಕರೇ ಚೇಷ್ಟಾ ಅವರು, ಉಸ ಹೀ ಸೇ ಶಿಲ್ಪೀ ಅನನ್ಯ ಹೈ .
ತ್ಯೋಂ ಜೀವ ಕರ್ಮ ಕರೇ ಅವರು, ಉಸ ಹೀ ಸೇ ಜೀವ ಅನನ್ಯ ಹೈ ..೩೫೪..
ಚೇಷ್ಟಿತ ಹುಆ ಶಿಲ್ಪೀ ನಿರನ್ತರ ದುಖಿತ ಜೈಸೇ ಹೋಯ ಹೈ .
ಅರು ದುಖಸೇ ಶಿಲ್ಪಿ ಅನನ್ಯ, ತ್ಯೋಂ ಜೀವ ಚೇಷ್ಟಮಾನ ದುಖೀ ಬನೇ ..೩೫೫..
ಗಾಥಾರ್ಥ : — [ಯಥಾ ] ಜೈಸೇ [ಶಿಲ್ಪಿಕಃ ತು ] ಶಿಲ್ಪೀ ( – ಸ್ವರ್ಣಕಾರ – ಸೋನೀ ಆದಿ ಕ ಲಾಕಾರ)
[ಕರ್ಮ ] ಕುಣ್ಡಲ ಆದಿ ಕ ರ್ಮ (ಕಾರ್ಯ) [ಕರೋತಿ ] ಕ ರತಾ ಹೈ, [ಸಃ ತು ] ಪರನ್ತು ವಹ [ತನ್ಮಯಃ ನ ಚ ಭವತಿ ]
ತನ್ಮಯ (ಉಸ-ಮಯ, ಕುಣ್ಡಲಾದಿಮಯ) ನಹೀಂ ಹೋತಾ, [ತಥಾ ] ಉಸೀಪ್ರಕಾರ [ಜೀವಃ ಅಪಿ ಚ ] ಜೀವ ಭೀ [ಕರ್ಮ ]
ಪುಣ್ಯಪಾಪಾದಿ ಪುದ್ಗಲಕ ರ್ಮ [ಕರೋತಿ ] ಕ ರತಾ ಹೈ, [ನ ಚ ತನ್ಮಯಃ ಭವತಿ ] ಪರನ್ತು ತನ್ಮಯ (ಪುದ್ಗಲಕ ರ್ಮಮಯ)
ನಹೀಂ ಹೋತಾ . [ಯಥಾ ] ಜೈಸೇ [ಶಿಲ್ಪಿಕಃ ತು ] ಶಿಲ್ಪೀ [ಕರಣೈಃ ] ಹಥೌಡಾ ಆದಿ ಕ ರಣೋಂ(ಸಾಧನೋಂ)ಕೇ ದ್ವಾರಾ
[ಕರೋತಿ ] (ಕ ರ್ಮ) ಕ ರತಾ ಹೈ, [ಸಃ ತು ] ಪರನ್ತು ವಹ [ತನ್ಮಯಃ ನ ಭವತಿ ] ತನ್ಮಯ (ಹಥೌಡಾ ಆದಿ
ಕ ರಣಮಯ) ನಹೀಂ ಹೋತಾ, [ತಥಾ ] ಉಸೀಪ್ರಕಾರ [ಜೀವಃ ] ಜೀವ [ಕರಣೈಃ ] (ಮನ-ವಚನ-ಕಾಯರೂಪ)
ಕ ರಣೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ [ಕರೋತಿ ] (ಕ ರ್ಮ) ಕ ರತಾ ಹೈ, [ನ ಚ ತನ್ಮಯಃ ಭವತಿ ] ಪರಂತು ತನ್ಮಯ (ಮನ-ವಚನ-
ಕಾಯರೂಪ ಕ ರಣಮಯ) ನಹೀಂ ಹೋತಾ . [ಯಥಾ ] ಜೈಸೇ [ಶಿಲ್ಪಿಕಃ ತು ] ಶಿಲ್ಪೀ [ಕರಣಾನಿ ] ಕ ರಣೋಂಕೋ
[ಗೃಹ್ಣಾತಿ ] ಗ್ರಹಣ ಕ ರತಾ ಹೈ, [ಸಃ ತು ] ಪರನ್ತು ವಹ [ತನ್ಮಯಃ ನ ಭವತಿ ] ತನ್ಮಯ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, [ತಥಾ ]
ಉಸೀಪ್ರಕಾರ [ಜೀವಃ ] ಜೀವ [ಕರಣಾನಿ ತು ] ಕ ರಣೋಂಕೋ [ಗೃಹ್ಣಾತಿ ] ಗ್ರಹಣ ಕ ರತಾ ಹೈ, [ನ ಚ ತನ್ಮಯಃ ಭವತಿ ]

Page 498 of 642
PDF/HTML Page 531 of 675
single page version

ಯಥಾ ಶಿಲ್ಪೀ ತು ಕರ್ಮಫಲಂ ಭುಂಕ್ತೇ ನ ಚ ಸ ತು ತನ್ಮಯೋ ಭವತಿ .
ತಥಾ ಜೀವಃ ಕರ್ಮಫಲಂ ಭುಂಕ್ತೇ ನ ಚ ತನ್ಮಯೋ ಭವತಿ ..೩೫೨..
ಏವಂ ವ್ಯವಹಾರಸ್ಯ ತು ವಕ್ತವ್ಯಂ ದರ್ಶನಂ ಸಮಾಸೇನ .
ಶೃಣು ನಿಶ್ಚಯಸ್ಯ ವಚನಂ ಪರಿಣಾಮಕೃತಂ ತು ಯದ್ಭವತಿ ..೩೫೩..
ಯಥಾ ಶಿಲ್ಪಿಕಸ್ತು ಚೇಷ್ಟಾಂ ಕರೋತಿ ಭವತಿ ಚ ತಥಾನನ್ಯಸ್ತಸ್ಯಾಃ .
ತಥಾ ಜೀವೋಽಪಿ ಚ ಕರ್ಮ ಕರೋತಿ ಭವತಿ ಚಾನನ್ಯಸ್ತಸ್ಮಾತ್ ..೩೫೪..
ಯಥಾ ಚೇಷ್ಟಾಂ ಕುರ್ವಾಣಸ್ತು ಶಿಲ್ಪಿಕೋ ನಿತ್ಯದುಃಖಿತೋ ಭವತಿ .
ತಸ್ಮಾಚ್ಚ ಸ್ಯಾದನನ್ಯಸ್ತಥಾ ಚೇಷ್ಟಮಾನೋ ದುಃಖೀ ಜೀವಃ ..೩೫೫..
ಯಥಾ ಖಲು ಶಿಲ್ಪೀ ಸುವರ್ಣಕಾರಾದಿಃ ಕುಣ್ಡಲಾದಿ ಪರದ್ರವ್ಯಪರಿಣಾಮಾತ್ಮಕಂ ಕರ್ಮ ಕರೋತಿ,
ಪರನ್ತು ತನ್ಮಯ (ಕ ರಣಮಯ) ನಹೀಂ ಹೋತಾ . [ಯಥಾ ] ಜೈಸೇ [ಶಿಲ್ಪೀ ತು ] ಶಿಲ್ಪೀ [ಕರ್ಮಫಲಂ ] ಕುಣ್ಡಲ ಆದಿ
ಕ ರ್ಮಕೇ ಫಲಕೋ (ಖಾನ-ಪಾನಾದಿಕೋ) [ಭುಂಕ್ತೇ ] ಭೋಗತಾ ಹೈ, [ಸಃ ತು ] ಪರನ್ತು ವಹ [ತನ್ಮಯಃ ನ ಚ ಭವತಿ ]
ತನ್ಮಯ (ಖಾನ-ಪಾನಾದಿಮಯ) ನಹೀಂ ಹೋತಾ, [ತಥಾ ] ಉಸೀಪ್ರಕಾರ [ಜೀವಃ ] ಜೀವ [ಕರ್ಮಫಲಂ ] ಪುಣ್ಯಪಾಪಾದಿ
ಪುದ್ಗಲಕ ರ್ಮಕೇ ಫಲಕೋ (ಪುದ್ಗಲಪರಿಣಾಮರೂಪ ಸುಖದುಃಖಾದಿಕೋ) [ಭುಂಕ್ತೇ ] ಭೋಗತಾ ಹೈ, [ನ ಚ ತನ್ಮಯಃ
ಭವತಿ ] ಪರನ್ತು ತನ್ಮಯ (ಪುದ್ಗಲಪರಿಣಾಮರೂಪ ಸುಖದುಃಖಾದಿಮಯ) ನಹೀಂ ಹೋತಾ .
[ಏವಂ ತು ] ಇಸಪ್ರಕಾರ ತೋ [ವ್ಯವಹಾರಸ್ಯ ದರ್ಶನಂ ] ವ್ಯವಹಾರಕಾ ಮತ [ಸಮಾಸೇನ ] ಸಂಕ್ಷೇಪಸೇ
[ವಕ್ತವ್ಯಂ ] ಕ ಹನೇ ಯೋಗ್ಯ ಹೈ . [ನಿಶ್ಚಯಸ್ಯ ವಚನಂ ] (ಅಬ) ನಿಶ್ಚಯಕಾ ವಚನ [ಶೃಣು ] ಸುನೋ [ಯತ್ ]
ಜೋ ಕಿ [ಪರಿಣಾಮಕೃತಂ ತು ಭವತಿ ] ಪರಿಣಾಮವಿಷಯಕ ಹೈ .
[ಯಥಾ ] ಜೈಸೇ [ಶಿಲ್ಪಿಕಃ ತು ] ಶಿಲ್ಪೀ [ಚೇಷ್ಟಾಂ ಕರೋತಿ ] ಚೇಷ್ಟಾರೂಪ ಕ ರ್ಮ (ಅಪನೇ ಪರಿಣಾಮರೂಪ
ಕ ರ್ಮ)ಕೋ ಕ ರತಾ ಹೈ [ತಥಾ ಚ ] ಔರ [ತಸ್ಯಾಃ ಅನನ್ಯಃ ಭವತಿ ] ಉಸಸೇ ಅನನ್ಯ ಹೈ, [ತಥಾ ] ಉಸೀಪ್ರಕಾರ
[ಜೀವಃ ಅಪಿ ಚ ] ಜೀವ ಭೀ [ಕ ರ್ಮ ಕ ರೋತಿ ] (ಅಪನೇ ಪರಿಣಾಮರೂಪ) ಕ ರ್ಮಕೋ ಕ ರತಾ ಹೈ [ಚ ] ಔರ
[ತಸ್ಮಾತ್ ಅನನ್ಯಃ ಭವತಿ ] ಉಸಸೇ ಅನನ್ಯ ಹೈ . [ಯಥಾ ] ಜೈಸೇ [ಚೇಷ್ಟಾಂ ಕುರ್ವಾಣಃ ] ಚೇಷ್ಟಾರೂಪ ಕ ರ್ಮ ಕ ರತಾ
ಹುಆ [ಶಿಲ್ಪಿಕಃ ತು ] ಶಿಲ್ಪೀ [ನಿತ್ಯದುಃಖಿತಃ ಭವತಿ ] ನಿತ್ಯ ದುಃಖೀ ಹೋತಾ ಹೈ [ತಸ್ಮಾತ್ ಚ ] ಔರ
ಉಸಸೇ (ದುಃಖಸೇ) [ಅನನ್ಯಃ ಸ್ಯಾತ್ ] ಅನನ್ಯ ಹೈ, [ತಥಾ ] ಉಸೀಪ್ರಕಾರ [ಚೇಷ್ಟಮಾನಃ ] ಚೇಷ್ಟಾ ಕ ರತಾ ಹುಆ
(ಅಪನೇ ಪರಿಣಾಮರೂಪ ಕ ರ್ಮಕೋ ಕ ರತಾ ಹುಆ) [ಜೀವಃ ] ಜೀವ [ದುಃಖೀ ] ದುಃಖೀ ಹೋತಾ ಹೈ (ಔರ ದುಃಖಸೇ
ಅನನ್ಯ ಹೈ) .
ಟೀಕಾ : — ಜೈಸೇ — ಶಿಲ್ಪೀ (ಸ್ವರ್ಣಕಾರ ಆದಿ ಕಲಾಕಾರ) ಕುಣ್ಡಲ ಆದಿ ಜೋ
ಪರದ್ರವ್ಯಪರಿಣಾಮಾತ್ಮಕ ಕರ್ಮ ಕರತಾ ಹೈ, ಹಥೌಡಾ ಆದಿ ಪರದ್ರವ್ಯಪರಿಣಾಮಾತ್ಮಕ ಕರಣೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ ಕರತಾ ಹೈ,

Page 499 of 642
PDF/HTML Page 532 of 675
single page version

ಹಸ್ತಕುಟ್ಟಕಾದಿಭಿಃ ಪರದ್ರವ್ಯಪರಿಣಾಮಾತ್ಮಕೈಃ ಕರಣೈಃ ಕರೋತಿ, ಹಸ್ತಕುಟ್ಟಕಾದೀನಿ ಪರದ್ರವ್ಯಪರಿಣಾಮಾತ್ಮಕಾನಿ
ಕರಣಾನಿ ಗೃಹ್ಣಾತಿ, ಗ್ರಾಮಾದಿಪರದ್ರವ್ಯಪರಿಣಾಮಾತ್ಮಕಂ ಕುಣ್ಡಲಾದಿಕರ್ಮಫಲಂ ಭುಂಕ್ತೇ ಚ, ನತ್ವನೇಕದ್ರವ್ಯತ್ವೇನ
ತತೋಽನ್ಯತ್ವೇ ಸತಿ ತನ್ಮಯೋ ಭವತಿ; ತತೋ ನಿಮಿತ್ತನೈಮಿತ್ತಿಕಭಾವಮಾತ್ರೇಣೈವ ತತ್ರ ಕರ್ತೃಕರ್ಮಭೋಕ್ತೃ-
ಭೋಗ್ಯತ್ವವ್ಯವಹಾರಃ; ತಥಾತ್ಮಾಪಿ ಪುಣ್ಯಪಾಪಾದಿ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಪರಿಣಾಮಾತ್ಮಕಂ ಕರ್ಮ ಕರೋತಿ, ಕಾಯವಾಙ್ಮನೋಭಿಃ
ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಪರಿಣಾಮಾತ್ಮಕೈಃ ಕರಣೈಃ ಕರೋತಿ, ಕಾಯವಾಙ್ಮನಾಂಸಿ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಪರಿಣಾಮಾತ್ಮಕಾನಿ ಕರಣಾನಿ
ಗೃಹ್ಣಾತಿ, ಸುಖದುಃಖಾದಿ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಪರಿಣಾಮಾತ್ಮಕಂ ಪುಣ್ಯಪಾಪಾದಿಕರ್ಮಫಲಂ ಭುಂಕ್ತೇ ಚ, ನ ತ್ವನೇಕದ್ರವ್ಯತ್ವೇನ
ತತೋಽನ್ಯತ್ವೇ ಸತಿ ತನ್ಮಯೋ ಭವತಿ; ತತೋ ನಿಮಿತ್ತನೈಮಿತ್ತಿಕಭಾವಮಾತ್ರೇಣೈವ ತತ್ರ
ಕರ್ತೃಕರ್ಮಭೋಕ್ತೃಭೋಗ್ಯತ್ವವ್ಯವಹಾರಃ . ಯಥಾ ಚ ಸ ಏವ ಶಿಲ್ಪೀ ಚಿಕೀರ್ಷುಶ್ಚೇಷ್ಟಾರೂಪಮಾತ್ಮಪರಿಣಾಮಾತ್ಮಕಂ ಕರ್ಮ
ಕರೋತಿ, ದುಃಖಲಕ್ಷಣಮಾತ್ಮಪರಿಣಾಮಾತ್ಮಕಂ ಚೇಷ್ಟಾರೂಪಕರ್ಮಫಲಂ ಭುಂಕ್ತೇ ಚ, ಏಕದ್ರವ್ಯತ್ವೇನ ತತೋಽನನ್ಯತ್ವೇ ಸತಿ
ತನ್ಮಯಶ್ಚ ಭವತಿ; ತತಃ ಪರಿಣಾಮಪರಿಣಾಮಿಭಾವೇನ ತತ್ರೈವ ಕರ್ತೃಕರ್ಮಭೋಕ್ತೃಭೋಗ್ಯತ್ವನಿಶ್ಚಯಃ; ತಥಾತ್ಮಾಪಿ
ಚಿಕೀರ್ಷುಶ್ಚೇಷ್ಟಾರೂಪಮಾತ್ಮಪರಿಣಾಮಾತ್ಮಕಂ ಕರ್ಮ ಕರೋತಿ, ದುಃಖಲಕ್ಷಣಮಾತ್ಮಪರಿಣಾಮಾತ್ಮಕಂ ಚೇಷ್ಟಾರೂಪಕರ್ಮಫಲಂ
ಹಥೌಡಾ ಆದಿ ಪರದ್ರವ್ಯಪರಿಣಾಮಾತ್ಮಕ ಕರಣೋಂಕೋ ಗ್ರಹಣ ಕರತಾ ಹೈ ಔರ ಕುಣ್ಡಲ ಆದಿ ಕರ್ಮಕಾ ಜೋ ಗ್ರಾಮಾದಿ
ಪರದ್ರವ್ಯಪರಿಣಾಮಾತ್ಮಕ ಫಲ ಭೋಗತಾ ಹೈ, ಕಿನ್ತು ಅನೇಕದ್ರವ್ಯತ್ವಕೇ ಕಾರಣ ಉನಸೇ (ಕರ್ಮ, ಕರಣ ಆದಿಸೇ)
ಅನ್ಯ ಹೋನೇಸೇ ತನ್ಮಯ (ಕರ್ಮಕರಣಾದಿಮಯ) ನಹೀಂ ಹೋತಾ; ಇಸಲಿಯೇ ನಿಮಿತ್ತ-ನೈಮಿತ್ತಿಕಭಾವಮಾತ್ರಸೇ ಹೀ ವಹಾಂ
ಕರ್ತೃಕರ್ಮತ್ವಕಾ ಔರ ಭೋಕ್ತೃಭೋಗ್ಯತ್ವಕಾ ವ್ಯವಹಾರ ಹೈ; ಇಸೀಪ್ರಕಾರ — ಆತ್ಮಾ ಭೀ ಪುಣ್ಯಪಾಪಾದಿ ಜೋ
ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಪರಿಣಾಮಾತ್ಮಕ ( – ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಕೇ ಪರಿಣಾಮಸ್ವರೂಪ) ಕರ್ಮ ಉಸಕೋ ಕರತಾ ಹೈ, ಕಾಯ-ವಚನ-
ಮನರೂಪ ಜೋ ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಪರಿಣಾಮಾತ್ಮಕ ಕರಣ ಉನಕೇ ದ್ವಾರಾ ಕರತಾ ಹೈ, ಕಾಯ-ವಚನ-ಮನರೂಪ ಜೋ
ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಪರಿಣಾಮಾತ್ಮಕ ಕರಣ ಉನಕೋ ಗ್ರಹಣ ಕರತಾ ಹೈ ಔರ ಪುಣ್ಯಪಾಪಾದಿ ಕರ್ಮಕಾ ಜೋ ಸುಖ-ದುಃಖಾದಿ
ಪುದ್ಗಲದ್ರವ್ಯಪರಿಣಾಮಾತ್ಮಕ ಫಲ ಉಸಕೋ ಭೋಗತಾ ಹೈ, ಪರಂತು ಅನೇಕದ್ರವ್ಯತ್ವಕೇ ಕಾರಣ ಉನಸೇ ಅನ್ಯ ಹೋನೇಸೇ
ತನ್ಮಯ ನಹೀಂ ಹೋತಾ; ಇಸಲಿಯೇ ನಿಮಿತ್ತ-ನೈಮಿತ್ತಿಕಭಾವಮಾತ್ರಸೇ ಹೀ ವಹಾಂ ಕರ್ತೃ-ಕರ್ಮತ್ವಕಾ ಔರ ಭೋಕ್ತೃ-
ಭೋಗ್ಯತ್ವಕಾ ವ್ಯವಹಾರ ಹೈ
.
ಔರ ಜೈಸೇ — ವಹೀ ಶಿಲ್ಪೀ, ಕರನೇಕಾ ಇಚ್ಛುಕ ಹೋತಾ ಹುಆ, ಚೇಷ್ಟಾರೂಪ (ಅರ್ಥಾತ್ ಕುಣ್ಡಲಾದಿ
ಕರನೇಕೇ ಅಪನೇ ಪರಿಣಾಮರೂಪ ಔರ ಹಸ್ತಾದಿಕೇ ವ್ಯಾಪಾರರೂಪ) ಐಸಾ ಜೋ ಸ್ವಪರಿಣಾಮಾತ್ಮಕ ಕರ್ಮ ಉಸಕೋ
ಕರತಾ ಹೈ, ತಥಾ ದುಃಖಸ್ವರೂಪ ಐಸಾ ಜೋ ಚೇಷ್ಟಾರೂಪ ಕರ್ಮಕಾ ಸ್ವಪರಿಣಾಮಾತ್ಮಕ ಫಲ ಉಸಕೋ ಭೋಗತಾ ಹೈ
ಔರ ಏಕದ್ರವ್ಯತ್ವಕೇ ಕಾರಣ ಉನಸೇ (ಕರ್ಮ ಔರ ಕರ್ಮಫಲಸೇ) ಅನನ್ಯ ಹೋನೇಸೇ ತನ್ಮಯ (ಕರ್ಮಮಯ ಔರ
ಕರ್ಮಫಲಮಯ) ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ಪರಿಣಾಮ-ಪರಿಣಾಮೀಭಾವಸೇ ವಹೀಂ ಕರ್ತಾ-ಕರ್ಮಪನಕಾ ಔರ ಭೋಕ್ತಾ
-ಭೋಗ್ಯಪನಕಾ ನಿಶ್ಚಯ ಹೈ; ಉಸೀಪ್ರಕಾರ — ಆತ್ಮಾ ಭೀ, ಕರನೇಕಾ ಇಚ್ಛುಕ ಹೋತಾ ಹುಆ, ಚೇಷ್ಟಾರೂಪ
( – ರಾಗಾದಿಪರಿಣಾಮರೂಪ ಔರ ಪ್ರದೇಶೋಂಕೇ ವ್ಯಾಪಾರರೂಪ) ಐಸಾ ಜೋ ಆತ್ಮಪರಿಣಾಮಾತ್ಮಕ ಕರ್ಮ ಉಸಕೋ ಕರತಾ

Page 500 of 642
PDF/HTML Page 533 of 675
single page version

ಭುಂಕ್ತೇ ಚ, ಏಕದ್ರವ್ಯತ್ವೇನ ತತೋಽನನ್ಯತ್ವೇ ಸತಿ ತನ್ಮಯಶ್ಚ ಭವತಿ; ತತಃ ಪರಿಣಾಮಪರಿಣಾಮಿಭಾವೇನ ತತ್ರೈವ
ಕರ್ತೃಕರ್ಮಭೋಕ್ತೃಭೋಗ್ಯತ್ವನಿಶ್ಚಯಃ .
(ನರ್ದಟಕ)
ನನು ಪರಿಣಾಮ ಏವ ಕಿಲ ಕರ್ಮ ವಿನಿಶ್ಚಯತಃ
ಸ ಭವತಿ ನಾಪರಸ್ಯ ಪರಿಣಾಮಿನ ಏವ ಭವೇತ್ .
ನ ಭವತಿ ಕರ್ತೃಶೂನ್ಯಮಿಹ ಕರ್ಮ ನ ಚೈಕತಯಾ
ಸ್ಥಿತಿರಿಹ ವಸ್ತುನೋ ಭವತು ಕರ್ತೃ ತದೇವ ತತಃ ..೨೧೧..
(ಪೃಥ್ವೀ)
ಬಹಿರ್ಲುಠತಿ ಯದ್ಯಪಿ ಸ್ಫು ಟದನನ್ತಶಕ್ತಿ : ಸ್ವಯಂ
ತಥಾಪ್ಯಪರವಸ್ತುನೋ ವಿಶತಿ ನಾನ್ಯವಸ್ತ್ವನ್ತರಮ್ .
ಸ್ವಭಾವನಿಯತಂ ಯತಃ ಸಕಲಮೇವ ವಸ್ತ್ವಿಷ್ಯತೇ
ಸ್ವಭಾವಚಲನಾಕುಲಃ ಕಿಮಿಹ ಮೋಹಿತಃ ಕ್ಲಿಶ್ಯತೇ ..೨೧೨..
ಹೈ ತಥಾ ದುಃಖಸ್ವರೂಪ ಐಸಾ ಜೋ ಚೇಷ್ಟಾರೂಪ ಕರ್ಮಕಾ ಆತ್ಮಪರಿಣಾಮಾತ್ಮಕ ಫಲ ಉಸಕೋ ಭೋಗತಾ ಹೈ, ಔರ
ಏಕದ್ರವ್ಯತ್ವಕೇ ಕಾರಣ ಉನಸೇ ಅನನ್ಯ ಹೋನೇಸೇ ತನ್ಮಯ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ಪರಿಣಾಮ-ಪರಿಣಾಮೀಭಾವಸೇ ವಹೀಂ ಕರ್ತಾ-
ಕರ್ಮಪನಕಾ ಔರ ಭೋಕ್ತಾ-ಭೋಗ್ಯಪನಕಾ ನಿಶ್ಚಯ ಹೈ ..೩೪೯ ಸೇ ೩೫೫..
ಅಬ, ಇಸ ಅರ್ಥಕಾ ಕಲಶರೂಪ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — [ನನು ಪರಿಣಾಮ ಏವ ಕಿಲ ವಿನಿಶ್ಚಯತಃ ಕರ್ಮ ] ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಪರಿಣಾಮ ಹೀ
ನಿಶ್ಚಯಸೇ ಕ ರ್ಮ ಹೈ, ಔರ [ಸಃ ಪರಿಣಾಮಿನ ಏವ ಭವೇತ್, ಅಪರಸ್ಯ ನ ಭವತಿ ] ಪರಿಣಾಮ ಅಪನೇ
ಆಶ್ರಯಭೂತ ಪರಿಣಾಮೀಕಾ ಹೀ ಹೋತಾ ಹೈ, ಅನ್ಯಕಾ ನಹೀಂ (ಕ್ಯೋಂಕಿ ಪರಿಣಾಮ ಅಪನೇ ಅಪನೇ ದ್ರವ್ಯಕೇ ಆಶ್ರಿತ
ಹೈಂ, ಅನ್ಯಕೇ ಪರಿಣಾಮಕಾ ಅನ್ಯ ಆಶ್ರಯ ನಹೀಂ ಹೋತಾ); [ಇಹ ಕರ್ಮ ಕರ್ತೃಶೂನ್ಯಮ್ ನ ಭವತಿ ] ಔರ ಕ ರ್ಮ
ಕ ರ್ತಾಕೇ ಬಿನಾ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, [ಚ ವಸ್ತುನಃ ಏಕತಯಾ ಸ್ಥಿತಿಃ ಇಹ ನ ] ತಥಾ ವಸ್ತುಕೀ ಏಕರೂಪ
(ಕೂಟಸ್ಥ) ಸ್ಥಿತಿ ನಹೀಂ ಹೋತೀ (ಕ್ಯೋಂಕಿ ವಸ್ತು ದ್ರವ್ಯಪರ್ಯಾಯಸ್ವರೂಪ ಹೋನೇಸೇ ಸರ್ವಥಾ ನಿತ್ಯತ್ವ ಬಾಧಾಸಹಿತ
ಹೈ); [ತತಃ ತದ್ ಏವ ಕರ್ತೃ ಭವತು ] ಇಸಲಿಯೇ ವಸ್ತು ಸ್ವಯಂ ಹೀ ಅಪನೇ ಪರಿಣಾಮರೂಪ ಕ ರ್ಮಕೀ ಕ ರ್ತಾ ಹೈ
( – ಯಹ ನಿಶ್ಚಯಸಿದ್ಧಾಂತ ಹೈ)
.೨೧೧.
ಅಬ, ಆಗೇಕೀ ಗಾಥಾಓಂಕಾ ಸೂಚಕ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — [ಸ್ವಯಂ ಸ್ಫು ಟತ್-ಅನನ್ತ-ಶಕ್ತಿ : ] ಜಿಸಕೋ ಸ್ವಯಂ ಅನಂತ ಶಕ್ತಿ ಪ್ರಕಾಶಮಾನ ಹೈ,
ಐಸೀ ವಸ್ತು [ಬಹಿಃ ಯದ್ಯಪಿ ಲುಠತಿ ] ಅನ್ಯ ವಸ್ತುಕೇ ಬಾಹರ ಯದ್ಯಪಿ ಲೋಟತೀ ಹೈ [ತಥಾಪಿ ಅನ್ಯ-ವಸ್ತು

Page 501 of 642
PDF/HTML Page 534 of 675
single page version

(ರಥೋದ್ಧತಾ)
ವಸ್ತು ಚೈಕಮಿಹ ನಾನ್ಯವಸ್ತುನೋ
ಯೇನ ತೇನ ಖಲು ವಸ್ತು ವಸ್ತು ತತ್ .
ನಿಶ್ಚಯೋಽಯಮಪರೋಽಪರಸ್ಯ ಕಃ
ಕಿಂ ಕರೋತಿ ಹಿ ಬಹಿರ್ಲುಠನ್ನಪಿ ..೨೧೩..
ಅಪರವಸ್ತುನಃ ಅನ್ತರಮ್ ನ ವಿಶತಿ ] ತಥಾಪಿ ಅನ್ಯ ವಸ್ತು ಅನ್ಯ ವಸ್ತುಕೇ ಭೀತರ ಪ್ರವೇಶ ನಹೀಂ ಕರತೀ, [ಯತಃ
ಸಕಲಮ್ ಏವ ವಸ್ತು ಸ್ವಭಾವ-ನಿಯತಮ್ ಇಷ್ಯತೇ ] ಕ್ಯೋಂಕಿ ಸಮಸ್ತ ವಸ್ತುಏಂ ಅಪನೇ ಅಪನೇ ಸ್ವಭಾವಮೇಂ ನಿಶ್ಚಿತ
ಹೈಂ, ಐಸಾ ಮಾನಾ ಜಾತಾ ಹೈ . (ಆಚಾರ್ಯದೇವ ಕ ಹತೇ ಹೈಂ ಕಿ – ) [ಇಹ ] ಐಸಾ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ, [ಮೋಹಿತಃ ] ಮೋಹಿತ
ಜೀವ, [ಸ್ವಭಾವ-ಚಲನ-ಆಕುಲಃ ] ಅಪನೇ ಸ್ವಭಾವಸೇ ಚಲಿತ ಹೋಕರ ಆಕುಲ ಹೋತಾ ಹುಆ, [ಕಿಮ್
ಕ್ಲಿಶ್ಯತೇ ] ಕ್ಯೋಂ ಕ್ಲೇಶ ಪಾತಾ ಹೈ ?
ಭಾವಾರ್ಥ : — ವಸ್ತುಸ್ವಭಾವ ತೋ ನಿಯಮಸೇ ಐಸಾ ಹೈ ಕಿ ಕಿಸೀ ವಸ್ತುಮೇಂ ಕೋಈ ವಸ್ತು ನಹೀಂ ಮಿಲತೀ .
ಐಸಾ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ, ಯಹ ಮೋಹೀ ಪ್ರಾಣೀ, ‘ಪರಜ್ಞೇಯೋಂಕೇ ಸಾಥ ಅಪನೇಕೋ ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕ ಸಮ್ಬನ್ಧ ಹೈ’ ಐಸಾ ಮಾನಕರ,
ಕ್ಲೇಶ ಪಾತಾ ಹೈ, ಯಹ ಮಹಾ ಅಜ್ಞಾನ ಹೈ .೨೧೨.
ಪುನಃ ಆಗೇಕೀ ಗಾಥಾಓಂಕಾ ಸೂಚಕ ದೂಸರಾ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — [ಇಹ ಚ ] ಇಸ ಲೋಕ ಮೇಂ [ಯೇನ ಏಕಮ್ ವಸ್ತು ಅನ್ಯವಸ್ತುನಃ ನ ] ಏಕ ವಸ್ತು ಅನ್ಯ
ವಸ್ತುಕೀ ನಹೀಂ ಹೈ, [ತೇನ ಖಲು ವಸ್ತು ತತ್ ವಸ್ತು ] ಇಸಲಿಯೇ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ವಸ್ತು ವಸ್ತು ಹೀ ಹೈ — [ಅಯಮ್
ನಿಶ್ಚಯಃ ] ಯಹ ನಿಶ್ಚಯ ಹೈ . [ಕಃ ಅಪರಃ ] ಐಸಾ ಹೋನೇಸೇ ಕೋಈ ಅನ್ಯ ವಸ್ತು [ಅಪರಸ್ಯ ಬಹಿಃ ಲುಠನ್ ಅಪಿ
ಹಿ ] ಅನ್ಯ ವಸ್ತುಕೇ ಬಾಹರ ಲೋಟತೀ ಹುಈ ಭೀ [ಕಿಂ ಕರೋತಿ ] ಉಸಕಾ ಕ್ಯಾ ಕರ ಸಕತೀ ಹೈ ?
ಭಾವಾರ್ಥ : — ವಸ್ತುಕಾ ಸ್ವಭಾವ ತೋ ಐಸಾ ಹೈ ಕಿ ಏಕ ವಸ್ತು ಅನ್ಯ ವಸ್ತುಕೋ ನಹೀಂ ಬದಲಾ ಸಕತೀ .
ಯದಿ ಐಸಾ ನ ಹೋ ತೋ ವಸ್ತುಕಾ ವಸ್ತುತ್ವ ಹೀ ನ ರಹೇ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ಜಹಾಂ ಏಕ ವಸ್ತು ಅನ್ಯಕೋ ಪರಿಣಮಿತ ನಹೀಂ
ಕರ ಸಕತೀ, ವಹಾಂ ಏಕ ವಸ್ತುನೇ ಅನ್ಯಕಾ ಕ್ಯಾ ಕಿಯಾ ? ಕುಛ ನಹೀಂ . ಚೇತನ-ವಸ್ತುಕೇ ಸಾಥ ಪುದ್ಗಲ
ಏಕಕ್ಷೇತ್ರಾವಗಾಹರೂಪಸೇ ರಹ ರಹೇ ಹೈಂ ತಥಾಪಿ ವೇ ಚೇತನಕೋ ಜಡ ಬನಾಕರ ಅಪನೇರೂಪಮೇಂ ಪರಿಣಮಿತ ನಹೀಂ ಕರ ಸಕೇ;
ತಬ ಫಿ ರ ಪುದ್ಗಲನೇ ಚೇತನಕಾ ಕ್ಯಾ ಕಿಯಾ ? ಕುಛ ಭೀ ನಹೀಂ .
ಇಸಸೇ ಯಹ ಸಮಝನಾ ಚಾಹಿಏ ಕಿ — ವ್ಯವಹಾರಸೇ ಪರದ್ರವ್ಯೋಂಕಾ ಔರ ಆತ್ಮಾಕಾ ಜ್ಞೇಯ-ಜ್ಞಾಯಕ
ಸಮ್ಬನ್ಧ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಪರದ್ರವ್ಯ ಜ್ಞಾಯಕಕಾ ಕುಛ ಭೀ ನಹೀಂ ಕರ ಸಕತೇ ಔರ ಜ್ಞಾಯಕ ಪರದ್ರವ್ಯಕಾ ಕುಛ ಭೀ
ನಹೀಂ ಕರ ಸಕತಾ .೨೧೩.
ಅಬ, ಇಸೀ ಅರ್ಥಕೋ ದೃಢ ಕರನೇವಾಲಾ ತೀಸರಾ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —

Page 502 of 642
PDF/HTML Page 535 of 675
single page version

(ರಥೋದ್ಧತಾ)
ಯತ್ತು ವಸ್ತು ಕುರುತೇಽನ್ಯವಸ್ತುನಃ
ಕಿಂಚನಾಪಿ ಪರಿಣಾಮಿನಃ ಸ್ವಯಮ್ .
ವ್ಯಾವಹಾರಿಕದ್ರಶೈವ ತನ್ಮತಂ
ನಾನ್ಯದಸ್ತಿ ಕಿಮಪೀಹ ನಿಶ್ಚಯಾತ್ ..೨೧೪..
ಜಹ ಸೇಡಿಯಾ ದು ಣ ಪರಸ್ಸ ಸೇಡಿಯಾ ಸೇಡಿಯಾ ಯ ಸಾ ಹೋದಿ .
ತಹ ಜಾಣಗೋ ದು ಣ ಪರಸ್ಸ ಜಾಣಗೋ ಜಾಣಗೋ ಸೋ ದು ..೩೫೬..
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — [ವಸ್ತು ] ಏಕ ವಸ್ತು [ಸ್ವಯಮ್ ಪರಿಣಾಮಿನಃ ಅನ್ಯ-ವಸ್ತುನಃ ] ಸ್ವಯಂ ಪರಿಣಮಿತ
ಹೋತೀ ಹುಈ ಅನ್ಯ ವಸ್ತುಕಾ [ಕಿಂಚನ ಅಪಿ ಕುರುತೇ ] ಕುಛ ಭೀ ಕ ರ ಸಕತೀ ಹೈ — [ಯತ್ ತು ] ಐಸಾ ಜೋ ಮಾನಾ
ಜಾತಾ ಹೈ, [ತತ್ ವ್ಯಾವಹಾರಿಕ-ದೃಶಾ ಏವ ಮತಮ್ ] ವಹ ವ್ಯವಹಾರದೃಷ್ಟಿಸೇ ಹೀ ಮಾನಾ ಜಾತಾ ಹೈ . [ನಿಶ್ಚಯಾತ್ ]
ನಿಶ್ಚಯಸೇ [ಇಹ ಅನ್ಯತ್ ಕಿಮ್ ಅಪಿ ನ ಅಸ್ತಿ ] ಇಸ ಲೋಕ ಮೇಂ ಅನ್ಯ ವಸ್ತುಕೋ ಅನ್ಯ ವಸ್ತು ಕುಛ ಭೀ ನಹೀಂ
(ಅರ್ಥಾತ್ ಏಕ ವಸ್ತುಕೋ ಅನ್ಯ ವಸ್ತುಕೇ ಸಾಥ ಕುಛ ಭೀ ಸಮ್ಬನ್ಧ ನಹೀಂ) ಹೈ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಏಕ ದ್ರವ್ಯಕೇ ಪರಿಣಮನಮೇಂ ಅನ್ಯ ದ್ರವ್ಯಕೋ ನಿಮಿತ್ತ ದೇಖಕರ ಯಹ ಕಹನಾ ಕಿ ‘ಅನ್ಯ
ದ್ರವ್ಯನೇ ಯಹ ಕಿಯಾ’, ವಹ ವ್ಯವಹಾರನಯಕೀ ದೃಷ್ಟಿಸೇ ಹೀ (ಕ ಹಾ ಜಾತಾ) ಹೈ; ನಿಶ್ಚಯಸೇ ತೋ ಉಸ ದ್ರವ್ಯಮೇಂ ಅನ್ಯ
ದ್ರವ್ಯನೇ ಕುಛ ಭೀ ನಹೀಂ ಕಿಯಾ ಹೈ . ವಸ್ತುಕೇ ಪರ್ಯಾಯಸ್ವಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ವಸ್ತುಕಾ ಅಪನಾ ಹೀ ಏಕ ಅವಸ್ಥಾಸೇ
ದೂಸರೀ ಅವಸ್ಥಾರೂಪ ಪರಿಣಮನ ಹೋತಾ ಹೈ; ಉಸಮೇಂ ಅನ್ಯ ವಸ್ತು ಅಪನಾ ಕುಛ ಭೀ ನಹೀಂ ಮಿಲಾ ಸಕತೀ .
ಇಸಸೇ ಯಹ ಸಮಝನಾ ಚಾಹಿಯೇ ಕಿ — ಪರದ್ರವ್ಯರೂಪ ಜ್ಞೇಯ ಪದಾರ್ಥ ಉನಕೇ ಭಾವಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತೇ ಹೈಂ
ಔರ ಜ್ಞಾಯಕ ಆತ್ಮಾ ಅಪನೇ ಭಾವರೂಪ ಪರಿಣಮನ ಕರತಾ ಹೈ; ವೇ ಏಕ-ದೂಸರೇಕಾ ಪರಸ್ಪರ ಕುಛ ನಹೀಂ ಕರ
ಸಕತೇ . ಇಸಲಿಯೇ ಯಹ ವ್ಯವಹಾರಸೇ ಹೀ ಮಾನಾ ಜಾತಾ ಹೈ ಕಿ ‘ಜ್ಞಾಯಕ ಪರದ್ರವ್ಯೋಂಕೋ ಜಾನತಾ ಹೈ’; ನಿಶ್ಚಯಸೇ
ಜ್ಞಾಯಕ ತೋ ಬಸ ಜ್ಞಾಯಕ ಹೀ ಹೈ .೨೧೪.
(‘ಖಡಿಯಾ ಮಿಟ್ಟೀ ಅರ್ಥಾತ್ ಪೋತನೇಕಾ ಚೂನಾ ಯಾ ಕಲಈ ತೋ ಖಡಿಯಾ ಮಿಟ್ಟೀ ಹೀ ಹೈ’ — ಯಹ ನಿಶ್ಚಯ ಹೈ;
‘ಖಡಿಯಾ-ಸ್ವಭಾವರೂಪಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ಖಡಿಯಾ ದೀವಾಲ-ಸ್ವಭಾವರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ದೀವಾಲಕೋ ಸಫೇ ದ ಕರತೀ ಹೈ’
ಯಹ ಕಹನಾ ಭೀ ವ್ಯವಹಾರಕಥನ ಹೈ . ಇಸೀಪ್ರಕಾರ ‘ಜ್ಞಾಯಕ ತೋ ಜ್ಞಾಯಕ ಹೀ ಹೈ’ — ಯಹ ನಿಶ್ಚಯ ಹೈ;
‘ಜ್ಞಾಯಕಸ್ವಭಾವರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಜ್ಞಾಯಕ ಪರದ್ರವ್ಯಸ್ವಭಾವರೂಪ ಪರಿಣತ ಪರದ್ರವ್ಯೋಂಕೋ ಜಾನತಾ ಹೈ’ ಯಹ ಕಹನಾ ಭೀ
ವ್ಯವಹಾರಕಥನ ಹೈ .) ಐಸೇ ನಿಶ್ಚಯ-ವ್ಯವಹಾರ ಕಥನಕೋ ಅಬ ಗಾಥಾಓಂ ದ್ವಾರಾ ದೃಷ್ಟಾನ್ತಪೂರ್ವಕ ಸ್ಪಷ್ಟ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —
ಜ್ಯೋಂ ಸೇಟಿಕಾ ನಹಿಂ ಅನ್ಯಕೀ, ಹೈ ಸೇಟಿಕಾ ಬಸ ಸೇಟಿಕಾ .
ಜ್ಞಾಯಕ ನಹೀಂ ತ್ಯೋಂ ಅನ್ಯಕಾ, ಜ್ಞಾಯಕ ಅಹೋ ಜ್ಞಾಯಕ ತಥಾ ..೩೫೬..

Page 503 of 642
PDF/HTML Page 536 of 675
single page version

ಜಹ ಸೇಡಿಯಾ ದು ಣ ಪರಸ್ಸ ಸೇಡಿಯಾ ಸೇಡಿಯಾ ಯ ಸಾ ಹೋದಿ .
ತಹ ಪಾಸಗೋ ದು ಣ ಪರಸ್ಸ ಪಾಸಗೋ ಪಾಸಗೋ ಸೋ ದು ..೩೫೭..
ಜಹ ಸೇಡಿಯಾ ದು ಣ ಪರಸ್ಸ ಸೇಡಿಯಾ ಸಡಿಯಾ ಯ ಸಾ ಹೋದಿ .
ತಹ ಸಂಜದೋ ದು ಣ ಪರಸ್ಸ ಸಂಜದೋ ಸಂಜದೋ ಸೋ ದು ..೩೫೮..
ಜಹ ಸೇಡಿಯಾ ದು ಣ ಪರಸ್ಸ ಸೇಡಿಯಾ ಸೇಡಿಯಾ ಯ ಸಾ ಹೋದಿ .
ತಹ ದಂಸಣಂ ದು ಣ ಪರಸ್ಸ ದಂಸಣಂ ದಂಸಣಂ ತ ತು ..೩೫೯..
ಏವಂ ತು ಣಿಚ್ಛಯಣಯಸ್ಸ ಭಾಸಿದಂ ಣಾಣದಂಸಣಚರಿತ್ತೇ .
ಸುಣು ವವಹಾರಣಯಸ್ಸ ಯ ವತ್ತವ್ವಂ ಸೇ ಸಮಾಸೇಣ ..೩೬೦..
ಜಹ ಪರದವ್ವಂ ಸೇಡದಿ ಹು ಸೇಡಿಯಾ ಅಪ್ಪಣೋ ಸಹಾವೇಣ .
ತಹ ಪರದವ್ವಂ ಜಾಣದಿ ಣಾದಾ ವಿ ಸಏಣ ಭಾವೇಣ ..೩೬೧..
ಜಹ ಪರದವ್ವಂ ಸೇಡದಿ ಹು ಸೇಡಿಯಾ ಅಪ್ಪಣೋ ಸಹಾವೇಣ .
ತಹ ಪರದವ್ವಂ ಪಸ್ಸದಿ ಜೀವೋ ವಿ ಸಏಣ ಭಾವೇಣ ..೩೬೨..
ಜ್ಯೋಂ ಸೇಟಿಕಾ ನಹಿಂ ಅನ್ಯಕೀ, ಹೈ ಸೇಟಿಕಾ ಬಸ ಸೇಟಿಕಾ .
ದರ್ಶಕ ನಹೀಂ ತ್ಯೋಂ ಅನ್ಯಕಾ, ದರ್ಶಕ ಅಹೋ ದರ್ಶಕ ತಥಾ ..೩೫೭..
ಜ್ಯೋಂ ಸೇಟಿಕಾ ನಹಿಂ ಅನ್ಯಕೀ, ಹೈ ಸೇಟಿಕಾ ಬಸ ಸೇಟಿಕಾ .
ಸಂಯತ ನಹೀಂ ತ್ಯೋಂ ಅನ್ಯಕಾ, ಸಂಯತ ಅಹೋ ಸಂಯತ ತಥಾ ..೩೫೮..
ಜ್ಯೋಂ ಸೇಟಿಕಾ ನಹಿಂ ಅನ್ಯಕೀ, ಹೈ ಸೇಟಿಕಾ ಬಸ ಸೇಟಿಕಾ .
ದರ್ಶನ ನಹೀಂ ತ್ಯೋಂ ಅನ್ಯಕಾ, ದರ್ಶನ ಅಹೋ ದರ್ಶನ ತಥಾ ..೩೫೯..
ಯೋಂ ಜ್ಞಾನ-ದರ್ಶನ-ಚರಿತವಿಷಯಕ ಕಥನ ನಯ ಪರಮಾರ್ಥಕಾ .
ಸುನ ಲೋ ವಚನ ಸಂಕ್ಷೇಪಸೇ, ಇಸ ವಿಷಯಮೇಂ ವ್ಯವಹಾರಕಾ ..೩೬೦..
ಜ್ಯೋಂ ಶ್ವೇತ ಕರತೀ ಸೇಟಿಕಾ, ಪರದ್ರವ್ಯ ಆಪ ಸ್ವಭಾವಸೇ .
ಜ್ಞಾತಾ ಭೀ ತ್ಯೋಂ ಹೀ ಜಾನತಾ, ಪರದ್ರವ್ಯಕೋ ನಿಜ ಭಾವಸೇ ..೩೬೧..
ಜ್ಯೋಂ ಶ್ವೇತ ಕರತೀ ಸೇಟಿಕಾ, ಪರದ್ರವ್ಯ ಆಪ ಸ್ವಭಾವಸೇ .
ಆತ್ಮಾ ಭೀ ತ್ಯೋಂ ಹೀ ದೇಖತಾ, ಪರದ್ರವ್ಯಕೋ ನಿಜ ಭಾವಸೇ ..೩೬೨..

Page 504 of 642
PDF/HTML Page 537 of 675
single page version

ಜಹ ಪರದವ್ವಂ ಸೇಡದಿ ಹು ಸೇಡಿಯಾ ಅಪ್ಪಣೋ ಸಹಾವೇಣ .
ತಹ ಪರದವ್ವಂ ವಿಜಹದಿ ಣಾದಾ ವಿ ಸಏಣ ಭಾವೇಣ ..೩೬೩..
ಜಹ ಪರದವ್ವಂ ಸೇಡದಿ ಹು ಸೇಡಿಯಾ ಅಪ್ಪಣೋ ಸಹಾವೇಣ .
ತಹ ಪರದವ್ವಂ ಸದ್ದಹದಿ ಸಮ್ಮದಿಟ್ಠೀ ಸಹಾವೇಣ ..೩೬೪..
ಏವಂ ವವಹಾರಸ್ಸ ದು ವಿಣಿಚ್ಛಓ ಣಾಣದಂಸಣಚರಿತ್ತೇ .
ಭಣಿದೋ ಅಣ್ಣೇಸು ವಿ ಪಜ್ಜಏಸು ಏಮೇವ ಣಾದವ್ವೋ ..೩೬೫..
ಯಥಾ ಸೇಟಿಕಾ ತು ನ ಪರಸ್ಯ ಸೇಟಿಕಾ ಸೇಟಿಕಾ ಚ ಸಾ ಭವತಿ .
ತಥಾ ಜ್ಞಾಯಕಸ್ತು ನ ಪರಸ್ಯ ಜ್ಞಾಯಕೋ ಜ್ಞಾಯಕಃ ಸ ತು ..೩೫೬..
ಯಥಾ ಸೇಟಿಕಾ ತು ನ ಪರಸ್ಯ ಸೇಟಿಕಾ ಸೇಟಿಕಾ ಚ ಸಾ ಭವತಿ .
ತಥಾ ದರ್ಶಕಸ್ತು ನ ಪರಸ್ಯ ದರ್ಶಕೋ ದರ್ಶಕಃ ಸ ತು ..೩೫೭..
ಯಥಾ ಸೇಟಿಕಾ ತು ನ ಪರಸ್ಯ ಸೇಟಿಕಾ ಸೇಟಿಕಾ ಚ ಸಾ ಭವತಿ .
ತಥಾ ಸಂಯತಸ್ತು ನ ಪರಸ್ಯ ಸಂಯತಃ ಸಂಯತಃ ಸ ತು ..೩೫೮..
ಜ್ಯೋಂ ಶ್ವೇತ ಕರತೀ ಸೇಟಿಕಾ, ಪರದ್ರವ್ಯ ಆಪ ಸ್ವಭಾವಸೇ .
ಜ್ಞಾತಾ ಭೀ ತ್ಯೋಂ ಹೀ ತ್ಯಾಗತಾ, ಪರದ್ರವ್ಯಕೋ ನಿಜ ಭಾವಸೇ ..೩೬೩..
ಜ್ಯೋಂ ಶ್ವೇತ ಕರತೀ ಸೇಟಿಕಾ, ಪರದ್ರವ್ಯ ಆಪ ಸ್ವಭಾವಸೇ .
ಸುದೃಷ್ಟಿ ತ್ಯೋಂ ಹೀ ಶ್ರದ್ಧತಾ, ಪರದ್ರವ್ಯಕೋ ನಿಜ ಭಾವಸೇ ..೩೬೪..
ಯೋಂ ಜ್ಞಾನ-ದರ್ಶನ-ಚರಿತಮೇಂ ನಿರ್ಣಯ ಕಹಾ ವ್ಯವಹಾರಕಾ .
ಅರು ಅನ್ಯ ಪರ್ಯಯ ವಿಷಯಮೇಂ ಭೀ ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಹಿ ಜಾನನಾ ..೩೬೫..
ಗಾಥಾರ್ಥ : — (ಯದ್ಯಪಿ ವ್ಯವಹಾರಸೇ ಪರದ್ರವ್ಯೋಂಕಾ ಔರ ಆತ್ಮಾಕಾ ಜ್ಞೇಯ-ಜ್ಞಾಯಕ , ದೃಶ್ಯ-ದರ್ಶಕ ,
ತ್ಯಾಜ್ಯ-ತ್ಯಾಜಕ ಇತ್ಯಾದಿ ಸಮ್ಬನ್ಧ ಹೈ, ತಥಾಪಿ ನಿಶ್ಚಯಸೇ ತೋ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಹೈ : — ) [ಯಥಾ ] ಜೈಸೇ [ಸೇಟಿಕಾ
ತು ] ಖಡಿಯಾ ಮಿಟ್ಟೀ ಯಾ ಪೋತನೇಕಾ ಚೂನಾ ಯಾ ಕಲಈ [ಪರಸ್ಯ ನ ] ಪರಕೀ ( – ದೀವಾಲ ಆದಿಕೀ) ನಹೀಂ ಹೈ,
[ಸೇಟಿಕಾ ] ಕಲಈ [ಸಾ ಚ ಸೇಟಿಕಾ ಭವತಿ ] ವಹ ತೋ ಕಲಈ ಹೀ ಹೈ, [ತಥಾ ] ಉಸೀಪ್ರಕಾರ [ಜ್ಞಾಯಕಃ
ತು ] ಜ್ಞಾಯಕ (ಜಾನನೇವಾಲಾ, ಆತ್ಮಾ) [ಪರಸ್ಯ ನ ] ಪರಕಾ (ಪರದ್ರವ್ಯಕಾ) ನಹೀಂ ಹೈ, [ಜ್ಞಾಯಕಃ ] ಜ್ಞಾಯಕ
[ಸಃ ತು ಜ್ಞಾಯಕಃ ] ವಹ ತೋ ಜ್ಞಾಯಕ ಹೀ ಹೈ . [ಯಥಾ ] ಜೈಸೇ [ಸೇಟಿಕಾ ತು ] ಕಲಈ [ಪರಸ್ಯ ನ ] ಪರಕೀ
ನಹೀಂ ಹೈ, [ಸೇಟಿಕಾ ] ಕಲಈ [ಸಾ ಚ ಸೇಟಿಕಾ ಭವತಿ ] ವಹ ತೋ ಕಲಈ ಹೀ ಹೈ, [ತಥಾ ] ಉಸೀಪ್ರಕಾರ

Page 505 of 642
PDF/HTML Page 538 of 675
single page version

ಯಥಾ ಸೇಟಿಕಾ ತು ನ ಪರಸ್ಯ ಸೇಟಿಕಾ ಸೇಟಿಕಾ ಚ ಸಾ ಭವತಿ .
ತಥಾ ದರ್ಶನಂ ತು ನ ಪರಸ್ಯ ದರ್ಶನಂ ದರ್ಶನಂ ತತ್ತು ..೩೫೯..
ಏವಂ ತು ನಿಶ್ಚಯನಯಸ್ಯ ಭಾಷಿತಂ ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಚರಿತ್ರೇ .
ಶೃಣು ವ್ಯವಹಾರನಯಸ್ಯ ಚ ವಕ್ತವ್ಯಂ ತಸ್ಯ ಸಮಾಸೇನ ..೩೬೦..
ಯಥಾ ಪರದ್ರವ್ಯಂ ಸೇಟಯತಿ ಸೇಟಿಕಾತ್ಮನಃ ಸ್ವಭಾವೇನ .
ತಥಾ ಪರದ್ರವ್ಯಂ ಜಾನಾತಿ ಜ್ಞಾತಾಪಿ ಸ್ವಕೇನ ಭಾವೇನ ..೩೬೧..
ಯಥಾ ಪರದ್ರವ್ಯಂ ಸೇಟಯತಿ ಸೇಟಿಕಾತ್ಮನಃ ಸ್ವಭಾವೇನ .
ತಥಾ ಪರದ್ರವ್ಯಂ ಪಶ್ಯತಿ ಜೀವೋಽಪಿ ಸ್ವಕೇನ ಭಾವೇನ ..೩೬೨..
ಯಥಾ ಪರದ್ರವ್ಯಂ ಸೇಟಯತಿ ಸೇಟಿಕಾತ್ಮನಃ ಸ್ವಭಾವೇನ .
ತಥಾ ಪರದ್ರವ್ಯಂ ವಿಜಹಾತಿ ಜ್ಞಾತಾಪಿ ಸ್ವಕೇನ ಭಾವೇನ ..೩೬೩..
ಯಥಾ ಪರದ್ರವ್ಯಂ ಸೇಟಯತಿ ಸೇಟಿಕಾತ್ಮನಃ ಸ್ವಭಾವೇನ .
ತಥಾ ಪರದ್ರವ್ಯಂ ಶ್ರದ್ಧತ್ತೇ ಸಮ್ಯಗ್ದ್ರಷ್ಟಿಃ ಸ್ವಭಾವೇನ ..೩೬೪..
64
[ದರ್ಶಕಃ ತು ] ದರ್ಶಕ (ದೇಖನೇವಾಲಾ, ಆತ್ಮಾ) [ಪರಸ್ಯ ನ ] ಪರಕಾ ನಹೀಂ ಹೈ, [ದರ್ಶಕಃ ] ದರ್ಶಕ [ಸಃ
ತು ದರ್ಶಕಃ ] ವಹ ತೋ ದರ್ಶಕ ಹೀ ಹೈ . [ಯಥಾ ] ಜೈಸೇ [ಸೇಟಿಕಾ ತು ] ಕಲಈ [ಪರಸ್ಯ ನ ] ಪರಕೀ
( – ದೀವಾಲ ಆದಿಕೀ) ನಹೀಂ ಹೈ, [ಸೇಟಿಕಾ ] ಕಲಈ [ಸಾ ಚ ಸೇಟಿಕಾ ಭವತಿ ] ವಹ ತೋ ಕಲಈ ಹೀ ಹೈ,
[ತಥಾ ] ಉಸೀಪ್ರಕಾರ [ಸಂಯತಃ ತು ] ಸಂಯತ (ತ್ಯಾಗ ಕ ರನೇವಾಲಾ, ಆತ್ಮಾ) [ಪರಸ್ಯ ನ ] ಪರಕಾ
( – ಪರದ್ರವ್ಯಕಾ) ನಹೀಂ ಹೈ, [ಸಂಯತಃ ] ಸಂಯತ [ಸಃ ತು ಸಂಯತಃ ] ಯಹ ತೋ ಸಂಯತ ಹೀ ಹೈ . [ಯಥಾ ] ಜೈಸೇ
[ಸೇಟಿಕಾ ತು ] ಕಲಈ [ಪರಸ್ಯ ನ ] ಪರಕೀ ನಹೀಂ ಹೈ, [ಸೇಟಿಕಾ ] ಕಲಈ [ಸಾ ಚ ಸೇಟಿಕಾ ಭವತಿ ]
ಯಹ ತೋ ಕಲಈ ಹೀ ಹೈ, [ತಥಾ ] ಉಸೀಪ್ರಕಾರ [ದರ್ಶನಂ ತು ] ದರ್ಶನ ಅರ್ಥಾತ್ ಶ್ರದ್ಧಾನ [ಪರಸ್ಯ ನ ] ಪರಕಾ ನಹೀಂ
ಹೈ, [ದರ್ಶನಂ ತತ್ ತು ದರ್ಶನಮ್ ] ದರ್ಶನ ವಹ ತೋ ದರ್ಶನ ಹೀ ಹೈ ಅರ್ಥಾತ್ ಶ್ರದ್ಧಾನ ವಹ ತೋ ಶ್ರದ್ಧಾನ ಹೀ ಹೈ .
[ಏವಂ ತು ] ಇಸಪ್ರಕಾರ [ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಚರಿತ್ರೇ ] ಜ್ಞಾನ-ದರ್ಶನ-ಚಾರಿತ್ರಮೇಂ [ನಿಶ್ಚಯನಯಸ್ಯ ಭಾಷಿತಮ್ ]
ನಿಶ್ಚಯನಯಕಾ ಕ ಥನ ಹೈ . [ತಸ್ಯ ಚ ] ಔರ ಉಸ ಸಮ್ಬನ್ಧಮೇಂ [ಸಮಾಸೇನ ] ಸಂಕ್ಷೇಪಸೇ [ವ್ಯವಹಾರನಯಸ್ಯ
ವಕ್ತವ್ಯಂ ] ವ್ಯವಹಾರನಯಕಾ ಕ ಥನ [ಶೃಣು ] ಸುನೋ .
[ಯಥಾ ] ಜೈಸೇ [ಸೇಟಿಕಾ ] ಕಲಈ [ಆತ್ಮನಃ ಸ್ವಭಾವೇನ ] ಅಪನೇ ಸ್ವಭಾವಸೇ [ಪರದ್ರವ್ಯಂ ] (ದೀವಾಲ
ಆದಿ) ಪರದ್ರವ್ಯಕೋ [ಸೇಟಯತಿ ] ಸಫೇ ದ ಕ ರತೀ ಹೈ, [ತಥಾ ] ಉಸೀಪ್ರಕಾರ [ಜ್ಞಾತಾ ಅಪಿ ] ಜ್ಞಾತಾ ಭೀ [ಸ್ವಕೇನ
ಭಾವೇನ ] ಅಪನೇ ಸ್ವಭಾವಸೇ [ಪರದ್ರವ್ಯಂ ] ಪರದ್ರವ್ಯಕೋ [ಜಾನಾತಿ ] ಜಾನತಾ ಹೈ . [ಯಥಾ ] ಜೈಸೇ [ಸೇಟಿಕಾ ]
ಕಲಈ [ಆತ್ಮನಃ ಸ್ವಭಾವೇನ ] ಅಪನೇ ಸ್ವಭಾವಸೇ [ಪರದ್ರವ್ಯಂ ] ಪರದ್ರವ್ಯಕೋ [ಸೇಟಯತಿ ] ಸಫೇ ದ ಕ ರತೀ ಹೈ,
[ತಥಾ ] ಉಸೀಪ್ರಕಾರ [ಜೀವಃ ಅಪಿ ] ಜೀವ ಭೀ [ಸ್ವಕೇನ ಭಾವೇನ ] ಅಪನೇ ಸ್ವಭಾವಸೇ [ಪರದ್ರವ್ಯಂ ] ಪರದ್ರವ್ಯಕೋ

Page 506 of 642
PDF/HTML Page 539 of 675
single page version

ಏವಂ ವ್ಯವಹಾರಸ್ಯ ತು ವಿನಿಶ್ಚಯೋ ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಚರಿತ್ರೇ .
ಭಣಿತೋಽನ್ಯೇಷ್ವಪಿ ಪರ್ಯಾಯೇಷು ಏವಮೇವ ಜ್ಞಾತವ್ಯಃ ..೩೬೫..
ಸೇಟಿಕಾತ್ರ ತಾವಚ್ಛವೇತಗುಣನಿರ್ಭರಸ್ವಭಾವಂ ದ್ರವ್ಯಮ್ . ತಸ್ಯ ತು ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಶ್ವೈತ್ಯಂ ಕುಙ್ಯಾದಿ
ಪರದ್ರವ್ಯಮ್ . ಅಥಾತ್ರ ಕುಡಯಾದೇಃ ಪರದ್ರವ್ಯಸ್ಯ ಶ್ವೈತ್ಯಸ್ಯ ಶ್ವೇತಯಿತ್ರೀ ಸೇಟಿಕಾ ಕಿಂ
ಭವತಿ ಕಿಂ ನ ಭವತೀತಿ ತದುಭಯತತ್ತ್ವಸಮ್ಬನ್ಧೋ ಮೀಮಾಂಸ್ಯತೇ — ಯದಿ ಸೇಟಿಕಾ ಕುಡಯಾದೇರ್ಭವತಿ
ತದಾ ಯಸ್ಯ ಯದ್ಭವತಿ ತತ್ತದೇವ ಭವತಿ ಯಥಾತ್ಮನೋ ಜ್ಞಾನಂ ಭವದಾತ್ಮೈವ ಭವತೀತಿ ತತ್ತ್ವಸಮ್ಬನ್ಧೇ
ಜೀವತಿ ಸೇಟಿಕಾ ಕುಡಯಾದೇರ್ಭವನ್ತೀ ಕುಡಯಾದಿರೇವ ಭವೇತ್; ಏವಂ ಸತಿ ಸೇಟಿಕಾಯಾಃ
ಸ್ವದ್ರವ್ಯೋಚ್ಛೇದಃ . ನ ಚ ದ್ರವ್ಯಾನ್ತರಸಂಕ್ರ ಮಸ್ಯ ಪೂರ್ವಮೇವ ಪ್ರತಿಷಿದ್ಧತ್ವಾದ್ದ್ರವ್ಯಸ್ಯಾಸ್ತ್ಯುಚ್ಛೇದಃ . ತತೋ
ನ ಭವತಿ ಸೇಟಿಕಾ ಕುಡಯಾದೇಃ . ಯದಿ ನ ಭವತಿ ಸೇಟಿಕಾ ಕುಡಯಾದೇಸ್ತರ್ಹಿ ಕಸ್ಯ ಸೇಟಿಕಾ
ಭವತಿ ? ಸೇಟಿಕಾಯಾ ಏವ ಸೇಟಿಕಾ ಭವತಿ . ನನು ಕತರಾಽನ್ಯಾ ಸೇಟಿಕಾ ಸೇಟಿಕಾಯಾಃ
[ಪಶ್ಯತಿ ] ದೇಖತಾ ಹೈ . [ಯಥಾ ] ಜೈಸೇ [ಸೇಟಿಕಾ ] ಕಲಈ [ಆತ್ಮನಃ ಸ್ವಭಾವೇನ ] ಅಪನೇ ಸ್ವಭಾವಸೇ
[ಪರದ್ರವ್ಯಂ ] ಪರದ್ರವ್ಯಕೋ [ಸೇಟಯತಿ ] ಸಫೇ ದ ಕ ರತೀ ಹೈ, [ತಥಾ ] ಉಸೀಪ್ರಕಾರ [ಜ್ಞಾತಾ ಅಪಿ ] ಜ್ಞಾತಾ ಭೀ
[ಸ್ವಕೇನ ಭಾವೇನ ] ಅಪನೇ ಸ್ವಭಾವಸೇ [ಪರದ್ರವ್ಯಂ ] ಪರದ್ರವ್ಯಕೋ [ವಿಜಹಾತಿ ] ತ್ಯಾಗತಾ ಹೈ . [ಯಥಾ ] ಜೈಸೇ
[ಸೇಟಿಕಾ ] ಕಲಈ [ಆತ್ಮನಃ ಸ್ವಭಾವೇನ ] ಅಪನೇ ಸ್ವಭಾವಸೇ [ಪರದ್ರವ್ಯಂ ] ಪರದ್ರವ್ಯಕೋ [ಸೇಟಯತಿ ] ಸಫೇ ದ
ಕ ರತೀ ಹೈ, [ತಥಾ ] ಉಸೀಪ್ರಕಾರ [ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿಃ ] ಸಮ್ಯಗ್ದೃಷ್ಟಿ [ಸ್ವಭಾವೇನ ] ಅಪನೇ ಸ್ವಭಾವಸೇ [ಪರದ್ರವ್ಯಂ ]
ಪರದ್ರವ್ಯಕೋ [ಶ್ರದ್ಧತ್ತೇ ] ಶ್ರದ್ಧಾನ ಕರತಾ ಹೈ . [ಏವಂ ತು ] ಇಸಪ್ರಕಾರ [ಜ್ಞಾನದರ್ಶನಚರಿತ್ರೇ ] ಜ್ಞಾನ-ದರ್ಶನ-ಚಾರಿತ್ರಮೇಂ
[ವ್ಯವಹಾರನಯಸ್ಯ ವಿನಿಶ್ಚಯಃ ] ವ್ಯವಹಾರನಯಕಾ ನಿರ್ಣಯ [ಭಣಿತಃ ] ಕ ಹಾ ಹೈ; [ಅನ್ಯೇಷು ಪರ್ಯಾಯೇಷು ಅಪಿ ]
ಅನ್ಯ ಪರ್ಯಾಯೋಂಮೇಂ ಭೀ [ಏವಮ್ ಏವ ಜ್ಞಾತವ್ಯಃ ] ಇಸೀಪ್ರಕಾರ ಜಾನನಾ ಚಾಹಿಏ .
ಟೀಕಾ : — ಇಸ ಜಗತಮೇಂ ಕಲಈ ಹೈ, ವಹ ಶ್ವೇತಗುಣಸೇ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಸ್ವಭಾವವಾಲಾ ದ್ರವ್ಯ ಹೈ . ದೀವಾರ-
ಆದಿ ಪರದ್ರವ್ಯ ವ್ಯವಹಾರಸೇ ಉಸ ಕಲಈಕಾ ಶ್ವೈತ್ಯ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಕಲಈಕೇ ದ್ವಾರಾ ಶ್ವೇತ ಕಿಯೇ ಜಾನೇ ಯೋಗ್ಯ ಪದಾರ್ಥ
ಹೈ) . ಅಬ, ‘ಶ್ವೇತ ಕರನೇವಾಲೀ ಕಲಈ, ಶ್ವೇತ ಕೀ ಜಾನೇ ಯೋಗ್ಯ ಜೋ ದೀವಾರ-ಆದಿ ಪರದ್ರವ್ಯ ಉಸಕೀ ಹೈ ಯಾ
ನಹೀಂ ?’ — ಇಸಪ್ರಕಾರ ಉನ ದೋನೋಂಕೇ ತಾತ್ತ್ವಿಕ (ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕ) ಸಮ್ಬನ್ಧಕಾ ಯಹಾಂ ವಿಚಾರ ಕಿಯಾ ಜಾತಾ
ಹೈ : — ಯದಿ ಕಲಈ ದೀವಾರ-ಆದಿ ಪರದ್ರವ್ಯಕೀ ಹೋ ತೋ ಕ್ಯಾ ಹೋ ವಹ ಪ್ರಥಮ ವಿಚಾರ ಕರತೇ ಹೈಂ : — ‘ಜಿಸಕಾ
ಜೋ ಹೋತಾ ಹೈ ವಹ ವಹೀ ಹೋತಾ ಹೈ, ಜೈಸೇ ಆತ್ಮಾಕಾ ಜ್ಞಾನ ಹೋನೇಸೇ ಜ್ಞಾನ ವಹ ಆತ್ಮಾ ಹೀ ಹೈ ( – ಪೃಥಕ್ ದ್ರವ್ಯ
ನಹೀಂ);’ — ಐಸಾ ತಾತ್ತ್ವಿಕ ಸಮ್ಬನ್ಧ ಜೀವಿತ (ಅರ್ಥಾತ್ ವಿದ್ಯಮಾನ) ಹೋನೇಸೇ, ಕಲಈ ಯದಿ ದೀವಾರ-ಆದಿಕೀ
ಹೋ ತೋ ಕಲಈ ವಹ ದೀವಾರ-ಆದಿ ಹೀ ಹೋಗೀ (ಅರ್ಥಾತ್ ಕಲಈ ದೀವಾರ-ಆದಿರೂಪ ಹೀ ಹೋನಾ ಚಾಹಿಏ, ದೀವಾರ-
ಆದಿಸೇ ಪೃಥಕ್ ದ್ರವ್ಯ ನಹೀಂ ಹೋನಾ ಚಾಹಿಏ); ಐಸಾ ಹೋನೇ ಪರ, ಕಲಈಕೇ ಸ್ವದ್ರವ್ಯಕಾ ಉಚ್ಛೇದ (ನಾಶ) ಹೋ

Page 507 of 642
PDF/HTML Page 540 of 675
single page version

ಯಸ್ಯಾಃ ಸೇಟಿಕಾ ಭವತಿ ? ನ ಖಲ್ವನ್ಯಾ ಸೇಟಿಕಾ ಸೇಟಿಕಾಯಾಃ, ಕಿನ್ತು ಸ್ವಸ್ವಾಮ್ಯಂಶಾವೇವಾನ್ಯೌ .
ಕಿಮತ್ರ ಸಾಧ್ಯಂ ಸ್ವಸ್ವಾಮ್ಯಂಶವ್ಯವಹಾರೇಣ ? ನ ಕಿಮಪಿ . ತರ್ಹಿ ನ ಕಸ್ಯಾಪಿ ಸೇಟಿಕಾ,
ಸೇಟಿಕಾ ಸೇಟಿಕೈವೇತಿ ನಿಶ್ಚಯಃ . ಯಥಾಯಂ ದ್ರಷ್ಟಾನ್ತಸ್ತಥಾಯಂ ದಾರ್ಷ್ಟಾನ್ತಿಕ : — ಚೇತಯಿತಾತ್ರ ತಾವದ್
ಜ್ಞಾನಗುಣನಿರ್ಭರಸ್ವಭಾವಂ ದ್ರವ್ಯಮ್ . ತಸ್ಯ ತು ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಜ್ಞೇಯಂ ಪುದ್ಗಲಾದಿ ಪರದ್ರವ್ಯಮ್ . ಅಥಾತ್ರ
ಪುದ್ಗಲಾದೇಃ ಪರದ್ರವ್ಯಸ್ಯ ಜ್ಞೇಯಸ್ಯ ಜ್ಞಾಯಕಶ್ಚೇತಯಿತಾ ಕಿಂ ಭವತಿ ಕಿಂ ನ ಭವತೀತಿ ತದುಭಯತತ್ತ್ವ-
ಸಮ್ಬನ್ಧೋ ಮೀಮಾಂಸ್ಯತೇ — ಯದಿ ಚೇತಯಿತಾ ಪುದ್ಗಲಾದೇರ್ಭವತಿ ತದಾ ಯಸ್ಯ ಯದ್ಭವತಿ ತತ್ತದೇವ
ಭವತಿ ಯಥಾತ್ಮನೋ ಜ್ಞಾನಂ ಭವದಾತ್ಮೈವ ಭವತೀತಿ ತತ್ತ್ವಸಮ್ಬನ್ಧೇ ಜೀವತಿ ಚೇತಯಿತಾ
ಪುದ್ಗಲಾದೇರ್ಭವನ್ ಪುದ್ಗಲಾದಿರೇವ ಭವೇತ್; ಏವಂ ಸತಿ ಚೇತಯಿತುಃ ಸ್ವದ್ರವ್ಯೋಚ್ಛೇದಃ . ನ ಚ ದ್ರವ್ಯಾನ್ತರ-
ಸಂಕ್ರ ಮಸ್ಯ ಪೂರ್ವಮೇವ ಪ್ರತಿಷಿದ್ಧತ್ವಾದ್ದ್ರವ್ಯಸ್ಯಾಸ್ತ್ಯುಚ್ಛೇದಃ . ತತೋ ನ ಭವತಿ ಚೇತಯಿತಾ ಪುದ್ಗಲಾದೇಃ .
ಯದಿ ನ ಭವತಿ ಚೇತಯಿತಾ ಪುದ್ಗಲಾದೇಸ್ತರ್ಹಿ ಕಸ್ಯ ಚೇತಯಿತಾ ಭವತಿ ? ಚೇತಯಿತುರೇವ
ಚೇತಯಿತಾ ಭವತಿ . ನನು ಕತರೋಽನ್ಯಶ್ಚೇತಯಿತಾ ಚೇತಯಿತುರ್ಯಸ್ಯ ಚೇತಯಿತಾ ಭವತಿ ? ನ
ಜಾಯೇಗಾ . ಪರನ್ತು ದ್ರವ್ಯಕಾ ಉಚ್ಛೇದ ತೋ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಏಕ ದ್ರವ್ಯಕಾ ಅನ್ಯ ದ್ರವ್ಯರೂಪಮೇಂ ಸಂಕ್ರಮಣ ಹೋನೇಕಾ
ತೋ ಪಹಲೇ ಹೀ ನಿಷೇಧ ಕಿಯಾ ಗಯಾ ಹೈ . ಇಸಸೇ (ಯಹ ಸಿದ್ಧ ಹುಆ ಕಿ) ಕಲಈ ದೀವಾರ-ಆದಿಕೀ ನಹೀಂ ಹೈ .
(ಅಬ ಆಗೇ ಔರ ವಿಚಾರ ಕರತೇ ಹೈಂ :) ಯದಿ ಕಲಈ ದೀವಾರ-ಆದಿಕೀ ನಹೀಂ ಹೈ, ತೋ ಕಲಈ ಕಿಸಕೀ ಹೈ ?
ಕಲಈಕೀ ಹೀ ಕಲಈ ಹೈ . (ಇಸ) ಕಲಈಸೇ ಭಿನ್ನ ಐಸೀ ದೂಸರೀ ಕೌನಸೀ ಕಲಈ ಹೈ ಕಿ ಜಿಸಕೀ (ಯಹ)
ಕಲಈ ಹೈ ? (ಇಸ) ಕಲಈಸೇ ಭಿನ್ನ ಅನ್ಯ ಕೋಈ ಕಲಈ ನಹೀಂ ಹೈ, ಕಿನ್ತು ವೇ ದೋ ಸ್ವ-ಸ್ವಾಮಿರೂಪ ಅಂಶ
ಹೀ ಹೈಂ . ಯಹಾಂ ಸ್ವ-ಸ್ವಾಮಿರೂಪ ಅಂಶೋಂಕೇ ವ್ಯವಹಾರಸೇ ಕ್ಯಾ ಸಾಧ್ಯ ಹೈ ? ಕುಛ ಭೀ ಸಾಧ್ಯ ನಹೀಂ ಹೈ . ತಬ ಫಿ ರ
ಕಲಈ ಕಿಸೀಕೀ ನಹೀಂ ಹೈ, ಕಲಈ ಕಲಈ ಹೀ ಹೈ — ಯಹ ನಿಶ್ಚಯ ಹೈ . (ಇಸಪ್ರಕಾರ ದೃಷ್ಟಾನ್ತ ಕಹಾ .) ಜೈಸೇ
ಯಹ ದೃಷ್ಟಾನ್ತ ಹೈ, ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಯಹಾಂ ಯಹ ದಾರ್ಷ್ಟಾನ್ತ ಹೈ : — ಇಸ ಜಗತಮೇಂ ಚೇತಯಿತಾ ಹೈ (ಚೇತನೇವಾಲಾ ಅರ್ಥಾತ್
ಆತ್ಮಾ ಹೈ) ವಹ ಜ್ಞಾನಗುಣಸೇ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಸ್ವಭಾವವಾಲಾ ದ್ರವ್ಯ ಹೈ . ಪುದ್ಗಲಾದಿಕಾ ಪರದ್ರವ್ಯ ವ್ಯವಹಾರಸೇ ಉಸ
ಚೇತಯಿತಾಕಾ, (ಆತ್ಮಾಕಾ) ಜ್ಞೇಯ ( – ಜ್ಞಾತ ಹೋನೇ ಯೋಗ್ಯ) ಹೈ . ಅಬ, ‘ಜ್ಞಾಯಕ ( – ಜಾನನೇವಾಲಾ) ಚೇತಯಿತಾ,
ಜ್ಞೇಯ ಜೋ ಪುದ್ಗಲಾದಿಕಾ ಪರದ್ರವ್ಯ ಉನಕಾ ಹೈ ಯಾ ನಹೀಂ ?’ — ಇಸಪ್ರಕಾರ ಯಹಾಂ ಉನ ದೋನೋಂಕೇ ತಾತ್ತ್ವಿಕ
ಸಮ್ಬನ್ಧಕಾ ವಿಚಾರ ಕರತೇ ಹೈಂ : — ಯದಿ ಚೇತಯಿತಾ ಪುದ್ಗಲಾದಿಕಾ ಹೋ ತೋ ಕ್ಯಾ ಹೋ ಇಸಕಾ ಪ್ರಥಮ ವಿಚಾರ
ಕರತೇ ಹೈಂ : ‘ಜಿಸಕಾ ಜೋ ಹೋತಾ ಹೈ ವಹ ವಹೀ ಹೋತಾ ಹೈ, ಜೈಸೇ ಆತ್ಮಾಕಾ ಜ್ಞಾನ ಹೋನೇಸೇ ಜ್ಞಾನ ವಹ ಆತ್ಮಾ
ಹೀ ಹೈ; ‘ — ಐಸಾ ತಾತ್ತ್ವಿಕ ಸಮ್ಬನ್ಧ ಜೀವಿತ ( – ವಿದ್ಯಮಾನ) ಹೋನೇಸೇ, ಚೇತಯಿತಾ ಯದಿ ಪುದ್ಗಲಾದಿಕಾ ಹೋ
ತೋ ಚೇತಯಿತಾ ವಹ ಪುದ್ಗಲಾದಿಕಾ ಹೀ ಹೋವೇ (ಅರ್ಥಾತ್ ಚೇತಯಿತಾ ಪುದ್ಗಲಾದಿಸ್ವರೂಪ ಹೀ ಹೋನಾ ಚಾಹಿಏ,
ಪುದ್ಗಲಾದಿಸೇ ಭಿನ್ನ ದ್ರವ್ಯ ನಹೀಂ ಹೋನಾ ಚಾಹಿಏ); ಐಸಾ ಹೋನೇ ಪರ, ಚೇತಯಿತಾಕೇ ಸ್ವದ್ರವ್ಯಕಾ ಉಚ್ಛೇದ ಹೋ
ಜಾಯೇಗಾ . ಕಿನ್ತು ದ್ರವ್ಯಕಾ ಉಚ್ಛೇದ ತೋ ನಹೀಂ ಹೋತಾ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಏಕ ದ್ರವ್ಯಕಾ ಅನ್ಯ ದ್ರವ್ಯರೂಪಮೇಂ ಸಂಕ್ರಮಣ
ಹೋನೇಕಾ ತೋ ಪಹಲೇ ಹೀ ನಿಷೇಧ ಕರ ದಿಯಾ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ (ಯಹ ಸಿದ್ಧ ಹುಆ ಕಿ) ಚೇತಯಿತಾ ಪುದ್ಗಲಾದಿಕಾ