Page 468 of 642
PDF/HTML Page 501 of 675
single page version
ଚ ଦୁର୍ନିଵାରତ୍ଵାତ୍, କିନ୍ତୁ କେଵଲଂ ଦର୍ଶନମାତ୍ରସ୍ଵଭାଵତ୍ଵାତ୍ ତତ୍ସର୍ଵଂ କେଵଲମେଵ ପଶ୍ଯତି; ତଥା ଜ୍ଞାନମପି ସ୍ଵଯଂ
ଦ୍ରଷ୍ଟୃତ୍ଵାତ୍ କର୍ମଣୋଽତ୍ଯନ୍ତଵିଭକ୍ତ ତ୍ଵେନ ନିଶ୍ଚଯତସ୍ତତ୍କରଣଵେଦନଯୋରସମର୍ଥତ୍ଵାତ୍କର୍ମ ନ କରୋତି ନ ଵେଦଯତେ ଚ,
କିନ୍ତୁ କେଵଲଂ ଜ୍ଞାନମାତ୍ରସ୍ଵଭାଵତ୍ଵାତ୍କର୍ମବନ୍ଧଂ ମୋକ୍ଷଂ ଵା କର୍ମୋଦଯଂ ନିର୍ଜରାଂ ଵା କେଵଲମେଵ ଜାନାତି
ଅଵେଦକ ହୈ, [ଚ ] ଔର [ବନ୍ଧମୋକ୍ଷଂ ] ବନ୍ଧ, ମୋକ୍ଷ, [କର୍ମୋଦଯଂ ] କ ର୍ମୋଦଯ [ନିର୍ଜରାଂ ଚ ଏଵ ] ତଥା
ନିର୍ଜରାକୋ [ଜାନାତି ] ଜାନତା ହୀ ହୈ
(ଅର୍ଥାତ୍ ଯଦି ନେତ୍ର ଦୃଶ୍ଯ ପଦାର୍ଥକୋ କରତା ଔର ଭୋଗତା ହୋ ତୋ ନେତ୍ରକେ ଦ୍ଵାରା ଅଗ୍ନି ଜଲନୀ ଚାହିଏ ଔର
ନେତ୍ରକୋ ଅଗ୍ନିକୀ ଉଷ୍ଣତାକା ଅନୁଭଵ ହୋନା ଚାହିଏ; କିନ୍ତୁ ଐସା ନହୀଂ ହୋତା, ଇସଲିଯେ ନେତ୍ର ଦୃଶ୍ଯ ପଦାର୍ଥକା
କର୍ତା-ଭୋକ୍ତା ନହୀଂ ହୈ)
କାରଣ ନିଶ୍ଚଯସେ ଉସକେ କରନେ-ଵେଦନେ-(ଭୋଗନେ) ମେଂ ଅସମର୍ଥ ହୋନେସେ, କର୍ମକୋ ନ ତୋ କରତା ହୈ ଔର ନ
ଵେଦତା (ଭୋଗତା) ହୈ, କିନ୍ତୁ କେଵଲ ଜ୍ଞାନମାତ୍ରସ୍ଵଭାଵଵାଲା (
Page 469 of 642
PDF/HTML Page 502 of 675
single page version
ସକତା ହୈ ?’’ ଉସକା ସମାଧାନ :
ସ୍ଵତନ୍ତ୍ରତଯା ତୋ କିସୀକା କର୍ତା-ଭୋକ୍ତା ନହୀଂ ହୋତା, ତଥା ଅପନୀ ନିର୍ବଲତାସେ କର୍ମକେ ଉଦଯକୀ
ବଲଵତ୍ତାସେ ଜୋ କାର୍ଯ ହୋତା ହୈ ଉସକା ପରମାର୍ଥଦୃଷ୍ଟିସେ ଵହ କର୍ତା-ଭୋକ୍ତା ନହୀଂ କହା ଜାତା
ହୀ ଭେଦ ହୈ
ହୋଗା
ଅଜ୍ଞାନଭାଵ କହା ହୈ
ତଥାପି [ସାମାନ୍ଯଜନଵତ୍ ] ସାମାନ୍ଯ (ଲୌକି କ ) ଜନୋଂକୀ ଭାଁତି [ତେଷାଂ ମୋକ୍ଷଃ ନ ] ଉନକୀ ଭୀ ମୁକ୍ତି
ନହୀଂ ହୋତୀ
Page 470 of 642
PDF/HTML Page 503 of 675
single page version
କାଯକେ ଜୀଵୋଂକୋ [ଆତ୍ମା ] ଆତ୍ମା [କରୋତି ] କ ରତା ହୋ, [ଯଦି ଲୋକଶ୍ରମଣାନାମ୍ ] ତୋ ଲୋକ ଔର
ଶ୍ରମଣୋଂକା [ଏକଃ ସିଦ୍ଧାନ୍ତଃ ] ଏକ ସିଦ୍ଧାଂତ ହୋ ଗଯା, [ଵିଶେଷଃ ନ ଦୃଶ୍ଯତେ ] ଉନମେଂ କୋଈ ଅନ୍ତର ଦିଖାଈ
ନହୀଂ ଦେତା; (କ୍ଯୋଂକି) [ଲୋକସ୍ଯ ] ଲୋକ କେ ମତମେଂ [ଵିଷ୍ଣୁଃ ] ଵିଷ୍ଣୁ [କରୋତି ] କ ରତା ହୈ ଔର
Page 471 of 642
PDF/HTML Page 504 of 675
single page version
ସମତ୍ଵାତ୍
ମାନ୍ଯତାମେଂ ଦୋନୋଂ ସମାନ ହୁଏ)
ପ୍ରଵର୍ତମାନ) ଐସେ [ଲୋକଶ୍ରମଣାନାଂ ଦ୍ଵଯେଷାମ୍ ଅପି ] ଉନ ଲୋକ ଔର ଶ୍ରମଣ
ଔର ଉନ (
ହୈ
କ ର୍ମତ୍ଵକେ ସମ୍ବନ୍ଧକା ଅଭାଵ ହୋନେସେ, [ତତ୍କର୍ତୃତା କୁତଃ ] ଆତ୍ମାକେ ପରଦ୍ରଵ୍ଯକା କ ର୍ତୃତ୍ଵ କ ହାଁସେ ହୋ
ସକତା ହୈ ?
Page 472 of 642
PDF/HTML Page 505 of 675
single page version
ପରଦ୍ରଵ୍ଯକା କର୍ତୃତ୍ଵ କୈସେ ହୋ ସକତା ହୈ ? ୨୦୦
ଇତ୍ଯାଦି ଅର୍ଥକୀ ସୂଚକ ଗାଥାଯେଂ ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ସହିତ କହତେ ହୈଂ :
Page 473 of 642
PDF/HTML Page 506 of 675
single page version
[ଭଣନ୍ତି ] ଐସା କ ହତେ ହୈଂ, [ତୁ ] ପରନ୍ତୁ ଜ୍ଞାନୀଜନ [ନିଶ୍ଚଯେନ ଜାନନ୍ତି ] ନିଶ୍ଚଯସେ ଜାନତେେ ହୈଂ କି
‘[କିଞ୍ଚିତ୍ ] କୋଈ [ପରମାଣୁମାତ୍ରମ୍ ଅପି ] ପରମାଣୁମାତ୍ର ଭୀ [ନ ଚ ମମ ] ମେରା ନହୀଂ ହୈ’
ଉସକେ [ନ ଚ ଭଵନ୍ତି ] ନହୀଂ ହୈଂ, [ମୋହେନ ଚ ] ମୋହସେ [ସଃ ଆତ୍ମା ] ଵହ ଆତ୍ମା [ଭଣତି ] ‘ମେରେ ହୈଂ’
ଇସପ୍ରକାର କ ହତା ହୈ; [ଏଵମ୍ ଏଵ ] ଇସୀପ୍ରକାର [ଯଃ ଜ୍ଞାନୀ ] ଜୋ ଜ୍ଞାନୀ ଭୀ [ପରଦ୍ରଵ୍ଯଂ ମମ ] ‘ପରଦ୍ରଵ୍ଯ ମେରା
ହୈ’ [ଇତି ଜାନନ୍ ] ଐସା ଜାନତା ହୁଆ [ଆତ୍ମାନଂ କରୋତି ] ପରଦ୍ରଵ୍ଯକୋ ନିଜରୂପ କ ରତା ହୈ, [ଏଷଃ ] ଵହ
[ନିଃସଂଶଯଂ ] ନିଃସଂଦେହ ଅର୍ଥାତ୍ ନିଶ୍ଚଯତଃ [ମିଥ୍ଯାଦୃଷ୍ଟିଃ ] ମିଥ୍ଯାଦୃଷ୍ଟି [ଭଵତି ] ହୋତା ହୈ
ଵ୍ଯଵସାଯ ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନସେ ରହିତ ପୁରୁଷୋଂକା ହୈ
Page 474 of 642
PDF/HTML Page 507 of 675
single page version
କୁର୍ଵାଣୋ ମିଥ୍ଯା
ଇତି ସୁନିଶ୍ଚିତଂ ଜାନୀଯାତ୍
ସମ୍ବନ୍ଧ ଏଵ ସକଲୋଽପି ଯତୋ ନିଷିଦ୍ଧଃ
ପଶ୍ଯନ୍ତ୍ଵକର୍ତୃ ମୁନଯଶ୍ଚ ଜନାଶ୍ଚ ତତ୍ତ୍ଵମ୍
କିଯା ଗଯା ହୈ, [ତତ୍ ] ଇସଲିଯେ [ଵସ୍ତୁଭେଦେ ] ଜହାଁ ଵସ୍ତୁଭେଦ ହୈ ଅର୍ଥାତ୍ ଭିନ୍ନ ଵସ୍ତୁଏଁ ହୈଂ ଵହାଁ
[କର୍ତୃକର୍ମଘଟନା ଅସ୍ତି ନ ] କ ର୍ତାକ ର୍ମଘଟନା ନହୀଂ ହୋତୀ
Page 475 of 642
PDF/HTML Page 508 of 675
single page version
ମଜ୍ଞାନମଗ୍ନମହସୋ ବତ ତେ ଵରାକାଃ
କର୍ତା ସ୍ଵଯଂ ଭଵତି ଚେତନ ଏଵ ନାନ୍ଯଃ
[ଅଜ୍ଞାନମଗ୍ନମହସଃ ] ଜିନକା (ପୁରୁଷାର୍ଥରୂପ
ଭାଵକ ର୍ମକା କ ର୍ତା ଚେତନ ହୀ ସ୍ଵଯଂ ହୋତା ହୈ, [ଅନ୍ଯଃ ନ ] ଅନ୍ଯ କୋଈ ନହୀଂ
ହୈଂ :
Page 476 of 642
PDF/HTML Page 509 of 675
single page version
[ତସ୍ମାତ୍ ] ତୋ [ତେ ] ତୁମ୍ହାରେ ମତମେଂ [ଅଚେତନା ପ୍ରକୃତିଃ ] ଅଚେତନ ପ୍ରକୃ ତି [ନନୁ କାରକା ପ୍ରାପ୍ତା ]
(ମିଥ୍ଯାତ୍ଵଭାଵକୀ) କ ର୍ତା ହୋ ଗଈ ! (ଇସଲିଯେ ମିଥ୍ଯାତ୍ଵଭାଵ ଅଚେତନ ସିଦ୍ଧ ହୁଆ!)
ଦ୍ରଵ୍ଯ ମିଥ୍ଯାଦୃଷ୍ଟି ସିଦ୍ଧ ହୋଗା!
Page 477 of 642
PDF/HTML Page 510 of 675
single page version
ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯସ୍ଯ ଚେତନାନୁଷଂଗାତ୍
ତୋ [ଦ୍ଵାଭ୍ଯାଂ କୃତଂ ତତ୍ ] ଜୋ ଦୋନୋଂକେ ଦ୍ଵାରା କିଯା [ତସ୍ଯ ଫଲମ୍ ] ଉସକା ଫଲ [ଦ୍ଵୌ ଅପି ଭୁଞ୍ଜାତେ ]
ଦୋନୋଂ ଭୋଗେଂଗେ !
ମିଥ୍ଯାତ୍ଵଭାଵରୂପ ସିଦ୍ଧ ହୋଗା ! [ତତ୍ ତୁ ନ ଖଲୁ ମିଥ୍ଯା ] କ୍ଯା ଯହ ଵାସ୍ତଵମେଂ ମିଥ୍ଯା ନହୀଂ ହୈ ?
କରେ ତୋ ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯକୋ ଚେତନତ୍ଵକା ପ୍ରସଂଗ ଆ ଜାଯେଗା
ପ୍ରକୃତିକୋ ଭୀ ଉସ (-ଭାଵକର୍ମ)କା ଫଲ ଭୋଗନେକା ପ୍ରସଂଗ ଆ ଜାଯେଗା
ସ୍ଵଭାଵସେ ହୀ ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯକୋ ମିଥ୍ଯାତ୍ଵାଦି ଭାଵକା ପ୍ରସଂଗ ଆ ଜାଯେଗା
ଅପନା ଭାଵକର୍ମ ଅପନା କାର୍ଯ ହୈ)
Page 478 of 642
PDF/HTML Page 511 of 675
single page version
ରଜ୍ଞାଯାଃ ପ୍ରକୃତେଃ ସ୍ଵକାର୍ଯଫଲଭୁଗ୍ଭାଵାନୁଷଂଗାତ୍କୃତିଃ
ଜୀଵସ୍ଯୈଵ ଚ କର୍ମ ତଚ୍ଚିଦନୁଗଂ ଜ୍ଞାତା ନ ଯତ୍ପୁଦ୍ଗଲଃ
ହୋତା ହୈ
ପରିଣାମୀକୀ ଭେଦଦୃଷ୍ଟିମେଂ ଅପନେ ଅଜ୍ଞାନଭାଵରୂପ ପରିଣାମୋଂକା କର୍ତା ଜୀଵ ହୀ ହୈ
ଦୋନୋଂକୀ କୃ ତି ହୋ, [ଅଜ୍ଞାଯାଃ ପ୍ରକୃତେଃ ସ୍ଵ-କାର୍ଯ-ଫଲ-ଭୁଗ୍-ଭାଵ-ଅନୁଷଂଗାତ୍ ] କ୍ଯୋଂକି ଯଦି ଵହ
ଦୋନୋଂକା କାର୍ଯ ହୋ ତୋ ଜ୍ଞାନରହିତ (ଜଡ଼) ପ୍ରକୃ ତିକୋ ଭୀ ଅପନେ କାର୍ଯକା ଫଲ ଭୋଗନେକା ପ୍ରସଂଗ ଆ
ଜାଯେଗା
ଅନ୍ଵଯରୂପ (
ପୁଦ୍ଗଲକା କ ର୍ମ ନହୀଂ ହୋ ସକତା)
Page 479 of 642
PDF/HTML Page 512 of 675
single page version
କର୍ତାତ୍ମୈଷ କଥଂଚିଦିତ୍ଯଚଲିତା କୈଶ୍ଚିଚ୍ଛ୍ରୁତିଃ କୋପିତା
ସ୍ଯାଦ୍ଵାଦପ୍ରତିବନ୍ଧଲବ୍ଧଵିଜଯା ଵସ୍ତୁସ୍ଥିତିଃ ସ୍ତୂଯତେ
କ ର୍ତୃତ୍ଵକୋ ଉଡ଼ାକର, ‘[ଏଷଃ ଆତ୍ମା କଥଂଚିତ୍ କ ର୍ତା ] ଯହ ଆତ୍ମା କ ଥଂଚିତ୍ କ ର୍ତା ହୈ’ [ଇତି
ଅଚଲିତା ଶ୍ରୁତିଃ କୋପିତା ] ଐସା କ ହନେଵାଲୀ ଅଚଲିତ ଶ୍ରୁତିକୋ କୋପିତ କ ରତେ ହୈଂ (
ବୁଦ୍ଧି ତୀଵ୍ର ମୋହସେ ମୁଦ୍ରିତ ହୋ ଗଈ ହୈ ଐସେ ଉନ ଆତ୍ମଘାତକୋଂକେ ଜ୍ଞାନକୀ ସଂଶୁଦ୍ଧିକେ ଲିଯେ
(ନିମ୍ନଲିଖିତ ଗାଥାଓଂ ଦ୍ଵାରା) [ଵସ୍ତୁସ୍ଥିତିଃ ସ୍ତୂଯତେ ] ଵସ୍ତୁସ୍ଥିତି କ ହୀ ଜାତୀ ହୈ
ଜୋ ଵସ୍ତୁସ୍ଥିତି ସ୍ଯାଦ୍ଵାଦରୂପ ନିଯମସେ ନିର୍ବାଧତଯା ସିଦ୍ଧ ହୋତୀ ହୈ)
କହତୀ ହୈ
Page 480 of 642
PDF/HTML Page 513 of 675
single page version
Page 481 of 642
PDF/HTML Page 514 of 675
single page version
Page 482 of 642
PDF/HTML Page 515 of 675
single page version
ହୈଂ [ତଥା ଏଵ ] ଉସୀ ତରହ [କର୍ମଭିଃ ଜାଗର୍ଯତେ ] କ ର୍ମ ଜଗାତେ ହୈଂ, [କର୍ମଭିଃ ସୁଖୀ କ୍ରିଯତେ ] କ ର୍ମ ସୁଖୀ
କ ରତେ ହୈଂ [ତଥା ଏଵ ] ଉସୀ ତରହ [କର୍ମଭିଃ ଦୁଃଖୀ କ୍ରିଯତେ ] କ ର୍ମ ଦୁଃଖୀ କ ରତେ ହୈଂ, [କର୍ମଭିଃ ଚ
ମିଥ୍ଯାତ୍ଵଂ ନୀଯତେ ] କ ର୍ମ ମିଥ୍ଯାତ୍ଵକୋ ପ୍ରାପ୍ତ କରାତେ ହୈଂ [ଚ ଏଵ ] ଔର [ଅସଂଯମଂ ନୀଯତେ ] କ ର୍ମ
ଅସଂଯମକୋ ପ୍ରାପ୍ତ କରାତେ ହୈଂ, [କର୍ମଭିଃ ] କ ର୍ମ [ଊ ର୍ଧ୍ଵମ୍ ଅଧଃ ଚ ଅପି ତିର୍ଯଗ୍ଲୋକଂ ଚ ] ଊ ର୍ଧ୍ଵଲୋକ ,
ଅଧୋଲୋକ ଔର ତିର୍ଯଗ୍ଲୋକ ମେଂ [ଭ୍ରାମ୍ଯତେ ] ଭ୍ରମଣ କରାତେ ହୈଂ, [ଯତ୍କିଞ୍ଚିତ୍ ଯାଵତ୍ ଶୁଭାଶୁଭଂ ] ଜୋ କୁଛ
ଭୀ ଜିତନା ଶୁଭ ଔର ଅଶୁଭ ହୈ ଵହ ସବ [କର୍ମଭିଃ ଚ ଏଵ କ୍ରିଯତେ ] କ ର୍ମ ହୀ କ ରତେ ହୈଂ
[ସର୍ଵଜୀଵାଃ ] ସଭୀ ଜୀଵ [ଅକାରକାଃ ଆପନ୍ନାଃ ଭଵନ୍ତି ] ଅକାରକ (ଅକ ର୍ତା) ସିଦ୍ଧ ହୋତେ ହୈଂ
ତୁ ] ହମାରେ ଉପଦେଶମେଂ [କଃ ଅପି ଜୀଵଃ ] କୋଈ ଭୀ ଜୀଵ [ଅବ୍ରହ୍ମଚାରୀ ନ ] ଅବ୍ରହ୍ମଚାରୀ ନହୀଂ ହୈ,
Page 483 of 642
PDF/HTML Page 516 of 675
single page version
[ଇତି ଭଣିତମ୍ ] ଐସା କହା ହୈ
[କଃ ଅପି ଜୀଵଃ ] କୋଈ ଭୀ ଜୀଵ [ଉପଘାତକଃ ନ ଅସ୍ତି ] ଉପଘାତକ (ମାରନେଵାଲା) ନହୀଂ ହୈ,
[ଯସ୍ମାତ୍ ] କ୍ଯୋଂକି [କର୍ମ ଚ ଏଵ ହି ] କ ର୍ମ ହୀ [କର୍ମ ହନ୍ତି ] କ ର୍ମକୋ ମାରତା ହୈ [ଇତି ଭଣିତମ୍ ]
ଐସା କହା ହୈ
ଉନକେ ମତମେଂ [ପ୍ରକୃତିଃ କରୋତି ] ପ୍ରକୃ ତି ହୀ କ ରତୀ ହୈ [ଆତ୍ମାନଃ ଚ ସର୍ଵେ ] ଔର ଆତ୍ମା ତୋ ସବ
[ଅକାରକାଃ ] ଅକାରକ ହୈଂ ଐସା ସିଦ୍ଧ ହୋତା ହୈ !
[କରୋତି ] କ ରତା ହୈ’, [ଏତତ୍ ଜାନତଃ ତଵ ] ତୋ ଐସା ଜାନନେଵାଲେକା
ତୁ ] ବତାଯା ଗଯା ହୈ, [ତତଃ ] ଉସସେ [ସଃ ] ଵହ [ହୀନଃ ଅଧିକଃ ଚ ] ହୀନ ଯା ଅଧିକ [କର୍ତୁଂ ନ
Page 484 of 642
PDF/HTML Page 517 of 675
single page version
ଜୀଵରୂପ [ଖଲୁ ] ନିଶ୍ଚଯସେ [ଲୋକମାତ୍ରଂ ଜାନୀହି ] ଲୋକ ମାତ୍ର ଜାନୋ; [ତତଃ ] ଉସସେ [କିଂ ସଃ ହୀନଃ
ଅଧିକଃ ଵା ] କ୍ଯା ଵହ ହୀନ ଅଥଵା ଅଧିକ ହୋତା ହୈ ? [ଦ୍ରଵ୍ଯମ୍ କଥଂ କରୋତି ] ତବ ଫି ର (ଆତ୍ମା)
ଦ୍ରଵ୍ଯକୋ (ଅର୍ଥାତ୍ ଦ୍ରଵ୍ଯରୂପ ଆତ୍ମାକୋ) କୈସେ କ ରତା ହୈ ?
ଆତ୍ମା ସ୍ଵଯଂ [ଆତ୍ମନଃ ଆତ୍ମାନଂ ତୁ ] ଅପନେ ଆତ୍ମାକୋ [ନ କରୋତି ] ନହୀଂ କରତା ଯହ ସିଦ୍ଧ ହୋଗା !
ଜିସସେ ସ୍ଯାଦ୍ଵାଦକେ ସାଥ ଵିରୋଧ ନହୀଂ ଆତା
ଅନୁପପତ୍ତି ହୈ; କର୍ମ ହୀ ସୁଲାତା ହୈ, କ୍ଯୋଂକି ନିଦ୍ରା ନାମକ କର୍ମକେ ଉଦଯକେ ବିନା ଉସକୀ ଅନୁପପତ୍ତି
ହୈ; କର୍ମ ହୀ ଜଗାତା ହୈ, କ୍ଯୋଂକି ନିଦ୍ରା ନାମକ କର୍ମକେ କ୍ଷଯୋପଶମକେ ବିନା ଉସକୀ ଅନୁପପତ୍ତି ହୈ; କର୍ମ
ହୀ ସୁଖୀ କରତା ହୈ, କ୍ଯୋଂକି ସାତାଵେଦନୀଯ ନାମକ କର୍ମକେ ଉଦଯକେ ବିନା ଉସକୀ ଅନୁପପତ୍ତି ହୈ; କର୍ମ
Page 485 of 642
PDF/HTML Page 518 of 675
single page version
ନିଶ୍ଚିନୁମଃ
ପ୍ରତିଷେଧାତ୍, ତଥା ଯତ୍ପରଂ ହନ୍ତି, ଯେନ ଚ ପରେଣ ହନ୍ଯତେ ତତ୍ପରଘାତକର୍ମେତି ଵାକ୍ଯେନ କର୍ମଣ ଏଵ
କର୍ମଘାତକର୍ତୃତ୍ଵସମର୍ଥନେନ ଜୀଵସ୍ଯ ଘାତକର୍ତୃତ୍ଵପ୍ରତିଷେଧାଚ୍ଚ ସର୍ଵଥୈଵାକର୍ତୃତ୍ଵଜ୍ଞାପନାତ୍
କର୍ମ ହୀ ମିଥ୍ଯାଦୃଷ୍ଟି କରତା ହୈ, କ୍ଯୋଂକି ମିଥ୍ଯାତ୍ଵକର୍ମକେ ଉଦଯକେ ବିନା ଉସକୀ ଅନୁପପତ୍ତି ହୈ; କର୍ମ
ହୀ ଅସଂଯମୀ କରତା ହୈ, କ୍ଯୋଂକି ଚାରିତ୍ରମୋହ ନାମକ କର୍ମକେ ଉଦଯକେ ବିନା ଉସକୀ ଅନୁପପତ୍ତି ହୈ;
କର୍ମ ହୀ ଊ ର୍ଧ୍ଵଲୋକମେଂ, ଅଧୋଲୋକମେଂ ଔର ତିର୍ଯଗ୍ଲୋକମେଂ ଭ୍ରମଣ କରାତା ହୈ, କ୍ଯୋଂକି ଆନୁପୂର୍ଵୀ ନାମକ
କର୍ମକେ ଉଦଯକେ ବିନା ଉସକୀ ଅନୁପପତ୍ତି ହୈ; ଦୂସରା ଭୀ ଜୋ କୁଛ ଜିତନା ଶୁଭ
ହୈ
କର୍ମ ସ୍ତ୍ରୀକୀ ଅଭିଲାଷା କରତା ହୈ ଔର ସ୍ତ୍ରୀଵେଦ ନାମକ କର୍ମ ପୁରୁଷକୀ ଅଭିଲାଷା କରତା ହୈ’ ଇସ
ଵାକ୍ଯସେ କର୍ମକୋ ହୀ କର୍ମକୀ ଅଭିଲାଷାକେ କର୍ତୃତ୍ଵକେ ସମର୍ଥନ ଦ୍ଵାରା ଜୀଵକୋ ଅବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯକେ କର୍ତୃତ୍ଵକା
ନିଷେଧ କରତୀ ହୈ, ତଥା ‘ଜୋ ପରକୋ ହନତା ହୈ ଔର ଜୋ ପରକେ ଦ୍ଵାରା ହନା ଜାତା ହୈ ଵହ ପରଘାତକର୍ମ
ହୈ’ ଇସ ଵାକ୍ଯସେ କର୍ମକୋ ହୀ କର୍ମକେ ଘାତକା କର୍ତୃତ୍ଵ ହୋନେକେ ସମର୍ଥନ ଦ୍ଵାରା ଜୀଵକୋ ଘାତକେ
କର୍ତୃତ୍ଵକା ନିଷେଧ କରତୀ ହୈ, ଔର ଇସପ୍ରକାର (ଅବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯକେ ତଥା ଘାତକେ କର୍ତୃତ୍ଵକେ ନିଷେଧ ଦ୍ଵାରା)
ଜୀଵକା ସର୍ଵଥା ଅକର୍ତୃତ୍ଵ ବତଲାତୀ ହୈ
Page 486 of 642
PDF/HTML Page 519 of 675
single page version
ପରିହର୍ତୁମ୍
କାର୍ଯତ୍ଵଂ, ପ୍ରଦେଶସଂକୋଚନଵିକାଶନଯୋରପି ଶୁଷ୍କାର୍ଦ୍ରଚର୍ମଵତ୍ପ୍ରତିନିଯତନିଜଵିସ୍ତାରାଦ୍ଧୀନାଧିକସ୍ଯ ତସ୍ଯ
କର୍ତୁମଶକ୍ଯତ୍ଵାତ୍
ଵାଣୀକୀ ଵିରାଧନା ହୋତୀ ହୈ)
ହୈ
ଆକର୍ଷଣ ଦ୍ଵାରା ଭୀ କାର୍ଯତ୍ଵ ନହୀଂ ବନ ସକତା, କ୍ଯୋଂକି ପ୍ରଦେଶୋଂକା ପ୍ରକ୍ଷେପଣ ତଥା ଆକର୍ଷଣ ହୋ ତୋ
ଉସକେ ଏକତ୍ଵକା ଵ୍ଯାଘାତ ହୋ ଜାଯେଗା
ପ୍ରଦେଶଵାଲା ଏକ ହୀ ଦ୍ରଵ୍ଯ ହୈ, ଇସଲିଯେ ଵହ ଅପନେ ପ୍ରଦେଶୋଂକୋ ନିକାଲ ନହୀଂ ସକତା ତଥା ଅଧିକ
ପ୍ରଦେଶୋଂକୋ ଲେ ନହୀଂ ସକତା
ସଂକୋଚ-ଵିକାସ ଦ୍ଵାରା ଭୀ କାର୍ଯତ୍ଵ ନହୀଂ ବନ ସକତା, କ୍ଯୋଂକି ପ୍ରଦେଶୋଂକେ ସଂକୋଚ-ଵିସ୍ତାର ହୋନେ ପର ଭୀ,
ସୂଖେ-ଗୀଲେ ଚମଡ଼େକୀ ଭାଁତି, ନିଶ୍ଚିତ ନିଜ ଵିସ୍ତାରକେ କାରଣ ଉସେ (
ହୈ ଔର ଇସପ୍ରକାର ସ୍ଥିତ ରହତା ହୁଆ, ଜ୍ଞାଯକତ୍ଵ ଔର କର୍ତୃତ୍ଵକେ ଅତ୍ଯନ୍ତ ଵିରୁଦ୍ଧତା ହୋନେସେ,
Page 487 of 642
PDF/HTML Page 520 of 675
single page version
ଭଵତି, ଭଵନ୍ତି ଚ ମିଥ୍ଯାତ୍ଵାଦିଭାଵାଃ, ତତସ୍ତେଷାଂ କର୍ମୈଵ କର୍ତୃ ପ୍ରରୂପ୍ଯତ ଇତି ଵାସନୋନ୍ମେଷଃ
ସ ତୁ ନିତରାମାତ୍ମାତ୍ମାନଂ କରୋତୀତ୍ଯଭ୍ଯୁପଗମମୁପହନ୍ତ୍ଯେଵ
ତ୍ଵଜ୍ଞାନରୂପସ୍ଯ ଜ୍ଞାନପରିଣାମସ୍ଯ କରଣାତ୍କର୍ତୃତ୍ଵମନୁମନ୍ତଵ୍ଯଂ; ତାଵଦ୍ଯାଵତ୍ତଦାଦିଜ୍ଞେଯଜ୍ଞାନଭେଦଵିଜ୍ଞାନ-
ପୂର୍ଣତ୍ଵାଦାତ୍ମାନମେଵାତ୍ମେତି ଜାନତୋ ଵିଶେଷାପେକ୍ଷଯାପି ଜ୍ଞାନରୂପେଣୈଵ ଜ୍ଞାନପରିଣାମେନ ପରିଣମମାନସ୍ଯ କେଵଲଂ
ଜ୍ଞାତୃତ୍ଵାତ୍ସାକ୍ଷାଦକର୍ତୃତ୍ଵଂ ସ୍ଯାତ୍
କର୍ମ ହୀ ହୈ, ଇସପ୍ରକାର ପ୍ରରୂପିତ କିଯା ଜାତା ହୈ’’
ହୀ ହୈ (କ୍ଯୋଂକି ସଦା ହୀ ଜ୍ଞାଯକ ମାନନେସେ ଆତ୍ମା ଅକର୍ତା ହୀ ସିଦ୍ଧ ହୁଆ)
ହୋନେସେ, ପରକୋ ଆତ୍ମାକେ ରୂପମେଂ ଜାନତା ହୁଆ ଵହ (ଜ୍ଞାଯକଭାଵ) ଵିଶେଷ ଅପେକ୍ଷାସେ ଅଜ୍ଞାନରୂପ
ଜ୍ଞାନପରିଣାମକୋ କରତା ହୈ (
ତକ କୀ ଜବ ତକ ଭେଦଵିଜ୍ଞାନକେ ପ୍ରାରମ୍ଭସେ ଜ୍ଞେଯ ଔର ଜ୍ଞାନକେ ଭେଦଵିଜ୍ଞାନସେ ପୂର୍ଣ (ଅର୍ଥାତ୍ ଭେଦଵିଜ୍ଞାନ
ସହିତ) ହୋନେକେ କାରଣ ଆତ୍ମାକୋ ହୀ ଆତ୍ମାକେ ରୂପମେଂ ଜାନତା ହୁଆ ଵହ (ଜ୍ଞାଯକଭାଵ), ଵିଶେଷ
ଅପେକ୍ଷାସେ ଭୀ ଜ୍ଞାନରୂପ ହୀ ଜ୍ଞାନପରିଣାମସେ ପରିଣମିତ ହୋତା ହୁଆ (
ଜାଗନା, ସୁଖ, ଦୁଃଖ, ମିଥ୍ଯାତ୍ଵ, ଅସଂଯମ, ଚାର ଗତିଯୋଂମେଂ ଭ୍ରମଣ