Page 308 of 642
PDF/HTML Page 341 of 675
single page version
[ਵਿਸ਼ਯਸੇਵਨਸ੍ਯ ਸ੍ਵਂ ਫਲਂ ] ਵਿਸ਼ਯਸੇਵਨਕੇ ਨਿਜਫਲਕੋ (
ਵਿਸ਼ਯਸੇਵਨਕਾ ਫਲ ਤੋ ਰਂਜਿਤ ਪਰਿਣਾਮ ਹੈ ਉਸੇ ਜ੍ਞਾਨੀ ਨਹੀਂ ਭੋਗਤਾ
ਕਰਨੇਵਾਲਾ ਹੈੈ
ਭੀ ਪ੍ਰਕਰਣਕਾ ਸ੍ਵਾਮਿਤ੍ਵ ਹੋਨੇਸੇ ਪ੍ਰਾਕਰਣਿਕ ਹੈ, ਇਸੀਪ੍ਰਕਾਰ ਸਮ੍ਯਗ੍ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਪੂਰ੍ਵਸਂਚਿਤ ਕਰ੍ਮੋਦਯਸੇ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੁਏ
Page 309 of 642
PDF/HTML Page 342 of 675
single page version
ਸੇਵਕ ਏਵ, ਮਿਥ੍ਯਾਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿਸ੍ਤੁ ਵਿਸ਼ਯਾਨਸੇਵਮਾਨੋਪਿ ਰਾਗਾਦਿਭਾਵਾਨਾਂ ਸਦ੍ਭਾਵੇਨ ਵਿਸ਼ਯਸੇਵਨਫਲਸ੍ਵਾਮਿ-
ਤ੍ਵਾਤ੍ਸੇਵਕ ਏਵ
ਸ੍ਵਂ ਵਸ੍ਤੁਤ੍ਵਂ ਕਲਯਿਤੁਮਯਂ ਸ੍ਵਾਨ੍ਯਰੂਪਾਪ੍ਤਿਮੁਕ੍ਤ੍ਯਾ
ਸ੍ਵਸ੍ਮਿਨ੍ਨਾਸ੍ਤੇ ਵਿਰਮਤਿ ਪਰਾਤ੍ਸਰ੍ਵਤੋ ਰਾਗਯੋਗਾਤ੍
ਨ ਹੋਨੇਸੇ ਅਸੇਵਕ ਹੀ ਹੈ (ਸੇਵਨ ਕਰਨੇਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਹੈ) ਔਰ ਮਿਥ੍ਯਾਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਵਿਸ਼ਯੋਂਕਾ ਸੇਵਨ ਨ ਕਰਤਾ
ਹੁਆ ਭੀ ਰਾਗਾਦਿਭਾਵੋਂਕੇ ਸਦ੍ਭਾਵਕੇ ਕਾਰਣ ਵਿਸ਼ਯਸੇਵਨਕੇ ਫਲਕਾ ਸ੍ਵਾਮਿਤ੍ਵ ਹੋਨੇਸੇ ਸੇਵਨ ਕਰਨੇਵਾਲਾ
ਹੀ ਹੈ
ਨਹੀਂ ਹੈ; ਵਹ ਤੋ ਮਾਤ੍ਰ ਨੌਕਰ ਹੈ, ਸੇਠਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਕਰਾਯੇ ਗਯੇ ਸਬ ਕਾਮਕਾਜਕੋ ਕਰਤਾ ਹੈ
ਉਸਕੇ ਹਾਨਿ-ਲਾਭਕਾ ਸ੍ਵਾਮੀ ਹੋਨੇਸੇ ਵਹੀ ਵ੍ਯਾਪਾਰੀ (ਸੇਠ) ਹੈ
ਮਿਥ੍ਯਾਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਵਿਸ਼ਯ ਸੇਵਨ ਕਰਨੇਵਾਲਾ ਹੈ
[ਸ੍ਵ-ਅਨ੍ਯ-ਰੂਪ-ਆਪ੍ਤਿ-ਮੁਕ੍ਤ੍ਯਾ ] ਸ੍ਵਰੂਪਕਾ ਗ੍ਰਹਣ ਔਰ ਪਰਕਾ ਤ੍ਯਾਗ ਕਰਨੇਕੀ ਵਿਧਿਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ
[ਸ੍ਵਂ ਵਸ੍ਤੁਤ੍ਵਂ ਕਲਯਿਤੁਮ੍ ] ਅਪਨੇ ਵਸ੍ਤੁਤ੍ਵਕਾ (ਯਥਾਰ੍ਥ ਸ੍ਵਰੂਪਕਾ) ਅਭ੍ਯਾਸ ਕਰਨੇਕੇ ਲਿਯੇ, [ਇਦਂ
ਸ੍ਵਂ ਚ ਪਰਂ ] ‘ਯਹ ਸ੍ਵ ਹੈ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਆਤ੍ਮਸ੍ਵਰੂਪ ਹੈ) ਔਰ ਯਹ ਪਰ ਹੈ’ [ਵ੍ਯਤਿਕਰਮ੍ ] ਇਸ
Page 310 of 642
PDF/HTML Page 343 of 675
single page version
[ਪਰਾਤ੍ ਰਾਗਯੋਗਾਤ੍ ] ਪਰਸੇ
ਮੇਰੇ ਸ੍ਵਭਾਵ [ਨ ਤੁ ] ਨਹੀਂ ਹੈ; [ਅਹਮ੍ ਤੁ ] ਮੈਂ ਤੋੇ [ਏਕਃ ] ਏਕ [ਜ੍ਞਾਯਕਭਾਵਃ ] ਜ੍ਞਾਯਕਭਾਵ
ਹੂਁ
Page 311 of 642
PDF/HTML Page 344 of 675
single page version
ਭਾਵ [ਨ ਤੁ ] ਨਹੀਂ ਹੈ; [ਅਹਮ੍ ] ਮੈਂਂ ਤੋ [ਖਲੁ ] ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ [ਏਕਃ ] ਏਕ [ਜ੍ਞਾਯਕਭਾਵਃ ]
ਜ੍ਞਾਯਕਭਾਵ ਹੂਁ
ਏਕ ਜ੍ਞਾਯਕਭਾਵ ਹੂਁ
Page 312 of 642
PDF/HTML Page 345 of 675
single page version
ਤਤ੍ਤ੍ਵਕੋ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਯਥਾਰ੍ਥ ਸ੍ਵਰੂਪਕੋ [ਵਿਜਾਨਨ੍ ] ਜਾਨਤਾ ਹੁਆ [ਕਰ੍ਮਵਿਪਾਕਂ ] ਕਰ੍ਮਕੇ ਵਿਪਾਕਰੂਪ
[ਉਦਯਂ ] ਉਦਯਕੋ [ਮੁਞ੍ਚਤਿ ] ਛੋੜਤਾ ਹੈ
ਐਸਾ ਜੋ ਆਤ੍ਮਾਕਾ ਤਤ੍ਤ੍ਵ ਉਸਕੋ (ਭਲੀਭਾਁਤਿ) ਜਾਨਤਾ ਹੈ; ਔਰ ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਤਤ੍ਤ੍ਵਕੋ ਜਾਨਤਾ ਹੁਆ,
ਸ੍ਵਭਾਵਕੇ ਗ੍ਰਹਣ ਔਰ ਪਰਭਾਵਕੇ ਤ੍ਯਾਗਸੇ ਨਿਸ਼੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਨੇ ਯੋਗ੍ਯ ਅਪਨੇ ਵਸ੍ਤੁਤ੍ਵਕੋ ਵਿਸ੍ਤਰਿਤ (
Page 313 of 642
PDF/HTML Page 346 of 675
single page version
ਦਿਤ੍ਯੁਤ੍ਤਾਨੋਤ੍ਪੁਲਕਵਦਨਾ ਰਾਗਿਣੋਪ੍ਯਾਚਰਨ੍ਤੁ
ਕਹਾ ਹੈ)’’ [ਇਤਿ ] ਐਸਾ ਮਾਨਕਰ [ਉਤ੍ਤਾਨ-ਉਤ੍ਪੁਲਕ-ਵਦਨਾਃ ] ਜਿਸਕਾ ਮੁਖ ਗਰ੍ਵਸੇ ਊਁ ਚਾ ਔਰ
ਪੁਲਕਿਤ ਹੋ ਰਹਾ ਹੈ ਐਸੇ [ਰਾਗਿਣਃ ] ਰਾਗੀ ਜੀਵ (
ਪਾਪੀ (ਮਿਥ੍ਯਾਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ) ਹੀ ਹੈਂ, [ਯਤਃ ] ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਵੇ [ਆਤ੍ਮ-ਅਨਾਤ੍ਮ-ਅਵਗਮ-ਵਿਰਹਾਤ੍ ] ਆਤ੍ਮਾ ਔਰ
ਅਨਾਤ੍ਮਾਕੇ ਜ੍ਞਾਨਸੇ ਰਹਿਤ ਹੋਨੇਸੇ [ਸਮ੍ਯਕ੍ਤ੍ਵ-ਰਿਕ੍ਤਾਃ ਸਨ੍ਤਿ ] ਸਮ੍ਯਕ੍ਤ੍ਵਸੇ ਰਹਿਤ ਹੈ
ਸ੍ਵ-ਪਰਕਾ ਜ੍ਞਾਨ ਨ ਹੋਨੇਸੇ ਵਹ ਪਾਪੀ ਹੀ ਹੈ
ਚਾਰਿਤ੍ਰਮੋਹਕੇ ਰਾਗਸੇ ਬਨ੍ਧ ਤੋ ਹੋਤਾ ਹੀ ਹੈ ਔਰ ਜਬ ਤਕ ਰਾਗ ਰਹਤਾ ਹੈ ਤਬ ਤਕ ਸਮ੍ਯਗ੍ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਤੋ ਅਪਨੀ
ਨਿਂਦਾ-ਗਰ੍ਹਾ ਕਰਤਾ ਹੀ ਰਹਤਾ ਹੈ
ਪਾਪ ਹੀ ਕਹਾ ਜਾਤਾ ਹੈ
Page 314 of 642
PDF/HTML Page 347 of 675
single page version
ਆਤ੍ਮਾਨਾਤ੍ਮਾਵਗਮਵਿਰਹਾਤ੍ਸਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਯਕ੍ਤ੍ਵਰਿਕ੍ਤਾਃ
ਜ੍ਞਾਨਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ ਨਹੀਂ ਹੈ
ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਕੀ ਕ੍ਰਿਯਾਸੇ ਔਰ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸੇ ਹੋਨੇਵਾਲੇ ਅਪਨੇ ਸ਼ੁਭ ਭਾਵੋਂਸੇ ਅਪਨੀ ਮੁਕ੍ਤਿ ਮਾਨਤਾ ਹੈ
ਔਰ ਪਰ ਜੀਵੋਂਕਾ ਘਾਤ ਹੋਨਾ ਤਥਾ ਅਯਤ੍ਨਾਚਾਰਰੂਪਸੇ ਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤ ਕਰਨਾ ਇਤ੍ਯਾਦਿ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਕੀ ਕ੍ਰਿਯਾਸੇ ਔਰ
ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸੇ ਹੋਨੇਵਾਲੇ ਅਪਨੇ ਅਸ਼ੁਭ ਭਾਵੋਂਸੇ ਹੀ ਅਪਨਾ ਬਨ੍ਧ ਹੋਨਾ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਤਬ ਤਕ ਯਹ
ਜਾਨਨਾ ਚਾਹਿਏ ਕਿ ਉਸੇ ਸ੍ਵ-ਪਰਕਾ ਜ੍ਞਾਨ ਨਹੀਂ ਹੁਆ; ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਬਨ੍ਧ-ਮੋਕ੍ਸ਼ ਅਪਨੇ ਅਸ਼ੁਦ੍ਧ ਤਥਾ ਸ਼ੁਦ੍ਧ
ਭਾਵੋਂਸੇ ਹੀ ਹੋਤਾ ਥਾ, ਸ਼ੁਭਾਸ਼ੁਭ ਭਾਵ ਤੋ ਬਨ੍ਧਕੇ ਕਾਰਣ ਥੇ ਔਰ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯ ਤੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਮਾਤ੍ਰ ਹੀ ਥਾ, ਉਸਮੇਂ
ਉਸਨੇ ਵਿਪਰ੍ਯਯਰੂਪ ਮਾਨ ਲਿਯਾ
ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਮੇਂ ਯਹ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ
ਪ੍ਰਤਿ ਰਾਗ ਕੈਸਾ ? ਵਹ ਉਸੇ ਮਿਟਾਨੇਕਾ ਹੀ ਉਪਾਯ ਕਰਤਾ ਹੈ ਔਰ ਉਸਕਾ ਮਿਟਨਾ ਭੀ ਅਪਨੇ ਹੀ
ਜ੍ਞਾਨਪਰਿਣਾਮਰੂਪ ਪਰਿਣਮਨਸੇ ਮਾਨਤਾ ਹੈ
ਜ੍ਞਾਨਵੈਰਾਗ੍ਯਸ਼ਕ੍ਤਿ ਅਵਸ਼੍ਯ ਹੋਤੀ ਹੀ ਹੈ
ਹੈ
Page 315 of 642
PDF/HTML Page 348 of 675
single page version
ਜਾਨਾਤਿ ] ਨਹੀਂ ਜਾਨਤਾ; [ਚ ] ਔਰ [ਆਤ੍ਮਾਨਮ੍ ] ਆਤ੍ਮਾਕੋ [ਅਜਾਨਨ੍ ] ਨ ਜਾਨਤਾ ਹੁਆ [ਸਃ ] ਵਹ
[ਅਨਾਤ੍ਮਾਨਂ ਅਪਿ ] ਅਨਾਤ੍ਮਾਕੋ (ਪਰਕੋ) ਭੀ [ਅਜਾਨਨ੍ ] ਨਹੀਂ ਜਾਨਤਾ; [ਜੀਵਾਜੀਵੌ ] ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਜੋ
ਜੀਵ ਔਰ ਅਜੀਵਕੋ [ਅਜਾਨਨ੍ ] ਨਹੀਂ ਜਾਨਤਾ ਵਹ [ਸਮ੍ਯਗ੍ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿਃ ] ਸਮ੍ਯਗ੍ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ [ਕਥਂ ਭਵਤਿ ] ਕੈਸੇ
ਹੋ ਸਕਤਾ ਹੈ ?
Page 316 of 642
PDF/HTML Page 349 of 675
single page version
ਜੋ ਆਤ੍ਮਾਕੋ ਨਹੀਂ ਜਾਨਤਾ ਵਹ ਅਨਾਤ੍ਮਾਕੋ ਭੀ ਨਹੀਂ ਜਾਨਤਾ, ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਸ੍ਵਰੂਪਸੇ ਸਤ੍ਤਾ ਔਰ ਪਰਰੂਪਸੇ
ਅਸਤ੍ਤਾ
ਨਹੀਂ ਜਾਨਤਾ ਵਹ ਸਮ੍ਯਗ੍ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਰਾਗੀ (ਜੀਵ) ਜ੍ਞਾਨਕੇ ਅਭਾਵਕੇ ਕਾਰਣ ਸਮ੍ਯਗ੍ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ
ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ
ਉਦਯਕਾ ਰਾਗ ਨਹੀਂ ਲੇਨਾ ਚਾਹਿਯੇ; ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਅਵਿਰਤਸਮ੍ਯਗ੍ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਇਤ੍ਯਾਦਿਕੋ ਚਾਰਿਤ੍ਰਮੋਹਕੇ ਉਦਯ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀ
ਜੋ ਰਾਗ ਹੈ ਸੋ ਜ੍ਞਾਨਸਹਿਤ ਹੈ; ਸਮ੍ਯਗ੍ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਉਸ ਰਾਗਕੋ ਕਰ੍ਮੋਦਯਸੇ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਹੁਆ ਰੋਗ ਜਾਨਤਾ ਹੈ ਔਰ
ਉਸੇ ਮਿਟਾਨਾ ਹੀ ਚਾਹਤਾ ਹੈ; ਉਸੇ ਉਸ ਰਾਗਕੇ ਪ੍ਰਤਿ ਰਾਗ ਨਹੀਂ ਹੈ
ਸਮਝਤਾ
ਮਾਨ ਰਕ੍ਖਾ ਹੈ, ਤਥਾ ਉਸੀਸੇ ਅਪਨਾ ਮੋਕ੍ਸ਼ ਮਾਨਾ ਹੈ
ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਤਾ
Page 317 of 642
PDF/HTML Page 350 of 675
single page version
ਸੁਪ੍ਤਾ ਯਸ੍ਮਿਨ੍ਨਪਦਮਪਦਂ ਤਦ੍ਵਿਬੁਧ੍ਯਧ੍ਵਮਨ੍ਧਾਃ
ਸ਼ੁਦ੍ਧਃ ਸ਼ੁਦ੍ਧਃ ਸ੍ਵਰਸਭਰਤਃ ਸ੍ਥਾਯਿਭਾਵਤ੍ਵਮੇਤਿ
ਰਾਗਿਣਃ ] ਯਹ ਰਾਗੀ ਜੀਵ [ਨਿਤ੍ਯਮਤ੍ਤਾਃ ] ਸਦਾ ਮਤ੍ਤ ਵਰ੍ਤਤੇ ਹੁਏ [ਯਸ੍ਮਿਨ੍ ਸੁਪ੍ਤਾਃ ] ਜਿਸ ਪਦਮੇਂ ਸੋ
ਰਹੇ ਹੈਂ [ਤਤ੍ ] ਵਹ ਪਦ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਸ੍ਥਾਨ [ਅਪਦਮ੍ ਅਪਦਂ ] ਅਪਦ ਹੈ
[ਸ੍ਥਾਯਿਭਾਵਤ੍ਵਮ੍ ਏਤਿ ] ਸ੍ਥਾਯੀਭਾਵਤ੍ਵਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੈ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਸ੍ਥਿਰ ਹੈ
ਅਪਨੇ ਭਾਵੋਂਸੇ ਰਹਿਤ ਹੋਨੇਸੇ ਭਾਵਸੇ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਹੈ
ਇਸਲਿਯੇ ਮੈਂ ਤੁਝੇ ਜੋ ਬਤਲਾਤਾ ਹੂਁ ਵਹਾਁ ਆ ਔਰ ਵਹਾਁ ਸ਼ਯਨਾਦਿ ਕਰਕੇ ਆਨਨ੍ਦਿਤ ਹੋ’’; ਇਸੀਪ੍ਰਕਾਰ
ਯੇ ਪ੍ਰਾਣੀ ਅਨਾਦਿ ਸਂਸਾਰਸੇ ਲੇਕਰ ਰਾਗਾਦਿਕੋ ਭਲਾ ਜਾਨਕਰ, ਉਨ੍ਹੀਂਕੋ ਅਪਨਾ ਸ੍ਵਭਾਵ ਮਾਨਕਰ, ਉਸੀਮੇਂ
ਨਿਸ਼੍ਚਿਨ੍ਤ ਹੋਕਰ ਸੋ ਰਹੇ ਹੈਂ
ਅਨ੍ਤਰਂਗਮੇਂ ਵਿਕਾਰ ਰਹਿਤ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਔਰ ਸ੍ਥਾਈ ਹੈ; ਉਸ ਪਦਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋ
Page 318 of 642
PDF/HTML Page 351 of 675
single page version
ਸ੍ਥਾਨਂ ਭਵਿਤੁਮਸ਼ਕ੍ਯਤ੍ਵਾਤ੍ ਅਪਦਭੂਤਾਃ
ਅਨੁਭਵਗੋਚਰ) [ਭਾਵਮ੍ ] ਭਾਵਕੋ
ਪਰਸ੍ਵਭਾਵਰੂਪ ਅਨੁਭਵਮੇਂ ਆਤੇ ਹੁਏ), ਅਨਿਯਤ ਅਵਸ੍ਥਾਵਾਲੇ, ਅਨੇਕ, ਕ੍ਸ਼ਣਿਕ, ਵ੍ਯਭਿਚਾਰੀ ਭਾਵ ਹੈਂ,
ਵੇ ਸਭੀ ਸ੍ਵਯਂ ਅਸ੍ਥਾਈ ਹੋਨੇਕੇ ਕਾਰਣ ਸ੍ਥਾਤਾਕਾ ਸ੍ਥਾਨ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਰਹਨੇਵਾਲੇਕਾ ਸ੍ਥਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਨੇ
ਯੋਗ੍ਯ ਹੋਨੇਸੇ ਅਪਦਭੂਤ ਹੈਂ; ਔਰ ਜੋ ਤਤ੍ਸ੍ਵਭਾਵਸੇ (ਆਤ੍ਮਸ੍ਵਭਾਵਰੂਪਸੇ) ਅਨੁਭਵਮੇਂ ਆਤਾ ਹੁਆ, ਨਿਯਤ
ਅਵਸ੍ਥਾਵਾਲਾ, ਏਕ, ਨਿਤ੍ਯ, ਅਵ੍ਯਭਿਚਾਰੀ ਭਾਵ (ਚੈਤਨ੍ਯਮਾਤ੍ਰ ਜ੍ਞਾਨਭਾਵ) ਹੈ, ਵਹ ਏਕ ਹੀ ਸ੍ਵਯਂ ਸ੍ਥਾਈ
ਹੋਨੇਸੇ ਸ੍ਥਾਤਾਕਾ ਸ੍ਥਾਨ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਰਹਨੇਵਾਲੇਕਾ ਸ੍ਥਾਨ ਹੋ ਸਕਨੇ ਯੋਗ੍ਯ ਹੋਨੇਸੇ ਪਦਭੂਤ ਹੈ
ਹੀ ਆਸ੍ਵਾਦਨੇ ਯੋਗ੍ਯ ਹੈ
Page 319 of 642
PDF/HTML Page 352 of 675
single page version
ਸ੍ਵਾਦਂ ਦ੍ਵਨ੍ਦ੍ਵਮਯਂ ਵਿਧਾਤੁਮਸਹਃ ਸ੍ਵਾਂ ਵਸ੍ਤੁਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਂ ਵਿਦਨ੍
ਸਾਮਾਨ੍ਯਂ ਕਲਯਨ੍ ਕਿਲੈਸ਼ ਸਕਲਂ ਜ੍ਞਾਨਂ ਨਯਤ੍ਯੇਕਤਾਮ੍
ਪਦ ਨਹੀਂ ਹੈ
ਪਾ ਸਕਤੀਂ ) ਔਰ [ਯਤ੍ਪੁਰਃ ] ਜਿਸਕੇ ਆਗੇ [ਅਨ੍ਯਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ] ਅਨ੍ਯ (ਸਰ੍ਵ) ਪਦ [ਅਪਦਾਨਿ
ਏਵ ਭਾਸਨ੍ਤੇ ] ਅਪਦ ਹੀ ਭਾਸਿਤ ਹੋਤੇ ਹੈਂ
ਹੈਂ
ਇਸਲਿਯੇ) [ਦ੍ਵਨ੍ਦ੍ਵਮਯਂ ਸ੍ਵਾਦਂ ਵਿਧਾਤੁਮ੍ ਅਸਹਃ ] ਦ੍ਵਨ੍ਦਮਯ ਸ੍ਵਾਦਕੇ ਲੇਨੇਮੇਂ ਅਸਮਰ੍ਥ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਵਰ੍ਣਾਦਿਕ ,
Page 320 of 642
PDF/HTML Page 353 of 675
single page version
ਵਿਵਸ਼ਃ ਸ੍ਵਾਂ ਵਸ੍ਤੁਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਂ ਵਿਦਨ੍ ] ਆਤ੍ਮਾਨੁਭਵਕੇ
ਭ੍ਰਸ਼੍ਯਤ੍ ] ਜ੍ਞਾਨਕੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ੋਂਕੇ ਉਦਯਕੋ ਗੌਣ ਕ ਰਤਾ ਹੁਆ, [ਸਾਮਾਨ੍ਯਂ ਕਲਯਨ੍ ਕਿਲ ] ਸਾਮਾਨ੍ਯਮਾਤ੍ਰ
ਜ੍ਞਾਨਕਾ ਅਭ੍ਯਾਸ ਕਰਤਾ ਹੁਆ, [ਸਕਲਂ ਜ੍ਞਾਨਂ ] ਸਕਲ ਜ੍ਞਾਨਕੋ [ਏਕਤਾਮ੍ ਨਯਤਿ ]ੇ ਏਕਤ੍ਵਮੇਂ ਲਾਤਾ
ਹੈ
ਬਤਲਾਤਾ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਸ਼ੁਦ੍ਧਨਯਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਪੂਰ੍ਣਰੂਪ ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨਕਾ ਪਰੋਕ੍ਸ਼ ਸ੍ਵਾਦ ਆਤਾ ਹੈ
ਕਹਤੇ ਹੈਂ :
Page 321 of 642
PDF/HTML Page 354 of 675
single page version
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਸ੍ਵਭਾਵਂ ਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਆਤ੍ਮਨਃ ਕਰ੍ਮਪਟਲੋਦਯਾਵਗੁਣ੍ਠਿਤਸ੍ਯ ਤਦ੍ਵਿਘਟਨਾਨੁਸਾਰੇਣ
ਪ੍ਰਾਕਟਯਮਾਸਾਦਯਤੋ ਜ੍ਞਾਨਾਤਿਸ਼ਯਭੇਦਾ ਨ ਤਸ੍ਯ ਜ੍ਞਾਨਸ੍ਵਭਾਵਂ ਭਿਨ੍ਦ੍ਯੁਃ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਪ੍ਰਤ੍ਯੁਤ ਤਮਭਿਨਨ੍ਦੇਯੁਃ
ਉਤ੍ਪ੍ਲਵਨ੍ਤੇ, ਨ ਪੁਨਃ ਕਰ੍ਮ ਆਸ੍ਰਵਤਿ, ਨ ਪੁਨਃ ਕਰ੍ਮ ਬਧ੍ਯਤੇ, ਪ੍ਰਾਗ੍ਬਦ੍ਧਂ ਕਰ੍ਮ ਉਪਭੁਕ੍ਤਂ ਨਿਰ੍ਜੀਰ੍ਯਤੇ,
(
ਉਸਕੇ (ਸੂਰ੍ਯਕੇ) ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਕੀ (ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਰਨੇਕੀ) ਹੀਨਾਧਿਕਤਾਰੂਪ ਭੇਦ ਉਸਕੇ (ਸਾਮਾਨ੍ਯ)
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਸ੍ਵਭਾਵਕੋ ਨਹੀਂ ਭੇਦਤੇ, ਇਸੀਪ੍ਰਕਾਰ ਕਰ੍ਮਪਟਲਕੇ ਉਦਯਸੇ ਢਕਾ ਹੁਆ ਆਤ੍ਮਾ ਜੋ ਕਿ ਕਰ੍ਮਕੇ
ਵਿਘਟਨ-(ਕ੍ਸ਼ਯੋਪਸ਼ਮ)ਕੇ ਅਨੁਸਾਰ ਪ੍ਰਗਟਤਾਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੈ, ਉਸਕੇ ਜ੍ਞਾਨਕੀ ਹੀਨਾਧਿਕਤਾਰੂਪ ਭੇਦ
ਉਸਕੇ (ਸਾਮਾਨ੍ਯ) ਜ੍ਞਾਨਸ੍ਵਭਾਵਕੋ ਨਹੀਂ ਭੇਦਤੇ, ਪ੍ਰਤ੍ਯੁਤ (ਉਲਟੇ) ਉਸਕਾ ਅਭਿਨਨ੍ਦਨ ਕਰਤੇ ਹੈਂ
ਕਰਨਾ ਚਾਹਿਏ
ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਤਾ, ਰਾਗਦ੍ਵੇਸ਼ਮੋਹ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਨਹੀਂ ਹੋਤੇ, (ਰਾਗਦ੍ਵੇਸ਼ਮੋਹਕੇ ਬਿਨਾ) ਪੁਨਃ ਕਰ੍ਮਾਸ੍ਰਵ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ,
(ਆਸ੍ਰਵਕੇ ਬਿਨਾ) ਪੁਨਃ ਕਰ੍ਮ-ਬਨ੍ਧ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ, ਪੂਰ੍ਵਬਦ੍ਧ ਕਰ੍ਮ ਭੁਕ੍ਤ ਹੋਕਰ ਨਿਰ੍ਜਰਾਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋ
ਜਾਤਾ ਹੈ, ਸਮਸ੍ਤ ਕਰ੍ਮਕਾ ਅਭਾਵ ਹੋਨੇਸੇ ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਤ੍ ਮੋਕ੍ਸ਼ ਹੋਤਾ ਹੈ
Page 322 of 642
PDF/HTML Page 355 of 675
single page version
ਨਿਸ਼੍ਪੀਤਾਖਿਲਭਾਵਮਣ੍ਡਲਰਸਪ੍ਰਾਗ੍ਭਾਰਮਤ੍ਤਾ ਇਵ
ਵਲ੍ਗਤ੍ਯੁਤ੍ਕਲਿਕਾਭਿਰਦ੍ਭੁਤਨਿਧਿਸ਼੍ਚੈਤਨ੍ਯਰਤ੍ਨਾਕਰਃ
ਜ੍ਞਾਨਸਾਮਾਨ੍ਯਕਾ ਆਲਮ੍ਬਨ ਲੇਕਰ ਆਤ੍ਮਾਕੋ ਧ੍ਯਾਵਨਾ; ਇਸੀਸੇ ਸਰ੍ਵਸਿਦ੍ਧਿ ਹੋਤੀ ਹੈ
ਅਚ੍ਛਾਃ ਸਂਵੇਦਨਵ੍ਯਕ੍ਤਯਃ ] ਜਿਸਕੀ ਯਹ ਨਿਰ੍ਮਲਸੇ ਭੀ ਨਿਰ੍ਮਲ ਸਂਵੇਦਨਵ੍ਯਕ੍ਤਿ
(
ਚੈਤਨ੍ਯਰਤ੍ਨਾਕਰ, [ਅਭਿਨ੍ਨਰਸਃ ] ਜ੍ਞਾਨਪਰ੍ਯਾਯਰੂਪ ਤਰਂਗੋਂਕੇ ਸਾਥ ਜਿਸਕਾ ਰਸ ਅਭਿਨ੍ਨ ਹੈ ਐਸਾ, [ਏਕਃ
ਅਪਿ ਅਨੇਕੀਭਵਨ੍ ] ਏਕ ਹੋਨੇ ਪਰ ਭੀ ਅਨੇਕ ਹੋਤਾ ਹੁਆ, [ਉਤ੍ਕਲਿਕਾਭਿਃ ] ਜ੍ਞਾਨਪਰ੍ਯਾਯਰੂਪ ਤਰਂਗੋਂਕੇ
ਦ੍ਵਾਰਾ [ਵਲ੍ਗਤਿ ] ਦੋਲਾਯਮਾਨ ਹੋਤਾ ਹੈ
ਯਹ ਜ੍ਞਾਨਸਮੁਦ੍ਰ ਆਤ੍ਮਾ ਏਕ ਜ੍ਞਾਨਜਲਸੇ ਹੀ ਭਰਾ ਹੁਆ ਹੈ ਔਰ ਕਰ੍ਮਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸੇ ਜ੍ਞਾਨਕੇ ਅਨੇਕ ਭੇਦ
(ਵ੍ਯਕ੍ਤਿਯੇਂ) ਅਪਨੇ ਆਪ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਤੇ ਹੈਂ ਉਨ੍ਹੇਂ ਏਕ ਜ੍ਞਾਨਰੂਪ ਹੀ ਜਾਨਨਾ ਚਾਹਿਯੇ, ਖਣ੍ਡਖਣ੍ਡਰੂਪਸੇ
ਅਨੁਭਵ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹਿਯੇ
Page 323 of 642
PDF/HTML Page 356 of 675
single page version
ਕ੍ਲਿਸ਼੍ਯਨ੍ਤਾਂ ਚ ਪਰੇ ਮਹਾਵ੍ਰਤਤਪੋਭਾਰੇਣ ਭਗ੍ਨਾਸ਼੍ਚਿਰਮ੍
ਜ੍ਞਾਨਂ ਜ੍ਞਾਨਗੁਣਂ ਵਿਨਾ ਕਥਮਪਿ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤੁਂ ਕ੍ਸ਼ਮਨ੍ਤੇ ਨ ਹਿ
ਕ੍ਲੇੇਸ਼ ਪਾਤੇ ਹੈਂ ਤੋ ਪਾਓ [ਚ ] ਔਰ [ਪਰੇ ] ਅਨ੍ਯ ਕੋਈ ਜੀਵ [ਮਹਾਵ੍ਰਤ-ਤਪਃ-ਭਾਰੇਣ ] (ਮੋਕ੍ਸ਼ਕੇ
ਸਨ੍ਮੁਖ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਕ ਥਂਚਿਤ੍ ਜਿਨਾਜ੍ਞਾਮੇਂਂ ਕਥਿਤ) ਮਹਾਵ੍ਰਤ ਔਰ ਤਪਕੇ ਭਾਰਸੇ [ਚਿਰਮ੍ ] ਬਹੁਤ ਸਮਯ
ਤਕ [ਭਗ੍ਨਾਃ ] ਭਗ੍ਨ ਹੋਤੇ ਹੁਏ [ਕ੍ਲਿਸ਼੍ਯਨ੍ਤਾਂ ] ਕ੍ਲੇਸ਼ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਰੇਂ ਤੋ ਕਰੋੇ; (ਕਿਨ੍ਤੁ) [ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਤ੍
ਮੋਕ੍ਸ਼ਃ ] ਜੋ ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਤ੍ ਮੋਕ੍ਸ਼ਸ੍ਵਰੂਪ ਹੈ, [ਨਿਰਾਮਯਪਦਂ ] ਨਿਰਾਮਯ (ਰੋਗਾਦਿ ਸਮਸ੍ਤ ਕ੍ਲੇਸ਼ੋਂਸੇ ਰਹਿਤ)
ਪਦ ਹੈ ਔਰ [ਸ੍ਵਯਂ ਸਂਵੇਦ੍ਯਮਾਨਂ ] ਸ੍ਵਯਂ ਸਂਵੇਦ੍ਯਮਾਨ ਹੈ ਐਸੇ [ਇਦਂ ਜ੍ਞਾਨਂ ] ਇਸ ਜ੍ਞਾਨਕੋ [ਜ੍ਞਾਨਗੁਣਂ
ਵਿਨਾ ] ਜ੍ਞਾਨਗੁਣਕੇ ਬਿਨਾ [ਕਥਮ੍ ਅਪਿ ] ਕਿਸੀ ਭੀ ਪ੍ਰਕਾਰਸੇ [ਪ੍ਰਾਪ੍ਤੁਂ ਨ ਹਿ ਕ੍ਸ਼ਮਨ੍ਤੇ ] ਵੇ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਨਹੀਂ
ਕਰ ਸਕਤੇ
[ਤਦ੍ ] ਇਸਲਿਯੇ ਹੇ ਭਵ੍ਯ! [ਯਦਿ ] ਯਦਿ ਤੂ [ਕਰ੍ਮਪਰਿਮੋਕ੍ਸ਼ਮ੍ ] ਕਰ੍ਮਸੇ ਸਰ੍ਵਥਾ ਮੁਕ੍ਤਿ [ਇਚ੍ਛਸਿ ]
Page 324 of 642
PDF/HTML Page 357 of 675
single page version
ਜ੍ਞਾਨਸ਼ੂਨ੍ਯਾ ਨੇਦਮੁਪਲਭਨ੍ਤੇ, ਇਦਮਨੁਪਲਭਮਾਨਾਸ਼੍ਚ ਕਰ੍ਮਭਿਰ੍ਨ ਮੁਚ੍ਯਨ੍ਤੇ
ਸਹਜਬੋਧਕਲਾਸੁਲਭਂ ਕਿਲ
ਕਲਯਿਤੁਂ ਯਤਤਾਂ ਸਤਤਂ ਜਗਤ੍
ਹੀ ਜ੍ਞਾਨਕੀ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤਿ ਹੋਤੀ ਹੈ
ਹੋਤੇ; ਇਸਲਿਯੇ ਕਰ੍ਮਸੇ ਮੁਕ੍ਤ ਹੋਨੇਕੇ ਇਚ੍ਛੁਕਕੋ ਮਾਤ੍ਰ (ਏਕ) ਜ੍ਞਾਨਕੇ ਆਲਮ੍ਬਨਸੇ, ਨਿਯਤ ਐਸਾ ਯਹ
ਏਕ ਪਦ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹਿਯੇ
ਪਦਕਾ
ਅਰ੍ਥ ਭੀ ਹੋਤਾ ਹੈ
Page 325 of 642
PDF/HTML Page 358 of 675
single page version
ਇਸਸੇ [ਤ੍ਰੁਪ੍ਤਃ ਭਵ ] ਤ੍ਰੁਪ੍ਤ ਹੋ; (ਐਸਾ ਕਰਨੇਸੇ) [ਤਵ ] ਤੁਝੇ [ਉਤ੍ਤਮਂ ਸੌਖ੍ਯਮ੍ ] ਉਤ੍ਤਮ ਸੁਖ
[ਭਵਿਸ਼੍ਯਤਿ ] ਹੋਗਾ
Page 326 of 642
PDF/HTML Page 359 of 675
single page version
ਸ਼੍ਚਿਨ੍ਮਾਤ੍ਰਚਿਨ੍ਤਾਮਣਿਰੇਸ਼ ਯਸ੍ਮਾਤ੍
ਜ੍ਞਾਨੀ ਕਿਮਨ੍ਯਸ੍ਯ ਪਰਿਗ੍ਰਹੇਣ
ਚਿਂਤਾਮਣਿ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ [ਸਰ੍ਵ-ਅਰ੍ਥ-ਸਿਦ੍ਧ-ਆਤ੍ਮਤਯਾ ] ਜਿਸਕੇ ਸਰ੍ਵ ਅਰ੍ਥ (ਪ੍ਰਯੋਜਨ) ਸਿਦ੍ਧ ਹੈਂ
ਐਸੇ ਸ੍ਵਰੂਪ ਹੋਨੇਸੇ [ਜ੍ਞਾਨੀ ] ਜ੍ਞਾਨੀ [ਅਨ੍ਯਸ੍ਯ ਪਰਿਗ੍ਰਹੇਣ ] ਦੂਸਰੇਕੇ ਪਰਿਗ੍ਰਹਸੇ [ਕਿਮ੍ ਵਿਧਤ੍ਤੇ ]
ਕ੍ਯਾ ਕਰੇਗਾ ? (ਕੁਛ ਭੀ ਕਰਨੇਕਾ ਨਹੀਂ ਹੈ
ਪ੍ਰਯੋਜਨ ਸਿਦ੍ਧ ਹੋਨੇਸੇ ਉਸੇ ਅਨ੍ਯ ਪਰਿਗ੍ਰਹਕਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨੇਸੇ ਕ੍ਯਾ ਸਾਧ੍ਯ ਹੈ ? ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਕੁਛ ਭੀ
ਸਾਧ੍ਯ ਨਹੀਂ ਹੈ
Page 327 of 642
PDF/HTML Page 360 of 675
single page version
[ਇਦਂ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਂ ] ਯਹ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯ [ਮਮ ਦ੍ਰਵ੍ਯਮ੍ ] ਮੇਰਾ ਦ੍ਰਵ੍ਯ [ਭਵਤਿ ] ਹੈ ?
ਹੁਆ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਪਰਿਗ੍ਰਹ ਨਹੀਂ ਕਰਤਾ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਕੋ ਅਪਨਾ ਪਰਿਗ੍ਰਹ ਨਹੀਂ ਕਰਤਾ)