Page 588 of 642
PDF/HTML Page 621 of 675
single page version
ਰਯਮਿਹ ਪਰਮਾਰ੍ਥਸ਼੍ਚੇਤ੍ਯਤਾਂ ਨਿਤ੍ਯਮੇਕਃ
ਨ੍ਨ ਖਲੁ ਸਮਯਸਾਰਾਦੁਤ੍ਤਰਂ ਕਿਂਚਿਦਸ੍ਤਿ
ਮਾਨਕਰ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਨ ਕਰਤੇ ਹੈਂ ਵੇ ਹੀ ਸਮਯਸਾਰਕਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਤੇ ਹੈਂ (ਇਸਲਿਯੇ ਵੇ ਹੀ ਮੋਕ੍ਸ਼ਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਰਤੇ
ਹੈਂ)
ਏਕਃ ਨਿਤ੍ਯਮ੍ ਚੇਤ੍ਯਤਾਮ੍ ] ਇਸ ਏਕਮਾਤ੍ਰ ਪਰਮਾਰ੍ਥਕਾ ਹੀ ਨਿਰਨ੍ਤਰ ਅਨੁਭਵ ਕਰੋ; [ਸ੍ਵਰਸ-ਵਿਸਰ-ਪੂਰ੍ਣ-
ਜ੍ਞਾਨ-ਵਿਸ੍ਫੂ ਰ੍ਤਿ-ਮਾਤ੍ਰਾਤ੍ ਸਮਯਸਾਰਾਤ੍ ਉਤ੍ਤਰਂ ਖਲੁ ਕਿਞ੍ਚਿਤ੍ ਨ ਅਸ੍ਤਿ ] ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਨਿਜਰਸਕੇ ਪ੍ਰਸਾਰਸੇ ਪੂਰ੍ਣ
ਜੋ ਜ੍ਞਾਨ ਉਸਕੇ ਸ੍ਫੁ ਰਾਯਮਾਨ ਹੋਨੇਮਾਤ੍ਰ ਜੋ ਸਮਯਸਾਰ (
Page 589 of 642
PDF/HTML Page 622 of 675
single page version
ਪਰਮਾਰ੍ਥਭੂਤਚਿਤ੍ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਰੂਪਮਾਤ੍ਮਾਨਂ ਨਿਸ਼੍ਚਿਨ੍ਵਨ੍ ਅਰ੍ਥਤਸ੍ਤਤ੍ਤ੍ਵਤਸ਼੍ਚ ਪਰਿਚ੍ਛਿਦ੍ਯ, ਅਸ੍ਯੈਵਾਰ੍ਥਭੂਤੇ ਭਗਵਤਿ
ਏਕਸ੍ਮਿਨ੍ ਪੂਰ੍ਣਵਿਜ੍ਞਾਨਘਨੇ ਪਰਮਬ੍ਰਹ੍ਮਣਿ ਸਰ੍ਵਾਰਮ੍ਭੇਣ ਸ੍ਥਾਸ੍ਯਤਿ ਚੇਤਯਿਤਾ, ਸ ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਤ੍ਤਤ੍ਕ੍ਸ਼ਣ-
ਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼ ਦਿਖਲਾਤਾ ਹੈ, ਉਸੀਪ੍ਰਕਾਰ ਸਮਯਪ੍ਰਾਭ੍ਰੁਤ ਆਤ੍ਮਾਕੇ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਸ੍ਵਰੂਪਕੋ ਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼ ਅਨੁਭਵਗੋਚਰ
ਦਿਖਲਾਤਾ ਹੈ
ਉਸਕੇ ਅਰ੍ਥਮੇਂ ਸ੍ਥਿਤ ਹੋਗਾ, [ਸਃ ] ਵਹ [ਉਤ੍ਤਮਂ ਸੌਖ੍ਯਮ੍ ਭਵਿਸ਼੍ਯਤਿ ] ਉਤ੍ਤਮ ਸੌਖ੍ਯਸ੍ਵਰੂਪ ਹੋਗਾ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਰੂਪ ਆਤ੍ਮਾਕਾ ਨਿਸ਼੍ਚਯ ਕਰਤਾ ਹੁਆ (ਇਸ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਕੋ) ਅਰ੍ਥਸੇ ਔਰ ਤਤ੍ਤ੍ਵਸੇ ਜਾਨਕਰ, ਉਸੀਕੇ
Page 590 of 642
PDF/HTML Page 623 of 675
single page version
ਲਕ੍ਸ਼ਣਂ ਸੌਖ੍ਯਂ ਸ੍ਵਯਮੇਵ ਭਵਿਸ਼੍ਯਤੀਤਿ
ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਨੇਵਾਲੇ ਏਕ ਚੈਤਨ੍ਯਰਸਸੇ ਪਰਿਪੂਰ੍ਣ ਸ੍ਵਭਾਵਮੇਂ ਸੁਸ੍ਥਿਤ ਔਰ ਨਿਰਾਕੁਲ (
ਸੌਖ੍ਯਸ੍ਵਰੂਪ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਹੋ ਜਾਯੇਗਾ
ਸਮਸ੍ਤ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕਾ ਕਹਨੇਵਾਲਾ ਹੋਤਾ ਹੈ ਉਸੇ ਸ਼ਬ੍ਦਬ੍ਰਹ੍ਮ ਕਹਾ ਜਾਤਾ ਹੈ
ਉਤ੍ਤਮ, ਸ੍ਵਾਤ੍ਮਿਕ, ਸ੍ਵਾਧੀਨ, ਬਾਧਾਰਹਿਤ, ਅਵਿਨਾਸ਼ੀ ਸੁਖਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਰੇਗਾ
ਧ੍ਯਾਨ ਕਰੋ, ਕਿ ਜਿਸਸੇ ਅਵਿਨਾਸ਼ੀ ਸੁਖਕੀ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤਿ ਹੋ
ਦਿਖਾਈ ਦੇਤਾ ਹੈ ਤਥਾਪਿ ਜ੍ਞਾਨਮਾਤ੍ਰਮੇਂ ਖਣ੍ਡ ਨਹੀਂ ਹੈ), [ਏਕਮ੍ ] ਏਕ ਹੈ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਅਖਣ੍ਡ ਹੋਨੇਸੇ
ਏਕਰੂਪ ਹੈ), [ਅਚਲਂ ] ਅਚਲ ਹੈ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਜ੍ਞਾਨਰੂਪਸੇ ਚਲਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ
ਹੈ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਕਿਸੀ ਮਿਥ੍ਯਾਯੁਕ੍ਤਿਸੇ ਬਾਧਾ ਨਹੀਂ ਪਾਤਾ)
Page 591 of 642
PDF/HTML Page 624 of 675
single page version
ਪਹਿਚਾਨਾ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਤਾ; ਔਰ ਕੁਛ (ਧਰ੍ਮ) ਪਰ੍ਯਾਯਾਸ਼੍ਰਿਤ ਹੈਂ
ਅਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟ ਹੈ; ਉਸਕੀ ਵ੍ਯਕ੍ਤਿ ਦਰ੍ਸ਼ਨ ਔਰ ਜ੍ਞਾਨ ਹੈ
ਤੋ ਮਿਥ੍ਯਾਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿਤ੍ਵ ਆ ਜਾਤਾ ਹੈ, ਵਿਜ੍ਞਾਨਾਦ੍ਵੈਤਵਾਦੀ ਬੌਦ੍ਧੋਂਕਾ ਔਰ ਵੇਦਾਨ੍ਤਿਯੋਂਕਾ ਮਤ ਆ ਜਾਤਾ ਹੈ; ਇਸਲਿਯੇ
ਐਸਾ ਏਕਾਨ੍ਤ ਬਾਧਾਸਹਿਤ ਹੈ
ਮੂਰਤ ਅਮੂਰਤ ਜੇ ਆਨਦ੍ਰਵ੍ਯ ਲੋਕਮਾਂਹਿ ਵੇ ਭੀ ਜ੍ਞਾਨਰੂਪ ਨਾਹੀਂ ਨ੍ਯਾਰੇ ਨ ਅਭਾਵਕੋ;
ਯਹੈ ਜਾਨਿ ਜ੍ਞਾਨੀ ਜੀਵ ਆਪਕੂਂ ਭਜੈ ਸਦੀਵ ਜ੍ਞਾਨਰੂਪ ਸੁਖਤੂਪ ਆਨ ਨ ਲਗਾਵਕੋ,
ਕਰ੍ਮ-ਕਰ੍ਮਫਲਰੂਪ ਚੇਤਨਾਕੂਂ ਦੂਰਿ ਟਾਰਿ ਜ੍ਞਾਨਚੇਤਨਾ ਅਭ੍ਯਾਸ ਕਰੇ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਭਾਵਕੋ
Page 592 of 642
PDF/HTML Page 625 of 675
single page version
ਕਾਵ੍ਯ ਕਹੇ ਹੈਂ
ਸਾਥ ਵਿਰੋਧ ਨਹੀਂ ਆਤਾ ? ਔਰ ਏਕ ਹੀ ਜ੍ਞਾਨਮੇਂ ਉਪਾਯਤਤ੍ਤ੍ਵ ਤਥਾ ਉਪੇਯਤਤ੍ਤ੍ਵ
‘ਆਤ੍ਮਖ੍ਯਾਤਿ’ ਟੀਕਾਕੇ ਅਨ੍ਤਮੇਂ ਪਰਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟ ਰੂਪਸੇ ਕੁਛ ਕਹਤੇ ਹੈਂ
ਉਪਾਯ
ਵਿਚਾਰ ਕਿਯਾ ਜਾਤਾ ਹੈ
ਸਾਧਕਸਾਧ੍ਯਭਾਵਕਾ ਭੀ ਇਸ ਪਰਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟਮੇਂ ਵਿਚਾਰ ਕਿਯਾ ਜਾਯੇਗਾ
Page 593 of 642
PDF/HTML Page 626 of 675
single page version
ਤ੍ਵਾਤ੍
ਰਿਕ੍ਤਪਰਰੂਪੇਣਾਤਤ੍ਤ੍ਵਾਤ੍, ਸਹਕ੍ਰਮਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਚਿਦਂਸ਼ਸਮੁਦਯਰੂਪਾਵਿਭਾਗਦ੍ਰਵ੍ਯੇਣੈਕਤ੍ਵਾਤ੍, ਅਵਿਭਾਗੈਕ-
ਦ੍ਰਵ੍ਯਵ੍ਯਾਪ੍ਤਸਹਕ੍ਰਮਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਚਿਦਂਸ਼ਰੂਪਪਰ੍ਯਾਯੈਰਨੇਕਤ੍ਵਾਤ੍, ਸ੍ਵਦ੍ਰਵ੍ਯਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਕਾਲਭਾਵਭਵਨਸ਼ਕ੍ਤਿ ਸ੍ਵਭਾਵਵਤ੍ਤ੍ਵੇਨ
ਸਤ੍ਤ੍ਵਾਤ੍, ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਕਾਲਭਾਵਾਭਵਨਸ਼ਕ੍ਤਿ ਸ੍ਵਭਾਵਵਤ੍ਤ੍ਵੇਨਾਸਤ੍ਤ੍ਵਾਤ੍, ਅਨਾਦਿਨਿਧਨਾਵਿਭਾਗੈਕ-
ਹੈ ਵੈਸਾ ਹੀ ਕਹਤਾ ਹੈ
ਅਸਤ੍ ਹੈ, ਜੋ ਨਿਤ੍ਯ ਹੈ ਵਹੀ ਅਨਿਤ੍ਯ ਹੈ
ਅਨਿਤ੍ਯਤ੍ਵਪਨਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤਾ ਹੀ ਹੈ; ਕ੍ਯੋਂਕਿ
ਸ੍ਵਰੂਪਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਐਸੇ ਪਰਰੂਪਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ (
ਸ੍ਵਭਾਵ ਹੈ ਉਸ ਸ੍ਵਭਾਵਵਾਨਪਨੇਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਐਸੇ ਸ੍ਵਭਾਵਵਾਲੀ ਹੋਨੇਸੇ) ਸਤ੍ਤ੍ਵ ਹੈ, ਔਰ ਪਰਕੇ
ਦ੍ਰਵ੍ਯ-ਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰ-ਕਾਲ-ਭਾਵਰੂਪ ਨ ਹੋਨੇਕੀ ਸ਼ਕ੍ਤਿਰੂਪ ਜੋ ਸ੍ਵਭਾਵ ਹੈ ਉਸ ਸ੍ਵਭਾਵਵਾਨਪਨੇਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ
ਅਸਤ੍ਤ੍ਵ ਹੈ; ਅਨਾਦਿਨਿਧਨ ਅਵਿਭਾਗ ਏਕ ਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਰੂਪਸੇ ਪਰਿਣਤਪਨੇਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਨਿਤ੍ਯਤ੍ਵ ਹੈ, ਔਰ ਕ੍ਰਮਸ਼ਃ
Page 594 of 642
PDF/HTML Page 627 of 675
single page version
ਤਦਤਤ੍ਤ੍ਵਮੇਕਾਨੇਕਤ੍ਵਂ ਸਦਸਤ੍ਤ੍ਵਂ ਨਿਤ੍ਯਾਨਿਤ੍ਯਤ੍ਵਂ ਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਏਵ
ਬ੍ਰੂਮਃ
ਸ੍ਵਪਰਰੂਪਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਵ੍ਯਾਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਭ੍ਯਾਮੁਭਯਭਾਵਾਧ੍ਯਾਸਿਤਮੇਵ
ਨਾਸ਼ਮੁਪੈਤਿ, ਤਦਾ ਸ੍ਵਰੂਪੇਣ ਤਤ੍ਤ੍ਵਂ ਦ੍ਯੋਤਯਿਤ੍ਵਾ ਜ੍ਞਾਤ੍ਰੁਤ੍ਵੇਨ ਪਰਿਣਮਨਾਜ੍ਜ੍ਞਾਨੀ ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਨਨੇਕਾਨ੍ਤ ਏਵ
ਤਮੁਦ੍ਗਮਯਤਿ ੧
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਤੀ ਹੈਂ, ਇਸਲਿਯੇ ਅਨੇਕਾਨ੍ਤ ਸ੍ਵਯਮੇਵ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਤਾ ਹੈ
ਦੇਤੇ ਹੈਂ ?
ਵ੍ਯਾਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਦੋਨੋਂ ਭਾਵੋਂਸੇ ਅਧ੍ਯਾਸਿਤ ਹੈ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਸਮਸ੍ਤ ਵਸ੍ਤੁ ਸ੍ਵਰੂਪਮੇਂ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਮਾਨ ਹੋਨੇਸੇ
ਔਰ ਪਰਰੂਪਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਰਹਨੇਸੇ ਪ੍ਰਤ੍ਯੇਕ ਵਸ੍ਤੁਮੇਂ ਦੋਨੋਂ ਭਾਵ ਰਹ ਰਹੇ ਹੈਂ)
(ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਜ੍ਞੇਯਰੂਪਸੇ ਅਂਗੀਕਾਰ ਕਰਕੇ) ਅਜ੍ਞਾਨੀ ਹੋਤਾ ਹੁਆ ਨਾਸ਼ਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੈ, ਤਬ (ਉਸੇ
ਜ੍ਞਾਨਮਾਤ੍ਰ ਭਾਵਕਾ) ਸ੍ਵ-ਰੂਪਸੇ (
(
Page 595 of 642
PDF/HTML Page 628 of 675
single page version
ਦਦਾਤਿ ੨
ਸਤ੍ਤ੍ਵਂ ਦ੍ਯੋਤਯਨ੍ਨਨੇਕਾਨ੍ਤ ਏਵ ਤਮੁਜ੍ਜੀਵਯਤਿ ੫
ਨ ਦਦਾਤਿ ੬
ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਕੇ) ਵਿਸ਼੍ਵਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਜ੍ਞਾਨਕੋ ਦਿਖਾਤਾ ਹੁਆ, ਅਨੇਕਾਨ੍ਤ ਹੀ ਉਸੇ ਅਪਨਾ (
ਜੀਵਿਤ ਰਖਤਾ ਹੈ
ਕਰਕੇ ਅਪਨੇਕੋ ਨਸ਼੍ਟ ਕਰਤਾ ਹੈ), ਤਬ (ਉਸ ਜ੍ਞਾਨਮਾਤ੍ਰ ਭਾਵਕਾ) ਪਰ੍ਯਾਯੋਂਸੇ ਅਨੇਕਤ੍ਵ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਰਤਾ
ਹੁਆ, ਅਨੇਕਾਨ੍ਤ ਹੀ ਉਸੇ ਅਪਨਾ ਨਾਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਨੇ ਦੇਤਾ
ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਤਾ ਹੁਆ) ਅਨੇਕਾਨ੍ਤ ਹੀ ਉਸੇ ਅਪਨਾ ਨਾਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਨੇ ਦੇਤਾ
Page 596 of 642
PDF/HTML Page 629 of 675
single page version
ਏਵ ਜ੍ਞਾਨਸ੍ਯ ਪਰਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਗਤਜ੍ਞੇਯਾਕਾਰਪਰਿਣਮਨਸ੍ਵਭਾਵਤ੍ਵਾਤ੍ਪਰਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰੇਣ ਨਾਸ੍ਤਿਤ੍ਵਂ ਦ੍ਯੋਤਯਨ੍ਨਨੇਕਾਨ੍ਤ
ਏਵ ਨਾਸ਼ਯਿਤੁਂ ਨ ਦਦਾਤਿ ੮
ਏਵ ਨਾਸ਼ਯਿਤੁਂ ਨ ਦਦਾਤਿ ੧੦
ਹੈ ਉਨਕਾ ਤ੍ਯਾਗ ਕਰਕੇ) ਜ੍ਞਾਨਕੋ ਤੁਚ੍ਛ ਕਰਤਾ ਹੁਆ ਅਪਨਾ ਨਾਸ਼ ਕਰਤਾ ਹੈ, ਤਬ ਸ੍ਵਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਮੇਂ ਰਹਕਰ ਹੀ
ਪਰਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਗਤ ਜ੍ਞੇਯੋਂਕੇ ਆਕਾਰਰੂਪਸੇ ਪਰਿਣਮਨ ਕਰਨੇਕਾ ਜ੍ਞਾਨਕਾ ਸ੍ਵਭਾਵ ਹੋਨੇਸੇ (ਉਸ ਜ੍ਞਾਨਮਾਤ੍ਰ ਭਾਵਕਾ)
ਪਰਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਸੇ ਨਾਸ੍ਤਿਤ੍ਵ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਰਤਾ ਹੁਆ, ਅਨੇਕਾਨ੍ਤ ਹੀ ਉਸੇ ਅਪਨਾ ਨਾਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਨੇ ਦੇਤਾ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਰਤਾ ਹੁਆ ਅਨੇਕਾਨ੍ਤ ਹੀ ਉਸੇ ਜਿਲਾਤਾ ਹੈ
Page 597 of 642
PDF/HTML Page 630 of 675
single page version
ਏਵ ਤਮੁਜ੍ਜੀਵਯਤਿ ੧੩
ਵਿਸ਼੍ਰਾਨ੍ਤਂ ਪਰਰੂਪ ਏਵ ਪਰਿਤੋ ਜ੍ਞਾਨਂ ਪਸ਼ੋਃ ਸੀਦਤਿ
ਰ੍ਦੂਰੋਨ੍ਮਗ੍ਨਘਨਸ੍ਵਭਾਵਭਰਤਃ ਪੂਰ੍ਣਂ ਸਮੁਨ੍ਮਜ੍ਜਤਿ
ਕਰਤਾ ਹੁਆ, ਅਨੇਕਾਨ੍ਤ ਹੀ ਉਸੇ ਜਿਲਾਤਾ ਹੈ
ਹੈ), ਤਬ (ਉਸ ਜ੍ਞਾਨਮਾਤ੍ਰ ਭਾਵਕਾ) ਜ੍ਞਾਨਵਿਸ਼ੇਸ਼ਰੂਪਸੇ ਅਨਿਤ੍ਯਤ੍ਵ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਰਤਾ ਹੁਆ, ਅਨੇਕਾਨ੍ਤ ਹੀ
ਉਸੇ ਅਪਨਾ ਨਾਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਨੇ ਦੇਤਾ
ਪਰਿਣਮਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ, ਔਰ ਅਨੇਕਾਨ੍ਤਸੇ ਵਹ ਵਾਸ੍ਤਵਿਕ ਸ੍ਵਰੂਪਸੇ ਸਮਝਾ ਜਾਤਾ ਹੈ, ਸ੍ਵਰੂਪਮੇਂ ਪਰਿਣਮਿਤ
ਹੋਤਾ ਹੈ
Page 598 of 642
PDF/HTML Page 631 of 675
single page version
ਰ੍ਵਿਸ਼੍ਵਾਦ੍ਭਿਨ੍ਨਮਵਿਸ਼੍ਵਵਿਸ਼੍ਵਘਟਿਤਂ ਤਸ੍ਯ ਸ੍ਵਤਤ੍ਤ੍ਵਂ ਸ੍ਪ੍ਰੁਸ਼ੇਤ੍
ਆਧਾਰ ਰਖਤਾ ਹੁਆ) ਐਸੇ [ਪਸ਼ੋਃ ਜ੍ਞਾਨਂ ] ਪਸ਼ੁਕਾ ਜ੍ਞਾਨ (
ਸ੍ਵਰੂਪਤਃ ਤਤ੍’ ਇਤਿ ] ‘ਜੋ ਤਤ੍ ਹੈ ਵਹ ਸ੍ਵਰੂਪਸੇ ਤਤ੍ ਹੈ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਪ੍ਰਤ੍ਯੇਕ ਤਤ੍ਤ੍ਵਕੋ
ਜ੍ਞਾਨਘਨਰੂਪ ਸ੍ਵਭਾਵਕੇ ਭਾਰਸੇ, [ਪੂਰ੍ਣਂ ਸਮੁਨ੍ਮਜ੍ਜਤਿ ] ਸਮ੍ਪੂਰ੍ਣ ਉਦਿਤ (ਪ੍ਰਗਟ) ਹੋਤਾ ਹੈ
ਆਸ਼ਯਾ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਵਾ ] ਸਬਕੋ (
[ਵਿਸ਼੍ਵਾਤ੍ ਭਿਨ੍ਨਮ੍ ਅਵਿਸ਼੍ਵਵਿਸ਼੍ਵਘਟਿਤਂ ] ਵਿਸ਼੍ਵਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਐਸੇ ਤਥਾ ਵਿਸ਼੍ਵਸੇ (
Page 599 of 642
PDF/HTML Page 632 of 675
single page version
ਜ੍ਜ੍ਞੇਯਾਕਾਰਵਿਸ਼ੀਰ੍ਣਸ਼ਕ੍ਤਿ ਰਭਿਤਸ੍ਤ੍ਰੁਟਯਨ੍ਪਸ਼ੁਰ੍ਨਸ਼੍ਯਤਿ
ਨ੍ਨੇਕਂ ਜ੍ਞਾਨਮਬਾਧਿਤਾਨੁਭਵਨਂ ਪਸ਼੍ਯਤ੍ਯਨੇਕਾਨ੍ਤਵਿਤ੍
ਭੀ ਸਮਸ੍ਤ ਜ੍ਞੇਯ ਵਸ੍ਤੁਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਐਸੇ) [ਤਸ੍ਯ ਸ੍ਵਤਤ੍ਤ੍ਵਂ ਸ੍ਪ੍ਰੁਸ਼ੇਤ੍ ] ਅਪਨੇ ਸ੍ਵਤਤ੍ਤ੍ਵਕਾ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼
ਹੈ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਪਰ ਜ੍ਞੇਯੋਂਕੇ ਆਕਾਰਰੂਪ ਹੋਨੇ ਪਰ ਭੀ ਉਨਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਹੈ
[ਵਿਸ਼੍ਵਗ੍-ਵਿਚਿਤ੍ਰ-ਉਲ੍ਲਸਤ੍-ਜ੍ਞੇਯਾਕਾਰ-ਵਿਸ਼ੀਰ੍ਣ-ਸ਼ਕ੍ਤਿਃ ] ਚਾਰੋਂ ਓਰ (ਸਰ੍ਵਤ੍ਰ) ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਨੇਵਾਲੇ ਅਨੇਕ
ਪ੍ਰਕਾਰਕੇ ਜ੍ਞੇਯਾਕਾਰੋਂਸੇ ਜਿਸਕੀ ਸ਼ਕ੍ਤਿ ਵਿਸ਼ੀਰ੍ਣ (
ਭੇਦ ਪੜ ਜਾਤਾ ਹੈ ਐਸੇ ਭ੍ਰਮਕੋ ਨਾਸ਼ ਕਰਤਾ ਹੁਆ), [ਏਕਮ੍ ਅਬਾਧਿਤ-ਅਨੁਭਵਨਂ ਜ੍ਞਾਨਮ੍ ] ਜੋ ਏਕ
ਹੈ (
Page 600 of 642
PDF/HTML Page 633 of 675
single page version
ਨ੍ਨੇਕਾਕਾਰਚਿਕੀਰ੍ਸ਼ਯਾ ਸ੍ਫੁ ਟਮਪਿ ਜ੍ਞਾਨਂ ਪਸ਼ੁਰ੍ਨੇਚ੍ਛਤਿ
ਪਰ੍ਯਾਯੈਸ੍ਤਦਨੇਕਤਾਂ ਪਰਿਮ੍ਰੁਸ਼ਨ੍ ਪਸ਼੍ਯਤ੍ਯਨੇਕਾਨ੍ਤਵਿਤ੍
ਦ੍ਰਵ੍ਯਤ੍ਵਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਏਕ ਦੇਖਤਾ ਹੈ
ਪ੍ਰਕ੍ਸ਼ਾਲਨਕੀ ਕਲ੍ਪਨਾ ਕਰਤਾ ਹੁਆ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਚੇਤਨਕੀ ਅਨੇਕਾਕਾਰਰੂਪ ਮਲਿਨਤਾਕੋ ਧੋ ਡਾਲਨੇਕੀ
ਕਲ੍ਪਨਾ ਕਰਤਾ ਹੁਆ), [ਏਕਾਕਾਰ-ਚਿਕੀਰ੍ਸ਼ਯਾ ਸ੍ਫੁ ਟਮ੍ ਅਪਿ ਜ੍ਞਾਨਂ ਨ ਇਚ੍ਛਤਿ ] ਏਕਾਕਾਰ ਕਰਨੇਕੀ
ਇਚ੍ਛਾਸੇ ਜ੍ਞਾਨਕੋ
ਜਾਨਨੇਵਾਲਾ ਤੋ, [ਪਰ੍ਯਾਯੈਃ ਤਦ੍-ਅਨੇਕਤਾਂ ਪਰਿਮ੍ਰੁਸ਼ਨ੍ ] ਪਰ੍ਯਾਯੋਂਸੇ ਜ੍ਞਾਨਕੀ ਅਨੇਕਤਾਕੋ ਜਾਨਤਾ
(ਅਨੁਭਵਤਾ) ਹੁਆ, [ਵੈਚਿਤ੍ਰ੍ਯੇ ਅਪਿ ਅਵਿਚਿਤ੍ਰਤਾਮ੍ ਉਪਗਤਂ ਜ੍ਞਾਨਮ੍ ] ਵਿਚਿਤ੍ਰ ਹੋਨੇ ਪਰ ਭੀ ਅਵਿਚਿਤ੍ਰਤਾਕੋ
ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਅਨੇਕਰੂਪ ਹੋਨੇ ਪਰ ਭੀ ਏਕਰੂਪ) ਐਸੇ ਜ੍ਞਾਨਕੇ [ਸ੍ਵਤਃ ਕ੍ਸ਼ਾਲਿਤਂ ] ਸ੍ਵਤਃ ਕ੍ਸ਼ਾਲਿਤ
(ਸ੍ਵਯਮੇਵ ਧੋਯਾ ਹੁਆ ਸ਼ੁਦ੍ਧ) [ਪਸ਼੍ਯਤਿ ] ਅਨੁਭਵ ਕਰਤਾ ਹੈ
ਜ੍ਞਾਨਕਾ ਸ੍ਵਰੂਪਸੇ ਹੀ ਅਨੇਕਾਕਾਰਪਨਾ ਮਾਨਤਾ ਹੈ
Page 601 of 642
PDF/HTML Page 634 of 675
single page version
ਸ੍ਵਦ੍ਰਵ੍ਯਾਨਵਲੋਕਨੇਨ ਪਰਿਤਃ ਸ਼ੂਨ੍ਯਃ ਪਸ਼ੁਰ੍ਨਸ਼੍ਯਤਿ
ਸ੍ਯਾਦ੍ਵਾਦੀ ਤੁ ਵਿਸ਼ੁਦ੍ਧਬੋਧਮਹਸਾ ਪੂਰ੍ਣੋ ਭਵਨ੍ ਜੀਵਤਿ
ਸ੍ਵਦ੍ਰਵ੍ਯਭ੍ਰਮਤਃ ਪਸ਼ੁਃ ਕਿਲ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯੇਸ਼ੁ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ੍ਯਤਿ
ਜਾਨਨ੍ਨਿਰ੍ਮਲਸ਼ੁਦ੍ਧਬੋਧਮਹਿਮਾ ਸ੍ਵਦ੍ਰਵ੍ਯਮੇਵਾਸ਼੍ਰਯੇਤ੍
ਸ੍ਵਦ੍ਰਵ੍ਯਰੂਪਸੇ ਅਸ੍ਤਿਪਨੇਸੇ ਨਿਪੁਣਤਯਾ ਦੇਖਤਾ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ [ਸਦ੍ਯਃ ਸਮੁਨ੍ਮਜ੍ਜਤਾ ਵਿਸ਼ੁਦ੍ਧ-ਬੋਧ-ਮਹਸਾ
ਪੂਰ੍ਣਃ ਭਵਨ੍ ] ਤਤ੍ਕਾਲ ਪ੍ਰਗਟ ਵਿਸ਼ੁਦ੍ਧ ਜ੍ਞਾਨਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਪੂਰ੍ਣ ਹੋਤਾ ਹੁਆ [ਜੀਵਤਿ ] ਜੀਤਾ ਹੈ
ਹੈ
ਸਰ੍ਵਦ੍ਰਵ੍ਯਮਯ ਮਾਨਕਰ, [ਸ੍ਵਦ੍ਰਵ੍ਯ-ਭ੍ਰਮਤਃ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯੇਸ਼ੁ ਕਿਲ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ੍ਯਤਿ ] (ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਮੇਂ) ਸ੍ਵਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ ਭ੍ਰਮਸੇ
Page 602 of 642
PDF/HTML Page 635 of 675
single page version
ਸੀਦਤ੍ਯੇਵ ਬਹਿਃ ਪਤਨ੍ਤਮਭਿਤਃ ਪਸ਼੍ਯਨ੍ਪੁਮਾਂਸਂ ਪਸ਼ੁਃ
ਸ੍ਤਿਸ਼੍ਠਤ੍ਯਾਤ੍ਮਨਿਖਾਤਬੋਧ੍ਯਨਿਯਤਵ੍ਯਾਪਾਰਸ਼ਕ੍ਤਿ ਰ੍ਭਵਨ੍
ਜਾਨਨ੍ ] ਸਮਸ੍ਤ ਵਸ੍ਤੁਓਂਮੇਂ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਸ੍ਵਰੂਪਸੇ ਨਾਸ੍ਤਿਤ੍ਵਕੋ ਜਾਨਤਾ ਹੁਆ, [ਨਿਰ੍ਮਲ-ਸ਼ੁਦ੍ਧ-ਬੋਧ-ਮਹਿਮਾ ]
ਜਿਸਕੀ ਸ਼ੁਦ੍ਧਜ੍ਞਾਨਮਹਿਮਾ ਨਿਰ੍ਮਲ ਹੈ ਐਸਾ ਵਰ੍ਤਤਾ ਹੁਆ, [ਸ੍ਵਦ੍ਰਵ੍ਯਮ੍ ਏਵ ਆਸ਼੍ਰਯੇਤ੍ ] ਸ੍ਵਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਹੀ
ਆਸ਼੍ਰਯ ਕਰਤਾ ਹੈ
ਮਾਨਕਰ ਨਿਜ ਦ੍ਰਵ੍ਯਮੇਂ ਰਮਤਾ ਹੈ
ਵ੍ਯਾਪਾਰ ਹੈ ਉਸਮੇਂ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਤਾ ਹੁਆ, [ਪੁਮਾਂਸਮ੍ ਅਭਿਤਃ ਬਹਿਃ ਪਤਨ੍ਤਮ੍ ਪਸ਼੍ਯਨ੍ ] ਆਤ੍ਮਾਕੋ ਸਮ੍ਪੂਰ੍ਣਤਯਾ
ਬਾਹਰ (ਪਰਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਮੇਂ) ਪੜਤਾ ਦੇਖਕਰ (
ਨਿਰੁਦ੍ਧ-ਰਭਸਃ ] ਸ੍ਵਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਸੇ ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵਕੇ ਕਾਰਣ ਜਿਸਕਾ ਵੇਗ ਰੁਕਾ ਹੁਆ ਹੈ ਐਸਾ ਹੋਤਾ ਹੁਆ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍
ਸ੍ਵਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਮੇਂ ਵਰ੍ਤਤਾ ਹੁਆ), [ਆਤ੍ਮ-ਨਿਖਾਤ-ਬੋਧ੍ਯ-ਨਿਯਤ-ਵ੍ਯਾਪਾਰ-ਸ਼ਕ੍ਤਿਃ ਭਵਨ੍ ] ਆਤ੍ਮਾਮੇਂ ਹੀ
ਆਕਾਰਰੂਪ ਹੁਏ ਜ੍ਞੇਯੋਂਮੇਂ ਨਿਸ਼੍ਚਿਤ ਵ੍ਯਾਪਾਰਕੀ ਸ਼ਕ੍ਤਿਵਾਲਾ ਹੋਕਰ, [ਤਿਸ਼੍ਠਤਿ ] ਟਿਕਤਾ ਹੈ
ਔਰ ਸ੍ਯਾਦ੍ਵਾਦੀ ਤੋ, ‘ਪਰਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਮੇਂ ਰਹੇ ਹੁਏ ਜ੍ਞੇਯੋਂਕੋ ਜਾਨਤਾ ਹੁਆ ਅਪਨੇ ਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਮੇਂ ਰਹਾ ਹੁਆ ਆਤ੍ਮਾ ਸ੍ਵਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਸੇ
ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵ ਧਾਰਣ ਕਰਤਾ ਹੈ’ ਐਸਾ ਮਾਨਤਾ ਹੁਆ ਟਿਕਤਾ ਹੈ
Page 603 of 642
PDF/HTML Page 636 of 675
single page version
ਤੁਚ੍ਛੀਭੂਯ ਪਸ਼ੁਃ ਪ੍ਰਣਸ਼੍ਯਤਿ ਚਿਦਾਕਾਰਾਨ੍ ਸਹਾਰ੍ਥੈਰ੍ਵਮਨ੍
ਤ੍ਯਕ੍ਤਾਰ੍ਥੋਪਿ ਨ ਤੁਚ੍ਛਤਾਮਨੁਭਵਤ੍ਯਾਕਾਰਕਰ੍ਸ਼ੀ ਪਰਾਨ੍
ਸੀਦਤ੍ਯੇਵ ਨ ਕਿਂਚਨਾਪਿ ਕਲਯਨ੍ਨਤ੍ਯਨ੍ਤਤੁਚ੍ਛਃ ਪਸ਼ੁਃ
ਪੂਰ੍ਣਸ੍ਤਿਸ਼੍ਠਤਿ ਬਾਹ੍ਯਵਸ੍ਤੁਸ਼ੁ ਮੁਹੁਰ੍ਭੂਤ੍ਵਾ ਵਿਨਸ਼੍ਯਤ੍ਸ੍ਵਪਿ
ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੋ ਛੋੜਨੇਸੇ, [ਅਰ੍ਥੈਃ ਸਹ ਚਿਦ੍ ਆਕਾਰਾਨ੍ ਵਮਨ੍ ] ਜ੍ਞੇਯ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੇ ਸਾਥ ਚੈਤਨ੍ਯਕੇ ਆਕਾਰੋਂਕਾ
ਭੀ ਵਮਨ ਕਰਤਾ ਹੁਆ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਜ੍ਞੇਯ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸੇ ਚੈਤਨ੍ਯਮੇਂ ਜੋ ਆਕਾਰ ਹੋਤਾ ਹੈ ਉਨਕੋ ਭੀ
ਛੋੜਤਾ ਹੁਆ) [ਤੁਚ੍ਛੀਭੂਯ ] ਤੁਚ੍ਛ ਹੋਕਰ [ਪ੍ਰਣਸ਼੍ਯਤਿ ] ਨਾਸ਼ਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੈ; [ਸ੍ਯਾਦ੍ਵਾਦੀ ਤੁ ] ਔਰ
ਸ੍ਯਾਦ੍ਵਾਦੀ ਤੋ [ਸ੍ਵਧਾਮਨਿ ਵਸਨ੍ ] ਸ੍ਵਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਮੇਂ ਰਹਤਾ ਹੁਆ, [ਪਰਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰੇ ਨਾਸ੍ਤਿਤਾਂ ਵਿਦਨ੍ ] ਪਰਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਮੇਂ ਅਪਨਾ
ਨਾਸ੍ਤਿਤ੍ਵ ਜਾਨਤਾ ਹੁਆ [ਤ੍ਯਕ੍ਤ-ਅਰ੍ਥਃ ਅਪਿ ] (ਪਰਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਮੇਂ ਰਹੇ ਹੁਏ) ਜ੍ਞੇਯ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੋ ਛੋੜਤਾ ਹੁਆ ਭੀ
[ਪਰਾਨ੍ ਆਕਾਰਕਰ੍ਸ਼ੀ ] ਵਹ ਪਰ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਮੇਂਸੇ ਚੈਤਨ੍ਯਕੇ ਆਕਾਰੋਂਕੋ ਖੀਂਚਤਾ ਹੈ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਜ੍ਞੇਯਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੇ
ਨਿਮਿਤ੍ਤਸੇ ਹੋਨੇਵਾਲੇ ਚੈਤਨ੍ਯਕੇ ਆਕਾਰੋਂਕੋ ਨਹੀਂ ਛੋੜਤਾ) [ਤੁਚ੍ਛਤਾਮ੍ ਅਨੁਭਵਤਿ ਨ ] ਇਸਲਿਯੇ
ਤੁਚ੍ਛਤਾਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ
ਮਾਨਕਰ ਅਜ੍ਞਾਨੀ ਏਕਾਨ੍ਤਵਾਦੀ ਪਰਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਮੇਂ ਰਹੇ ਹੁਏ ਜ੍ਞੇਯ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੇ ਸਾਥ ਹੀ ਸਾਥ ਚੈਤਨ੍ਯਕੇ ਆਕਾਰੋਂਕੋ
ਭੀ ਛੋੜ ਦੇਤਾ ਹੈ; ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਸ੍ਵਯਂ ਚੈਤਨ੍ਯਕੇ ਆਕਾਰੋਂਸੇ ਰਹਿਤ ਤੁਚ੍ਛ ਹੋਤਾ ਹੈ, ਨਾਸ਼ਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੈ
ਛੋੜਕਰ ਭੀ ਚੈਤਨ੍ਯਕੇ ਆਕਾਰੋਂਕੋ ਨਹੀਂ ਛੋੜਤਾ; ਇਸਲਿਯੇ ਵਹ ਤੁਚ੍ਛ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ, ਨਸ਼੍ਟ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ
Page 604 of 642
PDF/HTML Page 637 of 675
single page version
ਰ੍ਜ੍ਞੇਯਾਲਮ੍ਬਨਲਾਲਸੇਨ ਮਨਸਾ ਭ੍ਰਾਮ੍ਯਨ੍ ਪਸ਼ੁਰ੍ਨਸ਼੍ਯਤਿ
ਸ੍ਤਿਸ਼੍ਠਤ੍ਯਾਤ੍ਮਨਿਖਾਤਨਿਤ੍ਯਸਹਜਜ੍ਞਾਨੈਕਪੁਂਜੀਭਵਨ੍
ਜਾਨਤਾ ਹੁਆ, [ਨ ਕਿਞ੍ਚਨ ਅਪਿ ਕਲਯਨ੍ ] ਔਰ ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਜ੍ਞਾਨਕੋ ਕੁਛ ਭੀ (ਵਸ੍ਤੁ) ਨ ਜਾਨਤਾ
ਹੁਆ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਜ੍ਞਾਨਵਸ੍ਤੁਕਾ ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵ ਹੀ ਨਹੀਂ ਮਾਨਤਾ ਹੁਆ), [ਅਤ੍ਯਨ੍ਤਤੁਚ੍ਛਃ ] ਅਤ੍ਯਨ੍ਤ ਤੁਚ੍ਛ ਹੋਤਾ
ਹੁਆ [ਸੀਦਤਿ ਏਵ ] ਨਾਸ਼ਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੈ; [ਸ੍ਯਾਦ੍ਵਾਦਵੇਦੀ ਪੁਨਃ ] ਔਰ ਸ੍ਯਾਦ੍ਵਾਦਕਾ ਜ੍ਞਾਤਾ ਤੋ [ਅਸ੍ਯ
ਨਿਜ-ਕਾਲਤਃ ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵਂ ਕਲਯਨ੍ ] ਆਤ੍ਮਾਕਾ ਨਿਜ ਕਾਲਸੇ ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵ ਜਾਨਤਾ ਹੁਆ, [ਬਾਹ੍ਯਵਸ੍ਤੁਸ਼ੁ ਮੁਹੁਃ
ਭੂਤ੍ਵਾ ਵਿਨਸ਼੍ਯਤ੍ਸੁ ਅਪਿ ] ਬਾਹ੍ਯ ਵਸ੍ਤੁਏਂ ਬਾਰਮ੍ਬਾਰ ਹੋਕਰ ਨਾਸ਼ਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਤੀ ਹੈਂ, ਫਿ ਰ ਭੀ [ਪੂਰ੍ਣਃ ਤਿਸ਼੍ਠਤਿ ]
ਸ੍ਵਯਂ ਪੂਰ੍ਣ ਰਹਤਾ ਹੈ
ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ
ਜ੍ਞੇਯ-ਆਲਮ੍ਬਨ-ਲਾਲਸੇਨ-ਮਨਸਾ ਭ੍ਰਾਮ੍ਯਨ੍ ] ਬਾਹ੍ਯ ਜ੍ਞੇਯੋਂਕੇ ਆਲਮ੍ਬਨਕੀ ਲਾਲਸਾਵਾਲੇ ਚਿਤ੍ਤਸੇ (ਬਾਹਰ)
ਭ੍ਰਮਣ ਕਰਤਾ ਹੁਆ [ਨਸ਼੍ਯਤਿ ] ਨਾਸ਼ਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੈ; [ਸ੍ਯਾਦ੍ਵਾਦਵੇਦੀ ਪੁਨਃ ] ਔਰ ਸ੍ਯਾਦ੍ਵਾਦਕਾ ਜ੍ਞਾਤਾ
ਤੋ [ਪਰਕਾਲਤਃ ਅਸ੍ਯ ਨਾਸ੍ਤਿਤ੍ਵਂ ਕਲਯਨ੍ ] ਪਰ ਕਾਲਸੇ ਆਤ੍ਮਾਕਾ ਨਾਸ੍ਤਿਤ੍ਵ ਜਾਨਤਾ ਹੁਆ, [ਆਤ੍ਮ-
ਨਿਖਾਤ-ਨਿਤ੍ਯ-ਸਹਜ-ਜ੍ਞਾਨ-ਏਕ-ਪੁਞ੍ਜੀਭਵਨ੍ ] ਆਤ੍ਮਾਮੇਂ ਦ੍ਰੁਢਤਯਾ ਰਹਾ ਹੁਆ ਨਿਤ੍ਯ ਸਹਜ ਜ੍ਞਾਨਕੇ
ਪੁਂਜਰੂਪ ਵਰ੍ਤਤਾ ਹੁਆ [ਤਿਸ਼੍ਠਤਿ ] ਟਿਕਤਾ ਹੈ
ਇਸਲਿਯੇ ਜ੍ਞੇਯੋਂਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਐਸਾ ਜ੍ਞਾਨਕੇ ਪੁਂਜਰੂਪ ਵਰ੍ਤਤਾ ਹੁਆ ਨਾਸ਼ਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ
Page 605 of 642
PDF/HTML Page 638 of 675
single page version
ਨਸ਼੍ਯਤ੍ਯੇਵ ਪਸ਼ੁਃ ਸ੍ਵਭਾਵਮਹਿਮਨ੍ਯੇਕਾਨ੍ਤਨਿਸ਼੍ਚੇਤਨਃ
ਸਰ੍ਵਸ੍ਮਾਨ੍ਨਿਯਤਸ੍ਵਭਾਵਭਵਨਜ੍ਞਾਨਾਦ੍ਵਿਭਕ੍ਤੋ ਭਵਨ੍
ਸ੍ਯਾਦ੍ਵਾਦੀ ਤੁ ਨ ਨਾਸ਼ਮੇਤਿ ਸਹਜਸ੍ਪਸ਼੍ਟੀਕ੍ਰੁਤਪ੍ਰਤ੍ਯਯਃ
ਸਰ੍ਵਤ੍ਰਾਪ੍ਯਨਿਵਾਰਿਤੋ ਗਤਭਯਃ ਸ੍ਵੈਰਂ ਪਸ਼ੁਃ ਕ੍ਰੀਡਤਿ
ਦਾਰੂਢਃ ਪਰਭਾਵਭਾਵਵਿਰਹਵ੍ਯਾਲੋਕਨਿਸ਼੍ਕਮ੍ਪਿਤਃ
ਮਹਿਮਨਿ ਏਕਾਨ੍ਤ-ਨਿਸ਼੍ਚੇਤਨਃ ] (ਅਪਨੇ) ਸ੍ਵਭਾਵਕੀ ਮਹਿਮਾਮੇਂ ਅਤ੍ਯਨ੍ਤ ਨਿਸ਼੍ਚੇਤਨ (ਜੜ) ਵਰ੍ਤਤਾ
ਹੁਆ, [ਨਸ਼੍ਯਤਿ ਏਵ ] ਨਾਸ਼ਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੈ; [ਸ੍ਯਾਦ੍ਵਾਦੀ ਤੁ ] ਔਰ ਸ੍ਯਾਦ੍ਵਾਦੀ ਤੋ [ਨਿਯਤ-ਸ੍ਵਭਾਵ-
ਭਵਨ-ਜ੍ਞਾਨਾਤ੍ ਸਰ੍ਵਸ੍ਮਾਤ੍ ਵਿਭਕ੍ਤਃ ਭਵਨ੍ ] (ਅਪਨੇ) ਨਿਯਤ ਸ੍ਵਭਾਵਕੇ ਭਵਨਸ੍ਵਰੂਪ ਜ੍ਞਾਨਕੇ ਕਾਰਣ
ਸਬ (ਪਰਭਾਵੋਂ) ਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਵਰ੍ਤਤਾ ਹੁਆ, [ਸਹਜ-ਸ੍ਪਸ਼੍ਟੀਕ੍ਰੁਤ-ਪ੍ਰਤ੍ਯਯਃ ] ਜਿਸਨੇ ਸਹਜ ਸ੍ਵਭਾਵਕਾ
ਪ੍ਰਤੀਤਿਰੂਪ ਜ੍ਞਾਤ੍ਰੁਤ੍ਵ ਸ੍ਪਸ਼੍ਟ
ਹੋਨੇ ਪਰ ਭੀ ਜ੍ਞਾਨਭਾਵਕਾ ਸ੍ਵਭਾਵਸੇ ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵ ਜਾਨਤਾ ਹੁਆ, ਆਤ੍ਮਾਕਾ ਨਾਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਤਾ
Page 606 of 642
PDF/HTML Page 639 of 675
single page version
ਨਿਰ੍ਜ੍ਞਾਨਾਤ੍ਕ੍ਸ਼ਣਭਂਗਸਂਗਪਤਿਤਃ ਪ੍ਰਾਯਃ ਪਸ਼ੁਰ੍ਨਸ਼੍ਯਤਿ
ਟਂਕੋਤ੍ਕੀਰ੍ਣਘਨਸ੍ਵਭਾਵਮਹਿਮ ਜ੍ਞਾਨਂ ਭਵਨ੍ ਜੀਵਤਿ
ਜ੍ਞੇਯ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੇ ਭਾਵਰੂਪ ਹੈ, ਐਸਾ ਮਾਨਕਰ) ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਸ੍ਵਭਾਵਸੇ ਚ੍ਯੁਤ ਹੋਤਾ ਹੁਆ, [ਅਨਿਵਾਰਿਤਃ ਸਰ੍ਵਤ੍ਰ ਅਪਿ
ਸ੍ਵੈਰਂ ਗਤਭਯਃ ਕ੍ਰੀਡਤਿ ] ਕਿਸੀ ਪਰਭਾਵਕੋ ਸ਼ੇਸ਼ ਰਖੇ ਬਿਨਾ ਸਰ੍ਵ ਪਰਭਾਵੋਂਮੇਂ ਸ੍ਵਚ੍ਛਨ੍ਦਤਾਪੂਰ੍ਵਕ ਨਿਰ੍ਭਯਤਾਸੇ
(ਨਿਃਸ਼ਂਕਤਯਾ) ਕ੍ਰੀੜਾ ਕਰਤਾ ਹੈ; [ਸ੍ਯਾਦ੍ਵਾਦੀ ਤੁ ] ਔਰ ਸ੍ਯਾਦ੍ਵਾਦੀ ਤੋ [ਸ੍ਵਸ੍ਯ ਸ੍ਵਭਾਵਂ ਭਰਾਤ੍ ਆਰੂਢਃ ]
ਅਪਨੇ ਸ੍ਵਭਾਵਮੇਂ ਅਤ੍ਯਨ੍ਤ ਆਰੂਢ ਹੋਤਾ ਹੁਆ, [ਪਰਭਾਵ-ਭਾਵ-ਵਿਰਹ-ਵ੍ਯਾਲੋਕ-ਨਿਸ਼੍ਕਮ੍ਪਿਤਃ ]
ਪਰਭਾਵਰੂਪ ਭਵਨਕੇ ਅਭਾਵਕੀ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿਕੇ ਕਾਰਣ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਆਤ੍ਮਾ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਕੇ ਭਾਵਰੂਪਸੇ ਨਹੀਂ ਹੈ
ਪਰਭਾਵੋਂਕੋ ਜਾਨਤਾ ਹੁਆ ਭੀ, ਅਪਨੇ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਜ੍ਞਾਨਸ੍ਵਭਾਵਕੋ ਸਰ੍ਵ ਪਰਭਾਵੋਂਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਅਨੁਭਵ ਕਰਤਾ ਹੁਆ,
ਸ਼ੋਭਿਤ ਹੋਤਾ ਹੈ
[ਕ੍ਸ਼ਣਭਙ੍ਗ-ਸਂਗ-ਪਤਿਤਃ ]
ਚੈਤਨ੍ਯਾਤ੍ਮਕਤਾਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਚੈਤਨ੍ਯਵਸ੍ਤੁਕੋ ਨਿਤ੍ਯ-ਉਦਿਤ ਅਨੁਭਵ ਕਰਤਾ ਹੁਆ, [ਟਂਕੋਤ੍ਕੀਰ੍ਣ-ਘਨ-ਸ੍ਵਭਾਵ-
ਮਹਿਮ ਜ੍ਞਾਨਂ ਭਵਨ੍ ] ਟਂਕੋਤ੍ਕੀਰ੍ਣਘਨਸ੍ਵਭਾਵ (ਟਂਕੋਤ੍ਕੀਰ੍ਣ ਪਿਂਡਰੂਪ ਸ੍ਵਭਾਵ) ਜਿਸਕੀ ਮਹਿਮਾ ਹੈ ਐਸੇ
ਜ੍ਞਾਨਰੂਪ ਵਰ੍ਤਤਾ ਹੁਆ, [ਜੀਵਤਿ ] ਜੀਤਾ ਹੈ
Page 607 of 642
PDF/HTML Page 640 of 675
single page version
ਵਾਂਛਤ੍ਯੁਚ੍ਛਲਦਚ੍ਛਚਿਤ੍ਪਰਿਣਤੇਰ੍ਭਿਨ੍ਨਂ ਪਸ਼ੁਃ ਕਿਂਚਨ
ਸ੍ਯਾਦ੍ਵਾਦੀ ਤਦਨਿਤ੍ਯਤਾਂ ਪਰਿਮ੍ਰੁਸ਼ਂਸ਼੍ਚਿਦ੍ਵਸ੍ਤੁਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਕ੍ਰਮਾਤ੍
ਤੋ, ਯਦ੍ਯਪਿ ਜ੍ਞਾਨ ਜ੍ਞੇਯਾਨੁਸਾਰ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ-ਵਿਨਸ਼੍ਟ ਹੋਤਾ ਹੈ ਫਿ ਰ ਭੀ, ਚੈਤਨ੍ਯਭਾਵਕਾ ਨਿਤ੍ਯ ਉਦਯ ਅਨੁਭਵ ਕਰਤਾ
ਹੁਆ ਜੀਤਾ ਹੈ
(ਸਰ੍ਵਥਾ ਨਿਤ੍ਯ) ਆਤ੍ਮਤਤ੍ਤ੍ਵਕੀ ਆਸ਼ਾਸੇ, [ਉਚ੍ਛਲਤ੍-ਅਚ੍ਛ-ਚਿਤ੍ਪਰਿਣਤੇਃ ਭਿਨ੍ਨਂ ਕਿਞ੍ਚਨ
ਵਾਞ੍ਛਤਿ ] ਉਛਲਤੀ ਹੁਈ ਨਿਰ੍ਮਲ ਚੈਤਨ੍ਯਪਰਿਣਤਿਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਕੁਛ (ਆਤ੍ਮਤਤ੍ਤ੍ਵਕੋ) ਚਾਹਤਾ ਹੈ (ਕਿਨ੍ਤੁ
ਐਸਾ ਕੋਈ ਆਤ੍ਮਤਤ੍ਤ੍ਵ ਹੈ ਨਹੀਂ); [ਸ੍ਯਾਦ੍ਵਾਦੀ ] ਔਰ ਸ੍ਯਾਦ੍ਵਾਦੀ ਤੋ, [ਚਿਦ੍-ਵਸ੍ਤੁ-ਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿ-ਕ੍ਰਮਾਤ੍ ਤਦ੍-
ਅਨਿਤ੍ਯਤਾਂ ਪਰਿਮ੍ਰੁਸ਼ਨ੍ ] ਚੈਤਨ੍ਯਵਸ੍ਤੁਕੀ ਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਕੇ (
ਨਿਤ੍ਯ ਐਸੇ ਜ੍ਞਾਨਕੋ ਅਨਿਤ੍ਯਤਾਸੇ ਵ੍ਯਾਪ੍ਤ ਹੋਨੇ ਪਰ ਭੀ ਉਜ੍ਜ੍ਵਲ (
ਪਰਿਣਾਮਕੇ ਅਤਿਰਿਕ੍ਤ ਕੋਈ ਪ੍ਰੁਥਕ੍ ਪਰਿਣਾਮੀ ਤੋ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ
ਚੈਤਨ੍ਯਪਰਿਣਤਿਕੇ ਕ੍ਰਮਕੇ ਕਾਰਣ ਜ੍ਞਾਨ ਅਨਿਤ੍ਯ ਭੀ ਹੈ; ਐਸਾ ਹੀ ਵਸ੍ਤੁਸ੍ਵਭਾਵ ਹੈ