Samaysar-Hindi (Tamil transliteration). Bandh adhikar; Kalash: 163-170 ; Gatha: 237-258.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 21 of 34

 

Page 368 of 642
PDF/HTML Page 401 of 675
single page version

அத ப்ரவிஶதி பந்தஃ .
(ஶார்தூலவிக்ரீடித)
ராகோத்காரமஹாரஸேந ஸக லஂ க்ருத்வா ப்ரமத்தஂ ஜகத்
க்ரீடந்தஂ ரஸபாவநிர்பரமஹாநாடயேந பந்தஂ துநத் .
ஆநந்தாம்ருதநித்யபோஜி ஸஹஜாவஸ்தாஂ ஸ்பு டஂ நாடயத்
தீரோதாரமநாகுலஂ நிருபதி ஜ்ஞாநஂ ஸமுந்மஜ்ஜதி ..௧௬௩..
- ௭ -
பந்த அதிகார
(தோஹா)
ராகாதிகதைஂ கர்மகௌ, பந்த ஜாநி முநிராய .
தஜைஂ திநஹிஂ ஸமபாவ கரி, நமூ஁ ஸதா திந பா஁ய ..
ப்ரதம டீகாகார கஹதே ஹைஂ கி ‘அப பந்த ப்ரவேஶ கரதா ஹை’ . ஜைஸே ந்ருத்யமஂச பர ஸ்வா஁க ப்ரவேஶ
கரதா ஹை உஸீப்ரகார ரஂகபூமிமேஂ பந்ததத்த்வகா ஸ்வா஁க ப்ரவேஶ கரதா ஹை .
உஸமேஂ ப்ரதம ஹீ, ஸர்வ தத்த்வோஂகோ யதார்த ஜாநநேவாலா ஸம்யக்ஜ்ஞாந பந்தகோ தூர கரதா ஹுஆ ப்ரகட
ஹோதா ஹை, இஸ அர்தகா மஂகலரூப காவ்ய கஹதே ஹைஂ : —
ஶ்லோகார்த : — [ராக-உத்கார-மஹாரஸேந ஸகலஂ ஜகத் ப்ரமத்தஂ க்ருத்வா ] ஜோ (பந்த) ராககே
உதயரூப மஹாரஸ(மதிரா)கே த்வாரா ஸமஸ்த ஜகதகோ ப்ரமத்த ( – மதவாலா) க ரகே, [ரஸ-பாவ-நிர்பர-
மஹாநாடயேந க்ரீடந்தஂ பந்தஂ ] ரஸகே பாவஸே (ராகரூப மதவாலேபநஸே) பரே ஹுஏ மஹா ந்ருத்யகே த்வாரா கேல
(நாச) ரஹா ஹை ஐஸே பந்தகோ [துநத் ] உ஡ாதா — தூர க ரதா ஹுஆ, [ஜ்ஞாநஂ ] ஜ்ஞாந [ஸமுந்மஜ்ஜதி ]
உதயகோ ப்ராப்த ஹோதா ஹை . வஹ ஜ்ஞாந [ஆநந்த-அம்ருத-நித்ய-போஜி ] ஆநஂதரூப அம்ருதகா நித்ய போஜந
க ரநேவாலா ஹை, [ஸஹஜ-அவஸ்தாஂ ஸ்பு டஂ நாடயத் ] அபநீ ஜ்ஞாத்ருக்ரியாரூப ஸஹஜ அவஸ்தாகோ ப்ரகட நசா
ரஹா ஹை, [தீர-உதாரம் ] தீர ஹை, உதார (அர்தாத் மஹாந விஸ்தாரவாலா, நிஶ்சல) ஹை, [அநாகுலஂ ]
அநாகு ல ஹை (அர்தாத் ஜிஸமேஂ கிஂசித் பீ ஆகு லதாகா காரண நஹீஂ ஹை), [நிரூபதி ] உபாதி ரஹித
(அர்தாத் பரிக்ரஹ ரஹித யா ஜிஸமேஂ கிஞ்சித் பீ பரத்ரவ்ய ஸம்பந்தீ க்ரஹண-த்யாக நஹீஂ ஹை ஐஸா) ஹை .

Page 369 of 642
PDF/HTML Page 402 of 675
single page version

ஜஹ ணாம கோ வி புரிஸோ ணேஹப்பத்தோ து ரேணுபஹுலம்மி .
டாணம்மி டாஇதூண ய கரேதி ஸத்தேஹிஂ வாயாமஂ ..௨௩௭..
சிஂததி பிஂததி ய தஹா தாலீதலகயலிவஂஸபிஂடீஓ .
ஸச்சித்தாசித்தாணஂ கரேதி தவ்வாணமுவகாதஂ ..௨௩௮..
உவகாதஂ குவ்வஂதஸ்ஸ தஸ்ஸ ணாணாவிஹேஹிஂ கரணேஹிஂ .
ணிச்சயதோ சிஂதேஜ்ஜ ஹு கிஂபச்சயகோ து ரயபஂதோ ..௨௩௯..
ஜோ ஸோ து ணேஹபாவோ தம்ஹி ணரே தேண தஸ்ஸ ரயபஂதோ .
ணிச்சயதோ விண்ணேயஂ ண காயசேட்டாஹிஂ ஸேஸாஹிஂ ..௨௪௦..
ஏவஂ மிச்சாதிட்டீ வட்டஂதோ பஹுவிஹாஸு சிட்டாஸு .
ராகாதீ உவஓகே குவ்வஂதோ லிப்பதி ரஏண ..௨௪௧..
47
பாவார்த : — பந்ததத்த்வநே ‘ரஂகபூமிமேஂ’ ப்ரவேஶ கியா ஹை, உஸே தூர கரகே ஜோ ஜ்ஞாந ஸ்வயஂ ப்ரகட
ஹோகர ந்ருத்ய கரேகா, உஸ ஜ்ஞாநகீ மஹிமா இஸ காவ்யமேஂ ப்ரகட கீ கஈ ஹை . ஐஸே அநந்த ஜ்ஞாநஸ்வரூப
ஜோ ஆத்மா வஹ ஸதா ப்ரகட ரஹோ .௧௬௩.
அப பந்ததத்த்வகே ஸ்வரூபகா விசார கரதே ஹைஂ; உஸமேஂ பஹிலே பந்தகே காரணகோ ஸ்பஷ்டதயா
பதலாதே ஹைஂ : —
ஜிஸ ரீத கோஈ புருஷ மர்தந ஆப கரகே தேலகா .
வ்யாயாம கரதா ஶஸ்த்ரஸே, பஹு ரஜபரே ஸ்தாநக க஡ா ..௨௩௭..
அரு தா஡, கதலீ, பா஁ஸ ஆதிக சிந்நபிந்ந பஹூ கரே .
உபகாத ஆப ஸசித்த அவரு அசித்த த்ரவ்யோஂகா கரே ..௨௩௮..
பஹு பா஁திகே கரணாதிஸே உபகாத கரதே உஸஹிகோ .
நிஶ்சயபநே சிஂதந கரோ, ரஜபந்த ஹை கிந காரணோஂ ? ..௨௩௯..
யோஂ ஜாநநா நிஶ்சயபநே — சிகநாஇ ஜோ உஸ நர விஷைஂ .
ரஜபந்தகாரண ஸோ ஹி ஹை, நஹிஂ காயசேஷ்டா ஶேஷ ஹை ..௨௪௦..
சேஷ்டா விவிதமேஂ வர்ததா, இஸ பா஁தி மித்யாத்ருஷ்டி ஜோ .
உபயோகமேஂ ராகாதி கரதா, ரஜஹிஸே லேபாய ஸோ ..௨௪௧..

Page 370 of 642
PDF/HTML Page 403 of 675
single page version

யதா நாம கோபி புருஷஃ ஸ்நேஹாப்யக்தஸ்து ரேணுபஹுலே .
ஸ்தாநே ஸ்தித்வா ச கரோதி ஶஸ்த்ரைர்வ்யாயாமம் ..௨௩௭..
சிநத்தி பிநத்தி ச ததா தாலீதலகதலீவஂஶபிண்டீஃ .
ஸசித்தாசித்தாநாஂ கரோதி த்ரவ்யாணாமுபகாதம் ..௨௩௮..
உபகாதஂ குர்வதஸ்தஸ்ய நாநாவிதைஃ கரணைஃ .
நிஶ்சயதஶ்சிந்த்யதாஂ கலு கிம்ப்ரத்யயிகஸ்து ரஜோபந்தஃ ..௨௩௯..
யஃ ஸ து ஸ்நேஹபாவஸ்தஸ்மிந்நரே தேந தஸ்ய ரஜோபந்தஃ .
நிஶ்சயதோ விஜ்ஞேயஂ ந காயசேஷ்டாபிஃ ஶேஷாபிஃ ..௨௪௦..
ஏவஂ மித்யாத்ரஷ்டிர்வர்தமாநோ பஹுவிதாஸு சேஷ்டாஸு .
ராகாதீநுபயோகே குர்வாணோ லிப்யதே ரஜஸா ..௨௪௧..
இஹ கலு யதா கஶ்சித் புருஷஃ ஸ்நேஹாப்யக்த :, ஸ்வபாவத ஏவ ரஜோபஹுலாயாஂ
காதார்த : — [யதா நாம ] ஜைஸே — [கஃ அபி புருஷஃ ] கோஈ புருஷ [ஸ்நேஹாப்யக்தஃ து ]
(அபநே ஶரீரமேஂ) தேல ஆதி ஸ்நிக்த பதார்த லகாகர [ச ] ஔர [ரேணுபஹுலே ] பஹுதஸே ரஜவாலே
(தூலிவாலே) [ஸ்தாநே ] ஸ்தாநமேஂ [ஸ்தித்வா ] ரஹகர [ஶஸ்த்ரைஃ ] ஶஸ்த்ரோஂகே த்வாரா [வ்யாயாமம் கரோதி ]
வ்யாயாம க ரதா ஹை, [ததா ] ததா [தாலீதலகதலீவஂஶபிண்டீஃ ] தா஡, தமால, கே ல, பா஁ஸ, அஶோக
இத்யாதி வ்ருக்ஷோஂகோ [சிநத்தி ] சேததா ஹை, [பிநத்தி ச ] பேததா ஹை, [ஸசித்தாசித்தாநாஂ ] ஸசித்த ததா
அசித்த [த்ரவ்யாணாம் ] த்ரவ்யோஂகா [உபகாதம் ] உபகாத (நாஶ) [கரோதி ] க ரதா ஹை; [நாநாவிதைஃ
கரணைஃ ] இஸப்ரகார நாநா ப்ரகாரகே க ரணோஂ த்வாரா [உபகாதஂ குர்வதஃ ] உபகாத க ரதே ஹுஏ [தஸ்ய ] உஸ
புருஷகே [ரஜோபந்தஃ து ] ரஜகா பந்த (தூலிகா சிபகநா) [கலு ] வாஸ்தவமேஂ [கிம்ப்ரத்யயிகஃ ]
கிஸ காரணஸே ஹோதா ஹை, [நிஶ்சயதஃ ] யஹ நிஶ்சயஸே [சிந்த்யதாஂ ] விசார கரோ . [தஸ்மிந் நரே ] உஸ
புருஷமேஂ [யஃ ஸஃ ஸ்நேஹபாவஃ து ] ஜோ வஹ தேல ஆதிகீ சிகநாஹட ஹை [தேந ] உஸஸே [தஸ்ய ] உஸே
[ரஜோபந்தஃ ] ரஜகா பந்த ஹோதா ஹை, [நிஶ்சயதஃ விஜ்ஞேயஂ ] ஐஸா நிஶ்சயஸே ஜாநநா சாஹிஏ, [ஶேஷாபிஃ
காயசேஷ்டாபிஃ ] ஶேஷ ஶாரீரிக சேஷ்டாஓஂஸே [ந ] நஹீஂ ஹோதா . [ஏவஂ ] இஸீப்ரகார — [பஹுவிதாஸு
சேஷ்டாஸு ] பஹுத ப்ரகாரகீ சேஷ்டாஓஂமேஂ [வர்தமாநஃ ] வர்ததா ஹுஆ [மித்யாத்ருஷ்டிஃ ] மித்யாத்ருஷ்டி [உபயோகே ]
(அபநே) உபயோகமேஂ [ராகாதீந் குர்வாணஃ ] ராகாதி பாவோஂகோ கரதா ஹுஆ [ரஜஸா ] க ர்மரூப ரஜஸே
[லிப்யதே ] லிப்த ஹோதா ஹை — ப஁ததா ஹை .
டீகா : — ஜைஸே —
இஸ ஜகதமேஂ வாஸ்தவமேஂ கோஈ புருஷ ஸ்நேஹ ( – தேல ஆதி சிகநே

Page 371 of 642
PDF/HTML Page 404 of 675
single page version

பூமௌ ஸ்திதஃ, ஶஸ்த்ரவ்யாயாமகர்ம குர்வாணஃ, அநேகப்ரகாரகரணைஃ ஸசிதாசித்தவஸ்தூநி நிக்நந்,
ரஜஸா பத்யதே . தஸ்ய கதமோ பந்தஹேதுஃ? ந தாவத்ஸ்வபாவத ஏவ ரஜோபஹுலா பூமிஃ,
ஸ்நேஹாநப்யக்தாநாமபி தத்ரஸ்தாநாஂ தத்ப்ரஸஂகாத் . ந ஶஸ்த்ரவ்யாயாமகர்ம, ஸ்நேஹாநப்யக்தாநாமபி தஸ்மாத்
தத்ப்ரஸஂகாத் . நாநேகப்ரகாரகரணாநி, ஸ்நேஹாநப்யக்தாநாமபி தைஸ்தத்ப்ரஸஂகாத் . ந ஸசித்தா-
சித்தவஸ்தூபகாதஃ, ஸ்நேஹாநப்யக்தாநாமபி தஸ்மிஂஸ்தத்ப்ரஸஂகாத் . ததோ ந்யாயபலேநைவைததாயாதஂ, யத்தஸ்மிந்
புருஷே ஸ்நேஹாப்யஂககரணஂ ஸ பந்தஹேதுஃ . ஏவஂ மித்யாத்ரஷ்டிஃ ஆத்மநி ராகாதீந் குர்வாணஃ, ஸ்வபாவத
ஏவ கர்மயோக்யபுத்கலபஹுலே லோகே காயவாங்மநஃகர்ம குர்வாணஃ, அநேகப்ரகாரகரணைஃ ஸசித்தா-
சித்தவஸ்தூநி நிக்நந், கர்மரஜஸா பத்யதே . தஸ்ய கதமோ பந்தஹேதுஃ ? ந தாவத்ஸ்வபாவத ஏவ
பதார்த)ஸே மர்தநயுக்த ஹுஆ, ஸ்வபாவதஃ ஹீ பஹுதஸீ தூலிமய பூமிமேஂ ரஹா ஹுஆ, ஶஸ்த்ரோஂகே
வ்யாயாமரூப கர்ம(க்ரியா)கோ கரதா ஹுஆ, அநேக ப்ரகாரகே கரணோஂகே த்வாரா ஸசித்த ததா அசித்த
வஸ்துஓஂகா காத கரதா ஹுஆ, (உஸ பூமிகீ) தூலிஸே பத்த ஹோதா ஹை — லிப்த ஹோதா ஹை . (யஹா஁
விசார கரோ கி) இநமேஂஸே உஸ புருஷகே பந்தகா காரண கௌந ஹை ? பஹலே, ஜோ ஸ்வபாவஸே ஹீ
பஹுதஸீ தூலிஸே பரீ ஹுஈ பூமி ஹை வஹ தூலிபந்தகா காரண நஹீஂ ஹை; க்யோஂகி யதி ஐஸா ஹோ
தோ ஜிந்ஹோஂநே தைலாதிகா மர்தந நஹீஂ கியா ஹை ஐஸே உஸ பூமிமேஂ ரஹே ஹுஏ புருஷோஂகோ பீ தூலிபந்தகா
ப்ரஸஂக ஆ ஜாஏகா . ஶஸ்த்ரோஂகா வ்யாயாமரூப கர்ம பீ தூலிபந்தகா காரண நஹீஂ ஹை; க்யோஂகி யதி
ஐஸா ஹோ தோ ஜிந்ஹோஂநே தேலாதிகா மர்தந நஹீஂ கியா ஹை உநகே பீ ஶஸ்த்ரவ்யாயாமரூப க்ரியாகே
கரநேஸே தூலிபந்தகா ப்ரஸஂக ஆ ஜாஏகா . அநேக ப்ரகாரகே காரண பீ தூலிபந்தகா காரண நஹீஂ
ஹைஂ; க்யோஂகி யதி ஐஸா ஹோ தோ ஜிந்ஹோஂநே தைலாதிகா மர்தந நஹீஂ கியா ஹை உநகே பீ அநேக ப்ரகாரகே
காரணோஂஸே தூலிபந்தகா ப்ரஸஂக ஆ ஜாஏகா . ஸசித்த ததா அசித்த வஸ்துஓஂகா காத பீ
தூலிபந்தகா காரண நஹீஂ ஹை; க்யோஂகி யதி ஐஸா ஹோ தோ ஜிந்ஹோஂநே தைலாதிகா மர்தந நஹீஂ கியா
உந்ஹேஂ பீ ஸசித்த ததா அசித்த வஸ்துஓஂகா காத கரநேஸே தூலிபந்தகா ப்ரஸஂக ஆ ஜாஏகா .
இஸலிஏ ந்யாயகே பலஸே ஹீ யஹ பலித ( – ஸித்த) ஹுஆ கி, உஸ புருஷமேஂ தைலாதிகா மர்தந
கரநா பந்தகா காரண ஹை . இஸீப்ரகார — மித்யாத்ருஷ்டி அபநேமேஂ ராகாதிக கரதா ஹுஆ, ஸ்வபாவஸே
ஹீ ஜோ பஹுதஸே கர்மயோக்ய புத்கலோஂஸே பரா ஹுஆ ஹை ஐஸே லோகமேஂ காய-வசந-மநகா கர்ம
(க்ரியா) கரதா ஹுஆ, அநேக ப்ரகாரகே கரணோஂகே த்வாரா ஸசித்த ததா அசித்த வஸ்துஓஂகா காத
கரதா ஹுஆ, கர்மரூப ரஜஸே ப஁ததா ஹை . (யஹா஁ விசார கரோ கி) இநமேஂஸே உஸ புருஷகே பந்தகா
காரண கௌந ஹை ? ப்ரதம, ஸ்வபாவஸே ஹீ ஜோ பஹுதஸே கர்மயோக்ய புத்கலோஂஸே பரா ஹுஆ ஹை ஐஸா
லோக பந்தகா காரண நஹீஂ ஹை; க்யோஂகி யதி ஐஸா ஹோ தோ ஸித்தோஂகோ பீ, ஜோ கி லோகமேஂ ரஹ

Page 372 of 642
PDF/HTML Page 405 of 675
single page version

கர்மயோக்யபுத்கலபஹுலோ லோகஃ, ஸித்தாநாமபி தத்ரஸ்தாநாஂ தத்ப்ரஸஂகாத் . ந காயவாங்மநஃகர்ம,
யதாக்யாதஸஂயதாநாமபி தத்ப்ரஸஂகாத் . நாநேகப்ரகாரகரணாநி, கேவலஜ்ஞாநிநாமபி தத்ப்ரஸஂகாத் . ந
ஸசித்தாசித்தவஸ்தூபகாதஃ, ஸமிதிதத்பராணாமபி தத்ப்ரஸஂகாத் . ததோ ந்யாயபலேநைவைததாயாதஂ, யதுபயோகே
ராகாதிகரணஂ ஸ பந்தஹேதுஃ .
ரஹே ஹைஂ உநகே பீ, பந்தகா ப்ரஸஂக ஆ ஜாஏகா . காய-வசந-மநகா கர்ம (அர்தாத் காய-வசந-
மநகீ க்ரியாஸ்வரூப யோக) பீ பந்தகா காரண நஹீஂ ஹை; க்யோஂகி யதி ஐஸா ஹோ தோ யதாக்யாத-
ஸஂயமியோஂகே பீ (காய-வசந-மநகீ க்ரியா ஹோநேஸே) பந்தகா ப்ரஸஂக ஆ ஜாஏகா . அநேக
ப்ரகாரகே ௧கரண பீ பந்தகா காரண நஹீஂ ஹைஂ; க்யோஂகி யதி ஐஸா ஹோ தோ கேவலஜ்ஞாநியோஂகே பீ
(உந கரணோஂஸே) பந்தகா ப்ரஸஂக ஆ ஜாஏகா . ஸசித்த ததா அசித்த வஸ்துஓஂகா காத பீ பந்தகா
காரண நஹீஂ ஹை; க்யோஂகி யதி ஐஸா ஹோ தோ ஜோ ஸமிதிமேஂ தத்பர ஹைஂ உநகே (அர்தாத் ஜோ யத்நபூர்வக
ப்ரவ்ருத்தி கரதே ஹைஂ ஐஸே ஸாதுஓஂகே) பீ (ஸசித்த ததா அசித்த வஸ்துஓஂகே காதஸே) பந்தகா ப்ரஸஂக
ஆ ஜாஏகா . இஸலியே ந்யாயபலஸே ஹீ யஹ பலித ஹுஆ கி, உபயோகமேஂ ராகாதிகரண (அர்தாத்
உபயோகமேஂ ராகாதிககா கரநா), பந்தகா காரண ஹை .
பாவார்த : — யஹா஁ நிஶ்சயநயகோ ப்ரதாந கரகே கதந ஹை . ஜஹா஁ நிர்பாத ஹேதுஸே ஸித்தி ஹோதீ
ஹை வஹீ நிஶ்சய ஹை . பந்தகா காரண விசார கரநே பர நிர்பாததயா யஹீ ஸித்த ஹுஆ கி —
மித்யாத்ருஷ்டி புருஷ ஜிந ராகத்வேஷமோஹபாவோஂகோ அபநே உபயோகமேஂ கரதா ஹை வே ராகாதிக ஹீ பந்தகா
காரண ஹைஂ . உநகே அதிரிக்த அந்ய — பஹு கர்மயோக்ய புத்கலோஂஸே பரிபூர்ண லோக, காய-வசந-மநகே
யோக, அநேக கரண ததா சேதந-அசேதநகா காத — பந்தகே காரண நஹீஂ ஹைஂ; யதி உநஸே பந்த ஹோதா
ஹோ தோ ஸித்தோஂகே, யதாக்யாத சாரித்ரவாநோஂகே, கேவலஜ்ஞாநியோஂகே ஔர ஸமிதிரூப ப்ரவ்ருத்தி கரநேவாலே
முநியோஂகே பந்தகா ப்ரஸஂக ஆ ஜாஏகா . பரந்து உநகே தோ பந்த ஹோதா நஹீஂ ஹை . இஸலிஏ இந ஹேதுஓஂமேஂ
( – காரணோஂமேஂ) வ்யபிசார (தோஷ) ஆயா . இஸலிஏ யஹ நிஶ்சய ஹை கி பந்தகா காரண ராகாதிக
ஹீ ஹைஂ .
யஹா஁ ஸமிதிரூப ப்ரவ்ருத்தி கரநேவாலே முநியோஂகா நாம லியா கயா ஹை ஔர அவிரத,
தேஶவிரதகா நாம நஹீஂ லியா; இஸகா யஹ காரண ஹை கி — அவிரத ததா தேஶவிரதகே
பாஹ்யஸமிதிரூப ப்ரவ்ருத்தி நஹீஂ ஹோதீ, இஸலிஏ சாரித்ரமோஹ ஸம்பந்தீ ராகஸே கிஂசித் பந்த ஹோதா ஹை;
இஸலிஏ ஸர்வதா பந்தகே அபாவகீ அபேக்ஷாமேஂ உநகா நாம நஹீஂ லியா . வைஸே அந்தரங்ககீ அபேக்ஷாஸே
தோ உந்ஹேஂ பீ நிர்பந்த ஹீ ஜாநநா சாஹிஏ ..௨௩௭ ஸே ௨௪௧..
௧கரண = இந்த்ரியா஁ .

Page 373 of 642
PDF/HTML Page 406 of 675
single page version

(ப்ருத்வீ)
ந கர்மபஹுலஂ ஜகந்ந சலநாத்மகஂ கர்ம வா
ந நைககரணாநி வா ந சிதசித்வதோ பந்தக்ருத் .
யதைக்யமுபயோகபூஃ ஸமுபயாதி ராகாதிபிஃ
ஸ ஏவ கில கேவலஂ பவதி பந்தஹேதுர்ந்ருணாம் ..௧௬௪..
ஜஹ புண ஸோ சேவ ணரோ ணேஹே ஸவ்வம்ஹி அவணிதே ஸஂதே .
ரேணுபஹுலம்மி டாணே கரேதி ஸத்தேஹிஂ வாயாமஂ ..௨௪௨..
சிஂததி பிஂததி ய தஹா தாலீதலகயலிவஂஸபிஂடீஓ .
ஸச்சித்தாசித்தாணஂ கரேதி தவ்வாணமுவகாதஂ ..௨௪௩..
அப இஸ அர்தகா கலஶரூப காவ்ய கஹதே ஹைஂ : —
ஶ்லோகார்த : — [பந்தக்ருத் ] க ர்மபந்தகோ க ரநேவாலா காரண, [ந கர்மபஹுலஂ ஜகத் ] ந தோ
பஹுத க ர்மயோக்ய புத்கலோஂஸே பரா ஹுஆ லோக ஹை, [ந சலநாத்மகஂ கர்ம வா ] ந சலநஸ்வரூப க ர்ம
(அர்தாத் காய-வசந-மநகீ க்ரியாரூப யோக) ஹை, [ந நைககரணாநி ] ந அநேக ப்ரகாரகே க ரண ஹைஂ
[வா ந சித்-அசித்-வதஃ ] ஔர ந சேதந-அசேதநகா காத ஹை . கிந்து [உபயோகபூஃ ராகாதிபிஃ யத்-
ஐக்யம் ஸமுபயாதி ] ‘உபயோகபூ’ அர்தாத் ஆத்மா ராகாதிக கே ஸாத ஜோ ஐக்யகோ ப்ராப்த ஹோதா ஹை [ஸஃ
ஏவ கேவலஂ ] வஹீ ஏக ( – மாத்ர ராகாதிக கே ஸாத ஏக த்வ ப்ராப்த கரநா வஹீ – ) [கில ] வாஸ்தவமேஂ
[ந்ருணாம் பந்தஹேதுஃ பவதி ] புருஷோஂகே பந்தகா காரண ஹை .
பாவார்த : — யஹா஁ நிஶ்சயநயஸே ஏகமாத்ர ராகாதிககோ ஹீ பந்தகா காரண கஹா ஹை .௧௬௪.
ஸம்யக்த்ருஷ்டி உபயோகமேஂ ராகாதிக நஹீஂ கரதா, உபயோககா ஔர ராகாதிகா பேத ஜாநகர
ராகாதிக கா ஸ்வாமீ நஹீஂ ஹோதா, இஸலிஏ உஸே பூர்வோக்த சேஷ்டாஸே பந்த நஹீஂ ஹோதா — யஹ கஹதே ஹைஂ : —
ஜிஸ ரீத பி ர வஹ ஹீ புருஷ, உஸ தேல ஸபகோ தூர கர .
வ்யாயாம கரதா ஶஸ்த்ரஸே, பஹு ரஜபரே ஸ்தாநக டஹர ..௨௪௨..
அரு தா஡, கதலீ, பா஁ஸ, ஆதிக, சிந்நபிந்ந பஹூ கரே .
உபகாத ஆப ஸசித்த அவரு, அசித்த த்ரவ்யோஂகா கரே ..௨௪௩..

Page 374 of 642
PDF/HTML Page 407 of 675
single page version

உவகாதஂ குவ்வஂதஸ்ஸ தஸ்ஸ ணாணாவிஹேஹிஂ கரணேஹிஂ .
ணிச்சயதோ சிஂதேஜ்ஜ ஹு கிஂபச்சயகோ ண ரயபஂதோ ..௨௪௪..
ஜோ ஸோ து ணேஹபாவோ தம்ஹி ணரே தேண தஸ்ஸ ரயபஂதோ .
ணிச்சயதோ விண்ணேயஂ ண காயசேட்டாஹிஂ ஸேஸாஹிஂ ..௨௪௫..
ஏவஂ ஸம்மாதிட்டீ வட்டஂதோ பஹுவிஹேஸு ஜோகேஸு .
அகரஂதோ உவஓகே ராகாதீ ண லிப்பதி ரஏண ..௨௪௬..
யதா புநஃ ஸ சைவ நரஃ ஸ்நேஹே ஸர்வஸ்மிந்நபநீதே ஸதி .
ரேணுபஹுலே ஸ்தாநே கரோதி ஶஸ்த்ரைர்வ்யாயாமம் ..௨௪௨..
சிநத்தி பிநத்தி ச ததா தாலீதலகதலீவஂஶ பிண்டீஃ .
ஸசித்தாசித்தாநாஂ கரோதி த்ரவ்யாணாமுபகாதம் ..௨௪௩..
உபகாதஂ குர்வதஸ்தஸ்ய நாநாவிதைஃ கரணைஃ .
நிஶ்சயதஶ்சிந்த்யதாஂ கலு கிம்ப்ரத்யயிகோ ந ரஜோபந்தஃ ..௨௪௪..
யஃ ஸ து ஸ்நேஹபாவஸ்தஸ்மிந்நரே தேந தஸ்ய ரஜோபந்தஃ .
நிஶ்சயதோ விஜ்ஞேயஂ ந காயசேஷ்டாபிஃ ஶேஷாபிஃ ..௨௪௫..
ஏவஂ ஸம்யக்த்ரஷ்டிர்வர்தமாநோ பஹுவிதேஷு யோகேஷு .
அகுர்வந்நுபயோகே ராகாதீந் ந லிப்யதே ரஜஸா ..௨௪௬..
பஹு பா஁திகே கரணாதிஸே, உபகாத கரதே உஸஹிகோ .
நிஶ்சயபநே சிஂதந கரோ, ரஜபந்த நஹிஂ கிந காரணோஂ ..௨௪௪..
யோஂ ஜாநநா நிஶ்சயபணே — சிகநாஇ ஜோ உஸ நர விஷைஂ .
ரஜபந்தகாரண ஸோ ஹி ஹை, நஹீஂ காயசேஷ்டா ஶேஷ ஹை ..௨௪௫..
யோகோஂ விவிதமேஂ வர்ததா, இஸ பா஁தி ஸம்யக்த்ருஷ்டி ஜோ .
உபயோகமேஂ ராகாதி ந கரே, ரஜஹி நஹிஂ லேபாய ஸோ ..௨௪௬..
காதார்த : — [யதா புநஃ ] ஔர ஜைஸே — [ஸஃ ச ஏவ நரஃ ] வஹீ புருஷ, [ஸர்வஸ்மிந் ஸ்நேஹே ]
ஸமஸ்த தேல ஆதி ஸ்நிக்த பதார்தகோ [அபநீதே ஸதி ] தூர கிஏ ஜாநே பர, [ரேணுபஹுலே ] பஹுத

Page 375 of 642
PDF/HTML Page 408 of 675
single page version

யதா ஸ ஏவ புருஷஃ, ஸ்நேஹே ஸர்வஸ்மிந்நபநீதே ஸதி, தஸ்யாமேவ ஸ்வபாவத ஏவ ரஜோபஹுலாயாஂ
பூமௌ ததேவ ஶஸ்த்ரவ்யாயாமகர்ம குர்வாணஃ, தைரேவாநேகப்ரகாரகரணைஸ்தாந்யேவ ஸசித்தாசித்தவஸ்தூநி நிக்நந்,
ரஜஸா ந பத்யதே, ஸ்நேஹாப்யஂகஸ்ய பந்தஹேதோரபாவாத்; ததா ஸம்யக்த்ரஷ்டிஃ, ஆத்மநி ராகாதீநகுர்வாணஃ
ஸந், தஸ்மிந்நேவ ஸ்வபாவத ஏவ கர்மயோக்யபுத்கலபஹுலே லோகே ததேவ காயவாங்மநஃகர்ம குர்வாணஃ,
தைரேவாநேகப்ரகாரகரணைஸ்தாந்யேவ ஸசித்தாசித்தவஸ்தூநி நிக்நந், கர்மரஜஸா ந பத்யதே, ராகயோகஸ்ய
பந்தஹேதோரபாவாத் .
தூலிவாலே [ஸ்தாநே ] ஸ்தாநமேஂ [ஶஸ்த்ரைஃ ] ஶஸ்த்ரோஂகே த்வாரா [வ்யாயாமம் கரோதி ] வ்யாயாம க ரதா ஹை,
[ததா ] ஔர [தாலீதலகதலீவஂஶபிண்டீஃ ] தா஡, தமால, கே ல, பா஁ஸ ஔர அஶோக இத்யாதி வ்ருக்ஷோஂகோ
[சிநத்தி ] சேததா ஹை, [பிநத்தி ச ] பேததா ஹை, [ஸசித்தாசித்தாநாஂ ] ஸசித்த ததா அசித்த [த்ரவ்யாணாம் ]
த்ரவ்யோஂகா [உபகாதம் ] உபகாத [கரோதி ] க ரதா ஹை; [நாநாவிதைஃ கரணைஃ ] ஐஸே நாநா ப்ரகாரகே
க ரணோஂகே த்வாரா [உபகாதஂ குர்வதஃ ] உபகாத க ரதே ஹுஏ [தஸ்ய ] உஸ புருஷகோ [ரஜோபந்தஃ ] தூலிகா
பந்த [கலு ] வாஸ்தவமேஂ [கிம்ப்ரத்யயிகஃ ] கிஸ காரணஸே [ந ] நஹீஂ ஹோதா [நிஶ்சயதஃ ] யஹ
நிஶ்சயஸே [சிந்த்யதாம் ] விசார கரோ . [தஸ்மிந் நரே ] உஸ புருஷகோ [யஃ ஸஃ ஸ்நேஹபாவஃ து ] ஜோ வஹ
தேல ஆதிகீ சிகநாஈ ஹை [தேந ] உஸஸே [தஸ்ய ] உஸகே [ரஜோபந்தஃ ] தூலிகா பந்த ஹோநா
[நிஶ்சயதஃ விஜ்ஞேயஂ ] நிஶ்சயஸே ஜாநநா சாஹிஏ, [ஶேஷாபிஃ காயசேஷ்டாபிஃ ] ஶேஷ க ாயாகீ சேஷ்டாஓஂஸே
[ந ] நஹீஂ ஹோதா . (இஸலிஏ உஸ புருஷமேஂ தேல ஆதிகீ சிகநாஹடகா அபாவ ஹோநேஸே ஹீ தூலி இத்யாதி
நஹீஂ சிபகதீ .) [ஏவஂ ] இஸப்ரகார — [பஹுவிதேஸு யோகேஷு ] பஹுத ப்ரகாரகே யோகோமேஂ [வர்தமாநஃ ]
வர்ததா ஹுஆ [ஸம்யக்த்ருஷ்டிஃ ] ஸம்யக்த்ருஷ்டி [உபயோகே ] உபயோகமேஂ [ராகாதீந் அகுர்வந் ] ராகாதிகோ ந க ரதா
ஹுஆ [ரஜஸா ] க ர்மரஜஸே [ந லிப்யதே ] லிப்த நஹீஂ ஹோதா .
டீகா : — ஜைஸே வஹீ புருஷ, ஸம்பூர்ண சிகநாஹடகோ தூர கர தேநே பர, உஸீ ஸ்வபாவஸே ஹீ
அத்யதிக தூலிஸே பரீ ஹுஈ உஸீ பூமிமேஂ வஹீ ஶஸ்த்ரவ்யாயாமரூப கர்மகோ (க்ரியாகோ) கரதா ஹுஆ,
உந்ஹீஂ அநேக ப்ரகாரகே கரணோஂகே த்வாரா உந்ஹீஂ ஸசித்தாசித்த வஸ்துஓஂகா காத கரதா ஹுஆ, தூலிஸே லிப்த
நஹீஂ ஹோதா, க்யோஂகி உஸகே தூலிகே லிப்த ஹோநேகா காரண ஜோ தைலாதிகா மர்தந ஹை உஸகா அபாவ ஹை;
இஸீப்ரகார ஸம்யக்த்ருஷ்டி, அபநேமேஂ ராகாதிகோ ந கரதா ஹுஆ, உஸீ ஸ்வபாவஸே ஹீ பஹுத கர்மயோக்ய
புத்கலோஂஸே பரே ஹுஏ லோகமேஂ வஹீ காய-வசந-மநகீ க்ரியா கரதா ஹுஆ, உந்ஹீஂ அநேக ப்ரகாரகே
கரணோஂகே த்வாரா உந்ஹீஂ ஸசித்தாசித்த வஸ்துஓஂகா காத கரதா ஹுஆ, கர்மரூப ரஜஸே நஹீஂ ப஁ததா, க்யோஂகி
உஸகே பந்தகே காரணபூத ராககே யோககா ( – ராகமேஂ ஜு஡நேகா) அபாவ ஹை
.
பாவார்த : — ஸம்யக்த்ருஷ்டிகே பூர்வோக்த ஸர்வ ஸம்பந்த ஹோநே பர பீ ராககே ஸம்பந்தகா அபாவ

Page 376 of 642
PDF/HTML Page 409 of 675
single page version

(ஶார்தூலவிக்ரீடித)
லோகஃ கர்ம ததோஸ்து ஸோஸ்து ச பரிஸ்பந்தாத்மகஂ கர்ம தத்
தாந்யஸ்மிந்கரணாநி ஸந்து சிதசித்வ்யாபாதநஂ சாஸ்து தத் .
ராகாதீநுபயோகபூமிமநயந் ஜ்ஞாநஂ பவந்கேவலஂ
பந்தஂ நைவ குதோப்யுபைத்யயமஹோ ஸம்யக்த்ரகாத்மா த்ருவம் ..௧௬௫..
ஹோநேஸே கர்மபந்த நஹீஂ ஹோதா . இஸகே ஸமர்தநமேஂ பஹலே கஹா ஜா சுகா ஹை ..௨௪௨ ஸே ௨௪௬..
அப இஸீ அர்தகா கலஶரூப காவ்ய கஹதே ஹைஂ : —
ஶ்லோகார்த : — [கர்மததஃ லோகஃ ஸஃ அஸ்து ] இஸலிஏ வஹ (பூர்வோக்த) பஹுத க ர்மோஂஸே
(க ர்மயோக்ய புத்கலோஂஸே) பரா ஹுஆ லோக ஹை ஸோ பலே ரஹோ, [பரிஸ்பந்தாத்மகஂ கர்ம தத் ச அஸ்து ]
வஹ காய-வசந-மநகா சலநஸ்வரூப க ர்ம (யோக) ஹை ஸோ பீ பலே ரஹோ, [தாநி கரணாநி
அஸ்மிந் ஸந்து ] வே (பூர்வோக்த) க ரண பீ உஸகே பலே ரஹேஂ [ச ] ஔர [தத் சித்-அசித்-
வ்யாபாதநஂ அஸ்து ] வஹ சேதந-அசேதநகா காத பீ பலே ஹோ, பரஂது [அஹோ ] அஹோ! [அயம்
ஸம்யக்த்ருக்-ஆத்மா ] யஹ ஸம்யக்த்ருஷ்டி ஆத்மா, [ராகாதீந் உபயோகபூமிம் அநயந் ] ராகாதிக கோ
உபயோகபூமிமேஂ ந லாதா ஹுஆ, [கேவலஂ ஜ்ஞாநஂ பவந் ] கே வல (ஏக) ஜ்ஞாநரூப பரிணமித ஹோதா
ஹுஆ, [குதஃ அபி பந்தம் த்ருவம் ந ஏவ உபைதி ] கிஸீ பீ காரணஸே நிஶ்சயதஃ பந்தகோ ப்ராப்த
நஹீஂ ஹோதா . (அஹோ ! தேகோ ! யஹ ஸம்யக்தர்ஶநகீ அத்புத மஹிமா ஹை .)
பாவார்த : — யஹா஁ ஸம்யக்த்ருஷ்டிகீ அத்புத மஹிமா பதாஈ ஹை, ஔர யஹ கஹா ஹை கி —
லோக, யோக, கரண, சைதந்ய-அசைதந்யகா காத — வே பந்தகே காரண நஹீஂ ஹைஂ . இஸகா அர்த யஹ
நஹீஂ ஹை கி பரஜீவகீ ஹிஂஸாஸே பந்தகா ஹோநா நஹீஂ கஹா, இஸலிஏ ஸ்வச்சந்த ஹோகர ஹிஂஸா
கரநீ . கிந்து யஹா஁ யஹ ஆஶய ஹை கி அபுத்திபூர்வக கதாசித் பரஜீவகா காத பீ ஹோ ஜாயே
தோ உஸஸே பந்த நஹீஂ ஹோதா . கிந்து ஜஹா஁ புத்திபூர்வக ஜீவோஂகோ மாரநேகே பாவ ஹோஂகே வஹா஁ தோ அபநே
உபயோகமேஂ ராகாதிகா அஸ்தித்வ ஹோகா ஔர உஸஸே வஹா஁ ஹிஂஸாஜந்ய பந்த ஹோகா ஹீ . ஜஹா஁ ஜீவகோ
ஜிலாநேகா அபிப்ராய ஹோ வஹா஁ பீ அர்தாத் உஸ அபிப்ராயகோ பீ நிஶ்சயநயமேஂ மித்யாத்வ கஹா ஹை,
தப பி ர ஜீவகோ மாரநேகா அபிப்ராய மித்யாத்வ க்யோஂ ந ஹோகா ? அவஶ்ய ஹோகா . இஸலியே
கதநகோ நயவிபாகஸே யதார்த ஸமஜகர ஶ்ரத்தாந கரநா சாஹிஏ . ஸர்வதா ஏகாந்த மாநநா மித்யாத்வ
ஹை .௧௬௫.

Page 377 of 642
PDF/HTML Page 410 of 675
single page version

(ப்ருத்வீ)
ததாபி ந நிரர்கலஂ சரிதுமிஷ்யதே ஜ்ஞாநிநாஂ
ததாயதநமேவ ஸா கில நிரர்கலா வ்யாப்ருதிஃ .
அகாமக்ருதகர்ம தந்மதமகாரணஂ ஜ்ஞாநிநாஂ
த்வயஂ ந ஹி விருத்யதே கிமு கரோதி ஜாநாதி ச ..௧௬௬..
(வஸந்ததிலகா)
ஜாநாதி யஃ ஸ ந கரோதி கரோதி யஸ்து
ஜாநாத்யயஂ ந கலு தத்கில கர்மராகஃ .
ராகஂ த்வபோதமயமத்யவஸாயமாஹு-
ர்மித்யாத்ரஶஃ ஸ நியதஂ ஸ ச பந்தஹேதுஃ ..௧௬௭..
48
அப உபரோக்த பாவார்தமேஂ கதித ஆஶயகோ ப்ரகட கரநேகே லிஏ, காவ்ய கஹதே ஹைஂ : —
ஶ்லோகார்த : — [ததாபி ] ததாபி (அர்தாத் லோக ஆதி காரணோஂஸே பந்த நஹீஂ கஹா ஔர
ராகாதிக ஸே ஹீ பந்த க ஹா ஹை ததாபி) [ஜ்ஞாநிநாஂ நிரர்கலஂ சரிதும் ந இஷ்யதே ] ஜ்ஞாநியோஂகோ நிரர்கல
(ஸ்வச்சந்ததாபூர்வக) ப்ரவர்தநா யோக்ய நஹீஂ ஹை, [ஸா நிரர்கலா வ்யாப்ருதிஃ கில தத்-ஆயதநம் ஏவ ]
க்யோஂகி வஹ நிரர்கல ப்ரவர்தந வாஸ்தவமேஂ பந்தகா ஹீ ஸ்தாந ஹை . [ஜ்ஞாநிநாஂ அகாம-க்ருத-கர்ம தத்
அகாரணம் மதம் ] ஜ்ஞாநியோஂகே வா஁சாரஹித கர்ம (கார்ய) ஹோதா ஹை வஹ பந்தகா காரண நஹீஂ க ஹா, க்யோஂகி
[ஜாநாதி ச கரோதி ] ஜாநதா பீ ஹை ஔர (க ர்மகோ ) க ரதா பீ ஹை — [த்வயஂ கிமு ந ஹி விருத்யதே ]
யஹ தோநோஂ க்ரியாஏ஁ க்யா விரோதரூப நஹீஂ ஹைஂ ? (க ரநா ஔர ஜாநநா நிஶ்சயஸே விரோதரூப ஹீ ஹை .)
பாவார்த : — பஹலே காவ்யமேஂ லோக ஆதிகோ பந்தகா காரண நஹீஂ கஹா, இஸலிஏ வஹா஁ யஹ
நஹீஂ ஸமஜநா சாஹிஏ கி பாஹ்யவ்யவஹாரப்ரவ்ருத்திகா பந்தகே காரணோஂமேஂ ஸர்வதா ஹீ நிஷேத கியா ஹை;
பாஹ்யவ்யவஹாரப்ரவ்ருத்தி ராகாதி பரிணாமகீ — பந்தகே காரணகீ — நிமித்தபூத ஹை, உஸ நிமித்தகா யஹா஁
நிஷேத நஹீஂ ஸமஜநா சாஹிஏ . ஜ்ஞாநியோஂகே அபுத்திபூர்வக — வா஁சா ரஹித — ப்ரவ்ருத்தி ஹோதீ ஹை, இஸலியே
பந்த நஹீஂ கஹா ஹை, உந்ஹேஂ கஹீஂ ஸ்வச்சந்த ஹோகர ப்ரவர்தநேகோ நஹீஂ க ஹா ஹை; க்யோஂகி மர்யாதா ரஹித
(நிரஂகுஶ) ப்ரவர்தநா தோ பந்தகா ஹீ காரண ஹை . ஜாநநேமேஂ ஔர கரநேமேஂ தோ பரஸ்பர விரோத ஹை; ஜ்ஞாதா
ரஹேகா தோ பந்த நஹீஂ ஹோகா, கர்தா ஹோகா தோ அவஶ்ய பந்த ஹோகா .௧௬௬.
‘‘ஜோ ஜாநதா ஹை ஸோ கரதா நஹீஂ ஔர ஜோ கரதா ஹை ஸோ ஜாநதா நஹீஂ; கரநா தோ கர்மகா ராக
ஹை, ஔர ஜோ ராக ஹை ஸோ அஜ்ஞாந ஹை ததா அஜ்ஞாந பந்தகா காரண ஹை .
’’ — இஸ அர்தகா காவ்ய கஹதே
ஹைஂ : —

Page 378 of 642
PDF/HTML Page 411 of 675
single page version

ஜோ மண்ணதி ஹிஂஸாமி ய ஹிஂஸிஜ்ஜாமி ய பரேஹிஂ ஸத்தேஹிஂ .
ஸோ மூடோ அண்ணாணீ ணாணீ ஏத்தோ து விவரீதோ ..௨௪௭..
யோ மந்யதே ஹிநஸ்மி ச ஹிஂஸ்யே ச பரைஃ ஸத்த்வைஃ .
ஸ மூடோஜ்ஞாநீ ஜ்ஞாந்யதஸ்து விபரீதஃ ..௨௪௭..
பரஜீவாநஹஂ ஹிநஸ்மி, பரஜீவைர்ஹிஂஸ்யே சாஹமித்யத்யவஸாயோ த்ருவமஜ்ஞாநம் . ஸ து யஸ்யாஸ்தி
ஸோஜ்ஞாநித்வாந்மித்யாத்ருஷ்டிஃ, யஸ்ய து நாஸ்தி ஸ ஜ்ஞாநித்வாத்ஸம்யக்த்ரஷ்டிஃ .
ஶ்லோகார்த : — [யஃ ஜாநாதி ஸஃ ந கரோதி ] ஜோ ஜாநதா ஹை ஸோ க ரதா நஹீஂ [து ] ஔர [யஃ
கரோதி அயஂ கலு ஜாநாதி ந ] ஜோ க ரதா ஹை ஸோ ஜாநதா நஹீஂ . [தத் கில கர்மராகஃ ] க ரநா தோ
வாஸ்தவமேஂ க ர்மராக ஹை [து ] ஔர [ராகஂ அபோதமயம் அத்யவஸாயம் ஆஹுஃ ] ராககோ (முநியோஂநே)
அஜ்ஞாநமய அத்யவஸாய க ஹா ஹை; [ஸஃ நியதஂ மித்யாத்ருஶஃ ] ஜோ கி வஹ (அஜ்ஞாநமய அத்யவஸாய)
நியமஸே மித்யாத்ருஷ்டிகே ஹோதா ஹை [ச ] ஔர [ஸஃ பந்தஹேதுஃ ] வஹ பந்தகா காரண ஹை .௧௬௭.
அப மித்யாத்ருஷ்டிகே ஆஶயகோ காதாமேஂ ஸ்பஷ்ட கஹதே ஹைஂ : —
ஜோ மாநதா — மைஂ மாரு஁ பர அரு காத பர மேரா கரே .
ஸோ மூட ஹை, அஜ்ஞாநி ஹை, விபரீத இஸஸே ஜ்ஞாநி ஹை ..௨௪௭..
காதார்த : — [யஃ ] ஜோ [மந்யதே ] யஹ மாநதா ஹை கி [ஹிநஸ்மி ச ] ‘மைஂ பர ஜீவோஂகோ மாரதா
ஹூ஁ [பரைஃ ஸத்த்வைஃ ஹிஂஸ்யே ச ] ஔர பர ஜீவ முஜே மாரதே ஹைஂ ’, [ஸஃ ] வஹ [மூடஃ ] மூட ( – மோஹீ) ஹை,
[அஜ்ஞாநீ ] அஜ்ஞாநீ ஹை, [து ] ஔர [அதஃ விபரீதஃ ] இஸஸே விபரீத (ஜோ ஐஸா நஹீஂ மாநதா வஹ)
[ஜ்ஞாநீ ] ஜ்ஞாநீ ஹை .
டீகா : — ‘மைஂ பர ஜீவோஂகோ மாரதா ஹூ஁ ஔர பர ஜீவ முஜே மாரதே ஹைஂ ’ — ஐஸா ௧அத்யவஸாய
த்ருவரூபஸே ( – நியமஸே, நிஶ்சயதஃ) அஜ்ஞாந ஹை . வஹ அத்யவஸாய ஜிஸகே ஹை வஹ அஜ்ஞாநீபநேகே காரண
மித்யாத்ருஷ்டி ஹை; ஔர ஜிஸகே வஹ அத்யவஸாய நஹீஂ ஹை வஹ ஜ்ஞாநீபநேகே காரண ஸம்யக்த்ருஷ்டி ஹை .
பாவார்த : — ‘பரஜீவோஂகோ மைஂ மாரதா ஹூ஁ ஔர பரஜீவ முஜே மாரதே ஹைஂ’ ஐஸா ஆஶய அஜ்ஞாந ஹை,
இஸலிஏ ஜிஸகா ஐஸா ஆஶய ஹை வஹ அஜ்ஞாநீ ஹை — மித்யாத்ருஷ்டி ஹை ஔர ஜிஸகா ஐஸா ஆஶய நஹீஂ
ஹை வஹ ஜ்ஞாநீ ஹை — ஸம்யக்த்ருஷ்டி ஹை .
நிஶ்சயநயஸே கர்தாகா ஸ்வரூப யஹ ஹை : — ஸ்வயஂ ஸ்வாதீநதயா ஜிஸ பாவரூப பரிணமித ஹோ உஸ
௧அத்யவஸாய = மித்யா அபிப்ராய; ஆஶய .

Page 379 of 642
PDF/HTML Page 412 of 675
single page version

கதமயமத்யவஸாயோஜ்ஞாநமிதி சேத் —
ஆஉக்கயேண மரணஂ ஜீவாணஂ ஜிணவரேஹிஂ பண்ணத்தஂ .
ஆஉஂ ண ஹரேஸி துமஂ கஹ தே மரணஂ கதஂ தேஸிஂ ..௨௪௮..
ஆஉக்கயேண மரணஂ ஜீவாணஂ ஜிணவரேஹிஂ பண்ணத்தஂ .
ஆஉஂ ண ஹரஂதி துஹஂ கஹ தே மரணஂ கதஂ தேஹிஂ ..௨௪௯..
ஆயுஃக்ஷயேண மரணஂ ஜீவாநாஂ ஜிநவரைஃ ப்ரஜ்ஞப்தம் .
ஆயுர்ந ஹரஸி த்வஂ கதஂ த்வயா மரணஂ க்ருதஂ தேஷாம் ..௨௪௮..
ஆயுஃக்ஷயேண மரணஂ ஜீவாநாஂ ஜிநவரைஃ ப்ரஜ்ஞப்தம் .
ஆயுர்ந ஹரந்தி தவ கதஂ தே மரணஂ க்ருதஂ தைஃ ..௨௪௯..
பாவகா ஸ்வயஂ கர்தா கஹலாதா ஹை . இஸலிஏ பரமார்ததஃ கோஈ கிஸீகா மரண நஹீஂ கரதா . ஜோ பரஸே
பரகா மரண மாநதா ஹை, வஹ அஜ்ஞாநீ ஹை . நிமித்த-நைமித்திகபாவஸே கர்தா கஹநா ஸோ வ்யவஹாரநயகா
கதந ஹை; உஸே யதார்ததயா ( – அபேக்ஷாகோ ஸமஜ கர) மாநநா ஸோ ஸம்யக்ஜ்ஞாந ஹை ..௨௪௭..
அப யஹ ப்ரஶ்ந ஹோதா ஹை கி யஹ அத்யவஸாய அஜ்ஞாந கைஸே ஹை ? உஸகே உத்தர ஸ்வரூப காதா
கஹதே ஹைஂ : —
ஹை ஆயுக்ஷயஸே மரண ஜீவகா, யே ஹி ஜிநவரநே கஹா .
தூ ஆயு தோ ஹரதா நஹீஂ, தைஂநே மரண கைஸே கியா ? ..௨௪௮..
ஹை ஆயுக்ஷயஸே மரண ஜீவகா, யே ஹி ஜிநவரநே கஹா .
வே ஆயு துஜ ஹரதே நஹீஂ, தோ மரண துஜ கைஸே கியா ? ..௨௪௯..
காதார்த : — (ஹே பாஈ ! தூ ஜோ யஹ மாநதா ஹை கி ‘மைஂ பர ஜீவோஂகோ மாரதா ஹூ஁ ’ ஸோ யஹ தேரா
அஜ்ஞாந ஹை .) [ஜீவாநாஂ ] ஜீவோஂகா [மரணஂ ] மரண [ஆயுஃக்ஷயேண ] ஆயுக ர்மகே க்ஷயஸே ஹோதா ஹை ஐஸா
[ஜிநவரைஃ ] ஜிநவரோஂநே [ப்ரஜ்ஞப்தம் ] க ஹா ஹை; [த்வஂ ] தூ [ஆயுஃ ] பர ஜீவோஂகே ஆயுக ர்மகோ தோ [ந
ஹரஸி ] ஹரதா நஹீஂ ஹை, [த்வயா ] தோ தூநே [தேஷாம் மரணஂ ] உநகா மரண [கதஂ ] கைஸே [க்ருதஂ ] கியா ?
(ஹே பாஈ ! தூ ஜோ யஹ மாநதா ஹை கி ‘பர ஜீவ முஜே மாரதே ஹைஂ ’ ஸோ யஹ தேரா அஜ்ஞாந
ஹை .) [ஜீவாநாஂ ] ஜீவோஂகா [மரணஂ ] மரண [ஆயுஃக்ஷயேண ] ஆயுக ர்மகே க்ஷயஸே ஹோதா ஹை ஐஸா

Page 380 of 642
PDF/HTML Page 413 of 675
single page version

மரணஂ ஹி தாவஜ்ஜீவாநாஂ ஸ்வாயுஃகர்மக்ஷயேணைவ, ததபாவே தஸ்ய பாவயிதுமஶக்யத்வாத்; ஸ்வாயுஃகர்ம
ச நாந்யேநாந்யஸ்ய ஹர்துஂ ஶக்யஂ, தஸ்ய ஸ்வோபபோகேநைவ க்ஷீயமாணத்வாத்; ததோ ந கதஂசநாபி அந்யோந்யஸ்ய
மரணஂ குர்யாத் . ததோ ஹிநஸ்மி, ஹிஂஸ்யே சேத்யத்யவஸாயோ த்ருவமஜ்ஞாநம் .
ஜீவநாத்யவஸாயஸ்ய தத்விபக்ஷஸ்ய கா வார்தேதி சேத் —
[ஜிநவரைஃ ] ஜிநவரோஂநே [ப்ரஜ்ஞப்தம் ] க ஹா ஹை; பர ஜீவ [தவ ஆயுஃ ] தேரே ஆயுக ர்மகோ தோ
[ந ஹரந்தி ] ஹரதே நஹீஂ ஹைஂ, [தைஃ ] தோ உந்ஹோஂநே [தே மரணஂ ] தேரா மரண [கதஂ ] கைஸே [க்ருதஂ ]
கியா ?
டீகா : — ப்ரதம தோ, ஜீவோஂகா மரண வாஸ்தவமேஂ அபநே ஆயுகர்மகே க்ஷயஸே ஹீ ஹோதா ஹை,
க்யோஂகி அபநே ஆயுகர்மகே க்ஷயகே அபாவமேஂ மரண ஹோநா அஶக்ய ஹை; ஔர தூஸரேஸே தூஸரேகா ஸ்வ-
ஆயுகர்ம ஹரண நஹீஂ கியா ஜா ஸகதா, க்யோஂகி வஹ (ஸ்வ-ஆயுகர்ம) அபநே உபபோகஸே ஹீ
க்ஷயகோ ப்ராப்த ஹோதா ஹை; இஸலியே கிஸீ பீ ப்ரகாரஸே கோஈ தூஸரா கிஸீ தூஸரேகா மரண நஹீஂ கர
ஸகதா . இஸலியே ‘மைஂ பர ஜீவோஂகோ மாரதா ஹூ஁, ஔர பர ஜீவ முஜே மாரதே ஹைஂ’ ஐஸா அத்யவஸாய
த்ருவரூபஸே ( – நியமஸே) அஜ்ஞாந ஹை .
பாவார்த : — ஜீவகீ ஜோ மாந்யதா ஹோ ததநுஸார ஜகதமேஂ நஹீஂ பநதா ஹோ, தோ வஹ மாந்யதா
அஜ்ஞாந ஹை . அபநே த்வாரா தூஸரேகா ததா தூஸரேஸே அபநா மரண நஹீஂ கியா ஜா ஸகதா, ததாபி யஹ
ப்ராணீ வ்யர்த ஹீ ஐஸா மாநதா ஹை ஸோ அஜ்ஞாந ஹை . யஹ கதந நிஶ்சயநயகீ ப்ரதாநதாஸே ஹை .
வ்யவஹார இஸப்ரகார ஹை : — பரஸ்பர நிமித்த-நைமித்திகபாவஸே பர்யாயகா ஜோ உத்பாத-வ்யய ஹோ
உஸே ஜந்ம-மரண கஹா ஜாதா ஹை; வஹா஁ ஜிஸகே நிமித்தஸே மரண ( – பர்யாயகா வ்யய) ஹோ உஸகே
ஸம்பந்தமேஂ யஹ கஹா ஜாதா ஹை கி ‘இஸநே இஸே மாரா’, யஹ வ்யவஹார ஹை .
யஹா஁ ஐஸா நஹீஂ ஸமஜநா கி வ்யவஹாரகா ஸர்வதா நிஷேத ஹை . ஜோ நிஶ்சயகோ நஹீஂ ஜாநதே,
உநகா அஜ்ஞாந மிடாநேகே லிஏ யஹா஁ கதந கியா ஹை . உஸே ஜாநநேகே பாத தோநோஂ நயோஂகோ
அவிரோதரூபஸே ஜாநகர யதாயோக்ய நய மாநநா சாஹிஏ ..௨௪௮ ஸே ௨௪௯..
அப புநஃ ப்ரஶ்ந ஹோதா ஹை கி ‘‘(மரணகா அத்யவஸாய அஜ்ஞாந ஹை யஹ கஹா ஸோ ஜாந
லியா; கிந்து அப) மரணகே அத்யவஸாயகா ப்ரதிபக்ஷீ ஜோ ஜீவநகா அத்யவஸாய ஹை உஸகா க்யா
ஹால ஹை ?’’ உஸகா உத்தர கஹதே ஹைஂ : —

Page 381 of 642
PDF/HTML Page 414 of 675
single page version

ஜோ மண்ணதி ஜீவேமி ய ஜீவிஜ்ஜாமி ய பரேஹிஂ ஸத்தேஹிஂ .
ஸோ மூடோ அண்ணாணீ ணாணீ ஏத்தோ து விவரீதோ ..௨௫௦..
யோ மந்யதே ஜீவயாமி ச ஜீவ்யே ச பரைஃ ஸத்த்வைஃ .
ஸ மூடோஜ்ஞாநீ ஜ்ஞாந்யதஸ்து விபரீதஃ ..௨௫௦..
பரஜீவாநஹஂ ஜீவயாமி, பரஜீவைர்ஜீவ்யே சாஹமித்யத்யவஸாயோ த்ருவமஜ்ஞாநம் . ஸ து யஸ்யாஸ்தி
ஸோஜ்ஞாநித்வாந்மித்யாத்ரஷ்டிஃ, யஸ்ய து நாஸ்தி ஸ ஜ்ஞாநித்வாத் ஸம்யக்த்ரஷ்டிஃ .
கதமயமத்யவஸாயோஜ்ஞாநமிதி சேத் —
ஆஊதயேண ஜீவதி ஜீவோ ஏவஂ பணஂதி ஸவ்வண்ஹூ .
ஆஉஂ ச ண தேஸி துமஂ கஹஂ தஏ ஜீவிதஂ கதஂ தேஸிஂ ..௨௫௧..
ஜோ மாநதா — மைஂ பர ஜிலாவூ஁, முஜ ஜீவந பரஸே ரஹே .
ஸோ மூட ஹை, அஜ்ஞாநி ஹை, விபரீத இஸஸே ஜ்ஞாநி ஹை ..௨௫௦..
காதார்த : — [யஃ ] ஜோ ஜீவ [மந்யதே ] யஹ மாநதா ஹை கி [ஜீவயாமி ] மைஂ பர ஜீவோஂகோ
ஜிலாதா ஹூ஁ [ச ] ஔர [பரைஃ ஸத்த்வைஃ ] பர ஜீவ [ஜீவ்யே ச ] முஜே ஜிலாதே ஹைஂ, [ஸஃ ] வஹ [மூடஃ ]
மூட ( – மோஹீ) ஹை, [அஜ்ஞாநீ ] அஜ்ஞாநீ ஹை, [து ] ஔர [அதஃ விபரீதஃ ] இஸஸே விபரீத (ஜோ ஐஸா
நஹீஂ மாநதா, கிந்து இஸஸே உல்டா மாநதா ஹை) வஹ [ஜ்ஞாநீ ] ஜ்ஞாநீ ஹை .
டீகா : — ‘பர ஜீவோஂகோ மைஂ ஜிலாதா ஹூ஁, ஔர பர ஜீவ முஜே ஜிலாதே ஹைஂ ’ இஸப்ரகாரகா
அத்யவஸாய த்ருவரூபஸே ( – அத்யந்த நிஶ்சிதரூபஸே) அஜ்ஞாந ஹை . யஹ அத்யவஸாய ஜிஸகே ஹை வஹ ஜீவ
அஜ்ஞாநீபநேகே காரண மித்யாத்ருஷ்டி ஹை; ஔர ஜிஸகே யஹ அத்யவஸாய நஹீஂ ஹை வஹ ஜீவ ஜ்ஞாநீபநேகே காரண
ஸம்யக்த்ருஷ்டி ஹை .
பாவார்த : — யஹ மாநநா அஜ்ஞாந ஹை கி ‘பர ஜீவ முஜே ஜிலாதா ஹை ஔர மைஂ பரகோ ஜிலாதா ஹூ஁’ .
ஜிஸகே யஹ அஜ்ஞாந ஹை வஹ மித்யாத்ருஷ்டி ஹை; ததா ஜிஸகே யஹ அஜ்ஞாந நஹீஂ ஹை வஹ ஸம்யக்த்ருஷ்டி ஹை ..௨௫௦..
அப யஹ ப்ரஶ்ந ஹோதா ஹை கி யஹ (ஜீவநகா) அத்யவஸாய அஜ்ஞாந கைஸே ஹை ? இஸகா உத்தர கஹதே
ஹைஂ : —
ஜீதவ்ய ஜீவகா ஆயுதயஸே, யே ஹி ஜிநவரநே கஹா .
தூ ஆயு தோ தேதா நஹீஂ, தைஂநே ஜீவந கைஸே கியா ? ..௨௫௧..

Page 382 of 642
PDF/HTML Page 415 of 675
single page version

ஆஊதயேண ஜீவதி ஜீவோ ஏவஂ பணஂதி ஸவ்வண்ஹூ .
ஆஉஂ ச ண திஂதி துஹஂ கஹஂ ணு தே ஜீவிதஂ கதஂ தேஹிஂ ..௨௫௨..
ஆயுருதயேந ஜீவதி ஜீவ ஏவஂ பணந்தி ஸர்வஜ்ஞாஃ .
ஆயுஶ்ச ந ததாஸி த்வஂ கதஂ த்வயா ஜீவிதஂ க்ருதஂ தேஷாம் ..௨௫௧..
ஆயுருதயேந ஜீவதி ஜீவ ஏவஂ பணந்தி ஸர்வஜ்ஞாஃ .
ஆயுஶ்ச ந தததி தவ கதஂ நு தே ஜீவிதஂ க்ருதஂ தைஃ ..௨௫௨..
ஜீவிதஂ ஹி தாவஜ்ஜீவாநாஂ ஸ்வாயுஃகர்மோதயேநைவ, ததபாவே தஸ்ய பாவயிதுமஶக்யத்வாத்;
ஸ்வாயுஃகர்ம ச நாந்யேநாந்யஸ்ய தாதுஂ ஶக்யஂ, தஸ்ய ஸ்வபரிணாமேநைவ உபார்ஜ்யமாணத்வாத்; ததோ ந
கதஂசநாபி அந்யோந்யஸ்ய ஜீவிதஂ குர்யாத் . அதோ ஜீவயாமி, ஜீவ்யே சேத்யத்யவஸாயோ த்ருவமஜ்ஞாநம் .
ஜீதவ்ய ஜீவகா ஆயுதயஸே, யே ஹி ஜிநவரநே கஹா .
வே ஆயு துஜ தேதே நஹீஂ, தோ ஜீவந துஜ கைஸே கியா ? ..௨௫௨..
காதார்த : — [ஜீவஃ ] ஜீவ [ஆயுருதயேந ] ஆயுக ர்மகே உதயஸே [ஜீவதி ] ஜீதா ஹை
[ஏவஂ ] ஐஸா [ஸர்வஜ்ஞாஃ ] ஸர்வஜ்ஞதேவ [பணந்தி ] க ஹதே ஹைஂ; [த்வஂ ] தூ [ஆயுஃ ச ] பர ஜீவோஂகோ
ஆயுக ர்ம தோ [ந ததாஸி ] நஹீஂ தேதா [த்வயா ] தோ (ஹே பாஈ !) தூநே [தேஷாம் ஜீவிதஂ ] உநகா ஜீவந
(ஜீவித ரஹநா) [கதஂ க்ருதஂ ] கைஸே கியா ?
[ஜீவஃ ] ஜீவ [ஆயுருதயேந ] ஆயுக ர்மகே உதயஸே [ஜீவதி ] ஜீதா ஹை [ஏவஂ ] ஐஸா
[ஸர்வஜ்ஞாஃ ] ஸர்வஜ்ஞதேவ [பணந்தி ] க ஹதே ஹைஂ; பர ஜீவ [தவ ] துஜே [ஆயுஃ ச ] ஆயுக ர்ம தோ [ந
தததி ] தேதே நஹீஂ ஹைஂ [தைஃ ] தோ (ஹே பாஈ !) உந்ஹோஂநே [தே ஜீவிதஂ ] தேரா ஜீவந (ஜீவித ரஹநா) [கதஂ
நு க்ருதஂ ] கைஸே கியா ?
டீகா : — ப்ரதம தோ, ஜீவோஂகா ஜீவித (ஜீவந) வாஸ்தவமேஂ அபநே ஆயுகர்மகே உதயஸே ஹீ
ஹை, க்யோஂகி அபநே ஆயுகர்மகே உதயகே அபாவமேஂ ஜீவித ரஹநா அஶக்ய ஹை; ஔர அபநா ஆயுகர்ம தூஸரேஸே
தூஸரேகோ நஹீஂ தியா ஜா ஸகதா, க்யோஂகி வஹ (அபநா ஆயுகர்ம) அபநே பரிணாமஸே ஹீ உபார்ஜித ஹோதா
ஹை; இஸலிஏ கிஸீ பீ ப்ரகாரஸே தூஸரா தூஸரேகா ஜீவந நஹீஂ கர ஸகதா . இஸலியே ‘மைஂ பரகோ ஜிலாதா
ஹூ஁ ஔர பர முஜே ஜிலாதா ஹை’ இஸப்ரகாரகா அத்யவஸாய த்ருவரூபஸே (நியதரூபஸே) அஜ்ஞாந ஹை .
பாவார்த : — பஹலே மரணகே அத்யவஸாயகே ஸம்பந்தமேஂ கஹா தா, இஸீப்ரகார யஹா஁ பீ
ஜாநநா ..௨௫௧ ஸே ௨௫௨..

Page 383 of 642
PDF/HTML Page 416 of 675
single page version

துஃகஸுககரணாத்யவஸாயஸ்யாபி ஏஷைவ கதிஃ —
ஜோ அப்பணா து மண்ணதி துக்கிதஸுஹிதே கரேமி ஸத்தே த்தி .
ஸோ மூடோ அண்ணாணீ ணாணீ ஏத்தோ து விவரீதோ ..௨௫௩..
ய ஆத்மநா து மந்யதே துஃகிதஸுகிதாந் கரோமி ஸத்த்வாநிதி .
ஸ மூடோஜ்ஞாநீ ஜ்ஞாந்யதஸ்து விபரீதஃ ..௨௫௩..
பரஜீவாநஹஂ துஃகிதாந் ஸுகிதாஂஶ்ச கரோமி, பரஜீவைர்துஃகிதஃ ஸுகிதஶ்ச க்ரியேஹமித்ய-
த்யவஸாயோ த்ருவமஜ்ஞாநம் . ஸ து யஸ்யாஸ்தி ஸோஜ்ஞாநித்வாந்மித்யாத்ரஷ்டிஃ, யஸ்ய து நாஸ்தி ஸ ஜ்ஞாநித்வாத்
ஸம்யக்த்ரஷ்டிஃ .
கதமயமத்யவஸாயோஜ்ஞாநமிதி சேத் —
அப யஹ கஹதே ஹைஂ கி துஃக-ஸுக கரநேகே அத்யவஸாயகீ பீ யஹீ கதி ஹை : —
ஜோ ஆபஸே மாநே துஃகீஸுகீ, மைஂ கரூ஁ பர ஜீவகோ .
ஸோ மூட ஹை, அஜ்ஞாநி ஹை, விபரீத இஸஸே ஜ்ஞாநி ஹை ..௨௫௩..
காதார்த : — [யஃ ] ஜோ [இதி மந்யதே ] யஹ மாநதா ஹை கி [ஆத்மநா து ] அபநே த்வாரா
[ஸத்த்வாந் ] மைஂஂ (பர) ஜீவோஂகோ [துஃகிதஸுகிதாந் ] துஃகீ-ஸுகீ [கரோமி ] கரதா ஹூ஁, [ஸஃ ] வஹ
[மூடஃ ] மூட ( – மோஹீ) ஹை, [அஜ்ஞாநீ ] அஜ்ஞாநீ ஹை, [து ] ஔர [அதஃ விபரீதஃ ] ஜோ இஸஸே விபரீத
ஹை வஹ [ஜ்ஞாநீ ] ஜ்ஞாநீ ஹை .
டீகா : — ‘பர ஜீவோஂகோ மைஂ துஃகீ ததா ஸுகீ கரதா ஹூ஁ ஔர பர ஜீவ முஜே துஃகீ ததா
ஸுகீ கரதே ஹைஂ ’ இஸப்ரகாரகா அத்யவஸாய த்ருவரூபஸே அஜ்ஞாந ஹை . வஹ அத்யவஸாய ஜிஸகே ஹை வஹ
ஜீவ அஜ்ஞாநீபநேகே காரண மித்யாத்ருஷ்டி ஹை; ஔர ஜிஸகே வஹ அத்யவஸாய நஹீஂ ஹை வஹ ஜீவ ஜ்ஞாநீபநேகே
காரண ஸம்யக்த்ருஷ்டி ஹை .
பாவார்த : — யஹ மாநநா அஜ்ஞாந ஹை கி — ‘மைஂ பர ஜீவோஂகோ துஃகீ யா ஸுகீ கரதா ஹூ஁ ஔர
பரஜீவ முஜே துஃகீ யா ஸுகீ கரதே ஹைஂ’ . ஜிஸகே யஹ அஜ்ஞாந ஹை வஹ மித்யாத்ருஷ்டி ஹை; ஔர ஜிஸகே
யஹ அஜ்ஞாந நஹீஂ ஹை வஹ ஜ்ஞாநீ ஹை — ஸம்யக்த்ருஷ்டி ஹை ..௨௫௩..
அப யஹ ப்ரஶ்ந ஹோதா ஹை கி யஹ அத்யவஸாய அஜ்ஞாந கைஸே ஹை ? இஸகா உத்தர கஹதே ஹைஂ : –

Page 384 of 642
PDF/HTML Page 417 of 675
single page version

கம்மோதஏண ஜீவா துக்கிதஸுஹிதா ஹவஂதி ஜதி ஸவ்வே .
கம்மஂ ச ண தேஸி துமஂ துக்கிதஸுஹிதா கஹ கயா தே ..௨௫௪..
கம்மோதஏண ஜீவா துக்கிதஸுஹிதா ஹவஂதி ஜதி ஸவ்வே .
கம்மஂ ச ண திஂதி துஹஂ கதோஸி கஹஂ துக்கிதோ தேஹிஂ ..௨௫௫..
கம்மோதஏண ஜீவா துக்கிதஸுஹிதா ஹவஂதி ஜதி ஸவ்வே .
கம்மஂ ச ண திஂதி துஹஂ கஹ தஂ ஸுஹிதோ கதோ தேஹிஂ ..௨௫௬..
கர்மோதயேந ஜீவா துஃகிதஸுகிதா பவந்தி யதி ஸர்வே .
கர்ம ச ந ததாஸி த்வஂ துஃகிதஸுகிதாஃ கதஂ க்ருதாஸ்தே ..௨௫௪..
கர்மோதயேந ஜீவா துஃகிதஸுகிதா பவந்தி யதி ஸர்வே .
கர்ம ச ந தததி தவ க்ருதோஸி கதஂ துஃகிதஸ்தைஃ ..௨௫௫..
கர்மோதயேந ஜீவா துஃகிதஸுகிதா பவந்தி யதி ஸர்வே .
கர்ம ச ந தததி தவ கதஂ த்வஂ ஸுகிதஃ க்ருதஸ்தைஃ ..௨௫௬..
ஜஹ஁ உதயகர்ம ஜு ஜீவ ஸப ஹீ, துஃகித அவரு ஸுகீ பநே .
தூ கர்ம தோ தேதா நஹீஂ, கைஸே தூ துகித-ஸுகீ கரே ? ..௨௫௪..
ஜஹ஁ உதயகர்ம ஜு ஜீவ ஸப ஹீ, துஃகித அவரு ஸுகீ பநேஂ .
வே கர்ம துஜ தேதே நஹீஂ, தோ துகித துஜ கைஸே கரேஂ ? ..௨௫௫..
ஜஹ஁ உதயகர்ம ஜு ஜீவ ஸப ஹீ, துஃகித அவரு ஸுகீ பநேஂ .
வே கர்ம துஜ தேதே நஹீஂ, தோ ஸுகித துஜ கைஸே கரேஂ ? ..௨௫௬..
காதார்த : — [யதி ] யதி [ஸர்வே ஜீவாஃ ] ஸபீ ஜீவ [கர்மோதயேந ] க ர்மகே உதயஸே
[துஃகிதஸுகிதாஃ ] துஃகீ-ஸுகீ [பவந்தி ] ஹோதே ஹைஂ, [ச ] ஔர [த்வஂ ] தூ [கர்ம ] உந்ஹேஂ க ர்ம தோ
[ந ததாஸி ] தேதா நஹீஂ ஹை, தோ (ஹே பாஈ !) தூநே [தே ] உந்ஹேஂ [துஃகிதஸுகிதாஃ ] துஃகீ-ஸுகீ [கதஂ
க்ருதாஃ ] கைஸே கியா ?
[யதி ] யதி [ஸர்வே ஜீவாஃ ] ஸபீ ஜீவ [கர்மோதயேந ] க ர்மகே உதயஸே [துஃகிதஸுகிதாஃ ]
துஃகீ-ஸுகீ [பவந்தி ] ஹோதே ஹைஂ, [ச ] ஔர வே [தவ ] துஜே [கர்ம ] க ர்ம தோ [ந தததி ] நஹீஂ தேதே,

Page 385 of 642
PDF/HTML Page 418 of 675
single page version

ஸுகதுஃகே ஹி தாவஜ்ஜீவாநாஂ ஸ்வகர்மோதயேநைவ, ததபாவே தயோர்பவிதுமஶக்யத்வாத்; ஸ்வகர்ம ச நாந்யே-
நாந்யஸ்ய தாதுஂ ஶக்யஂ, தஸ்ய ஸ்வபரிணாமேநைவோபார்ஜ்யமாணத்வாத்; ததோ ந கதஂசநாபி அந்யோந்யஸ்ய ஸுக-
துஃகே குர்யாத் . அதஃ ஸுகிததுஃகிதாந் கரோமி, ஸுகிததுஃகிதஃ க்ரியே சேத்யத்யவஸாயோ த்ருவமஜ்ஞாநம் .
(வஸந்ததிலகா)
ஸர்வஂ ஸதைவ நியதஂ பவதி ஸ்வகீய-
கர்மோதயாந்மரணஜீவிததுஃகஸௌக்யம் .
அஜ்ஞாநமேததிஹ யத்து பரஃ பரஸ்ய
குர்யாத்புமாந்மரணஜீவிததுஃகஸௌக்யம் ..௧௬௮..
49
தோ (ஹே பாஈ !) [தைஃ ] உந்ஹோஂநே [துஃகிதஃ ] துஜகோ துஃகீ [கதஂ க்ருதஃ அஸி ] கைஸே கியா ?
[யதி ] யதி [ஸர்வே ஜீவாஃ ] ஸபீ ஜீவ [கர்மோதயேந ] க ர்மகே உதயஸே [துஃகிதஸுகிதாஃ ]
துஃகீ-ஸுகீ [பவந்தி ] ஹோதே ஹைஂ, [ச ] ஔர வே [தவ ] துஜே [கர்ம ] க ர்ம தோ [ந தததி ] நஹீஂ
தேதே, தோ (ஹே பாஈ !) [தைஃ ] உந்ஹோஂநே [த்வஂ ] துஜகோ [ஸுகிதஃ ] ஸுகீ [கதஂ க்ருதஃ ] கைஸே கியா ?
டீகா : — ப்ரதம தோ, ஜீவோஂகோ ஸுக-துஃக வாஸ்தவமேஂ அபநே கர்மோதயஸே ஹீ ஹோதா ஹை, க்யோஂகி
அபநே கர்மோதயகே அபாவமேஂ ஸுக-துஃக ஹோநா அஶக்ய ஹை; ஔர அபநா கர்ம தூஸரே த்வாரா தூஸரேகோ நஹீஂ
தியா ஜா ஸகதா, க்யோஂகி வஹ (அபநா கர்ம) அபநே பரிணாமஸே ஹீ உபார்ஜித ஹோதா ஹை; இஸலியே கிஸீ
பீ ப்ரகாரஸே தூஸரா தூஸரேகோ ஸுக-துஃக நஹீஂ கர ஸகதா . இஸலியே யஹ அத்யவஸாய த்ருவரூபஸே அஜ்ஞாந
ஹை கி ‘மைஂ பர ஜீவோஂகோ ஸுகீ-துஃகீ கரதா ஹூ஁ ஔர பர ஜீவ முஜே ஸுகீ-துஃகீ கரதே ஹைஂ’ .
பாவார்த : — ஜீவகா ஜைஸா ஆஶய ஹோ ததநுஸார ஜகதமேஂ கார்ய ந ஹோதே ஹோஂ தோ வஹ ஆஶய
அஜ்ஞாந ஹை . இஸலியே, ஸபீ ஜீவ அபநே அபநே கர்மோதயஸே ஸுகீ-துஃகீ ஹோதே ஹைஂ, வஹா஁ யஹ மாநநா கி
‘மைஂ பரகோ ஸுகீ-துஃகீ கரதா ஹூ஁ ஔர பர முஜே ஸுகீ-துஃகீ கரதா ஹை’, ஸோ அஜ்ஞாந ஹை . நிமித்த
-நைமித்திகபாவகே ஆஶ்ரயஸே (கிஸீகோ கிஸீகே) ஸுக-துஃககா கரநேவாலா கஹநா ஸோ வ்யவஹார ஹை;
ஜோ கி நிஶ்சயகீ த்ருஷ்டிமேஂ கௌண ஹை ..௨௫௪ ஸே ௨௫௬..
அப இஸ அர்தகா கலஶரூப காவ்ய கஹதே ஹைஂ : —
ஶ்லோகார்த : — [இஹ ] இஸ ஜகதமேஂ [மரண-ஜீவித-துஃக-ஸௌக்யம் ] ஜீவோஂகே மரண,
ஜீவித, துஃக, ஸுக — [ஸர்வஂ ஸதைவ நியதஂ ஸ்வகீய-கர்மோதயாத் பவதி ] ஸப ஸதைவ நியமஸே
( – நிஶ்சிதரூபஸே) அபநே க ர்மோதயஸே ஹோதா ஹை; [பரஃ புமாந் பரஸ்ய மரண-ஜீவித-துஃக-ஸௌக்யம்
குர்யாத் ] ‘தூஸரா புருஷ தூஸரேகே மரண, ஜீவந, துஃக, ஸுககோ கரதா ஹை’ [யத் து ] ஐஸா ஜோ மாநநா,
[ஏதத் அஜ்ஞாநம் ] வஹ தோ அஜ்ஞாந ஹை .௧௬௮.

Page 386 of 642
PDF/HTML Page 419 of 675
single page version

(வஸந்ததிலகா)
அஜ்ஞாநமேதததிகம்ய பராத்பரஸ்ய
பஶ்யந்தி யே மரணஜீவிததுஃகஸௌக்யம் .
கர்மாண்யஹஂக்ருதிரஸேந சிகீர்ஷவஸ்தே
மித்யாத்ரஶோ நியதமாத்மஹநோ பவந்தி ..௧௬௯..
ஜோ மரதி ஜோ ய துஹிதோ ஜாயதி கம்மோதஏண ஸோ ஸவ்வோ .
தம்ஹா து மாரிதோ தே துஹாவிதோ சேதி ண ஹு மிச்சா ..௨௫௭..
ஜோ ண மரதி ண ய துஹிதோ ஸோ வி ய கம்மோதஏண சேவ கலு .
தம்ஹா ண மாரிதோ ணோ துஹாவிதோ சேதி ண ஹு மிச்சா ..௨௫௮..
புநஃ இஸீ அர்தகோ த்ரு஢ கரநேவாலா ஔர ஆகாமீ கதநகா ஸூசக காவ்ய கஹதே ஹைஂ : —
ஶ்லோகார்த : — [ஏதத் அஜ்ஞாநம் அதிகம்ய ] இஸ (பூர்வகதித மாந்யதாரூப) அஜ்ஞாநகோ ப்ராப்த
கரகே [யே பராத் பரஸ்ய மரண-ஜீவித-துஃக-ஸௌக்யம் பஶ்யந்தி ] ஜோ புருஷ பரஸே பரகே மரண,
ஜீவந, துஃக, ஸுககோ தேகதே ஹைஂ அர்தாத் மாநதே ஹைஂ, [தே ] வே புருஷ — [அஹஂக்ருதிரஸேந க ர்மாணி
சிகீர்ஷவஃ ] ஜோ கி இஸப்ரகார அஹஂகாரரஸஸே க ர்மோஂகோ கரநேகே இச்சுக ஹைஂ (அர்தாத் ‘மைஂ இந கர்மோஂகோ
கரதா ஹூ஁’ ஐஸே அஹஂகாரரூப ரஸஸே ஜோ க ர்ம க ரநேகீ — மாரநே-ஜிலாநேகீ, ஸுகீ-துஃகீ க ரநேகீ —
வா஁சா க ரநேவாலே ஹைஂ) வே — [நியதம் ] நியமஸே [மித்யாத்ருஶஃ ஆத்மஹநஃ பவந்தி ] மித்யாத்ருஷ்டி ஹை,
அபநே ஆத்மாகா காத க ரநேவாலே ஹைஂ .
பாவார்த : — ஜோ பரகோ மாரநே-ஜிலாநேகா ததா ஸுக-துஃக கரநேகா அபிப்ராய ரகதே ஹைஂ வே
மித்யாத்ருஷ்டி ஹைஂ . வே அபநே ஸ்வரூபஸே ச்யுத ஹோதே ஹுஏ ராகீ, த்வேஷீ, மோஹீ ஹோகர ஸ்வதஃ ஹீ அபநா காத
கரதே ஹைஂ, இஸலியே வே ஹிஂஸக ஹைஂ .௧௬௯.
அப இஸீ அர்தகோ காதாஓஂ த்வாரா கஹதே ஹைஂ : —
மரதா துகீ ஹோதா ஜு ஜீவ — ஸப கர்ம-உதயோஂஸே பநே .
‘முஜஸே மரா அரு துகி ஹுஆ’ — க்யா மத ந துஜ மித்யா அரே ? ..௨௫௭..
அரு நஹிஂ மரே, நஹிஂ துகி பநே, வே கர்ம-உதயோஂஸே பநே .
‘மைஂநே ந மாரா துகி கரா’ — க்யா மத ந துஜ மித்யா அரே ? ..௨௫௮..

Page 387 of 642
PDF/HTML Page 420 of 675
single page version

யோ ம்ரியதே யஶ்ச துஃகிதோ ஜாயதே கர்மோதயேந ஸ ஸர்வஃ .
தஸ்மாத்து மாரிதஸ்தே துஃகிதஶ்சேதி ந கலு மித்யா ..௨௫௭..
யோ ந ம்ரியதே ந ச துஃகிதஃ ஸோபி ச கர்மோதயேந சைவ கலு .
தஸ்மாந்ந மாரிதோ நோ துஃகிதஶ்சேதி ந கலு மித்யா ..௨௫௮..
யோ ஹி ம்ரியதே ஜீவதி வா, துஃகிதோ பவதி ஸுகிதோ பவதி வா, ஸ கலு ஸ்வகர்மோதயேநைவ,
ததபாவே தஸ்ய ததா பவிதுமஶக்யத்வாத் . ததஃ மயாயஂ மாரிதஃ, அயஂ ஜீவிதஃ, அயஂ துஃகிதஃ
க்ருதஃ, அயஂ ஸுகிதஃ க்ருதஃ இதி பஶ்யந் மித்யாத்ரஷ்டிஃ .
(அநுஷ்டுப்)
மித்யாத்ரஷ்டேஃ ஸ ஏவாஸ்ய பந்தஹேதுர்விபர்யயாத் .
ய ஏவாத்யவஸாயோயமஜ்ஞாநாத்மாஸ்ய த்ரஶ்யதே ..௧௭௦..
காதார்த : — [யஃ ம்ரியதே ] ஜோ மரதா ஹை [ச ] ஔர [யஃ துஃகிதஃ ஜாயதே ] ஜோ துஃகீ ஹோதா
ஹை [ஸஃ ஸர்வஃ ] வஹ ஸப [கர்மோதயேந ] க ர்மோதயஸே ஹோதா ஹை; [தஸ்மாத் து ] இஸலியே [மாரிதஃ ச
துஃகிதஃ ] ‘மைஂநே மாரா, மைஂநே துஃகீ கியா’ [இதி ] ஐஸா [தே ] தேரா அபிப்ராய [ந கலு மித்யா ] க்யா
வாஸ்தவமேஂ மித்யா நஹீஂ ஹை ?
[ச ] ஔர [யஃ ந ம்ரியதே ] ஜோ ந மரதா ஹை [ச ] ஔர [ந துஃகிதஃ ] ந துஃகீ ஹோதா ஹை
[ஸஃ அபி ] வஹ பீ [கலு ] வாஸ்தவமேஂ [கர்மோதயேந ச ஏவ ] க ர்மோதயஸே ஹீ ஹோதா ஹை; [தஸ்மாத் ]
இஸலியே [ந மாரிதஃ ச ந துஃகிதஃ ] ‘மைஂநே நஹீஂ மாரா, மைஂநே துஃகீ நஹீஂ கியா’ [இதி ] ஐஸா தேரா
அபிப்ராய [ந கலு மித்யா ] க்யா வாஸ்தவமேஂ மித்யா நஹீஂ ஹை ?
டீகா : — ஜோ மரதா ஹை யா ஜீதா ஹை, துஃகீ ஹோதா ஹை யா ஸுகீ ஹோதா ஹை, யஹ வாஸ்தவமேஂ அபநே
கர்மோதயஸே ஹீ ஹோதா ஹை, க்யோஂகி அபநே கர்மோதயகே அபாவமேஂ உஸகா வைஸா ஹோநா (மரநா, ஜீநா, துஃகீ
யா ஸுகீ ஹோநா) அஶக்ய ஹை . இஸலியே ஐஸா தேகநேவாலா அர்தாத் மாநநேவாலா மித்யாத்ருஷ்டி ஹை கி —
‘மைஂநே இஸே மாரா, இஸே ஜிலாயா, இஸே துஃகீ கியா, இஸே ஸுகீ கியா’ .
பாவார்த : — கோஈ கிஸீகே மாரே நஹீஂ மரதா ஔர ஜிலாஏ நஹீஂ ஜீதா ததா கிஸீகே ஸுகீ-
துஃகீ கியே ஸுகீ-துஃகீ நஹீஂ ஹோதா; இஸலியே ஜோ மாரநே, ஜிலாநே ஆதிகா அபிப்ராய கரதா ஹை வஹ
மித்யாத்ருஷ்டி ஹீ ஹை — யஹ நிஶ்சயகா வசந ஹை . யஹா஁ வ்யவஹாரநய கௌண ஹை ..௨௫௭ ஸே ௨௫௮..
அப ஆகேகே கதநகா ஸூசக ஶ்லோக கஹதே ஹைஂ : —
ஶ்லோகார்த : — [அஸ்ய மித்யாத்ருஷ்டேஃ ] மித்யாத்ருஷ்டிகே [யஃ ஏவ அயம் அஜ்ஞாநாத்மா அத்யவஸாயஃ