Samaysar-Hindi (Tamil transliteration). Kalash: 205-214 ; Gatha: 345-365.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 27 of 34

 

Page 488 of 642
PDF/HTML Page 521 of 675
single page version

(ஶார்தூலவிக்ரீடித)
மாகர்தாரமமீ ஸ்ப்ருஶந்து புருஷஂ ஸாஂக்யா இவாப்யார்ஹதாஃ
கர்தாரஂ கலயந்து தஂ கில ஸதா பேதாவபோதாததஃ .
ஊர்த்வஂ தூத்ததபோததாமநியதஂ ப்ரத்யக்ஷமேநஂ ஸ்வயஂ
பஶ்யந்து ச்யுதகர்த்ருபாவமசலஂ ஜ்ஞாதாரமேகஂ பரம் ..௨௦௫..
குச ப்ரக்ருதிகா கார்ய மாநதே ஹைஂ ஔர புருஷகோ அகர்தா மாநதே ஹைஂ உஸீப்ரகார, அபநீ புத்திகே தோஷஸே
இந முநியோஂகீ பீ ஐஸீ ஹீ ஐகாந்திக மாந்யதா ஹுஈ . இஸலியே ஜிநவாணீ தோ ஸ்யாத்வாதரூப ஹோநேஸே
ஸர்வதா ஏகாந்தகோ மாநநேவாலே உந முநியோஂ பர ஜிநவாணீகா கோப அவஶ்ய ஹோதா ஹை . ஜிநவாணீகே
கோபகே பயஸே யதி வே விவக்ஷாகோ பதலகர யஹ கஹேஂ கி — ‘‘பாவகர்மகா கர்தா கர்ம ஹை ஔர
அபநே ஆத்மாகா (அர்தாத் அபநேகோ) கர்தா ஆத்மா ஹை; இஸப்ரகார ஹம ஆத்மாகோ கஂதசித் கர்தா
கஹதே ஹைஂ, இஸலியே வாணீகா கோப நஹீஂ ஹோதா;’’ தோ உநகா யஹ கதந பீ மித்யா ஹீ ஹை . ஆத்மா
த்ரவ்யஸே நித்ய ஹை, அஸஂக்யாதப்ரதேஶீ ஹை, லோகபரிமாண ஹை, இஸலியே உஸமேஂ தோ குச நவீந கரநா நஹீஂ
ஹை; ஔர ஜோ பாவகர்மரூப பர்யாயேஂ ஹைஂ உநகா கர்தா தோ வே முநி கர்மகோ ஹீ கஹதே ஹைஂ; இஸலியே ஆத்மா
தோ அகர்தா ஹீ ரஹா ! தப பி ர வாணீகா கோப கைஸே மிட கயா ? இஸலியே ஆத்மாகே கர்த்ருத்வ-
அகர்த்ருத்வகீ விவக்ஷாகோ யதார்த மாநநா ஹீ ஸ்யாத்வாதகோ யதார்த மாநநா ஹை . ஆத்மாகே கர்த்ருத்வ-
அகர்த்ருத்வகே ஸம்பந்தமேஂ ஸத்யார்த ஸ்யாத்வாத-ப்ரரூபண இஸப்ரகார ஹை : —
ஆத்மா ஸாமாந்ய அபேக்ஷாஸே தோ ஜ்ஞாநஸ்வபாவமேஂ ஹீ ஸ்தித ஹை; பரந்து மித்யாத்வாதி பாவோஂகோ ஜாநதே
ஸமய, அநாதிகாலஸே ஜ்ஞேய ஔர ஜ்ஞாநகே பேதவிஜ்ஞாநகே அபாவகே காரண, ஜ்ஞேயரூப மித்யாத்வாதி பாவோஂகோ
ஆத்மாகே ரூபமேஂ ஜாநதா ஹை, இஸலியே இஸப்ரகார விஶேஷ அபேக்ஷாஸே அஜ்ஞாநரூப ஜ்ஞாநபரிணாமகோ கரநேஸே
கர்தா ஹை; ஔர ஜப பேதவிஜ்ஞாந ஹோநேஸே ஆத்மாகோ ஹீ ஆத்மாகே ரூபமேஂ ஜாநதா ஹை, தப விஶேஷ அபேக்ஷாஸே
பீ ஜ்ஞாநரூப ஜ்ஞாநபரிணாமமேஂ ஹீ பரிணமித ஹோதா ஹுஆ மாத்ர ஜ்ஞாதா ரஹநேஸே ஸாக்ஷாத் அகர்தா
ஹை ..௩௩௨ ஸே ௩௪௪..
அப, இஸ அர்தகா கலஶரூப காவ்ய கஹதே ஹைஂ : —
ஶ்லோகார்த : — [அமீ ஆர்ஹதாஃ அபி ] இஸ ஆர்ஹத் மதகே அநுயாயீ அர்தாத் ஜைந பீ
[புருஷஂ ] ஆத்மாகோ, [ஸாஂக்யாஃ இவ ] ஸாஂக்யமதியோஂகீ பா஁தி, [அகர்தாரம் மா ஸ்ப்ருஶந்து ] (ஸர்வதா)
அக ர்தா மத மாநோ; [பேத-அவபோதாத் அதஃ ] பேதஜ்ஞாந ஹோநேஸே பூர்வ [தஂ கில ] உஸே [ஸதா ]
நிரந்தர [கர்தாரஂ கலயந்து ] க ர்தா மாநோ, [து ] ஔர [ஊ ர்த்வஂ ] பேதஜ்ஞாந ஹோநேகே பாத [உத்தத-போத-
தாம-நியதஂ ஸ்வயஂ ப்ரத்யக்ஷம் ஏநம் ] உத்தத ௧ஜ்ஞாநதாமமேஂ நிஶ்சித இஸ ஸ்வயஂ ப்ரத்யக்ஷ ஆத்மாகோ
௧ஜ்ஞாநதாம = ஜ்ஞாநமந்திர; ஜ்ஞாநப்ரகாஶ .

Page 489 of 642
PDF/HTML Page 522 of 675
single page version

(மாலிநீ)
க்ஷணிகமிதமிஹைகஃ கல்பயித்வாத்மதத்த்வஂ
நிஜமநஸி விதத்தே கர்த்ருபோக்த்ரோர்விபேதம் .
அபஹரதி விமோஹஂ தஸ்ய நித்யாம்ருதௌகைஃ
ஸ்வயமயமபிஷிஂசஂஶ்சிச்சமத்கார ஏவ ..௨௦௬..
62
[ச்யுத-கர்த்ருபாவம் அசலஂ ஏகஂ பரம் ஜ்ஞாதாரம் ] க ர்த்ருத்வ ரஹித, அசல, ஏக பரம ஜ்ஞாதா ஹீ
[பஶ்யந்து ] தேகோ .
பாவார்த : — ஸாஂக்யமதாவலம்பீ புருஷகோ ஸர்வதா ஏகாந்தஸே அகர்தா, ஶுத்த உதாஸீந சைதந்யமாத்ர
மாநதே ஹைஂ . ஐஸா மாநநேஸே புருஷகோ ஸஂஸாரகே அபாவகா ப்ரஸஂக ஆதா ஹை; ஔர யதி ப்ரக்ருதிகோ ஸஂஸார
மாநா ஜாயே தோ வஹ பீ கடித நஹீஂ ஹோதா, க்யோஂகி ப்ரக்ருதி தோ ஜ஡ ஹை, உஸே ஸுகதுஃகாதிகா ஸஂவேதந
நஹீஂ ஹை, தோ உஸே ஸஂஸார கைஸா ? ஐஸே அநேக தோஷ ஏகாந்த மாந்யதாமேஂ ஆதே ஹைஂ . ஸர்வதா ஏகாந்த வஸ்துகா
ஸ்வரூப ஹீ நஹீஂ ஹை . இஸிலயே ஸாஂக்யமதீ மித்யாத்ருஷ்டி ஹைஂ; ஔர யதி ஜைந பீ ஐஸா மாநேஂ தோ வே பீ
மித்யாத்ருஷ்டி ஹைஂ . இஸலியே ஆசார்யதேவ உபதேஶ தேதே ஹைஂ கி — ஸாஂக்யமதியோஂகீ பா஁தி ஜைந ஆத்மாகோ
ஸர்வதா அகர்தா ந மாநேஂ; ஜப தக ஸ்வ-பரகா பேதவிஜ்ஞாந ந ஹோ தப தக தோ உஸே ராகாதிகா — அபநே
சேதநரூப பாவகர்மோஂகா — கர்தா மாநோ, ஔர பேதவிஜ்ஞாந ஹோநேகே பாத ஶுத்த விஜ்ஞாநகந, ஸமஸ்த கர்த்ருத்வகே
பாவஸே ரஹித, ஏக ஜ்ஞாதா ஹீ மாநோ . இஸப்ரகார ஏக ஹீ ஆத்மாமேஂ கர்த்ருத்வ ததா அகர்த்ருத்வ — யே தோநோஂ
பாவ விவக்ஷாவஶ ஸித்த ஹோதே ஹைஂ . ஐஸா ஸ்யாத்வாத மத ஜைநோஂகா ஹை; ஔர வஸ்துஸ்வபாவ பீ ஐஸா ஹீ ஹை,
கல்பநா நஹீஂ ஹை . ஐஸா (ஸ்யாத்வாதாநுஸார) மாநநேஸே புருஷகோ ஸஂஸார-மோக்ஷ ஆதிகீ ஸித்தி ஹோதீ ஹை;
ஔர ஸர்வதா ஏகாந்த மாநநேஸே ஸர்வ நிஶ்சய-வ்யவஹாரகா லோப ஹோதா ஹை .௨௦௫.
ஆகேகீ காதாஓஂமேஂ, ‘கர்தா அந்ய ஹை ஔர போக்தா அந்ய ஹை’ ஐஸா மாநநேவாலே க்ஷணிகவாதீ
பௌத்தமதியோஂகோ உநகீ ஸர்வதா ஏகாந்த மாந்யதாமேஂ தூஷண பதாயேஂகே ஔர ஸ்யாத்வாத அநுஸார ஜிஸப்ரகார
வஸ்துஸ்வரூப அர்தாத் கர்தாபோக்தாபந ஹை உஸப்ரகார கஹேஂகே . உந காதாஓஂகா ஸூசக காவ்ய ப்ரதம
கஹதே ஹைஂ : —
ஶ்லோகார்த : — [இஹ ] இஸ ஜகதமேஂ [ஏகஃ ] கோஈ ஏக தோ (அர்தாத் க்ஷணிக வாதீ
பௌத்தமதீ தோ) [இதம் ஆத்மதத்த்வஂ க்ஷணிகம் கல்பயித்வா ] இஸ ஆத்மதத்த்வகோ க்ஷணிக க ல்பித
கரகே [நிஜ-மநஸி ] அபநே மநமேஂ [கர்த்ரு-போக்த்ரோஃ விபேதம் விதத்தே ] க ர்தா ஔர போக்தாகா பேத
க ரதே ஹைஂ ( – க ர்தா அந்ய ஹை ஔர போக்தா அந்ய ஹை, ஐஸா மாநதே ஹைஂ); [தஸ்ய விமோஹஂ ] உநகே
மோஹகோ (அஜ்ஞாநகோ) [அயம் சித்-சமத்காரஃ ஏவ ஸ்வயம் ] யஹ சைதந்யசமத்கார ஹீ ஸ்வயஂ
[நித்ய-அம்ருத-ஓகைஃ ] நித்யதாரூப அம்ருதகே ஓக( – ஸமூஹ)கே த்வாரா [அபிஷிஂசஂ ] அபிஸிஂசந

Page 490 of 642
PDF/HTML Page 523 of 675
single page version

(அநுஷ்டுப்)
வ்ருத்த்யஂஶபேததோத்யந்தஂ வ்ருத்திமந்நாஶகல்பநாத் .
அந்யஃ கரோதி புஂக்தே ந்ய இத்யேகாந்தஶ்சகாஸ்து மா ..௨௦௭..
க ரதா ஹுஆ, [அபஹரதி ] தூர க ரதா ஹை .
பாவார்த : — க்ஷணிகவாதீ கர்தா-போக்தாமேஂ பேத மாநதே ஹைஂ, அர்தாத் வே யஹ மாநதே ஹைஂ கி —
ப்ரதம க்ஷணமேஂ ஜோ ஆத்மா தா, வஹ தூஸரே க்ஷணமேஂ நஹீஂ ஹை . ஆசார்யதேவ கஹதே ஹைஂ கி — ஹம உஸே க்யா
ஸமஜாயேஂ ? யஹ சைதந்ய ஹீ உஸகா அஜ்ஞாந தூர கர தேகா — கி ஜோ (சைதந்ய) அநுபவகோசர நித்ய ஹை .
ப்ரதம க்ஷணமேஂ ஜோ ஆத்மா தா, வஹீ த்விதீய க்ஷணமேஂ கஹதா ஹை கி ‘மைஂ ஜோ பஹலே தா வஹீ ஹூ஁’; இஸப்ரகாரகா
ஸ்மரணபூர்வக ப்ரத்யபிஜ்ஞாந ஆத்மாகீ நித்யதா பதலாதா ஹை . யஹா஁ பௌத்தமதீ கஹதா ஹை கி — ‘ஜோ ப்ரதம
க்ஷணமேஂ தா, வஹீ மைஂ தூஸரே க்ஷணமேஂ ஹூ஁’ ஐஸா மாநநா வஹ தோ அநாதிகாலீந அவித்யாஸே ப்ரம ஹை; யஹ ப்ரம
தூர ஹோ தோ தத்த்வ ஸித்த ஹோ, ஔர ஸமஸ்த க்லேஶ மிடே . உஸகா உத்தர தேதே ஹுயே கஹதே ஹைஂ கி — ‘‘ஹே
பௌத்த ! தூ யஹ ஜோ தர்க ( – தலீல) கரதா ஹை, உஸ ஸஂபூர்ண தர்ககோ கரநேவாலா ஏக ஹீ ஆத்மா ஹை
யா அநேக ஆத்மா ஹைஂ ? ஔர தேரே ஸஂபூர்ண தர்ககோ ஏக ஹீ ஆத்மா ஸுநதா ஹை ஐஸா மாநகர தூ தர்க கரதா
ஹை யா ஸஂபூர்ண தர்க பூர்ண ஹோநே தக அநேக ஆத்மா பதல ஜாதே ஹைஂ, ஐஸா மாநகர தர்க கரதா ஹை ? யதி
அநேக ஆத்மா பதல ஜாதே ஹைஂ, தோ தேரே ஸஂபூர்ண தர்ககோ தோ கோஈ ஆத்மா ஸுநதா நஹீஂ ஹை; தப பி ர தர்க
கரநேகா க்யா ப்ரயோஜந ஹை ? ௧யோஂ அநேக ப்ரகாரஸே விசார கரநே பர துஜே ஜ்ஞாத ஹோகா கி ஆத்மாகோ
க்ஷணிக மாநகர ப்ரத்யபிஜ்ஞாநகோ ப்ரம கஹ தேநா வஹ யதார்த நஹீஂ ஹை . இஸலியே யஹ ஸமஜநா சாஹியே
கி — ஆத்மாகோ ஏகாந்ததஃ நித்ய யா ஏகாந்ததஃ அநித்ய மாநநா வஹ தோநோஂ ப்ரம ஹைஂ, வஸ்துஸ்வரூப நஹீஂ;
ஹம (ஜைந) கதஂசித் நித்யாநித்யாத்மக வஸ்துஸ்வரூப கஹதே ஹைஂ வஹீ ஸத்யார்த ஹை .’’ .௨௦௬.
புநஃ, க்ஷணிகவாதகா யுக்தி த்வாரா நிஷேத கரதா ஹுஆ, ஔர ஆகேகீ காதாஓஂகா ஸூசக காவ்ய
கஹதே ஹைஂ : —
ஶ்லோகார்த : — [வ்ருத்தி-அஂஶ-பேததஃ ] வ்ருத்த்யஂஶோஂகே அர்தாத் பர்யாயோஂகே பேதகே காரண [அத்யந்தஂ
வ்ருத்திமத்-நாஶ-கல்பநாத் ] ‘வ்ருத்திமாந் அர்தாத் த்ரவ்ய அத்யந்த (ஸர்வதா) நஷ்ட ஹோ ஜாதா ஹை’ ஐஸீ
க ல்பநாகே த்வாரா [அந்யஃ கரோதி ] ‘அந்ய க ரதா ஹை ஔர [அந்யஃ புஂக்தே ] அந்ய போகதா ஹை’ [இதி
ஏகாந்தஃ மா சகாஸ்து ] ஐஸா ஏகாந்த ப்ரகாஶித மத க ரோ .
௧யதி யஹ கஹா ஜாயே கி ‘ஆத்மா நஷ்ட ஹோ ஜாதா ஹை, கிந்து ஸஂஸ்கார சோ஡தா ஜாதா ஹை’ தோ யஹ பீ யதார்த
நஹீஂ ஹை; யதி ஆத்மா நஷ்ட ஹோ ஜாயே தோ ஆதாரகே பிநா ஸஂஸ்கார கைஸே ரஹ ஸகதா ஹை ? ஔர யதி கதாசித்
ஏக ஆத்மா ஸஂஸ்கார சோ஡தா ஜாயே, தோ பீ உஸ ஆத்மாகே ஸஂஸ்கார தூஸரே ஆத்மாமேஂ ப்ரவிஷ்ட ஹோ ஜாயேஂ, ஐஸா
நியம ந்யாயஸஂகத நஹீஂ ஹை .

Page 491 of 642
PDF/HTML Page 524 of 675
single page version

கேஹிஂசி து பஜ்ஜஏஹிஂ விணஸ்ஸஏ ணேவ கேஹிஂசி து ஜீவோ .
ஜம்ஹா தம்ஹா குவ்வதி ஸோ வா அண்ணோ வ ணேயஂதோ ..௩௪௫..
கேஹிஂசி து பஜ்ஜஏஹிஂ விணஸ்ஸஏ ணேவ கேஹிஂசி து ஜீவோ .
ஜம்ஹா தம்ஹா வேததி ஸோ வா அண்ணோ வ ணேயஂதோ ..௩௪௬..
ஜோ சேவ குணதி ஸோ சிய ண வேதஏ ஜஸ்ஸ ஏஸ ஸித்தஂதோ .
ஸோ ஜீவோ ணாதவ்வோ மிச்சாதிட்டீ அணாரிஹதோ ..௩௪௭..
அண்ணோ கரேதி அண்ணோ பரிபுஂஜதி ஜஸ்ஸ ஏஸ ஸித்தஂதோ .
ஸோ ஜீவோ ணாதவ்வோ மிச்சாதிட்டீ அணாரிஹதோ ..௩௪௮..
கைஶ்சித்து பர்யாயைர்விநஶ்யதி நைவ கைஶ்சித்து ஜீவஃ .
யஸ்மாத்தஸ்மாத்கரோதி ஸ வா அந்யோ வா நைகாந்தஃ ..௩௪௫..
பாவார்த : — த்ரவ்யகீ பர்யாயேஂ ப்ரதிக்ஷண நஷ்ட ஹோதீ ஹைஂ, இஸலியே பௌத்த யஹ மாநதே ஹைஂ கி
‘த்ரவ்ய ஹீ ஸர்வதா நஷ்ட ஹோதா ஹை’ . ஐஸீ ஏகாந்த மாந்யதா மித்யா ஹை . யதி பர்யாயவாந பதார்தகா
ஹீ நாஶ ஹோ ஜாயே தோ பர்யாய கிஸகே ஆஶ்ரயஸே ஹோகீ ? இஸப்ரகார தோநோஂகே நாஶகா ப்ரஸஂக ஆநேஸே
ஶூந்யகா ப்ரஸஂக ஆதா ஹை .௨௦௭.
அப, நிம்நலிகித காதாஓஂமேஂ அநேகாந்தகோ ப்ரகட கரகே க்ஷணிகவாதகா ஸ்பஷ்டதயா நிஷேத
கரதே ஹைஂ : —
பர்யாய குசஸே நஷ்ட ஜீவ, குசஸே ந ஜீவ விநஷ்ட ஹை .
இஸஸே கரை ஹை ஸோ ஹி யா கோ அந்ய — நஹிஂ ஏகாந்த ஹை ..௩௪௫..
பர்யாய குசஸே நஷ்ட ஜீவ, குசஸே ந ஜீவ விநஷ்ட ஹை .
யோஂ ஜீவ வேதை ஸோ ஹி யா கோ அந்ய — நஹிஂ ஏகாந்த ஹை ..௩௪௬..
ஜீவ ஜோ கரை வஹ போகதா நஹிஂ — ஜிஸகா யஹ ஸித்தாந்த ஹை .
அர்ஹந்தகே மதகா நஹீஂ ஸோ ஜீவ மித்யாத்ருஷ்டி ஹை ..௩௪௭..
ஜீவ அந்ய கரதா, அந்ய வேதே — ஜிஸகா யஹ ஸித்தாந்த ஹை .
அர்ஹந்தகே மதகா நஹீஂ, ஸோ ஜீவ மித்யாத்ருஷ்டி ஹை ..௩௪௮..
காதார்த : — [யஸ்மாத் ] க்யோஂகி [ஜீவஃ ] ஜீவ [கைஶ்சித் பர்யாயைஃ து ] கிதநீ ஹீ

Page 492 of 642
PDF/HTML Page 525 of 675
single page version

கைஶ்சித்து பர்யாயைர்விநஶ்யதி நைவ கைஶ்சித்து ஜீவஃ .
யஸ்மாத்தஸ்மாத்வேதயதே ஸ வா அந்யோ வா நைகாந்தஃ ..௩௪௬..
யஶ்சைவ கரோதி ஸ சைவ ந வேதயதே யஸ்ய ஏஷ ஸித்தாந்தஃ .
ஸ ஜீவோ ஜ்ஞாதவ்யோ மித்யாத்ரஷ்டிரநார்ஹதஃ ..௩௪௭..
அந்யஃ கரோத்யந்யஃ பரிபுஂக்தே யஸ்ய ஏஷ ஸித்தாந்தஃ .
ஸ ஜீவோ ஜ்ஞாதவ்யோ மித்யாத்ரஷ்டிரநார்ஹதஃ ..௩௪௮..
யதோ ஹி ப்ரதிஸமயஂ ஸம்பவதகுருலகுகுணபரிணாமத்வாரேண க்ஷணிகத்வாதசலிதசைதந்யாந்வய-
குணத்வாரேண நித்யத்வாச்ச ஜீவஃ கைஶ்சித்பர்யாயைர்விநஶ்யதி, கைஶ்சித்து ந விநஶ்யதீதி த்விஸ்வபாவோ
ஜீவஸ்வபாவஃ . ததோ ய ஏவ கரோதி ஸ ஏவாந்யோ வா வேதயதே ய ஏவ வேதயதே, ஸ ஏவாந்யோ வா
பர்யாயோஂஸே [விநஶ்யதி ] நஷ்ட ஹோதா ஹை [து ] ஔர [கைஶ்சித் ] கிதநீ ஹீ பர்யாயோஂஸே [ந ஏவ ] நஷ்ட
நஹீஂ ஹோதா, [தஸ்மாத் ] இஸலியே [ஸஃ வா கரோதி ] ‘(ஜோ போகதா ஹை) வஹீ க ரதா ஹை’ [அந்யஃ வா ]
அதவா ‘தூஸரா ஹீ க ரதா ஹை’ [ந ஏகாந்தஃ ] ஐஸா ஏகாந்த நஹீஂ ஹை ( – ஸ்யாத்வாத ஹை) .
[யஸ்மாத் ] க்யோஂகி [ஜீவஃ ] ஜீவ [கைஶ்சித் பர்யாயைஃ து ] கிதநீ ஹீ பர்யாயோஂஸே
[விநஶ்யதி ] நஷ்ட ஹோதா ஹை [து ] ஔர [கைஶ்சித் ] கிதநீ ஹீ பர்யாயோஂஸே [ந ஏவ ] நஷ்ட நஹீஂ ஹோதா,
[தஸ்மாத் ] இஸலியே [ஸஃ வா வேதயதே ] ‘(ஜோ க ரதா ஹை) வஹீ போகதா ஹை’ [அந்யஃ வா ] அதவா
‘தூஸரா ஹீ போகதா ஹை’ [ந ஏகாந்தஃ ] ஐஸா ஏகாந்த நஹீஂ ஹை ( – ஸ்யாத்வாத ஹை) .
‘[யஃ ச ஏவ கரோதி ] ஜோ க ரதா ஹை [ஸஃ ச ஏவ ந வேதயதே ] வஹீ நஹீஂ போகதா’ [ஏஷஃ
யஸ்ய ஸித்தாந்தஃ ] ஐஸா ஜிஸகா ஸித்தாஂத ஹை, [ஸஃ ஜீவஃ ] வஹ ஜீவ [மித்யாத்ருஷ்டிஃ ] மித்யாத்ருஷ்டி,
[அநார்ஹதஃ ] அநார்ஹத ( – அர்ஹந்தகே மதகோ ந மாநநேவாலா) [ஜ்ஞாதவ்யஃ ] ஜாநநா சாஹிஏ .
‘[அந்யஃ கரோதி ] தூஸரா க ரதா ஹை [அந்யஃ பரிபுஂக்தே ] ஔர தூஸரா போகதா ஹை’ [ஏஷஃ யஸ்ய
ஸித்தாந்தஃ ] ஐஸா ஜிஸகா ஸித்தாஂத ஹை, [ஸஃ ஜீவஃ ] வஹ ஜீவ [மித்யாத்ருஷ்டிஃ ] மித்யாத்ருஷ்டி,
[அநார்ஹதஃ ] அநார்ஹத ( – அஜைந) [ஜ்ஞாதவ்யஃ ] ஜாநநா சாஹியே .
டீகா : — ஜீவ, ப்ரதிஸமய ஸம்பவதே ( – ஹோநேவாலே) அகுருலகுகுணகே பரிணாம த்வாரா க்ஷணிக
ஹோநஸே ஔர அசலித சைதந்யகே அந்வயரூப குண த்வாரா நித்ய ஹோநேஸே, கிதநீ ஹீ பர்யாயோஂஸே விநாஶகோ
ப்ராப்த ஹோதா ஹை ஔர கிதநீ ஹீ பர்யாயோஂஸே விநாஶகோ நஹீஂ ப்ராப்த ஹோதா ஹை — இஸப்ரகார தோ ஸ்வபாவவாலா
ஜீவஸ்வபாவ ஹை; இஸலியே ‘ஜோ கரதா ஹை வஹீ போகதா ஹை ’ அதவா ‘தூஸரா ஹீ போகதா ஹை’, ‘ஜோ போகதா

Page 493 of 642
PDF/HTML Page 526 of 675
single page version

கரோதீதி நாஸ்த்யேகாந்தஃ . ஏவமநேகாந்தேபி யஸ்தத்க்ஷணவர்தமாநஸ்யைவ பரமார்தஸத்த்வேந வஸ்துத்வமிதி
வஸ்த்வஂஶேபி வஸ்துத்வமத்யாஸ்ய ஶுத்தநயலோபாத்»ுஜுஸூத்ரைகாந்தே ஸ்தித்வா ய ஏவ கரோதி ஸ ஏவ ந வேதயதே,
அந்யஃ கரோதி அந்யோ வேதயதே இதி பஶ்யதி ஸ மித்யாத்ரஷ்டிரேவ த்ரஷ்டவ்யஃ, க்ஷணிகத்வேபி வ்ருத்த்யஂஶாநாஂ
வ்ருத்திமதஶ்சைதந்யசமத்காரஸ்ய டஂகோத்கீர்ணஸ்யைவாந்தஃப்ரதிபாஸமாநத்வாத் .
ஹை வஹீ கரதா ஹை’ அதவா ‘தூஸரா ஹீ கரதா ஹை’ — ஐஸா ஏகாந்த நஹீஂ ஹை . இஸப்ரகார அநேகாந்த ஹோநே
பர பீ, ‘ஜோ (பர்யாய) உஸ ஸமய ஹோதீ ஹை, உஸீகோ பரமார்த ஸத்த்வ ஹை, இஸலியே வஹீ வஸ்து ஹை’
இஸப்ரகார வஸ்துகே அஂஶமேஂ வஸ்துத்வகா அத்யாஸ கரகே ஶுத்தநயகே லோபஸே »ுஜுஸூத்ரநயகே ஏகாந்தமேஂ
ரஹகர ஜோ யஹ தேகதா – மாநதா ஹை கி ‘‘ஜோ கரதா ஹை வஹீ நஹீஂ போகதா, தூஸரா கரதா ஹை ஔர தூஸரா
போகதா ஹை’’, உஸ ஜீவகோ மித்யாத்ருஷ்டி ஹீ தேகநா-மாநநா சாஹியே; க்யோஂகி, வ்ருத்த்யஂஶோஂ(பர்யாயோஂ)கா
க்ஷணிகத்வ ஹோநே பர பீ, வ்ருத்திமாந (பர்யாயமாந) ஜோ சைதந்யசமத்கார (ஆத்மா) ஹை, வஹ தோ டஂகோத்கீர்ண
(நித்ய) ஹீ அந்தரஂகமேஂ ப்ரதிபாஸித ஹோதா ஹை .
பாவார்த : — வஸ்துகா ஸ்வபாவ ஜிநவாணீமேஂ த்ரவ்யபர்யாயஸ்வரூப கஹா ஹை; இஸலியே ஸ்யாத்வாதஸே
ஐஸா அநேகாந்த ஸித்த ஹோதா ஹை கி பர்யாய-அபேக்ஷாஸே தோ வஸ்து க்ஷணிக ஹை ஔர த்ரவ்ய-அபேக்ஷாஸே நித்ய
ஹை . ஜீவ பீ வஸ்து ஹோநேஸே த்ரவ்யபர்யாயஸ்வரூப ஹை . இஸலியே, பர்யாயத்ருஷ்டிஸே தேகா ஜாய தோ கார்யகோ கரதீ
ஹை ஏக பர்யாய, ஔர போகதீ ஹை தூஸரீ பர்யாய; ஜைஸே கி — மநுஷ்யபர்யாயநே ஶுபாஶுப கர்ம கியே ஔர
உநகா பல தேவாதிபர்யாயநே போகா . யதி த்ரவ்யத்ருஷ்டிஸே தேகா ஜாய தோ, ஜோ கரதா ஹை வஹீ போகதா ஹை;
ஜைஸே கி — மநுஷ்யபர்யாயமேஂ ஜிஸ ஜீவத்ரவ்யநே ஶுபாஶுப கர்ம கியே, உஸீ ஜீவத்ரவ்யநே தேவாதி பர்யாயமேஂ
ஸ்வயஂ கியே கயே கர்மகே பலகோ போகா .
இஸப்ரகார வஸ்துகா ஸ்வரூப அநேகாந்தரூப ஸித்த ஹோநே பர பீ, ஜோ ஜீவ ஶுத்தநயகோ ஸமஜே பிநா
ஶுத்தநயகே லோபஸே வஸ்துகே ஏக அஂஶகோ ( — வர்தமாந காலமேஂ வர்ததீ பர்யாயகோ) ஹீ வஸ்து மாநகர
»ுஜுஸூத்ரநயகே விஷயகா ஏகாந்த பக஡கர யஹ மாநதா ஹை கி ‘ஜோ கரதா ஹை வஹீ நஹீஂ போகதா —
அந்ய போகதா ஹை, ஔர ஜோ போகதா ஹை வஹீ நஹீஂ கரதா — அந்ய கரதா ஹை, ’ வஹ ஜீவ மித்யாத்ருஷ்டி ஹை,
அரஹந்தகே மதகா நஹீஂ ஹை; க்யோஂகி, பர்யாயோஂகா க்ஷணிகத்வ ஹோநே பர பீ, த்ரவ்யரூப சைதந்யசமத்கார தோ
அநுபவகோசர நித்ய ஹை; ப்ரத்யபிஜ்ஞாநஸே ஜ்ஞாத ஹோதா ஹை கி ‘ஜோ மைஂ பாலக அவஸ்தாமேஂ தா, வஹீஂ மைஂ தருண
அவஸ்தாமேஂ தா ஔர வஹீ மைஂ வ்ருத்த அவஸ்தாமேஂ ஹூ஁ .’ இஸப்ரகார ஜோ கதஂசித் நித்யரூபஸே அநுபவகோசர
ஹை — ஸ்வஸஂவேதநமேஂ ஆதா ஹை ஔர ஜிஸே ஜிநவாணீ பீ ஐஸா ஹீ கஹதீ ஹை, உஸே ஜோ நஹீஂ மாநதா வஹ
மித்யாத்ருஷ்டி ஹை, ஐஸா ஸமஜநா சாஹியே ..௩௪௫ ஸே ௩௪௮..
அப, இஸ அர்தகா கலஶரூப காவ்ய கஹதே ஹைஂ : —

Page 494 of 642
PDF/HTML Page 527 of 675
single page version

(ஶார்தூலவிக்ரீடித)
ஆத்மாநஂ பரிஶுத்தமீப்ஸுபிரதிவ்யாப்திஂ ப்ரபத்யாந்தகைஃ
காலோபாதிபலாதஶுத்திமதிகாஂ தத்ராபி மத்வா பரைஃ .
சைதந்யஂ க்ஷணிகஂ ப்ரகல்ப்ய ப்ருதுகைஃ ஶுத்தர்ஜுஸூத்ரே ரதை-
ராத்மா வ்யுஜ்ஜித ஏஷ ஹாரவதஹோ நிஃஸூத்ரமுக்தே க்ஷிபிஃ ..௨௦௮..
ஶ்லோகார்த : — [ஆத்மாநஂ பரிஶுத்தம் ஈப்ஸுபிஃ பரைஃ அந்தகைஃ ] ஆத்மாகோ ஸம்பூர்ணதயா ஶுத்த
சாஹநேவாலே அந்ய கிந்ஹீஂ அந்தோஂநே — [ப்ருதுகைஃ ] பாலிஶஜநோஂநே (பௌத்தோஂநே) — [கால-உபாதி-பலாத்
அபி தத்ர அதிகாம் அஶுத்திம் மத்வா ] காலகீ உபாதிகே காரண பீ ஆத்மாமேஂ அதிக அஶுத்தி
மாநகர [அதிவ்யாப்திஂ ப்ரபத்ய ] அதிவ்யாப்திகோ ப்ராப்த ஹோகர, [ஶுத்த-»ுஜுஸூத்ரே ரதைஃ ] ஶுத்த »ுஜுஸூத்ரநயமேஂ
ரத ஹோதே ஹுஏ [சைதந்யஂ க்ஷணிகஂ ப்ரகல்ப்ய ] சைதந்யகோ க்ஷணிக க ல்பித கரகே, [அஹோ ஏஷஃ ஆத்மா
வ்யுஜ்ஜிதஃ ] இஸ ஆத்மாகோ சோ஡ தியா; [நிஃஸூத்ர-முக்தா-ஈக்ஷிபிஃ ஹாரவத் ] ஜைஸே ஹாரகே ஸூத்ர(டோரே)கோ
ந தேககர மோதியோஂகோ ஹீ தேகநேவாலே ஹாரகோ சோ஡ தேதே ஹைஂ
.
பாவார்த : — ஆத்மாகோ ஸம்பூர்ணதயா ஶுத்த மாநநேகே இச்சுக பௌத்தோஂநே விசார கியா கி — ‘‘யதி
ஆத்மாகோ நித்ய மாநா ஜாய தோ நித்யமேஂ காலகீ அபேக்ஷா ஹோதீ ஹை, இஸலியே உபாதி லக ஜாயேகீ; இஸப்ரகார
காலகீ உபாதி லகநேஸே ஆத்மாகோ பஹுத ப஡ீ அஶுத்தி லக ஜாயேகீ ஔர இஸஸே அதிவ்யாப்தி தோஷ
லகேகா .’’ இஸ தோஷகே பயஸே உந்ஹோஂநே ஶுத்த »ுஜுஸூத்ரநயகா விஷய ஜோ வர்தமாந ஸமய ஹை, உதநா மாத்ர ( –
க்ஷணிக ஹீ – ) ஆத்மாகோ மாநா ஔர உஸே (ஆத்மாகோ) நித்யநித்யாஸ்வரூப நஹீஂ மாநா . இஸப்ரகார
ஆத்மாகோ ஸர்வதா க்ஷணிக மாநநேஸே உந்ஹேஂ நித்யாநித்யஸ்வரூப — த்ரவ்யபர்யாயஸ்வரூப ஸத்யார்த ஆத்மாகீ
ப்ராப்தி நஹீஂ ஹுஈ; மாத்ர க்ஷணிக பர்யாயமேஂ ஆத்மாகீ கல்பநா ஹுஈ; கிந்து வஹ ஆத்மா ஸத்யார்த நஹீஂ ஹை .
மோதியோஂகே ஹாரமேஂ, டோரேமேஂ அநேக மோதீ பிரோயே ஹோதே ஹைஂ; ஜோ மநுஷ்ய உஸ ஹார நாமக வஸ்துகோ
மோதியோஂ ததா டோரே ஸஹித நஹீஂ தேகதா — மாத்ர மோதியோஂகோ ஹீ தேகதா ஹை, வஹ ப்ருதக் ப்ருதக் மோதியோஂகோ
ஹீ க்ரஹண கரதா ஹை, ஹாரகோ சோ஡ தேதா ஹை; அர்தாத் உஸே ஹாரகீ ப்ராப்தி நஹீஂ ஹோதீ . இஸீப்ரகார ஜோ ஜீவ
ஆத்மாகே ஏக சைதந்யபாவகோ க்ரஹண நஹீஂ கரதே ஔர ஸமய ஸமய பர வர்தநாபரிணாமரூப உபயோககீ
ப்ரவ்ருத்திகோ தேககர ஆத்மாகோ அநித்ய கல்பித கரகே, »ுஜுஸூத்ரநயகா விஷய ஜோ வர்தமாந-ஸமயமாத்ர
க்ஷணிகத்வ ஹை, உதநா மாத்ர ஹீ ஆத்மாகோ மாநதே ஹைஂ (அர்தாத் ஜோ ஜீவ ஆத்மாகோ த்ரவ்யபர்யாயஸ்வரூப நஹீஂ
மாநதே — மாத்ர க்ஷணிக பர்யாயரூப ஹீ மாநதே ஹைஂ ), வே ஆத்மாகோ சோ஡ தேதே ஹைஂ; அர்தாத் உந்ஹேஂ ஆத்மாகீ
ப்ராப்தி நஹீஂ ஹோதீ .௨௦௮.
அப, இஸ காவ்யமேஂ ஆத்மாநுபவ கரநேகோ கஹதே ஹைஂ : —

Page 495 of 642
PDF/HTML Page 528 of 675
single page version

(ஶார்தூலவிக்ரீடித)
கர்த்ருர்வேதயிதுஶ்ச யுக்தி வஶதோ பேதோஸ்த்வபேதோபி வா
கர்தா வேதயிதா ச மா பவது வா வஸ்த்வேவ ஸஂசிந்த்யதாம் .
ப்ரோதா ஸூத்ர இவாத்மநீஹ நிபுணைர்பேத்துஂ ந ஶக்யா க்வசி-
ச்சிச்சிந்தாமணிமாலிகேயமபிதோப்யேகா சகாஸ்த்வேவ நஃ ..௨௦௯..
(ரதோத்ததா)
வ்யாவஹாரிகத்ரஶைவ கேவலஂ
கர்த்ரு கர்ம ச விபிந்நமிஷ்யதே .
நிஶ்சயேந யதி வஸ்து சிந்த்யதே
கர்த்ரு கர்ம ச ஸதைகமிஷ்யதே ..௨௧௦..
ஶ்லோகார்த : — [கர்துஃ ச வேதயிதுஃ யுக்தி வஶதஃ பேதஃ அஸ்து வா அபேதஃ அபி ] க ர்தாகா
ஔர போக்தாகா யுக்தி கே வஶஸே பேத ஹோ யா அபேத ஹோ, [வா கர்தா ச வேதயிதா மா பவது ] அதவா
க ர்தா ஔர போக்தா தோநோஂ ந ஹோஂ; [வஸ்து ஏவ ஸஂசிந்த்யதாம் ] வஸ்துகா ஹீ அநுபவ கரோ . [நிபுணைஃ ஸூத்ரே
இவ இஹ ஆத்மநி ப்ரோதா சித்-சிந்தாமணி-மாலிகா க்வசித் பேத்துஂ ந ஶக்யா ] ஜைஸே சதுர புருஷோஂகே த்வாரா
டோரேமேஂ பிரோஈ கஈ மணியோஂகீ மாலா பேதீ நஹீஂ ஜா ஸகதீ, உஸீப்ரகார ஆத்மாமேஂ பிரோஈ கஈ சைதந்யரூப
சிந்தாமணிகீ மாலா பீ கபீ கிஸீஸே பேதீ நஹீஂ ஜா ஸகதீ; [இயம் ஏகா ] ஐஸீ யஹ ஆத்மாரூப
மாலா ஏக ஹீ, [நஃ அபிதஃ அபி சகாஸ்து ஏவ ] ஹமேஂ ஸமஸ்ததயா ப்ரகாஶமாந ஹோ (அர்தாத் நித்யத்வ,
அநித்யத்வ ஆதிகே விக ல்ப சூடகர ஹமேஂ ஆத்மாகா நிர்விக ல்ப அநுபவ ஹோ)
.
பாவார்த : — ஆத்மா வஸ்து ஹோநேஸே த்ரவ்யபர்யாயாத்மக ஹை . இஸலியே உஸமேஂ சைதந்யகே
பரிணமநரூப பர்யாயகே பேதோஂகீ அபேக்ஷாஸே தோ கர்தா-போக்தாகா பேத ஹை ஔர சிந்மாத்ரத்ரவ்யகீ அபேக்ஷாஸே
பேத நஹீஂ ஹை; இஸப்ரகார பேத-அபேத ஹோ . அதவா சிந்மாத்ர அநுபவநமேஂ பேத-அபேத க்யோஂ கஹநா
சாஹியே ? (ஆத்மாகோ) கர்தா-போக்தா ஹீ ந கஹநா சாஹியே, வஸ்துமாத்ரகா அநுபவ கரநா சாஹியே . ஜைஸே
மணியோஂகீ மாலாமேஂ மணியோஂகீ ஔர டோரேகீ விவக்ஷாஸே பேத-அபேத ஹை, பரந்து மாலாமாத்ரகே க்ரஹண கரநே
பர பேதாபேத-விகல்ப நஹீஂ ஹை, இஸீப்ரகார ஆத்மாமேஂ பர்யாயோஂகீ ஔர த்ரவ்யகீ விவக்ஷாஸே பேத-அபேத
ஹை, பரந்து ஆத்மவஸ்துமாத்ரகா அநுபவ கரநே பர விகல்ப நஹீஂ ஹை . ஆசார்யதேவ கஹதே ஹைஂ கி — ஐஸா
நிர்விகல்ப ஆத்மாகா அநுபவ ஹமேஂ ப்ரகாஶமாந ஹோ .௨௦௯.
அப, ஆகேகீ காதாஓஂகா ஸூசக காவ்ய கஹதே ஹைஂ : —
ஶ்லோகார்த : — [கேவலஂ வ்யாவஹாரிகத்ருஶா ஏவ கர்த்ரு ச கர்ம விபிந்நம் இஷ்யதே ] கேவல
வ்யாவஹாரிக த்ருஷ்டிஸே ஹீ க ர்தா ஔர க ர்ம பிந்ந மாநே ஜாதே ஹைஂ; [நிஶ்சயேந யதி வஸ்து சிந்த்யதே ] யதி

Page 496 of 642
PDF/HTML Page 529 of 675
single page version

ஜஹ ஸிப்பிஓ து கம்மஂ குவ்வதி ண ய ஸோ து தம்மஓ ஹோதி .
தஹ ஜீவோ வி ய கம்மஂ குவ்வதி ண ய தம்மஓ ஹோதி ..௩௪௯..
ஜஹ ஸிப்பிஓ து கரணேஹிஂ குவ்வதி ண ஸோ து தம்மஓ ஹோதி .
தஹ ஜீவோ கரணேஹிஂ குவ்வதி ண ய தம்மஓ ஹோதி ..௩௫௦..
ஜஹ ஸிப்பிஓ து கரணாணி கிண்ஹதி ண ஸோ து தம்மஓ ஹோதி .
தஹ ஜீவோ கரணாணி து கிண்ஹதி ண ய தம்மஓ ஹோதி ..௩௫௧..
ஜஹ ஸிப்பி து கம்மபலஂ புஂஜதி ண ய ஸோ து தம்மஓ ஹோதி .
தஹ ஜீவோ கம்மபலஂ புஂஜதி ண ய தம்மஓ ஹோதி ..௩௫௨..
ஏவஂ வவஹாரஸ்ஸ து வத்தவ்வஂ தரிஸணஂ ஸமாஸேண .
ஸுணு ணிச்சயஸ்ஸ வயணஂ பரிணாமக தஂ து ஜஂ ஹோதி ..௩௫௩..
நிஶ்சயஸே வஸ்துகா விசார கியா ஜாயே, [கர்த்ரு ச கர்ம ஸதா ஏகம் இஷ்யதே ] தோ க ர்தா ஔர க ர்ம ஸதா
ஏக மாநா ஜாதா ஹை .
பாவார்த : — மாத்ர வ்யவஹார-த்ருஷ்டிஸே ஹீ பிந்ந த்ரவ்யோஂமேஂ கர்த்ருத்வ-கர்மத்வ மாநா ஜாதா ஹை; நிஶ்சய-
த்ருஷ்டிஸே தோ ஏக ஹீ த்ரவ்யமேஂ கர்த்ருத்வ-கர்மத்வ கடித ஹோதா ஹை .௨௧௦.
அப, இஸ கதநகோ த்ருஷ்டாந்த த்வாரா காதாமேஂ கஹதே ஹைஂ : —
ஜ்யோஂ ஶில்பி கர்ம கரே பரந்து வஹ நஹீஂ தந்மய பநே .
த்யோஂ கர்மகோ ஆத்மா கரே பர வஹ நஹீஂ தந்மய பநே ..௩௪௯..
ஜ்யோஂ ஶில்பி கரணோஂஸே கரே பர வஹ நஹீஂ தந்மய பநே .
த்யோஂ ஜீவ கரணோஂஸே கரே பர வஹ நஹீஂ தந்மய பநே ..௩௫௦..
ஜ்யோஂ ஶில்பி கரண க்ரஹே பரந்து வஹ நஹீஂ தந்மய பநே .
த்யோஂ ஜீவ கரணோஂகோ க்ரஹே பர வஹ நஹீஂ தந்மய பநே ..௩௫௧..
ஶில்பீ கரமபல போகதா, பர வஹ நஹீஂ தந்மய பநே .
த்யோஂ ஜீவ கரமபல போகதா, பர வஹ நஹீஂ தந்மய பநே ..௩௫௨..
— இஸ பா஁தி மத வ்யவஹாரகா ஸஂக்ஷேபஸே வக்தவ்ய ஹை .
ஸுந லோ வசந பரமார்தகா, பரிணாமவிஷயக ஜோ ஹி ஹை ..௩௫௩..

Page 497 of 642
PDF/HTML Page 530 of 675
single page version

ஜஹ ஸிப்பிஓ து சேட்டஂ குவ்வதி ஹவதி ய தஹா அணண்ணோ ஸே .
தஹ ஜீவோ வி ய கம்மஂ குவதி ஹவதி ய அணண்ணோ ஸே ..௩௫௪..
ஜஹ சேட்டஂ குவ்வஂதோ து ஸிப்பிஓ ணிச்சதுக்கிஓ ஹோதி .
தத்தோ ஸியா அணண்ணோ தஹ சேட்டஂதோ துஹீ ஜீவோ ..௩௫௫..
யதா ஶில்பிகஸ்து கர்ம கரோதி ந ச ஸ து தந்மயோ பவதி .
ததா ஜீவோபி ச கர்ம கரோதி ந ச தந்மயோ பவதி ..௩௪௯..
யதா ஶில்பிகஸ்து கரணைஃ கரோதி ந ச ஸ து தந்மயோ பவதி .
ததா ஜீவஃ கரணைஃ கரோதி ந ச தந்மயோ பவதி ..௩௫௦..
யதா ஶில்பிகஸ்து கரணாநி க்ருஹ்ணாதி ந ஸ து தந்மயோ பவதி .
ததா ஜீவஃ கரணாநி து க்ருஹ்ணாதி ந ச தந்மயோ பவதி ..௩௫௧..
63
ஶில்பீ கரே சேஷ்டா அவரு, உஸ ஹீ ஸே ஶில்பீ அநந்ய ஹை .
த்யோஂ ஜீவ கர்ம கரே அவரு, உஸ ஹீ ஸே ஜீவ அநந்ய ஹை ..௩௫௪..
சேஷ்டித ஹுஆ ஶில்பீ நிரந்தர துகித ஜைஸே ஹோய ஹை .
அரு துகஸே ஶில்பி அநந்ய, த்யோஂ ஜீவ சேஷ்டமாந துகீ பநே ..௩௫௫..
காதார்த : — [யதா ] ஜைஸே [ஶில்பிகஃ து ] ஶில்பீ ( – ஸ்வர்ணகார – ஸோநீ ஆதி க லாகார)
[கர்ம ] குண்டல ஆதி க ர்ம (கார்ய) [கரோதி ] க ரதா ஹை, [ஸஃ து ] பரந்து வஹ [தந்மயஃ ந ச பவதி ]
தந்மய (உஸ-மய, குண்டலாதிமய) நஹீஂ ஹோதா, [ததா ] உஸீப்ரகார [ஜீவஃ அபி ச ] ஜீவ பீ [கர்ம ]
புண்யபாபாதி புத்கலக ர்ம [கரோதி ] க ரதா ஹை, [ந ச தந்மயஃ பவதி ] பரந்து தந்மய (புத்கலக ர்மமய)
நஹீஂ ஹோதா . [யதா ] ஜைஸே [ஶில்பிகஃ து ] ஶில்பீ [கரணைஃ ] ஹதௌ஡ா ஆதி க ரணோஂ(ஸாதநோஂ)கே த்வாரா
[கரோதி ] (க ர்ம) க ரதா ஹை, [ஸஃ து ] பரந்து வஹ [தந்மயஃ ந பவதி ] தந்மய (ஹதௌ஡ா ஆதி
க ரணமய) நஹீஂ ஹோதா, [ததா ] உஸீப்ரகார [ஜீவஃ ] ஜீவ [கரணைஃ ] (மந-வசந-காயரூப)
க ரணோஂகே த்வாரா [கரோதி ] (க ர்ம) க ரதா ஹை, [ந ச தந்மயஃ பவதி ] பரஂது தந்மய (மந-வசந-
காயரூப க ரணமய) நஹீஂ ஹோதா . [யதா ] ஜைஸே [ஶில்பிகஃ து ] ஶில்பீ [கரணாநி ] க ரணோஂகோ
[க்ருஹ்ணாதி ] க்ரஹண க ரதா ஹை, [ஸஃ து ] பரந்து வஹ [தந்மயஃ ந பவதி ] தந்மய நஹீஂ ஹோதா, [ததா ]
உஸீப்ரகார [ஜீவஃ ] ஜீவ [கரணாநி து ] க ரணோஂகோ [க்ருஹ்ணாதி ] க்ரஹண க ரதா ஹை, [ந ச தந்மயஃ பவதி ]

Page 498 of 642
PDF/HTML Page 531 of 675
single page version

யதா ஶில்பீ து கர்மபலஂ புஂக்தே ந ச ஸ து தந்மயோ பவதி .
ததா ஜீவஃ கர்மபலஂ புஂக்தே ந ச தந்மயோ பவதி ..௩௫௨..
ஏவஂ வ்யவஹாரஸ்ய து வக்தவ்யஂ தர்ஶநஂ ஸமாஸேந .
ஶ்ருணு நிஶ்சயஸ்ய வசநஂ பரிணாமக்ருதஂ து யத்பவதி ..௩௫௩..
யதா ஶில்பிகஸ்து சேஷ்டாஂ கரோதி பவதி ச ததாநந்யஸ்தஸ்யாஃ .
ததா ஜீவோபி ச கர்ம கரோதி பவதி சாநந்யஸ்தஸ்மாத் ..௩௫௪..
யதா சேஷ்டாஂ குர்வாணஸ்து ஶில்பிகோ நித்யதுஃகிதோ பவதி .
தஸ்மாச்ச ஸ்யாதநந்யஸ்ததா சேஷ்டமாநோ துஃகீ ஜீவஃ ..௩௫௫..
யதா கலு ஶில்பீ ஸுவர்ணகாராதிஃ குண்டலாதி பரத்ரவ்யபரிணாமாத்மகஂ கர்ம கரோதி,
பரந்து தந்மய (க ரணமய) நஹீஂ ஹோதா . [யதா ] ஜைஸே [ஶில்பீ து ] ஶில்பீ [கர்மபலஂ ] குண்டல ஆதி
க ர்மகே பலகோ (காந-பாநாதிகோ) [புஂக்தே ] போகதா ஹை, [ஸஃ து ] பரந்து வஹ [தந்மயஃ ந ச பவதி ]
தந்மய (காந-பாநாதிமய) நஹீஂ ஹோதா, [ததா ] உஸீப்ரகார [ஜீவஃ ] ஜீவ [கர்மபலஂ ] புண்யபாபாதி
புத்கலக ர்மகே பலகோ (புத்கலபரிணாமரூப ஸுகதுஃகாதிகோ) [புஂக்தே ] போகதா ஹை, [ந ச தந்மயஃ
பவதி ] பரந்து தந்மய (புத்கலபரிணாமரூப ஸுகதுஃகாதிமய) நஹீஂ ஹோதா .
[ஏவஂ து ] இஸப்ரகார தோ [வ்யவஹாரஸ்ய தர்ஶநஂ ] வ்யவஹாரகா மத [ஸமாஸேந ] ஸஂக்ஷேபஸே
[வக்தவ்யஂ ] க ஹநே யோக்ய ஹை . [நிஶ்சயஸ்ய வசநஂ ] (அப) நிஶ்சயகா வசந [ஶ்ருணு ] ஸுநோ [யத் ]
ஜோ கி [பரிணாமக்ருதஂ து பவதி ] பரிணாமவிஷயக ஹை .
[யதா ] ஜைஸே [ஶில்பிகஃ து ] ஶில்பீ [சேஷ்டாஂ கரோதி ] சேஷ்டாரூப க ர்ம (அபநே பரிணாமரூப
க ர்ம)கோ க ரதா ஹை [ததா ச ] ஔர [தஸ்யாஃ அநந்யஃ பவதி ] உஸஸே அநந்ய ஹை, [ததா ] உஸீப்ரகார
[ஜீவஃ அபி ச ] ஜீவ பீ [க ர்ம க ரோதி ] (அபநே பரிணாமரூப) க ர்மகோ க ரதா ஹை [ச ] ஔர
[தஸ்மாத் அநந்யஃ பவதி ] உஸஸே அநந்ய ஹை . [யதா ] ஜைஸே [சேஷ்டாஂ குர்வாணஃ ] சேஷ்டாரூப க ர்ம க ரதா
ஹுஆ [ஶில்பிகஃ து ] ஶில்பீ [நித்யதுஃகிதஃ பவதி ] நித்ய துஃகீ ஹோதா ஹை [தஸ்மாத் ச ] ஔர
உஸஸே (துஃகஸே) [அநந்யஃ ஸ்யாத் ] அநந்ய ஹை, [ததா ] உஸீப்ரகார [சேஷ்டமாநஃ ] சேஷ்டா க ரதா ஹுஆ
(அபநே பரிணாமரூப க ர்மகோ க ரதா ஹுஆ) [ஜீவஃ ] ஜீவ [துஃகீ ] துஃகீ ஹோதா ஹை (ஔர துஃகஸே
அநந்ய ஹை) .
டீகா : — ஜைஸே — ஶில்பீ (ஸ்வர்ணகார ஆதி கலாகார) குண்டல ஆதி ஜோ
பரத்ரவ்யபரிணாமாத்மக கர்ம கரதா ஹை, ஹதௌ஡ா ஆதி பரத்ரவ்யபரிணாமாத்மக கரணோஂகே த்வாரா கரதா ஹை,

Page 499 of 642
PDF/HTML Page 532 of 675
single page version

ஹஸ்தகுட்டகாதிபிஃ பரத்ரவ்யபரிணாமாத்மகைஃ கரணைஃ கரோதி, ஹஸ்தகுட்டகாதீநி பரத்ரவ்யபரிணாமாத்மகாநி
கரணாநி க்ருஹ்ணாதி, க்ராமாதிபரத்ரவ்யபரிணாமாத்மகஂ குண்டலாதிகர்மபலஂ புஂக்தே ச, நத்வநேகத்ரவ்யத்வேந
ததோந்யத்வே ஸதி தந்மயோ பவதி; ததோ நிமித்தநைமித்திகபாவமாத்ரேணைவ தத்ர கர்த்ருகர்மபோக்த்ரு-
போக்யத்வவ்யவஹாரஃ; ததாத்மாபி புண்யபாபாதி புத்கலத்ரவ்யபரிணாமாத்மகஂ கர்ம கரோதி, காயவாங்மநோபிஃ
புத்கலத்ரவ்யபரிணாமாத்மகைஃ கரணைஃ கரோதி, காயவாங்மநாஂஸி புத்கலத்ரவ்யபரிணாமாத்மகாநி கரணாநி
க்ருஹ்ணாதி, ஸுகதுஃகாதி புத்கலத்ரவ்யபரிணாமாத்மகஂ புண்யபாபாதிகர்மபலஂ புஂக்தே ச, ந த்வநேகத்ரவ்யத்வேந
ததோந்யத்வே ஸதி தந்மயோ பவதி; ததோ நிமித்தநைமித்திகபாவமாத்ரேணைவ தத்ர
கர்த்ருகர்மபோக்த்ருபோக்யத்வவ்யவஹாரஃ . யதா ச ஸ ஏவ ஶில்பீ சிகீர்ஷுஶ்சேஷ்டாரூபமாத்மபரிணாமாத்மகஂ கர்ம
கரோதி, துஃகலக்ஷணமாத்மபரிணாமாத்மகஂ சேஷ்டாரூபகர்மபலஂ புஂக்தே ச, ஏகத்ரவ்யத்வேந ததோநந்யத்வே ஸதி
தந்மயஶ்ச பவதி; ததஃ பரிணாமபரிணாமிபாவேந தத்ரைவ கர்த்ருகர்மபோக்த்ருபோக்யத்வநிஶ்சயஃ; ததாத்மாபி
சிகீர்ஷுஶ்சேஷ்டாரூபமாத்மபரிணாமாத்மகஂ கர்ம கரோதி, துஃகலக்ஷணமாத்மபரிணாமாத்மகஂ சேஷ்டாரூபகர்மபலஂ
ஹதௌ஡ா ஆதி பரத்ரவ்யபரிணாமாத்மக கரணோஂகோ க்ரஹண கரதா ஹை ஔர குண்டல ஆதி கர்மகா ஜோ க்ராமாதி
பரத்ரவ்யபரிணாமாத்மக பல போகதா ஹை, கிந்து அநேகத்ரவ்யத்வகே காரண உநஸே (கர்ம, கரண ஆதிஸே)
அந்ய ஹோநேஸே தந்மய (கர்மகரணாதிமய) நஹீஂ ஹோதா; இஸலியே நிமித்த-நைமித்திகபாவமாத்ரஸே ஹீ வஹா஁
கர்த்ருகர்மத்வகா ஔர போக்த்ருபோக்யத்வகா வ்யவஹார ஹை; இஸீப்ரகார — ஆத்மா பீ புண்யபாபாதி ஜோ
புத்கலத்ரவ்யபரிணாமாத்மக ( – புத்கலத்ரவ்யகே பரிணாமஸ்வரூப) கர்ம உஸகோ கரதா ஹை, காய-வசந-
மநரூப ஜோ புத்கலத்ரவ்யபரிணாமாத்மக கரண உநகே த்வாரா கரதா ஹை, காய-வசந-மநரூப ஜோ
புத்கலத்ரவ்யபரிணாமாத்மக கரண உநகோ க்ரஹண கரதா ஹை ஔர புண்யபாபாதி கர்மகா ஜோ ஸுக-துஃகாதி
புத்கலத்ரவ்யபரிணாமாத்மக பல உஸகோ போகதா ஹை, பரஂது அநேகத்ரவ்யத்வகே காரண உநஸே அந்ய ஹோநேஸே
தந்மய நஹீஂ ஹோதா; இஸலியே நிமித்த-நைமித்திகபாவமாத்ரஸே ஹீ வஹா஁ கர்த்ரு-கர்மத்வகா ஔர போக்த்ரு-
போக்யத்வகா வ்யவஹார ஹை
.
ஔர ஜைஸே — வஹீ ஶில்பீ, கரநேகா இச்சுக ஹோதா ஹுஆ, சேஷ்டாரூப (அர்தாத் குண்டலாதி
கரநேகே அபநே பரிணாமரூப ஔர ஹஸ்தாதிகே வ்யாபாரரூப) ஐஸா ஜோ ஸ்வபரிணாமாத்மக கர்ம உஸகோ
கரதா ஹை, ததா துஃகஸ்வரூப ஐஸா ஜோ சேஷ்டாரூப கர்மகா ஸ்வபரிணாமாத்மக பல உஸகோ போகதா ஹை
ஔர ஏகத்ரவ்யத்வகே காரண உநஸே (கர்ம ஔர கர்மபலஸே) அநந்ய ஹோநேஸே தந்மய (கர்மமய ஔர
கர்மபலமய) ஹை; இஸலியே பரிணாம-பரிணாமீபாவஸே வஹீஂ கர்தா-கர்மபநகா ஔர போக்தா
-போக்யபநகா நிஶ்சய ஹை; உஸீப்ரகார — ஆத்மா பீ, கரநேகா இச்சுக ஹோதா ஹுஆ, சேஷ்டாரூப
( – ராகாதிபரிணாமரூப ஔர ப்ரதேஶோஂகே வ்யாபாரரூப) ஐஸா ஜோ ஆத்மபரிணாமாத்மக கர்ம உஸகோ கரதா

Page 500 of 642
PDF/HTML Page 533 of 675
single page version

புஂக்தே ச, ஏகத்ரவ்யத்வேந ததோநந்யத்வே ஸதி தந்மயஶ்ச பவதி; ததஃ பரிணாமபரிணாமிபாவேந தத்ரைவ
கர்த்ருகர்மபோக்த்ருபோக்யத்வநிஶ்சயஃ .
(நர்தடக)
நநு பரிணாம ஏவ கில கர்ம விநிஶ்சயதஃ
ஸ பவதி நாபரஸ்ய பரிணாமிந ஏவ பவேத் .
ந பவதி கர்த்ருஶூந்யமிஹ கர்ம ந சைகதயா
ஸ்திதிரிஹ வஸ்துநோ பவது கர்த்ரு ததேவ ததஃ ..௨௧௧..
(ப்ருத்வீ)
பஹிர்லுடதி யத்யபி ஸ்பு டதநந்தஶக்தி : ஸ்வயஂ
ததாப்யபரவஸ்துநோ விஶதி நாந்யவஸ்த்வந்தரம் .
ஸ்வபாவநியதஂ யதஃ ஸகலமேவ வஸ்த்விஷ்யதே
ஸ்வபாவசலநாகுலஃ கிமிஹ மோஹிதஃ க்லிஶ்யதே ..௨௧௨..
ஹை ததா துஃகஸ்வரூப ஐஸா ஜோ சேஷ்டாரூப கர்மகா ஆத்மபரிணாமாத்மக பல உஸகோ போகதா ஹை, ஔர
ஏகத்ரவ்யத்வகே காரண உநஸே அநந்ய ஹோநேஸே தந்மய ஹை; இஸலியே பரிணாம-பரிணாமீபாவஸே வஹீஂ கர்தா-
கர்மபநகா ஔர போக்தா-போக்யபநகா நிஶ்சய ஹை ..௩௪௯ ஸே ௩௫௫..
அப, இஸ அர்தகா கலஶரூப காவ்ய கஹதே ஹைஂ : —
ஶ்லோகார்த : — [நநு பரிணாம ஏவ கில விநிஶ்சயதஃ கர்ம ] வாஸ்தவமேஂ பரிணாம ஹீ
நிஶ்சயஸே க ர்ம ஹை, ஔர [ஸஃ பரிணாமிந ஏவ பவேத், அபரஸ்ய ந பவதி ] பரிணாம அபநே
ஆஶ்ரயபூத பரிணாமீகா ஹீ ஹோதா ஹை, அந்யகா நஹீஂ (க்யோஂகி பரிணாம அபநே அபநே த்ரவ்யகே ஆஶ்ரித
ஹைஂ, அந்யகே பரிணாமகா அந்ய ஆஶ்ரய நஹீஂ ஹோதா); [இஹ கர்ம கர்த்ருஶூந்யம் ந பவதி ] ஔர க ர்ம
க ர்தாகே பிநா நஹீஂ ஹோதா, [ச வஸ்துநஃ ஏகதயா ஸ்திதிஃ இஹ ந ] ததா வஸ்துகீ ஏகரூப
(கூடஸ்த) ஸ்திதி நஹீஂ ஹோதீ (க்யோஂகி வஸ்து த்ரவ்யபர்யாயஸ்வரூப ஹோநேஸே ஸர்வதா நித்யத்வ பாதாஸஹித
ஹை); [ததஃ தத் ஏவ கர்த்ரு பவது ] இஸலியே வஸ்து ஸ்வயஂ ஹீ அபநே பரிணாமரூப க ர்மகீ க ர்தா ஹை
( – யஹ நிஶ்சயஸித்தாஂத ஹை)
.௨௧௧.
அப, ஆகேகீ காதாஓஂகா ஸூசக காவ்ய கஹதே ஹைஂ : —
ஶ்லோகார்த : — [ஸ்வயஂ ஸ்பு டத்-அநந்த-ஶக்தி : ] ஜிஸகோ ஸ்வயஂ அநஂத ஶக்தி ப்ரகாஶமாந ஹை,
ஐஸீ வஸ்து [பஹிஃ யத்யபி லுடதி ] அந்ய வஸ்துகே பாஹர யத்யபி லோடதீ ஹை [ததாபி அந்ய-வஸ்து

Page 501 of 642
PDF/HTML Page 534 of 675
single page version

(ரதோத்ததா)
வஸ்து சைகமிஹ நாந்யவஸ்துநோ
யேந தேந கலு வஸ்து வஸ்து தத் .
நிஶ்சயோயமபரோபரஸ்ய கஃ
கிஂ கரோதி ஹி பஹிர்லுடந்நபி ..௨௧௩..
அபரவஸ்துநஃ அந்தரம் ந விஶதி ] ததாபி அந்ய வஸ்து அந்ய வஸ்துகே பீதர ப்ரவேஶ நஹீஂ கரதீ, [யதஃ
ஸகலம் ஏவ வஸ்து ஸ்வபாவ-நியதம் இஷ்யதே ] க்யோஂகி ஸமஸ்த வஸ்துஏ஁ அபநே அபநே ஸ்வபாவமேஂ நிஶ்சித
ஹைஂ, ஐஸா மாநா ஜாதா ஹை . (ஆசார்யதேவ க ஹதே ஹைஂ கி – ) [இஹ ] ஐஸா ஹோநே பர பீ, [மோஹிதஃ ] மோஹித
ஜீவ, [ஸ்வபாவ-சலந-ஆகுலஃ ] அபநே ஸ்வபாவஸே சலித ஹோகர ஆகுல ஹோதா ஹுஆ, [கிம்
க்லிஶ்யதே ] க்யோஂ க்லேஶ பாதா ஹை ?
பாவார்த : — வஸ்துஸ்வபாவ தோ நியமஸே ஐஸா ஹை கி கிஸீ வஸ்துமேஂ கோஈ வஸ்து நஹீஂ மிலதீ .
ஐஸா ஹோநே பர பீ, யஹ மோஹீ ப்ராணீ, ‘பரஜ்ஞேயோஂகே ஸாத அபநேகோ பாரமார்திக ஸம்பந்த ஹை’ ஐஸா மாநகர,
க்லேஶ பாதா ஹை, யஹ மஹா அஜ்ஞாந ஹை .௨௧௨.
புநஃ ஆகேகீ காதாஓஂகா ஸூசக தூஸரா காவ்ய கஹதே ஹைஂ : —
ஶ்லோகார்த : — [இஹ ச ] இஸ லோக மேஂ [யேந ஏகம் வஸ்து அந்யவஸ்துநஃ ந ] ஏக வஸ்து அந்ய
வஸ்துகீ நஹீஂ ஹை, [தேந கலு வஸ்து தத் வஸ்து ] இஸலியே வாஸ்தவமேஂ வஸ்து வஸ்து ஹீ ஹை — [அயம்
நிஶ்சயஃ ] யஹ நிஶ்சய ஹை . [கஃ அபரஃ ] ஐஸா ஹோநேஸே கோஈ அந்ய வஸ்து [அபரஸ்ய பஹிஃ லுடந் அபி
ஹி ] அந்ய வஸ்துகே பாஹர லோடதீ ஹுஈ பீ [கிஂ கரோதி ] உஸகா க்யா கர ஸகதீ ஹை ?
பாவார்த : — வஸ்துகா ஸ்வபாவ தோ ஐஸா ஹை கி ஏக வஸ்து அந்ய வஸ்துகோ நஹீஂ பதலா ஸகதீ .
யதி ஐஸா ந ஹோ தோ வஸ்துகா வஸ்துத்வ ஹீ ந ரஹே . இஸப்ரகார ஜஹா஁ ஏக வஸ்து அந்யகோ பரிணமித நஹீஂ
கர ஸகதீ, வஹா஁ ஏக வஸ்துநே அந்யகா க்யா கியா ? குச நஹீஂ . சேதந-வஸ்துகே ஸாத புத்கல
ஏகக்ஷேத்ராவகாஹரூபஸே ரஹ ரஹே ஹைஂ ததாபி வே சேதநகோ ஜ஡ பநாகர அபநேரூபமேஂ பரிணமித நஹீஂ கர ஸகே;
தப பி ர புத்கலநே சேதநகா க்யா கியா ? குச பீ நஹீஂ .
இஸஸே யஹ ஸமஜநா சாஹிஏ கி — வ்யவஹாரஸே பரத்ரவ்யோஂகா ஔர ஆத்மாகா ஜ்ஞேய-ஜ்ஞாயக
ஸம்பந்த ஹோநே பர பீ பரத்ரவ்ய ஜ்ஞாயககா குச பீ நஹீஂ கர ஸகதே ஔர ஜ்ஞாயக பரத்ரவ்யகா குச பீ
நஹீஂ கர ஸகதா .௨௧௩.
அப, இஸீ அர்தகோ த்ரு஢ கரநேவாலா தீஸரா காவ்ய கஹதே ஹைஂ : —

Page 502 of 642
PDF/HTML Page 535 of 675
single page version

(ரதோத்ததா)
யத்து வஸ்து குருதேந்யவஸ்துநஃ
கிஂசநாபி பரிணாமிநஃ ஸ்வயம் .
வ்யாவஹாரிகத்ரஶைவ தந்மதஂ
நாந்யதஸ்தி கிமபீஹ நிஶ்சயாத் ..௨௧௪..
ஜஹ ஸேடியா து ண பரஸ்ஸ ஸேடியா ஸேடியா ய ஸா ஹோதி .
தஹ ஜாணகோ து ண பரஸ்ஸ ஜாணகோ ஜாணகோ ஸோ து ..௩௫௬..
ஶ்லோகார்த : — [வஸ்து ] ஏக வஸ்து [ஸ்வயம் பரிணாமிநஃ அந்ய-வஸ்துநஃ ] ஸ்வயஂ பரிணமித
ஹோதீ ஹுஈ அந்ய வஸ்துகா [கிஂசந அபி குருதே ] குச பீ க ர ஸகதீ ஹை — [யத் து ] ஐஸா ஜோ மாநா
ஜாதா ஹை, [தத் வ்யாவஹாரிக-த்ருஶா ஏவ மதம் ] வஹ வ்யவஹாரத்ருஷ்டிஸே ஹீ மாநா ஜாதா ஹை . [நிஶ்சயாத் ]
நிஶ்சயஸே [இஹ அந்யத் கிம் அபி ந அஸ்தி ] இஸ லோக மேஂ அந்ய வஸ்துகோ அந்ய வஸ்து குச பீ நஹீஂ
(அர்தாத் ஏக வஸ்துகோ அந்ய வஸ்துகே ஸாத குச பீ ஸம்பந்த நஹீஂ) ஹை .
பாவார்த : — ஏக த்ரவ்யகே பரிணமநமேஂ அந்ய த்ரவ்யகோ நிமித்த தேககர யஹ கஹநா கி ‘அந்ய
த்ரவ்யநே யஹ கியா’, வஹ வ்யவஹாரநயகீ த்ருஷ்டிஸே ஹீ (க ஹா ஜாதா) ஹை; நிஶ்சயஸே தோ உஸ த்ரவ்யமேஂ அந்ய
த்ரவ்யநே குச பீ நஹீஂ கியா ஹை . வஸ்துகே பர்யாயஸ்வபாவகே காரண வஸ்துகா அபநா ஹீ ஏக அவஸ்தாஸே
தூஸரீ அவஸ்தாரூப பரிணமந ஹோதா ஹை; உஸமேஂ அந்ய வஸ்து அபநா குச பீ நஹீஂ மிலா ஸகதீ .
இஸஸே யஹ ஸமஜநா சாஹியே கி — பரத்ரவ்யரூப ஜ்ஞேய பதார்த உநகே பாவஸே பரிணமித ஹோதே ஹைஂ
ஔர ஜ்ஞாயக ஆத்மா அபநே பாவரூப பரிணமந கரதா ஹை; வே ஏக-தூஸரேகா பரஸ்பர குச நஹீஂ கர
ஸகதே . இஸலியே யஹ வ்யவஹாரஸே ஹீ மாநா ஜாதா ஹை கி ‘ஜ்ஞாயக பரத்ரவ்யோஂகோ ஜாநதா ஹை’; நிஶ்சயஸே
ஜ்ஞாயக தோ பஸ ஜ்ஞாயக ஹீ ஹை .௨௧௪.
(‘க஡ியா மிட்டீ அர்தாத் போதநேகா சூநா யா கலஈ தோ க஡ியா மிட்டீ ஹீ ஹை’ — யஹ நிஶ்சய ஹை;
‘க஡ியா-ஸ்வபாவரூபஸே பரிணமித க஡ியா தீவால-ஸ்வபாவரூப பரிணமித தீவாலகோ ஸபே த கரதீ ஹை’
யஹ கஹநா பீ வ்யவஹாரகதந ஹை . இஸீப்ரகார ‘ஜ்ஞாயக தோ ஜ்ஞாயக ஹீ ஹை’ — யஹ நிஶ்சய ஹை;
‘ஜ்ஞாயகஸ்வபாவரூப பரிணமித ஜ்ஞாயக பரத்ரவ்யஸ்வபாவரூப பரிணத பரத்ரவ்யோஂகோ ஜாநதா ஹை’ யஹ கஹநா பீ
வ்யவஹாரகதந ஹை .) ஐஸே நிஶ்சய-வ்யவஹார கதநகோ அப காதாஓஂ த்வாரா த்ருஷ்டாந்தபூர்வக ஸ்பஷ்ட கஹதே ஹைஂ : —
ஜ்யோஂ ஸேடிகா நஹிஂ அந்யகீ, ஹை ஸேடிகா பஸ ஸேடிகா .
ஜ்ஞாயக நஹீஂ த்யோஂ அந்யகா, ஜ்ஞாயக அஹோ ஜ்ஞாயக ததா ..௩௫௬..

Page 503 of 642
PDF/HTML Page 536 of 675
single page version

ஜஹ ஸேடியா து ண பரஸ்ஸ ஸேடியா ஸேடியா ய ஸா ஹோதி .
தஹ பாஸகோ து ண பரஸ்ஸ பாஸகோ பாஸகோ ஸோ து ..௩௫௭..
ஜஹ ஸேடியா து ண பரஸ்ஸ ஸேடியா ஸடியா ய ஸா ஹோதி .
தஹ ஸஂஜதோ து ண பரஸ்ஸ ஸஂஜதோ ஸஂஜதோ ஸோ து ..௩௫௮..
ஜஹ ஸேடியா து ண பரஸ்ஸ ஸேடியா ஸேடியா ய ஸா ஹோதி .
தஹ தஂஸணஂ து ண பரஸ்ஸ தஂஸணஂ தஂஸணஂ த து ..௩௫௯..
ஏவஂ து ணிச்சயணயஸ்ஸ பாஸிதஂ ணாணதஂஸணசரித்தே .
ஸுணு வவஹாரணயஸ்ஸ ய வத்தவ்வஂ ஸே ஸமாஸேண ..௩௬௦..
ஜஹ பரதவ்வஂ ஸேடதி ஹு ஸேடியா அப்பணோ ஸஹாவேண .
தஹ பரதவ்வஂ ஜாணதி ணாதா வி ஸஏண பாவேண ..௩௬௧..
ஜஹ பரதவ்வஂ ஸேடதி ஹு ஸேடியா அப்பணோ ஸஹாவேண .
தஹ பரதவ்வஂ பஸ்ஸதி ஜீவோ வி ஸஏண பாவேண ..௩௬௨..
ஜ்யோஂ ஸேடிகா நஹிஂ அந்யகீ, ஹை ஸேடிகா பஸ ஸேடிகா .
தர்ஶக நஹீஂ த்யோஂ அந்யகா, தர்ஶக அஹோ தர்ஶக ததா ..௩௫௭..
ஜ்யோஂ ஸேடிகா நஹிஂ அந்யகீ, ஹை ஸேடிகா பஸ ஸேடிகா .
ஸஂயத நஹீஂ த்யோஂ அந்யகா, ஸஂயத அஹோ ஸஂயத ததா ..௩௫௮..
ஜ்யோஂ ஸேடிகா நஹிஂ அந்யகீ, ஹை ஸேடிகா பஸ ஸேடிகா .
தர்ஶந நஹீஂ த்யோஂ அந்யகா, தர்ஶந அஹோ தர்ஶந ததா ..௩௫௯..
யோஂ ஜ்ஞாந-தர்ஶந-சரிதவிஷயக கதந நய பரமார்தகா .
ஸுந லோ வசந ஸஂக்ஷேபஸே, இஸ விஷயமேஂ வ்யவஹாரகா ..௩௬௦..
ஜ்யோஂ ஶ்வேத கரதீ ஸேடிகா, பரத்ரவ்ய ஆப ஸ்வபாவஸே .
ஜ்ஞாதா பீ த்யோஂ ஹீ ஜாநதா, பரத்ரவ்யகோ நிஜ பாவஸே ..௩௬௧..
ஜ்யோஂ ஶ்வேத கரதீ ஸேடிகா, பரத்ரவ்ய ஆப ஸ்வபாவஸே .
ஆத்மா பீ த்யோஂ ஹீ தேகதா, பரத்ரவ்யகோ நிஜ பாவஸே ..௩௬௨..

Page 504 of 642
PDF/HTML Page 537 of 675
single page version

ஜஹ பரதவ்வஂ ஸேடதி ஹு ஸேடியா அப்பணோ ஸஹாவேண .
தஹ பரதவ்வஂ விஜஹதி ணாதா வி ஸஏண பாவேண ..௩௬௩..
ஜஹ பரதவ்வஂ ஸேடதி ஹு ஸேடியா அப்பணோ ஸஹாவேண .
தஹ பரதவ்வஂ ஸத்தஹதி ஸம்மதிட்டீ ஸஹாவேண ..௩௬௪..
ஏவஂ வவஹாரஸ்ஸ து விணிச்சஓ ணாணதஂஸணசரித்தே .
பணிதோ அண்ணேஸு வி பஜ்ஜஏஸு ஏமேவ ணாதவ்வோ ..௩௬௫..
யதா ஸேடிகா து ந பரஸ்ய ஸேடிகா ஸேடிகா ச ஸா பவதி .
ததா ஜ்ஞாயகஸ்து ந பரஸ்ய ஜ்ஞாயகோ ஜ்ஞாயகஃ ஸ து ..௩௫௬..
யதா ஸேடிகா து ந பரஸ்ய ஸேடிகா ஸேடிகா ச ஸா பவதி .
ததா தர்ஶகஸ்து ந பரஸ்ய தர்ஶகோ தர்ஶகஃ ஸ து ..௩௫௭..
யதா ஸேடிகா து ந பரஸ்ய ஸேடிகா ஸேடிகா ச ஸா பவதி .
ததா ஸஂயதஸ்து ந பரஸ்ய ஸஂயதஃ ஸஂயதஃ ஸ து ..௩௫௮..
ஜ்யோஂ ஶ்வேத கரதீ ஸேடிகா, பரத்ரவ்ய ஆப ஸ்வபாவஸே .
ஜ்ஞாதா பீ த்யோஂ ஹீ த்யாகதா, பரத்ரவ்யகோ நிஜ பாவஸே ..௩௬௩..
ஜ்யோஂ ஶ்வேத கரதீ ஸேடிகா, பரத்ரவ்ய ஆப ஸ்வபாவஸே .
ஸுத்ருஷ்டி த்யோஂ ஹீ ஶ்ரத்ததா, பரத்ரவ்யகோ நிஜ பாவஸே ..௩௬௪..
யோஂ ஜ்ஞாந-தர்ஶந-சரிதமேஂ நிர்ணய கஹா வ்யவஹாரகா .
அரு அந்ய பர்யய விஷயமேஂ பீ இஸ ப்ரகார ஹி ஜாநநா ..௩௬௫..
காதார்த : — (யத்யபி வ்யவஹாரஸே பரத்ரவ்யோஂகா ஔர ஆத்மாகா ஜ்ஞேய-ஜ்ஞாயக , த்ருஶ்ய-தர்ஶக ,
த்யாஜ்ய-த்யாஜக இத்யாதி ஸம்பந்த ஹை, ததாபி நிஶ்சயஸே தோ இஸப்ரகார ஹை : — ) [யதா ] ஜைஸே [ஸேடிகா
து ] க஡ியா மிட்டீ யா போதநேகா சூநா யா கலஈ [பரஸ்ய ந ] பரகீ ( – தீவால ஆதிகீ) நஹீஂ ஹை,
[ஸேடிகா ] கலஈ [ஸா ச ஸேடிகா பவதி ] வஹ தோ கலஈ ஹீ ஹை, [ததா ] உஸீப்ரகார [ஜ்ஞாயகஃ
து ] ஜ்ஞாயக (ஜாநநேவாலா, ஆத்மா) [பரஸ்ய ந ] பரகா (பரத்ரவ்யகா) நஹீஂ ஹை, [ஜ்ஞாயகஃ ] ஜ்ஞாயக
[ஸஃ து ஜ்ஞாயகஃ ] வஹ தோ ஜ்ஞாயக ஹீ ஹை . [யதா ] ஜைஸே [ஸேடிகா து ] கலஈ [பரஸ்ய ந ] பரகீ
நஹீஂ ஹை, [ஸேடிகா ] கலஈ [ஸா ச ஸேடிகா பவதி ] வஹ தோ கலஈ ஹீ ஹை, [ததா ] உஸீப்ரகார

Page 505 of 642
PDF/HTML Page 538 of 675
single page version

யதா ஸேடிகா து ந பரஸ்ய ஸேடிகா ஸேடிகா ச ஸா பவதி .
ததா தர்ஶநஂ து ந பரஸ்ய தர்ஶநஂ தர்ஶநஂ தத்து ..௩௫௯..
ஏவஂ து நிஶ்சயநயஸ்ய பாஷிதஂ ஜ்ஞாநதர்ஶநசரித்ரே .
ஶ்ருணு வ்யவஹாரநயஸ்ய ச வக்தவ்யஂ தஸ்ய ஸமாஸேந ..௩௬௦..
யதா பரத்ரவ்யஂ ஸேடயதி ஸேடிகாத்மநஃ ஸ்வபாவேந .
ததா பரத்ரவ்யஂ ஜாநாதி ஜ்ஞாதாபி ஸ்வகேந பாவேந ..௩௬௧..
யதா பரத்ரவ்யஂ ஸேடயதி ஸேடிகாத்மநஃ ஸ்வபாவேந .
ததா பரத்ரவ்யஂ பஶ்யதி ஜீவோபி ஸ்வகேந பாவேந ..௩௬௨..
யதா பரத்ரவ்யஂ ஸேடயதி ஸேடிகாத்மநஃ ஸ்வபாவேந .
ததா பரத்ரவ்யஂ விஜஹாதி ஜ்ஞாதாபி ஸ்வகேந பாவேந ..௩௬௩..
யதா பரத்ரவ்யஂ ஸேடயதி ஸேடிகாத்மநஃ ஸ்வபாவேந .
ததா பரத்ரவ்யஂ ஶ்ரத்தத்தே ஸம்யக்த்ரஷ்டிஃ ஸ்வபாவேந ..௩௬௪..
64
[தர்ஶகஃ து ] தர்ஶக (தேகநேவாலா, ஆத்மா) [பரஸ்ய ந ] பரகா நஹீஂ ஹை, [தர்ஶகஃ ] தர்ஶக [ஸஃ
து தர்ஶகஃ ] வஹ தோ தர்ஶக ஹீ ஹை . [யதா ] ஜைஸே [ஸேடிகா து ] கலஈ [பரஸ்ய ந ] பரகீ
( – தீவால ஆதிகீ) நஹீஂ ஹை, [ஸேடிகா ] கலஈ [ஸா ச ஸேடிகா பவதி ] வஹ தோ கலஈ ஹீ ஹை,
[ததா ] உஸீப்ரகார [ஸஂயதஃ து ] ஸஂயத (த்யாக க ரநேவாலா, ஆத்மா) [பரஸ்ய ந ] பரகா
( – பரத்ரவ்யகா) நஹீஂ ஹை, [ஸஂயதஃ ] ஸஂயத [ஸஃ து ஸஂயதஃ ] யஹ தோ ஸஂயத ஹீ ஹை . [யதா ] ஜைஸே
[ஸேடிகா து ] கலஈ [பரஸ்ய ந ] பரகீ நஹீஂ ஹை, [ஸேடிகா ] கலஈ [ஸா ச ஸேடிகா பவதி ]
யஹ தோ கலஈ ஹீ ஹை, [ததா ] உஸீப்ரகார [தர்ஶநஂ து ] தர்ஶந அர்தாத் ஶ்ரத்தாந [பரஸ்ய ந ] பரகா நஹீஂ
ஹை, [தர்ஶநஂ தத் து தர்ஶநம் ] தர்ஶந வஹ தோ தர்ஶந ஹீ ஹை அர்தாத் ஶ்ரத்தாந வஹ தோ ஶ்ரத்தாந ஹீ ஹை .
[ஏவஂ து ] இஸப்ரகார [ஜ்ஞாநதர்ஶநசரித்ரே ] ஜ்ஞாந-தர்ஶந-சாரித்ரமேஂ [நிஶ்சயநயஸ்ய பாஷிதம் ]
நிஶ்சயநயகா க தந ஹை . [தஸ்ய ச ] ஔர உஸ ஸம்பந்தமேஂ [ஸமாஸேந ] ஸஂக்ஷேபஸே [வ்யவஹாரநயஸ்ய
வக்தவ்யஂ ] வ்யவஹாரநயகா க தந [ஶ்ருணு ] ஸுநோ .
[யதா ] ஜைஸே [ஸேடிகா ] கலஈ [ஆத்மநஃ ஸ்வபாவேந ] அபநே ஸ்வபாவஸே [பரத்ரவ்யஂ ] (தீவால
ஆதி) பரத்ரவ்யகோ [ஸேடயதி ] ஸபே த க ரதீ ஹை, [ததா ] உஸீப்ரகார [ஜ்ஞாதா அபி ] ஜ்ஞாதா பீ [ஸ்வகேந
பாவேந ] அபநே ஸ்வபாவஸே [பரத்ரவ்யஂ ] பரத்ரவ்யகோ [ஜாநாதி ] ஜாநதா ஹை . [யதா ] ஜைஸே [ஸேடிகா ]
கலஈ [ஆத்மநஃ ஸ்வபாவேந ] அபநே ஸ்வபாவஸே [பரத்ரவ்யஂ ] பரத்ரவ்யகோ [ஸேடயதி ] ஸபே த க ரதீ ஹை,
[ததா ] உஸீப்ரகார [ஜீவஃ அபி ] ஜீவ பீ [ஸ்வகேந பாவேந ] அபநே ஸ்வபாவஸே [பரத்ரவ்யஂ ] பரத்ரவ்யகோ

Page 506 of 642
PDF/HTML Page 539 of 675
single page version

ஏவஂ வ்யவஹாரஸ்ய து விநிஶ்சயோ ஜ்ஞாநதர்ஶநசரித்ரே .
பணிதோந்யேஷ்வபி பர்யாயேஷு ஏவமேவ ஜ்ஞாதவ்யஃ ..௩௬௫..
ஸேடிகாத்ர தாவச்சவேதகுணநிர்பரஸ்வபாவஂ த்ரவ்யம் . தஸ்ய து வ்யவஹாரேண ஶ்வைத்யஂ குங்யாதி
பரத்ரவ்யம் . அதாத்ர குடயாதேஃ பரத்ரவ்யஸ்ய ஶ்வைத்யஸ்ய ஶ்வேதயித்ரீ ஸேடிகா கிஂ
பவதி கிஂ ந பவதீதி ததுபயதத்த்வஸம்பந்தோ மீமாஂஸ்யதே — யதி ஸேடிகா குடயாதேர்பவதி
ததா யஸ்ய யத்பவதி தத்ததேவ பவதி யதாத்மநோ ஜ்ஞாநஂ பவதாத்மைவ பவதீதி தத்த்வஸம்பந்தே
ஜீவதி ஸேடிகா குடயாதேர்பவந்தீ குடயாதிரேவ பவேத்; ஏவஂ ஸதி ஸேடிகாயாஃ
ஸ்வத்ரவ்யோச்சேதஃ . ந ச த்ரவ்யாந்தரஸஂக்ர மஸ்ய பூர்வமேவ ப்ரதிஷித்தத்வாத்த்ரவ்யஸ்யாஸ்த்யுச்சேதஃ . ததோ
ந பவதி ஸேடிகா குடயாதேஃ . யதி ந பவதி ஸேடிகா குடயாதேஸ்தர்ஹி கஸ்ய ஸேடிகா
பவதி ? ஸேடிகாயா ஏவ ஸேடிகா பவதி . நநு கதராந்யா ஸேடிகா ஸேடிகாயாஃ
[பஶ்யதி ] தேகதா ஹை . [யதா ] ஜைஸே [ஸேடிகா ] கலஈ [ஆத்மநஃ ஸ்வபாவேந ] அபநே ஸ்வபாவஸே
[பரத்ரவ்யஂ ] பரத்ரவ்யகோ [ஸேடயதி ] ஸபே த க ரதீ ஹை, [ததா ] உஸீப்ரகார [ஜ்ஞாதா அபி ] ஜ்ஞாதா பீ
[ஸ்வகேந பாவேந ] அபநே ஸ்வபாவஸே [பரத்ரவ்யஂ ] பரத்ரவ்யகோ [விஜஹாதி ] த்யாகதா ஹை . [யதா ] ஜைஸே
[ஸேடிகா ] கலஈ [ஆத்மநஃ ஸ்வபாவேந ] அபநே ஸ்வபாவஸே [பரத்ரவ்யஂ ] பரத்ரவ்யகோ [ஸேடயதி ] ஸபே த
க ரதீ ஹை, [ததா ] உஸீப்ரகார [ஸம்யக்த்ருஷ்டிஃ ] ஸம்யக்த்ருஷ்டி [ஸ்வபாவேந ] அபநே ஸ்வபாவஸே [பரத்ரவ்யஂ ]
பரத்ரவ்யகோ [ஶ்ரத்தத்தே ] ஶ்ரத்தாந கரதா ஹை . [ஏவஂ து ] இஸப்ரகார [ஜ்ஞாநதர்ஶநசரித்ரே ] ஜ்ஞாந-தர்ஶந-சாரித்ரமேஂ
[வ்யவஹாரநயஸ்ய விநிஶ்சயஃ ] வ்யவஹாரநயகா நிர்ணய [பணிதஃ ] க ஹா ஹை; [அந்யேஷு பர்யாயேஷு அபி ]
அந்ய பர்யாயோஂமேஂ பீ [ஏவம் ஏவ ஜ்ஞாதவ்யஃ ] இஸீப்ரகார ஜாநநா சாஹிஏ .
டீகா : — இஸ ஜகதமேஂ கலஈ ஹை, வஹ ஶ்வேதகுணஸே பரிபூர்ண ஸ்வபாவவாலா த்ரவ்ய ஹை . தீவார-
ஆதி பரத்ரவ்ய வ்யவஹாரஸே உஸ கலஈகா ஶ்வைத்ய ஹை (அர்தாத் கலஈகே த்வாரா ஶ்வேத கியே ஜாநே யோக்ய பதார்த
ஹை) . அப, ‘ஶ்வேத கரநேவாலீ கலஈ, ஶ்வேத கீ ஜாநே யோக்ய ஜோ தீவார-ஆதி பரத்ரவ்ய உஸகீ ஹை யா
நஹீஂ ?’ — இஸப்ரகார உந தோநோஂகே தாத்த்விக (பாரமார்திக) ஸம்பந்தகா யஹா஁ விசார கியா ஜாதா
ஹை : — யதி கலஈ தீவார-ஆதி பரத்ரவ்யகீ ஹோ தோ க்யா ஹோ வஹ ப்ரதம விசார கரதே ஹைஂ : — ‘ஜிஸகா
ஜோ ஹோதா ஹை வஹ வஹீ ஹோதா ஹை, ஜைஸே ஆத்மாகா ஜ்ஞாந ஹோநேஸே ஜ்ஞாந வஹ ஆத்மா ஹீ ஹை ( – ப்ருதக் த்ரவ்ய
நஹீஂ);’ — ஐஸா தாத்த்விக ஸம்பந்த ஜீவித (அர்தாத் வித்யமாந) ஹோநேஸே, கலஈ யதி தீவார-ஆதிகீ
ஹோ தோ கலஈ வஹ தீவார-ஆதி ஹீ ஹோகீ (அர்தாத் கலஈ தீவார-ஆதிரூப ஹீ ஹோநா சாஹிஏ, தீவார-
ஆதிஸே ப்ருதக் த்ரவ்ய நஹீஂ ஹோநா சாஹிஏ); ஐஸா ஹோநே பர, கலஈகே ஸ்வத்ரவ்யகா உச்சேத (நாஶ) ஹோ

Page 507 of 642
PDF/HTML Page 540 of 675
single page version

யஸ்யாஃ ஸேடிகா பவதி ? ந கல்வந்யா ஸேடிகா ஸேடிகாயாஃ, கிந்து ஸ்வஸ்வாம்யஂஶாவேவாந்யௌ .
கிமத்ர ஸாத்யஂ ஸ்வஸ்வாம்யஂஶவ்யவஹாரேண ? ந கிமபி . தர்ஹி ந கஸ்யாபி ஸேடிகா,
ஸேடிகா ஸேடிகைவேதி நிஶ்சயஃ . யதாயஂ த்ரஷ்டாந்தஸ்ததாயஂ தார்ஷ்டாந்திக : — சேதயிதாத்ர தாவத்
ஜ்ஞாநகுணநிர்பரஸ்வபாவஂ த்ரவ்யம் . தஸ்ய து வ்யவஹாரேண ஜ்ஞேயஂ புத்கலாதி பரத்ரவ்யம் . அதாத்ர
புத்கலாதேஃ பரத்ரவ்யஸ்ய ஜ்ஞேயஸ்ய ஜ்ஞாயகஶ்சேதயிதா கிஂ பவதி கிஂ ந பவதீதி ததுபயதத்த்வ-
ஸம்பந்தோ மீமாஂஸ்யதே — யதி சேதயிதா புத்கலாதேர்பவதி ததா யஸ்ய யத்பவதி தத்ததேவ
பவதி யதாத்மநோ ஜ்ஞாநஂ பவதாத்மைவ பவதீதி தத்த்வஸம்பந்தே ஜீவதி சேதயிதா
புத்கலாதேர்பவந் புத்கலாதிரேவ பவேத்; ஏவஂ ஸதி சேதயிதுஃ ஸ்வத்ரவ்யோச்சேதஃ . ந ச த்ரவ்யாந்தர-
ஸஂக்ர மஸ்ய பூர்வமேவ ப்ரதிஷித்தத்வாத்த்ரவ்யஸ்யாஸ்த்யுச்சேதஃ . ததோ ந பவதி சேதயிதா புத்கலாதேஃ .
யதி ந பவதி சேதயிதா புத்கலாதேஸ்தர்ஹி கஸ்ய சேதயிதா பவதி ? சேதயிதுரேவ
சேதயிதா பவதி . நநு கதரோந்யஶ்சேதயிதா சேதயிதுர்யஸ்ய சேதயிதா பவதி ? ந
ஜாயேகா . பரந்து த்ரவ்யகா உச்சேத தோ நஹீஂ ஹோதா, க்யோஂகி ஏக த்ரவ்யகா அந்ய த்ரவ்யரூபமேஂ ஸஂக்ரமண ஹோநேகா
தோ பஹலே ஹீ நிஷேத கியா கயா ஹை . இஸஸே (யஹ ஸித்த ஹுஆ கி) கலஈ தீவார-ஆதிகீ நஹீஂ ஹை .
(அப ஆகே ஔர விசார கரதே ஹைஂ :) யதி கலஈ தீவார-ஆதிகீ நஹீஂ ஹை, தோ கலஈ கிஸகீ ஹை ?
கலஈகீ ஹீ கலஈ ஹை . (இஸ) கலஈஸே பிந்ந ஐஸீ தூஸரீ கௌநஸீ கலஈ ஹை கி ஜிஸகீ (யஹ)
கலஈ ஹை ? (இஸ) கலஈஸே பிந்ந அந்ய கோஈ கலஈ நஹீஂ ஹை, கிந்து வே தோ ஸ்வ-ஸ்வாமிரூப அஂஶ
ஹீ ஹைஂ . யஹா஁ ஸ்வ-ஸ்வாமிரூப அஂஶோஂகே வ்யவஹாரஸே க்யா ஸாத்ய ஹை ? குச பீ ஸாத்ய நஹீஂ ஹை . தப பி ர
கலஈ கிஸீகீ நஹீஂ ஹை, கலஈ கலஈ ஹீ ஹை — யஹ நிஶ்சய ஹை . (இஸப்ரகார த்ருஷ்டாந்த கஹா .) ஜைஸே
யஹ த்ருஷ்டாந்த ஹை, உஸீப்ரகார யஹா஁ யஹ தார்ஷ்டாந்த ஹை : — இஸ ஜகதமேஂ சேதயிதா ஹை (சேதநேவாலா அர்தாத்
ஆத்மா ஹை) வஹ ஜ்ஞாநகுணஸே பரிபூர்ண ஸ்வபாவவாலா த்ரவ்ய ஹை . புத்கலாதிகா பரத்ரவ்ய வ்யவஹாரஸே உஸ
சேதயிதாகா, (ஆத்மாகா) ஜ்ஞேய ( – ஜ்ஞாத ஹோநே யோக்ய) ஹை . அப, ‘ஜ்ஞாயக ( – ஜாநநேவாலா) சேதயிதா,
ஜ்ஞேய ஜோ புத்கலாதிகா பரத்ரவ்ய உநகா ஹை யா நஹீஂ ?’ — இஸப்ரகார யஹா஁ உந தோநோஂகே தாத்த்விக
ஸம்பந்தகா விசார கரதே ஹைஂ : — யதி சேதயிதா புத்கலாதிகா ஹோ தோ க்யா ஹோ இஸகா ப்ரதம விசார
கரதே ஹைஂ : ‘ஜிஸகா ஜோ ஹோதா ஹை வஹ வஹீ ஹோதா ஹை, ஜைஸே ஆத்மாகா ஜ்ஞாந ஹோநேஸே ஜ்ஞாந வஹ ஆத்மா
ஹீ ஹை; ‘ — ஐஸா தாத்த்விக ஸம்பந்த ஜீவித ( – வித்யமாந) ஹோநேஸே, சேதயிதா யதி புத்கலாதிகா ஹோ
தோ சேதயிதா வஹ புத்கலாதிகா ஹீ ஹோவே (அர்தாத் சேதயிதா புத்கலாதிஸ்வரூப ஹீ ஹோநா சாஹிஏ,
புத்கலாதிஸே பிந்ந த்ரவ்ய நஹீஂ ஹோநா சாஹிஏ); ஐஸா ஹோநே பர, சேதயிதாகே ஸ்வத்ரவ்யகா உச்சேத ஹோ
ஜாயேகா . கிந்து த்ரவ்யகா உச்சேத தோ நஹீஂ ஹோதா, க்யோஂகி ஏக த்ரவ்யகா அந்ய த்ரவ்யரூபமேஂ ஸஂக்ரமண
ஹோநேகா தோ பஹலே ஹீ நிஷேத கர தியா ஹை . இஸலியே (யஹ ஸித்த ஹுஆ கி) சேதயிதா புத்கலாதிகா