यावदयं चेतयिता प्रतिनियतस्वलक्षणानिर्ज्ञानात् प्रकृतिस्वभावमात्मनो बन्धनिमित्तं न मुंचति, तावत्स्वपरयोरेकत्वज्ञानेनाज्ञायको भवति, स्वपरयोरेकत्वदर्शनेन मिथ्याद्रष्टि- र्भवति, स्वपरयोरेकत्वपरिणत्या चासंयतो भवति; तावदेव च परात्मनोरेकत्वाध्यासस्य करणात्कर्ता
गाथार्थ : — [यावत् ] जब तक [एषः चेतयिता ] यह आत्मा [प्रकृत्यर्थं ] प्रकृ तिके निमित्तसे उपजना-विनशना [न एव विमुञ्चति ] नहीं छोड़ता, [तावत् ] तब तक वह [अज्ञायकः ] अज्ञायक है, [मिथ्यादृष्टिः ] मिथ्यादृष्टि है, [असंयतः भवेत् ] असंयत है ।
[यदा ] जब [ चेतयिता ] आत्मा [अनन्तक म् कर्मफलम् ] अनन्त क र्म फलको [विमुञ्चति ] छोड़ता है, [तदा ] तब वह [ज्ञायकः ] ज्ञायक है, [दर्शकः ] दर्शक है, [मुनिः ] मुनि है, [विमुक्तः भवति ] विमुक्त अर्थात् बन्धसे रहित है ।
टीका : — जब तक यह आत्मा, (स्व-परके भिन्न-भिन्न) निश्चित स्वलक्षणोंका ज्ञान (भेदज्ञान) न होनेसे, प्रकृतिके स्वभावको – जो कि अपनेको बन्धका निमित्त है उसको — नहीं छोड़ता, तब तक स्व-परके एकत्वज्ञानसे अज्ञायक है, स्व-परके एकत्वदर्शनसे (एकत्वरूप श्रद्धानसे) मिथ्यादृष्टि है और स्व-परकी एकत्वपरिणतिसे असंयत है; और तब तक ही परके तथा