Samaysar-Hindi (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 70 of 642
PDF/HTML Page 103 of 675

 

samayasAr
[ bhagavAnashrIkundakunda-
yo mohan tu jitvA gnAnasvabhAvAdhikan jAnAtyAtmAnam .
tan jitamohan sAdhun paramArthavignAyakA bruvanti ..32..

yo hi nAm phaladAnasamarthatayA prAdurbhUy bhAvakatven bhavantamapi dUrat ev tadanuvRutterAtmano bhAvyasya vyAvartanen haThAnmohan nyakkRutyoparatasamastabhAvyabhAvakasank radoShatvenaikatve TankotkIrNan vishvasyApyasyopari taratA pratyakShodyotatayA nityamevAntaprakAshamAnenAnapAyinA svatasiddhen paramArthasatA bhagavatA gnAnasvabhAven dravyAntarasvabhAvabhAvibhya sarvebhyo bhAvAntarebhya paramArtha- totiriktamAtmAnan sanchetayate sa khalu jitamoho jin iti dvitIyA nishchayastuti .

evamev cha mohapadaparivartanen rAgadveShakrodhamAnamAyAlobhakarmanokarmamanovachanakAy- sUtrANyekAdash panchAnAn shrotrachakShurghrANarasanasparshanasUtrANAmindriyasUtreN pRuthagvyAkhyA- tatvAdvayAkhyeyAni . anayA dishAnyAnyapyUhyAni .

gAthArtha :[ya tu ] jo muni [mohan ] mohako [jitvA ] jItakar [AtmAnam ] apane AtmAko [gnAnasvabhAvAdhikan ] gnAnasvabhAvake dvArA anyadravyabhAvonse adhik [jAnAti ] jAnatA hai [tan sAdhun ] us muniko [paramArthavignAyakA ] paramArthake jAnanevAle [jitamohan ] jitamoh [bruvanti ] kahate hain .

TIkA :mohakarma phal denekI sAmarthyase pragaT udayarUp hokar bhAvakapanese pragaT hotA hai, tathApi tadanusAr jisakI pravRutti hai aisA jo apanA AtmA bhAvya, usako bhedagnAnake bal dvArA dUrase hI alag karanese isaprakAr balapUrvak mohakA tiraskAr karake, samasta bhAvyabhAvak- sankaradoSh dUr ho jAnese ekatvamen TankotkIrNa (nishchal) aur gnAnasvabhAvake dvArA anyadravyonke svabhAvonse honevAle sarva anyabhAvonse paramArthata bhinna apane AtmAkA jo (muni) anubhav karatA hai vah nishchayase jitamoh (jisane mohako jItA hai aisA) jin hain . kaisA hai vah gnAnasvabhAv ? is samasta lokake upar tiratA huA, pratyakSha udyotarUpase sadaiv antaranggamen prakAshamAn, avinAshI, apanese hI siddha aur paramArthasat aisA bhagavAn gnAnasvabhAv hai .

isaprakAr bhAvyabhAvak bhAvake sankaradoShako dUr karake dUsarI nishchayastuti hai .

is gAthAsUtramen ek mohakA hI nAm liyA hai; usamen ‘moh’ padako badalakar usake sthAn par rAg, dveSh, krodh, mAn, mAyA, lobh, karma, nokarma, man, vachan, kAy rakhakar gyArah sUtra vyAkhyAnarUp karanA aur shrotra, chakShu, ghrAN, rasan tathA sparshanin pAnchake sUtronko indriyasUtrake dvArA alag vyAkhyAnarUp karanA; isaprakAr solah sUtronko bhinna-bhinna

70