tattvagnAnajyotirnetravikArIv prakaTodghATitapaTalaShTasitipratibuddha (?) sAkShAt draShTAran svan svayamev hi vignAy shraddhAy cha tan chaivAnucharitukAma svAtmArAmasyAsyAnyadravyANAn pratyAkhyAnan kin syAditi pRuchchhannitthan vAchya —
yato hi dravyAntarasvabhAvabhAvinonyAnakhilAnapi bhAvAn bhagavajgnAtRudravyan svasvabhAv- bhAvAvyApyatayA paratven gnAtvA pratyAchaShTe, tato ya ev pUrvan jAnAti sa ev pashchAtpratyAchaShTe, sAkShAt draShTA Apako apanese hI jAnakar tathA shraddhAn karake, usIkA AcharaN karanekA ichchhuk hotA huA pUchhatA hai ki ‘is svAtmArAmako anya dravyonkA pratyAkhyAn (tyAganA) kyA hai ?’ usako AchArya isaprakAr kahate hain ki : —
isase niyamase jAnanA ki gnAn pratyAkhyAn hai ..34..
gAthArtha : — [yasmAt ] jisase [sarvAn bhAvAn ] ‘apanese atirikta sarva padArtha [parAn ] par hain ’ [iti gnAtvA ] aisA jAnakar [pratyAkhyAti ] pratyAkhyAn karatA hai — tyAg karatA hai, [tasmAt ] isaliye, [pratyAkhyAnan ] pratyAkhyAn [gnAnan ] gnAn hI hai [niyamAt ] aisA niyamase [gnAtavyam ] jAnanA . apane gnAnamen tyAgarUp avasthA hI pratyAkhyAn hai, dUsarA kuchh nahIn .
TIkA : — yah bhagavAn gnAtA-dravya (AtmA) hai vah anyadravyake svabhAvase honevAle anya samasta parabhAvonko, ve apane svabhAvabhAvase vyApta na honese pararUp jAnakar, tyAg detA hai; isalie jo pahale jAnatA hai vahI bAdamen tyAg karatA hai, anya to koI tyAg karanevAlA nahIn hai — isaprakAr AtmAmen nishchay karake, pratyAkhyAnake (tyAgake) samay pratyAkhyAn karane yogya parabhAvakI upAdhimAtrase pravartamAn tyAgake kartRutvakA nAm (AtmAko) hone par bhI, paramArthase dekhA jAye to parabhAvake tyAgakartRutvakA nAm apaneko nahIn hai, svayam to is nAmase
74