sarve evaitedhyavasAnAdayo bhAvA jIvA iti yadbhagavadbhi sakalagnai pragnaptan tadabhUtArthasyApi vyavahArasyApi darshanam . vyavahAro hi vyavahAriNAn mlechchhabhAShev mlechchhAnAn paramArthapratipAdakatvAd- paramArthopi tIrthapravRuttinimittan darshayitun nyAyya ev . tamantareN tu sharIrAjjIvasya paramArthato samAviShTa ho jAte hain; isaliye, yadyapi ve chaitanyake sAth sambandha honekA bhram utpanna karate hain tathApi, ve AtmasvabhAv nahIn hain, kintu pudgalasvabhAv hain .
bhAvArtha : — jab karmoday AtA hai tab yah AtmA dukharUp pariNamit hotA hai aur dukharUp bhAv hai vah adhyavasAn hai, isaliye dukharUp bhAvamen ( – adhyavasAnamen) chetanatAkA bhram utpanna hotA hai . paramArthase dukharUp bhAv chetan nahIn hai, karmajanya hai isaliye jaD hI hai ..45..
ab prashna hotA hai ki yadi adhyavasAnAdi bhAv hain ve pudgalasvabhAv hain to sarvagnake Agamamen unhen jIvarUp kyon kahA gayA hai ? usake uttarasvarUp gAthAsUtra kahate hain : —
ye sarva adhyavasAn Adik bhAvako janh jiv kahe ..46..
gAthArtha : — [ete sarve ] yah sab [adhyavasAnAdaya bhAvA ] adhyavasAnAdi bhAv [jIvA ] jIv hain isaprakAr [jinavarai ] jinavaronne [upadesha varNita ] jo upadesh diyA hai so [vyavahArasya darshanam ] vyavahAranay dikhAyA hai .
TIkA : — yah sab hI adhyavasAnAdi bhAv jIv hain aisA jo bhagavAn sarvagnadevonne kahA hai vah, yadyapi vyavahAranay abhUtArtha hai tathApi, vyavahAranayako bhI batAyA hai; kyonki jaise mlechchhabhAShA mlechchhonko vastusvarUp batalAtI hai usIprakAr vyavahAranay vyavahArI jIvonko